Перевод: с русского на таджикский

с таджикского на русский

что+взять

  • 1 взять

    сов.
    1. кого-что гирифтан, бардоштан; взять в руки (на руки) ба даст гирифтан
    2. что перен. (выбрать) интихоб кардан, хоста гирифтан, ҷудо (сара) карда гирифтан; взять тему для статьи барои мақола мавзӯъ интихоб кардан
    3. кого-что (унести, увести с собой) гирифта бурдан, бурдан; взять с собой нужные вещи бо худ чизҳои даркориро гирифта бурдан
    4. кого-что (принять) ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; взять на себя обязательства ба зиммаи худ ӯҳдадориҳо гирифтан
    5. кого-что (получить, нанять) гирифтан; взять в долг rарз гирифтан
    6. что (купить, достать) харидан, гирифтан, пайдо кардан; взять билеты в кино ба кино билет гирифтан (харидан)
    7. что (взыскать) ситондан, рӯёнидан, гирифтан; взять штраф ҷарима гирифтан
    8. что (добыть) ҳосил кардан, кандан // (извлечь, заимствовать) гирифтан, иктибос кардан; взять пример из художественного произведеиия мисолро аз асари бадеӣ трифтан//(придумать) бофта баровардан; откуда они это взяли? онҳо имро аз куҷо бофта бароварданд?
    9. кого-что (захватить) гирифтан, ба даст даровардан, ишғол (забт) кардан; взять город шаҳрро забт кардан // перен. (охватить) фаро гирифтан; его взяли сомнения ӯ ба шубҳа афтод. кого охот. сайд кардан, доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки взяли зайца сагҳо харгӯшро доштанд
    11. что (преодолеть) ҷаҳида гузаштан, гузаштан; взять высоту аз баланди тан
    12. чем (достичь успеха, цели) муваффак (комёб) шудан, ноил гардидан
    13. что (отнять) гирифтан, хӯрдан; эта работа взяла у него много времени ин кор вақти зиёди ӯро гирифт
    14. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан
    15. разг. (принять направление) ба сӯе рафтан, равона шудан; мы взяли вправо мо ба тарафи дастн рост рафтем
    16. кого (ареставать) ҳабс кардан
    17. в сочет. с союзами «да», «и», «да и» и гл. разве взять дай поехать? магар ки кас хезаду равад? <> не дорого возьмёт ин кор барои ӯ ҳеҷ гап не; с чего (откуда) ты взял? аз куҷо донистӣ (фаҳмидӣ)?; чёрт возьми! сабил монад!; ни дать, ни взять худи худаш, як себу ду тақсим (кафон); см. тж. брать

