-
1 щэху
I тайна, секрет/ Зыми имыщIэ, ирамыгъащIэ, хэIущIыIу мыхъуа, ябзыщI.* Абы щэху еIуатэр мычэму, зым жэрдэм димыщI. П. Б. ТIум зэдащIэр щэхущи щым зэдащIэр нахуэщ. (погов.)Щэху егъэзын доверить тайну кому-л., поделиться с кем-л. своим секретом.* Саният и дэлъху цIыкIум.. и щэху иригъэзырт. КI. А.Щэху ехьэлIэн = щэху егъэзын.{Я} щэху зэкъуэлъын иметь общую тайну, секретное дело.Щэху зехьэн секретничать с кем-л.II 1. тайный, секретный/ Зыми имыщIэу, ирамыгъащIэу, хэIущIыIу мыхъуауэ, ябзыщIу щыт (Iуэху, мурад, гуращэ с. ху).* Мэз лъапэм Лъэпщ кIыщ щэху щищIауэ щиIэт. Нарт. Бийм и мурад щэхухэр къыщIигъэщыфу есат Биболэт. КI. Т.2. тихий, спокойный ( о человеке)/ Iэдэб, сабыр.Сабий щэху. ЩIалэ щэху. -
2 щэху
1.1) тайнащэхуу Iыгъын держать в тайнещэхур хэIущIыIу щIын выдать тайну2) тишина2. в знач. опр.1) тайный, секретный; подпольный, нелегальный, конспиративныйщэхуу Iэ Iэтыныгъэ тайное голосованиегугъэ щэху тайная надеждалэжьыгъэ щэху подпольная работа2) тихиймакъ щэху тихий голос -
3 щэху-щэхуу
нареч. см. щэхуу. -
4 утIэсхъын
щэху, тIасхъэ щIэхын
разведать, узнать чью-то тайну -
5 ехьэлIэн
(ирехьэлIэ) перех. гл. 1. поднести что-л. к чему-л./ Зыгуэр адрейм гъунэгъу хуэщIын, бгъэдыхьэн.2. переносное применить, использовать что-л. для чего-л./ Зыгуэрым щхьэкIэ зыгуэр къэгъэсэбэпын.Вакъэ сщIынути есхьэлIэн сиIэкъым.ГъащIэр ехьэлIэн см. гъащIэ.УпщIэ ехьэлIэн см. упщIэ.Хущхъуэ ехьэлIэн см. хущхъуэ.Чэнджэщ ехьэлIэн см. чэнджэщ.Щэху ехьэлIэн см. щэху. -
6 зэкъуэлъын
{я} щэху зэкъуэлъын см. щэху. -
7 зегъэкIуэн
(зрегъакIуэ) перех. гл. 1. учить ходить ( ребенка)/ Зыгуэрым зекIуэкIэ егъэщIэн, къешэкIын.Анэм сабийр кIэлъыплъурэ зрегъакIуэ.2. шевелить (напр. пальцами)/ Iэпкълъэпкъым щыщ гуэр гъэхъеин.Iэпхъуамбэхэр зрегъакIуэ.3. водить что-л., управлять чем-л. (напр. машиной)/ Машинэ, трактор сытхэр гъэлэжьэн, къехуэкIын, къегъэкIухьын.Машинэ зегъэкIуэн. Трактористым тракторыр гъуэзэджэу зрегъакIуэ.4. кубано-зеленчукские распространять что-л. (напр. слухи)/ Зы Iуэху гуэрым теухуауэ псалъэмакъ гъэIун (зехьэн), зыгуэр гъэхъыбарын.Нобэ псыхъуэ сыздэкIуам хъыбар гъэщIэгъуэнхэр зрагъакIуэ. Зы б. з.Щэху зегъэкIуэн см. щэху I.Iуэху зегъэкIуэн см. Iуэху. -
8 зехьэн
(зэрехьэ) перех. гл. 1. носить кого-что-л./ Зыгуэр къехьэкIын, Iыгъыу къэкIухьын.Хьэлъэ зехьэн.2. развевать ( ветром)/ Жьым зэрихуэн, зэридзэн, кърихьэкIын.Дунейр.. зэщIищтауэ жьапщэ бзаджэм пшахъуэр гъуэжькурийуэ зэрихьэрт. Нарт.3. носить что-л. (одежду, обувь)/ Зыгуэр щыгъагъын (пыIэ, цей, вакъэ сыт хуэдэхэр).Астемыр и цейр щыгъащ илэжьэхукIэ, иужьым Тембот хуадыжми къэнар Лу зыкъомрэ зэрихьэ хъунут. КI. А.4. переносное управлять, руководить чем-л./ Зыгуэрым и унафэщIу щытын.