-
1 эҥыршӱртӧ
эҥыршӱртӧГ.: ӓнгӹр шӹртӹлеса, леска (удочки)Вичкыж эҥыршӱртӧ тонкая леска;
кужу эҥыршӱртӧ длинная леска;
эҥыршӱртым шупшаш тянуть лесу.
Эҥыршӱртӧ кӱсле кылла чымалте, теве-теве кӱрлеш. А. Краснопёров. Леска натянулась, как струна гуслей, вот-вот лопнет.
Ала-кунам кугу кол пиалдыме колызын эҥыршӱртыжым кӱрлын каен улмаш. «Мар. Эл» Когда-то леску несчастливого рыбака оборвала, оказывается, большая рыба.
-
2 вот
Iчаст.1. выражает:1) указание на предмет или действие, находящееся или происходящее в непосредственной близости; передаётся частицей вотМемнан планетын шӱмжӧ – тиде Йошкар площадь. Вот ончылнемак. М. Якимов. Сердце нашей планеты – это Красная площадь. Вот передо мной.
2) усиление значения последующего слова; передаётся частицей вот– Вот тиде чын! – колхоз председатель мокталтен пелештыш. В. Иванов. – Вот это правильно! – похвалил председатель колхоза.
– Вот тыге илена, пашам ыштена. М. Казаков. – Вот так живём, работаем.
«Но вот марий вургемым ургалтын огыл», – чонжым почын каласыш ургызо. Н. Лекайн. Но вот марийскую одежду не приходилось шить, – признался портной.
2. в сочетании с союзом и употр. в знач. союза сандене; соответствует союзу поэтомуАла-кузе йӧнеш толын огыл, вот и каласен омыл. В. Исенеков. Как-то не было случая, вот и не сказал.
Идиоматические выражения:
– вот-вот– ну вотII1. паутинаЭҥыремыш шке вотшым пычкемыш пусакеш, айдеме логалдыме вереш шупшеш. «Мар. ком.» Паук свою паутину плетёт в темных углах, в недоступных для человека местах.
Сравни с:
эҥыремышвот2. леса, леска (рыболовная)Макар ден Ольош пушым шӱдырен луктыч да блесна вотым эркын шупшаш тӱҥальыч. А. Айзенворт. Макар с Ольошем выволокли лодку и стали тихонько тянуть леску блесны.
-
3 вӱдшырчык
вӱдшырчыкВӱдшырчык, выр-выр лийын, кӱшкӧ нӧлталташ тӧча, но шукшым наҥгаен ок керт – эҥыршӱртӧ ок колто. «Ямде лий!» Стрекоза, помахав крыльями, пытается подняться вверх, но не может унести червяка, леска не отпускает.
-
4 эҥырвот
эҥырвотГ.: ӓнгӹрвадлеса, леска (удочки)Кӱжгӧ эҥырвот толстая леска;
эҥырвотым пӱтыраш смотать леску;
эҥырвотым рончаш размотать леску.
Мемнан йоча-влак эҥырвотым имне шар дене ыштат. К. Паустовский. У нас ребята делают леску из конского волоса.
– Акула! – вес серыште кычкыральыч. – Эҥырвотетым гына ынже кӱрл. Ю. Нагибин. – Акула! – крикнули на другой стороне. – Только бы не разорвала леску.
-
5 эҥыркыл
эҥыркыллеса, леска (удочки)Эҥыркылым пижыкташ прикрепить леску.
Эҥыркыллан аваже ургымшӱртым пуэн. И. Одар. На леску мать дала нить (для шитья).
См. также в других словарях:
жоңыршқа — (Жамб., Шу; Алм., Жам.; Қ орда, Арал; Ақт., Ойыл; Қост., Жітіқ.; Рес., Орын.) жоңышқа, беде. Біраз шабатын ж оң ы р ш қ а м бар еді соған жәрдемдес (Жамб., Шу). Жылқы ж о ң ы р ш қ а жесе тез семіреді (Алм., Жам.). Мезгілінде шабылған пішен ж о ң … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сары жоңыршқа — (Алм., Жам.) тоған бойына шығатын жоңышқа. Тоған бойына с а р ы ж о ң ы р ы ш қ а қалың шыққан (Алм., Жам.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бір тақта жер — (Алм., Кег.; Сем., Абай; Жамб., Шу) ширек гектардай жер. Бұрын байлардан б і р т а қ т а ж е р алу үшін көп қызмет еттік (Сем., Абай). Б і р т а қ т а ж е р г е егін салдық (Алм., Кег.). Жоңыршқаның б і р т а қ т а с ы чабылып бітті (Жамб., Шу) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жәненші — (Жамб.: Луг., Шу) және, жаңа. Біздің колхоз ж ә н е н ш і сіздің колхоз (Жамб., Луг.). Азғана жерім бар соған жоңыршқа егемін ж ә н е н ш і бияз, сәбіз, тағы басқалар саламын (Жамб., Шу) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жөргеміш — (Шымк., Түлк.) шырмауық тәрізді сарғылт шөп. Ж ө р г е м і ш т і ң бүршігі болады. Ж ө р г е м і ш т і мал жемейді. Ж ө р г е м і ш қараталға, жоңыршқаның түбіне оралып шығады (Шымк., Түлк.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
тоқалдау — (Шымк.: Арыс, Қызылқ.) қырқып жеу. Жоңыршқаға мал түсіп, кейбір жерін т о қ а л д а п тастапты (Шымк., Қызылқ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шиендеу — (Алм.: Жам., Кег., Нар.) шөбі қаулап шығу. Жерді шауып алысымен ақ көк шөп қайтадан ш и е н д е п кетті (Алм., Нар.). Жоңыршқа тағы да ш и е н д е п қапты (Алм., Жам.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бастырма — I зат. Есікті, кебеже мен сандықтың қақпағын құлыптау үшін арнайы жасалған баспа темір (Қаз. этнография., 1, 427). Кебеже, әбдіре аузына құлыптау үшін салынған б а с т ы р м а әшекейленіп, күмістеліп жасалады (Бұл да). II зат. 1. Жиналған шөпке… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