    Русско-таджикский словарь > взять

  • 2 поставить

    чемодан поставить кровать чамадонро ба зери кат мондан; положить поставить стекло ба таги шиша гузоштан; смотреть под ноги ба таги пой нигоҳ кардан // дар зери…, дар таги…; идти поставить дождем дар зери борон рафтан // (снизу) аз, аз зери…; взять под руку аз зери бағал гирифтан; срубить поставить корень аз реша буридан
    2. с вин. (с глаголами «взять», «отдать», «попасть» и т. п.) ба (дар) зери…, ба; взять поставить контроль ба зери назорат гирифтан; взять поставить свою защиту дар зери ҳимояти худ гирифтан; отдать поставить суд ба суд додан, ба маҳкама супурдан; подпасть поставить чё-л. влияние ба (дар) зери таъсири касе афтидан
    3. с вин. (указывает место,ккоторому направляется кто-л.) ба атрофи…, ба музофотӣ…; уехать на лето поставить Москву дар тобистон ба музофоти Москва рафтан
    4. с вин. (накануне, перед чем-л.) дар арафаи…, бегоҳи…, [дар] шаби…; қариби…, дар қарибии…, наздики…, дар дами…; поставить праздник дар арафаи ид, бегоҳи ид; в ночь поставить Новый год дар шаби Соли Нав; поставить утро қариби саҳар; поставить вечер дар қарибии шом // (о возрасте) ба таги…; ему поставить сорок синнаш ба таги чил рафт
    5. с вин. (в сопровождении чего-л.) дар [зери], бо, ҳамроҳи…; поставить звуки музыки дар зери садои мусиқй; писать поставить диктовку бо дикта навиштан; гуфтаҳои касеро навиштан; поставить аплодисменты бо чапакзанӣ о. с вин. (указывает назначение предмета) барои; банка поставить варенье зарфи мураббо; отвести участок поставить сад барои боғ замин ҷудо кардан
    7. с вин. (наподобие) монанди…, мисли…, …монанд, …барин; шуба поставить котик пӯстини пӯсташ ба пӯсти гурбаи обӣ монанд; отделать поставить мрамор ба мармар монанд кардан, худи мармар барин кардан; шкаф поставить красное дерево ҷевони чӯбаш аъломонанд // (с глаголами «стричь», «подстригать» и т. п.) монанди…, …барин; бо; подстричь поставить мальчика мӯйсарро аз они писарбача барин карда гирондан; остричь поставить машинку мошин[ка] катӣ гирондан, бо мошин[ка] тахт кунондан
    8. с вин. (в обмен на ручательство) бо; дать деньги поставить расписку пулро бо дастхат додан; отпустить поставить честное слово бо қавли виҷдон сар додан, ба лафзаш (ба қавлаш) бовар карда сар додан
    9. с тв. (на вопрос «где») дар зери…, дар таги…; поставить столом дар зери миз; поставить навесом дар таги айвон; поставить дождём дар таги борон; поставить огнём противника дар зери оташи душман
    10. с тв. (указывает состояние, в котором кто-что-л. находится) дар зери:.., дар таҳти…; ба туфайли…, ба шарофати…; поставить охраной закона дар таҳти ҳимояи қонун; поставить игом самодержавия дар зери юғи истибдод; поставить присмотром кого-л. дар таҳти назорати касе // в сочет.: поставить замком, поставить ключом қулф карда; держать поставить замком (ключом) қулф карда мондан 11, о тв. (вследствие) бо, дар натиҷаи…, дар зери…; сделатьчто-л. поставить угрозой кореро дар натиҷаи таҳдид кардан; поставить впечатлением концерта дар зери таассуроти концерт; поставить действием тепла аз (дар зери) таъсири гармӣ
    12. с тв. (около) дар наздикии…, назди…; дар музофоти…; жить поставить Москвой дар наздикии Москва зиндагӣ кардан
    13. с тв. (ука-зывает цель, назначение чего-л.) барои; поле поставить картофелем замин барои коштани картошка, замини картошкакорй
    14. с тв. (указывает характерный признак) бо, зери…, дор, «гӣ; дом поставить железной крышей хонаи бомаш аз тунука, хонаи тунукапӯш; судно поставить советским флагом киштии зери байрақи советӣ, киштии байрақаш советӣ; писать поставить псевдонимом бо тахаллус навиштан
    II
    сов.
    1. кого-что мондан, гузоштан; - стол в угол мизро дар гӯша мондан
    2. кого-что гузоштан, ҷо ба ҷо кардан, мондан, ҷой додан; поставить машину в гараж мошинро дар гараж мондан
    3. что ниҳодан, мондан, гузоштан; поставить компресс тарбанд мондан
    4. что мондан, шинондан, сохтан, гузоштан; гузарондан, насб кардан; поставить: памятник ҳайкал гузоштан; поставить телефон телефон шинондан
    5. что мондан, гузоштан; поставить запятую вергул гузош-тан
    6. что ба роҳ мондан, ташкил (таъсис, барқарор) кардан;поставить работу корро ба роҳ мондан
    7. что театр. ҳозир (таҳия) кардан, ба саҳна гузоштан; поставить драму драмаро ба саҳна гузоштан
    8. кого таъин кардан, мондан; поставить нового сторожа қаровули нав таъин кардан
    9. что пешниҳод кардан, арз (таклиф) кардан; поставить вопрос на голосование масъаларо ба овоз мондан
    10. что додан, гузоштан; поставить глагол в повелительном наклонении ба феъл шакли сиғаи амрӣ додан
    11. что (на кон) ба кимор мондан (гузош-тан) О поставить вверх ногами чаппагардон кардан; чаппа мондан; поставить крест 1) на чём-л. аз баҳри чизе баромадан, умед аз чизе кандан 2) на ком-л. аз касе дасту дилро шустан; \поставить на колени кого гардан фуроварондан, таслим кунондан; \поставить на кон что таваккал кардан; \поставить на [своё] место касеро ба ҷояш шинонда мондан; \поставить (поднять) на ноги 1) сиҳат кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба кор даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан; \поставить на попа рост (раппа--рост) мондан; \поставить на широкую ногу нағз ташкил кардан, дуруст ба роҳ мондан
    II
    сов. таъмин кардан, мол супурдан, расондан, таҳвил додан