Колхозыр зехьэн. Къэралыр зехьэн.5. переносное хранить, беречь что-л./ Зыгуэр хъумэн.Чэщей бжэмышххэр иджыри къэс {КIукIуэ и } адэшхуэм зэрехьэ. Iуащхь.6. переносное пользоваться чем-л., иметь что-л. в обиходе/ Зыгуэр къэгъэсэбэпын.Ди унагъуэм аркъэ щызетхьэркъым.7. переносное заботиться о ком-чем-л., ухаживать за кем-чем-л./ Зыгуэрым кIэлъыплъын, зыхуей хуэгъэзэн.Унагъуэ зехьэн. Сымаджэ зехьэн. Сабий зехьэн. Хадэ зехьэн.Бзэгу зехьэн см. бзэгу.Залымыгъэ зехьэн см. залымыгъэ.Къулыкъу зехьэн см. къулыкъу.Лей зехьэн см. лей I, II.ЛIыгъэ зехьэн см. лIыгъэ.Нэпэншагъэ зехьэн см. напэншагъэ.УнэцIэ зехьэн см. унэцIэ.Хабзэ зехьэн см. хабзэ.ЦIэ зехьэн см. цIэ.Щэху зехьэн см. щэху I.Щхьэр зехьэн см. щхьэ.ЯтIэ зехьэн см. ятIэ.IэкIэ зехьэн см. Iэ.Iуэху зехьэн см. Iуэху. -
9 беззвучный
-ая, -ое макъыншэ, щэху; беззвучный смех дыхьэшхыкIэ щэху -
10 нелегальный
-ая, -ое щэху, гъэпщкIуа; нелегальное положение щытыкIэ щэху -
11 подпольный
-ая, -ое полит. щэху; подпольная работа лэжьыгъэ щэху -
12 секретный
-ая, -ое щэху; секретный разговор зэпсэлъэныгъэ щэху -
13 тихий
-ая, -ое
1. хуэм, щэху; тихий разговор псалъэмакъ щэху
2. Iэдэб; сабыр; тихий человек цIыху сабыр
3. хуэм; тихий бег хуэму жэныгъэ -
14 бзэгулъэ
небольшой тайник, встроенный в потолочную балку/ Бгыкъур кърабзыкIыу абы хащIыхьа гъэтIылъыпIэ щэху цIыкIу. -
15 дэкIуэдэжэ
похалим, приспешник/ Зыгуэрым къыкIэлъызыжыхь, хуэжыIэщIэ.* УнэIутхэм я щэху Исуфым ирагъащIэртэкъым, ар пщым и дэкIуэдэжэу къалъытэрти. фольк. -
16 егъэзыгъэ3
кубано-зеленчукские принуждение к чему-л./ Зыгуэр ищIэну хэгъэзыхьыныгъэ.* Егъэзыныгъэ хэлъкъым:-уигу ирихьмэ щэху, иримыхьмэ умыщэху, -жиIащ тучантесым. Iуащхь. -
17 егъэлъэхъшэхын
(ирегъэлъэхъшэх) перех. гл. 1. опустить, спустить что-л. (напр. флаг)/ Зыгуэр ешэхын, ищIагъымкIэ гъэкIуэн.Шыуаныр егъэлъэхъшэхын.2. снизить (голос, звук и т. п.)/ Нэхъ щэху щIын (макъыр н. къ.).Радиом и макъыр егъэлъэхъшэхын. -
18 екIуэсэн
(йокIуасэ) устар. неперех. гл. подкрасться к кому-чему-л./ Зыгуэрым щэхуу екIуэлIэн, гъунэгъу зыхуэщIын.* Сосрыкъуэ а Iугъуэм щэху дыдэу йокIуасэ. Нарт. -
19 зэбгрыкIуэсыкIын
(зэбгрокIуэсыкI) неперех. гл. незаметно разойтись в разные стороны/ КIуасэурэ зэбгрыкIын, щэху-щэхуурэ зэбгрыкIын.* ЦIыхуу зэхуэсар зырыз-тIурытIурэ зэбгрыкIуэсыкIыжащ. Iуащхь. Дзэм хэтам щыщ куэди зэбгрыкIуэсыкIыжу я унэхэм щыкIуэжым, Къурыкъуэ лъэбышэрэ тембот гъумрэ нэхъри хьэщхьэрыIуэ хъуащ. Д. М. -
20 зэбзэгуэгъу
кубано-зеленчукские 1. см. зэбзэгъу.* Зэбзэгъу зэпсэгъущ. (погов.)2. переносное сообщник/ Iуэху щэху зэдэзыщIэ, Iуэху щэхукIэ зэпха.* Апхуэдэ псалъэр Уэсмэн Назыч жриIэрт, ахэр зэрызэбзэгуэгъур Къурыкъуэ лъэбышэм ирамыгъащIэм фIэфIу. Д. М.
Страницы