    Русско-таджикский словарь > поставить

  • 3 рука

    ж
    1. даст; кисть рукй панҷаи даст; пальцы на рукё ангуштҳои даст; левая рука дасти чап; по левую руку тарафи дасти чап; по правую руку тарафи дасти рост; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать за руку кого-л. касеро аз даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан; выронить из рук аз даст додан; держать за руку аз даст доштан; заложить руки за спину даст ба пушт кардан; перчатки по руке дастпӯшакҳо лоиқи даст; отдать в собственные руки ба дасти худаш супурдан; подать руку даст додан; пожать руку кому-л. дасти касеро фушурдан; прижать руку к сердцу даст ба сина гузоштан
    2. с определением даст; одам; твёрдая рука дасти тавоно; опытные руки дастони моҳир; умелые руки одами боҳунар
    3. хат; это его рука ин хати ӯст; чёткая рука хати хоно
    4. мн. руки коргар, коркун, қувваи коргарӣ; не хватало рабочих рук коргар намерасид
    5. разг. пуштибон, ҳомӣ, пушту паноҳ; своя рука одами худӣ, ошно; сильная рука пуштибони боэътимод; иметь руку ҳомӣ доштан, пушту паноҳ доштан
    6. уст.: отдать кому-л. руку [и сердце] касеро шавҳар ихтиёр кардан; просить чьей-л. рукй касеро ба занӣ хостан; предложить руку и сердце кому уст. таклифи издивоҷ кардан
    7. разг. дараҷа, рутбаи касбӣ; токарь первой рукй харроти забардаст (моҳир), харроти дараҷаи якӯм; большой рукй негодяй нобакори гузаро
    8. с предлогом «под» и определением дар ҳолати … дар вазъияти; под пьяную руку дар ҳолати мастӣ <> золотые руки 1) устои гулдаст 2) у кого-л. дасташ гул аст 3) ҳунарварӣ; лёгкая рука дасти сабук; правая рука дасти рост; средней рукй миёна, миёнахел; тяжёлая рука дастони бехосият; щедрою рукою, щедрой рукой бо дасти кушод, сахиёна; в руках кого-л., чьих-л., у кого-л. дар ихтиёри касе; на руках кого-л., чьйх-л., у кого-л. 1) дар парастории касе 2) дар ихтиёри касе; не с рукй кому ноқулай, носоз, нобоб; от рукй (писать, рисовать) бо даст (дастӣ, бо қалам) навиштан (расм кашидан); по рукам! розӣ!, хуб, майлаш!; под рукой наздикак, дар зери даст; под руку аз қултуқ (аз бағал) гирифта; взять под руку кого-л. бағали касе гирифтан; под руку говорить кому бемаврид гап зада халал расондан; под руку подвернуться (попасться) кому нохост ба даст афтодан; руками и ногами, с руками и ногами, с руками - ногами 1) бо ҷону дил 2) тамоман, комилан; рука об руку даст ба даст; руки вверх! даст боло кун!; руки коротки у кого зӯр намерасад; рукой не достать (не достанешь) дастнорас будан, даст кӯтоҳӣ мекунад; руки не доходят даст намерасад, фурсат нест; рука не дрогнет у кого-л. мижааш хам намехӯрад; руки опустились (отнялись) у кого ҳавсала пир шуд; рукой подать бисёр наздик; руки прочь! от кого, чего дафъ шав(ед)!, даст каш(ед)!, даст бардор!, дастатро гир!; руки чешутся у меня 1) дастҳоям касеро зан мегӯянд 2) дастҳоям кор талаб мекунанд; в наших (ваших. его и т. д.) руках дар ихтиёри мо (шумо, вай ва ғ.)\ из рук в руки, с рук на руки даст ба даст, бевосита; из рук вон (плохо) бисьёр бад, аз ҳад зисд ганда; бади бад, гандаи ганда; из вторых рук [узнать, получить] аз даҳони касе [фаҳмидан, шунидан]; из первых рук [узнать, получить] аниқ, яқин [фаҳмидан, гирифтан]; как без рук без кого-чего ноӯҳдабаро; как рукой сняло ту дидӣ ман надидам шуд, тамоман нест шуд; на живую руку шитобкорона, саросемавор, муваққатан; на скорую руку ҳаромуҳариш, даст ба даст нарасида; на руку нечист (нечистый) дасташ калб; положа руку на сердце кушоду равшан, рӯйрост; скор на руку 1) зуд ҷазодиҳанда 2) тезкор, абҷир, тездаст; с легкой рукй чьей-л. бо ташаббуси касе; с пустыми руками бо дасти холи, дастхолӣ; с рук долой аз сар соқит; с руками оторвать чанг зада гирифтаы; брать голыми руками осон ба даст даровардан; взять себя в руки худдори кардан, худро ба даст гирифтан; выпустить из рук аз даст додан (баровардан); дать волю рукам 1) даст задан, даст расондан, даст дароз кардан 2) кӯфтан, задан, занозани кардан; дать по рукам кому-л. прост. дасти касеро кӯтоҳ кардан; держать в руках 1) что дар даст доштаи 2) кого дар таҳти назорати худ гирифтан; держать бразды правления в своих руках инони ҳокимиятро дар дасти худ доштан; держать власть в своих руках ҳокимиятро дар дасти худ нигоҳ доштан; держать вожжи в руках зимом дар даст доштан; держать себя в руках худдорӣ кардан; забрать в [свой]- руки ба даст гирифтан, мутеъ кардан; запустить руку во что, куда аз они худ кардан, соҳибӣ кардан; играть в четыре рукй дукаса роял навохтан; играть на руку кому-л. ба осиёи касе об рехтан; иметь (держать) в [своих] руках что доштан, соҳиб будан; ломать руки. даст бар сар задан, афсӯс хӯрдан; марать (пачкать) руки 1) об кого-л. бо нокасе сару кор доштан 2) обо что-л.. ба чизе даст олондан, ба кори баде даст задан; махнуть рукой на кого-что-л. даст афшондан, аз баҳри касе, чизе гузаштан; набить руку в чём, на чём моҳир шудан, малака ҳосил кардан, ёд гирифтан; нагреть руки на чем бо фиребу қаллобӣ бой шудан, таматтӯъ бурдан; наложить руку (лапу) на что зердаст (мутеъ! кардан; наложить на себя руки худро куштан; не знать, куда руки деть аз шарм саросема шудан, аз ҳиҷолат худро гум кардан; носить на руках когс 1) болои даст бардошта гаштан 2) эрка кардан, ба ноз парваридан; обагрить руки кровью (в крови) одам куштан, хун рехтан; опустить руки аз сарп худ соқит кардан; отбиться от рук бенӯхта (бесар, вайрон) шудан; отмахиваться руками и ногами, отмахиваться обёими руками қатъиян даст кашидан; плыть в руки осон (муфт) ба даст даромадан; подать (протянуть) руку [помощи] кому дасти ёрӣ дароз кардан; поднять руку на кого-л. 1) бар зидди касе даст бардоштан 2) дасти тааддӣ (таҷовуз) дароз кардан: покупать с рук аз даст харидан; попасть (попасться) в руки кого-л.. чьи-л., кому-л., к кому-л. 1) зердасти касе шуда мондан 2) ба дасти касе афтидан; попасть под горячую руку кому-л. ба ғазаби касе гирифтор шудан; прибрать к рукам 1) кого ба тасарруфи худ даровардан, зердаст кардан 2) что ба дасти худ гирифтан; приложить руку (руки) к кому, к чему даст задан, дар коре иштирок кардан; приложить руку к чему, под чем уст. даст мондан, имзо гузоштан; продать в одни руки ба як кас фурӯхтан: пройти между рук беҳуда сарф шуда мондан, бар бод рафтан (оид ба пул): развязать руки кому-л. ихтиёр ба дастг. касе додан; сбыть (спустить) с рук кого-что 1) фурӯхта халос шула;; 2) халос шудан; связать по рукам и ногам кого-л. дасту пои касеро бастан: связать руки кому-л. ҳуқуқи касеро маҳдуд кардан; сидеть сложа руки бекор нишастан, даст ба киса зада гаштан; сложить руки даст кашидан, дигар ба коре даст назадан; сойти с рук 1) кому бе ҷазо мондан, бе оқибат мондан 2) навъе гузаштан, бе ҷаиҷол гузаштан; стоять (держать) руки по швам хода барин рост истодан; умыть руки аз сари худ соқит кардан; ухватиться обеими руками за что-л. ба чизе дудаста часпида гирифтан; всё валится из рук у кого 1) кор пеш намеравад 2) ҳавсала нест; даю руку на отсечёние ба ҷонам қасам; дело горит в руках I/ кого кор ба дасти кордон аст; дело рук чьйх-л. ин кори вай: и карты (книги) в руки кому-л. панч панҷааш барин медонад; мастер на всё руки ба ҳар кор усто, ҳаркора даҳ ангушташ ҳунар; охулки на руку не положит прост. девона ба кори худ ҳушёр; сон в руку хоб рост баромад; рука руку моет погов. « даст дастро мешӯяд; чужими \рукаами жар загребать погов. бо дасти ғайр оҳаки таста хамир кардан

    Русско-таджикский словарь > рука

  • 4 перебратъ

    эв.
    1. что як-як аз назар гузарондан, паи ҳам (аз як сар) дида баромадан, хел-хел кардан, сара кардан, ба навъҳо ҷудо кардан; перебратъ овощи сабзавотро сара кардан; перебратъ вещи чизҳоро аз як сар дида баромадан
    2. кого--что перен. аз як сар (як-як) ба хотир овардан, як-як аз дили худ гузарондан; перебратъ в умё (в памяти, в мыслях, в голове) як-як ба хотир овардан
    3. что разг. ҷудо-ҷудо карда аз нав пайвастан, канда аз нав чидан; перебратъ печку хиштҳои печкаро канда аз нав чидан
    4. что по-лигр. аз нав ҳарфчинӣ кардан, аз нав чидан; перебратъ строку сатрро аз нав чидан
    5. что, чего (взять по частям) қисм-қисм ниҳоят бисёр гирифтан (чизеро) что, чего (взять лишнее) барзиёд гирифтан, аз андоза зиёд гирифтан // карт. аз миқдори даркорӣ зиёд хол гирифтан
    7. см. перебирать 2 <> гперебратъ по косточкам муфассал (бо тамоми ҷузъиёташ) дида баромадан

    Русско-таджикский словарь > перебратъ

  • 5 брать

    несов.
    1. кого-что гирифтан, бардоштан; брать руками бо даст гирифтан; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан
    2. что перен. интихоб кардан, баргузидан, хоста гирифтан; брать тему для сочинения барои иншо мавзӯъ интихоб кардан; брать для примера барои мисол гирифтан
    3. (клевать - о рыбе) ба шаст афтидан; здесь рыба хорошо берет дар ин ҷо моҳӣ тез ба шаст меафтад
    4. кого-что гирифта бурдак, бурдан; брать собаку на охоту сагро ба шикор бурдан
    5. кого-что ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; брать ребёнка на воспитание кӯдакро ба тарбия гирифтан; брать поручение супориш (вазифа) гирифтан
    6. кого-что гирифтан; брать в долг қарз гирифтан; брать такси такси киро кардан; брать ванны ванна қабул кардан; брать уроки дарс хондан, омӯхтан; брать уроки английского языка дарси забони англисӣ хондан (аз касе)
    7. харидан, гирифтан; брать билеты в театр ба театр билет гирифтан (харидан); брать обеды из столовой аз ошхона таом гирифтан
    8. что ситондан, рӯёндан, гирифтан; брать пошлину боҷ гирифтан; брать штраф ҷарима гирифтан; брать плату хақ гирифтан
    9. что ҳосил кардан, кандан; брать рудӯ маъдан кандан
    10. что бофта баровардан; откуда он это берёт? вай инро аз куҷо бофта мебарорад?
    11. кого-что гирифтан, ишғол (забт) кардан, ба даст даровардан; брать крепость приступом қалъаро зер карда гирифтан; - в плен асир кардан
    12. кого-что перен. фаро гирифтан; меня берёт дрожь маро ларза гирифта истодааст; его берут сомнения ӯ ба шубҳа меафтад
    13. кого охот. доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки брали кабана сагҳо гурозро дунболагирӣ мекарданд
    14. что ҷаҳида гузаштан, гузаштан; брать подъём аз баланди гузаштан; брать барьер аз монеа ҷаҳида гузаштан
    15. чем муваффақ (ноил) шудан, ба мақсад расидан; он берёт смелостью вай ба туфайли ҷасорати худ ноили мақсад мешавад
    16. что гирифтан, хӯрдан; эта работа берёт много времени ин кор вақтро бисьёр мегирад
    17. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан; этот грунт лопата не берёт бел ба ин замин намеғӯтад
    18. бездоп. паррондан, задан; винтовка берёт на триста метров ин милтиқ аз сесад метр мезанад
    19. разг. ба сӯе рафтан, майл кардан; дорога берёт влево роҳ ба тарафи чап меравад <> брать быка за рога якбора ба кори асосӣ шурӯъ кардан; -верх дастболо шудан, ғолиб омадан; брать голыми руками осон ба даст даровардан, бе заҳмат комёб шудан; - грудь синаи модарро макидан, сина гирифтан; брать измором безор карда ба мақсад расидан; брать курс ба сӯе роҳ гирифтан (роҳӣ шудан); брать начало сар шудан, баромадан; брать ноту муз. нота навохтан (хондан); брать обещание ваъда гирифтан; брать пример с кого-л. ибрат гирифтан аз касе; брать свой слова назад аз қавли худ гаштан; брать себя в руки худдорӣ кардан, худро ба даст гирифтан; брать слово иҷозати сухан гирифтан; брать слово с кого-л. аз касе қавл гирифтан; брать чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, касеро тарафгирӣ кардан; брать в клещи ба шиканҷа гирифтан; брать в оборот кого-л. 1) касеро маҷбуран кор фармудан; 2) касеро танбеҳ додан (сарзаниш кардан); брать в расчёт ба ҳисоб гирифтан; брать за бока кого-л. прост. касеро ба коре маҷбур кардан; брать кого-л. за глотку (горло, жабры) прост. аз гулӯи касе гирифтан; брать за сердце (за душу, за живое) кого ба ҳаяҷон овардан, мутаассир кардан; брать на абордаж часпидан, дарафтодан, ҳамла кардан; брать на борт савори киштӣ кардан, ба киштӣ бор кардан; брать на буксир ёри (мадад) расондан; брать грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; брать назаметкуба назар (қайд) гирифтан; г на замечание ба таҳти назорат гирифтан; брать на испуг кого-л. касеро тарсондан, ба касе дӯғ задан; брать на мушку таъқиб кардан; брать на поруки ба кафолат гирифтан; - на пушку кого прост. фиреб (фанд) додан, фирефтан; брать на себя [смелость] ҷуръат кардан; брать под [свою] защиту кого-что таҳти ҳимояи худ гирифтан; брать под козырёк саломи ҳарбӣ додан; брать под сомнение зери шубҳа гирифтан; \брать с бою бо ҷангу ҷанҷол ба даст даровардан; \брать с потолка аз ҳаво гирифтан, бофта баровардан; наша берёт мо ғалаба мекунем, дасти мо болост; не \брать в рот ба даҳон нагирифтан, нахӯрдан, нанӯшидан; см. тж. взять

    Русско-таджикский словарь > брать

  • 6 датчанка

    ж даниягизан, даниягидухтар, зани (духтари) даниягӣ №тчик мтех. датчик (асбобест, ки аз кори механизм, фаъолияти организми зинда ва ғ. хабар медиҳад)дать сов.
    1. кого-что, чего додан, бахшидан; датчанка книгу товарищу китобро ба рафиқи худ додан; датчанка адрес адресро додан; датчанка телефон [рақами] телефонро додан // что разг. (заплатить) додан, пардохтан; я дал за эту книгу пять рублей ман барои ин китоб панҷ сӯм додам
    2. что кому имкон додан; это даст мне возможность посещать уроки ин ба ман имкон медиҳад, ки ба дарсҳо ҳозир шавам; не каждому дано быть музыкантом ҳар кас мусиқачй шуда наметавонад
    3. что супурдан, додан; датчанка работу кор супурдан
    4. что кому разг. муайян кардан (ба назар, аз рӯи намуд); на вид ему можно датчанка лет сорок зоҳиран вай қариб чилсола аст
    5. что задан; датчанка пощёчину шаппотӣ (торсакӣ) задан; датчанка подзатыльник ба пушти сар (ба буни гардан) задан // по чему, во что прост. задан; датчанка по уху ба гӯш (баногӯш) задан; датчанка в зубы кому-л. 1) (ударить) ба тумшуқи касе задан; ба таги ҷоғ фаровардан 2) (дать взятку) пора (ришва) додан, гулӯи касеро равған кардан
    6. что додан, барпо кардан; датчанка обед в честь юбиляра ба шарафи соҳибҷашн зиёфат додан; датчанка концерт концерт додан
    7. что (принести как результат) бахшидан, додан; датчанка высокий урожай ҳосили баланд додан
    8. в сочет. с сущ. что датчанка обещание ваъда додан; датчанка распоряжение фармон додан, амр кардан; датчанка разрешение рухсат додан; <> слово 1) (на собрании) сухан додан 2) (пообещать) ваъда (қавл) додан; датчанка согласие розигӣ додан, рози шудан; датчанка указание дастур додан; датчанка звонок занг задан; датчанка отбой бонги бозгашт додан; датчанка трещину тарқиш пайдо шудан; датчанка течь сӯрох (тешуқ) шудан
    9. с неопр. мондан, гузоштан, роҳ (рухсат) додан: дайте пройтй монед, гузарам; он не дал мне договорить вай намонд, ки гапамро тамом кунам
    10. повел. лансгл. 1 л. буд. в знач. побуд. частицы биё, як; дай, думаю, зайду к приятелю як пеши шарикам равам, гуфтам; дайка я прочту ещё раз биё боз як бори дигар хонам <> дай бог кому худо расонад (хоҳад), илоҳи ҳамин тавр шавад, кошкӣ ҳамин тавр мешуд; не дай бог худо накунад, худо нишон надиҳад, худо нигоҳ дорад; датчанка волю кому-л. касеро ба ихтиёраш мондан (монондан); датчанка волю чему сар додан; датчанка волю слезам гиря карда фиристодан (сар додан); датчанка выход чему-л. изҳори чизе кардан, дилро аз чизе холй кардан; датчанка газ прост. газ додан, тезондан; датчанка дорогу кому роҳ додан, имкон додан; датчанка занавес пардаро фуровардаи; датчанка знать кому о ком-чём дарак додан; датчанка себя знать аз худ дарак додан, ҳис карда шудан; усталость дала себя знать хастагӣ ҳис карда шуд; датчанка крюк (крюку) давр зада роҳро дур кардан; датчанка маху хато (ғалат) кардан; датчанка начало чему оғоз кардан; датчанка подножку кому-л. ба касе пешпо додан; датчанка по шапке кому груб. прост. ҳай кардан; датчанка права (право) граждаиства эътироф кардан; датчанка представление о чём мадрак додан; датчанка себе труд лозим донистан, худро вазифадор шумурдан, кӯшиш кардан; он недал себе труда подумать фикр карданро лозим надонист; датчанка стрекача (тягу) прост. думро хода кардан, пойро зери бағал гирифтан; шиппи гурехтан, ғайб задан; датчанка урок дарси ибрат додан; датчанка шпоры маҳмез задан; дорого бы дал ҷонамро фидо мекардам; как пить датчанка прост. албатта, яқин(ан), бешубҳа, бешак; не \датчанка в обйду кого ҳимоя кардан; не \датчанка спуску кому гузашт накардан, беҷазо намонондан; не \датчанка ходу кому роҳ надодан, мамониат кардан; ни \датчанка ни взять худи худаш; айнан; я тебе (те) дам! рӯзатро нишон медиҳам!; вот я тебе дам бегать! ҳоло ман ба ту давиданро нишон медиҳам!

    Русско-таджикский словарь > датчанка

  • 7 до

    межи қитъаи заминро то рош рондан до пахивание с (по знач. гл. допахать) рондан(и), ронда тамом кардан(и)
    II
    предлог с род.
    1. (указывает расстояние, время) то, то ба; до города осталось пять километров то шаҳр панҷ километр монд; достать до дна то ба таг расидан; до отхода поезда осталось полчаса то рафтани поезд ним соат монд; ждать до вечера то бегоҳ мунтазир шудан; до полной победы то ғалабаи комил; до особого распоряжения то фармони махсус
    2. (указывает на степень действия): износить до дыр то дариданаш пӯшидан; истратить до копейки то тини охир ин харҷ кардан; я удивлён до крайности ман бениҳоят ҳайронам; промокнуть до нитки шипшилтик шудан; промёрзнуть до костей сахт.хунук хӯрдан; покраснеть до корней волос аз хиҷолат суп-сурх шудан; устать до смерти бисёр шалпар шудан; обидеться до слёз сахт хафа шудан; вылить всё до капли то қатраи охирин рехтан
    3. (прежде) пеш аз, то; до революции пеш аз революция; до наступления холодов то хунук шудани ҳаво
    4. (приблизительно) қариб, тақрибан, то, то ба; зал вмещает до тысячи человек дар зал қариб ҳазор кас мегунҷад; мороз доходит до сорока градусов сармо то ба чил дараҷа мерасад
    5. (не больше) то; дети до десятй лет бачагони то синни даҳ; весом до пятй килограммов вазнаш то панҷ килограмм
    6. (указывает на лицо, предмет, которого что-л. касается) ба; мне нет до этого дела ман ба ин коре надорам; мне не до шуток (не до смеху) ҳозир ба ман шӯхӣ намефорад; что до кого-чего…, …бошад; что до меня, то я согласен гап дар бораи ман бошад, ман розӣ ҳастам <> до свидания хайр, то дидан(а); до чего … 1) (как) чунон…, бисёр…; до чего жарко чунон гарм ки…; до чего жаль сад афсӯс ки… 2) (какой) чӣ, аҷаб; до чего интересная книга аҷаб (чӣ) китоби шавқовар; до сих пор, до сих пор 1) (о месте) то ин ҷо; читайте до сих пор то ин ҷо хонед 2) (о времени) то ҳол; его нет до сих пор вай то ҳол нест; до того, как … то…; ждйте до того, как он придёт то омадани вай нигоҳ карда истед; они будут готовы до того, как он придёт то омадани вай онҳо тайёр мешаванд; до тех пор пока … то вақте ки…; до того, что… 1) (так долго, что) он қадар…; он кричал до того, что охрип вай он қадар дод зад, ки овозаш гирифт 2) (до такой степени, что) то ба дараҷае…, он чунон…, он қадар…; он до того устал, что не может двинуться вай он чунон монда шуд, ки маҷоли ҷунбидан надорад; от доскй до доскй (прочитать, выучить) аз аввал то охир, аз андаш ба бандаш (хондан, ёд кардан)
    II
    с нескл. муз. до (овози якуми гаммаи мусикӣ ва нотаи он)\ нижвее до дои поён (паст); взять вёрхнее до дои болоро хондан

    Русско-таджикский словарь > до

  • 8 забрать

    сов.
    1. что гирифтан; - в горсть орехи як каф чормағз гирифтан // уст. (взять взаймы) қарз гирифтан
    2. кого-что бо худ гирифтан, гирифта бурдан; забрать свой вещи чизҳои худро гирифта бурдан; забрать детей в деревню бачаҳоро ба деҳа гирифта бурдан
    3. кого-что разг. соҳибӣ кардан, ба даст даровардан, кашида гирифтан; зер карда гирифтан, фатҳ кардан; - крепость қалъаро фатҳ кардан; // забрать в плен асир гирифтан; забрать в солдаты ба аскарӣ гирифтан
    4. (арестовать) ҳабс кардан, ба ҳабс гирифтан, банди кардан
    5. кого-что перен. разг. фаро гирифтан, зер кардаи, моидаи; страх забрал ваҳм зер кард; жалость забрала раҳмам омад; тоска забрала ғаму ғӯсса зер кард
    6. что гйрифтан, гузарондан, раво дидан; - власть над кем-л. ҳукми худро ба касе ғузарондаи
    7. что гирифтан, ба дарун андохтан; забрать волосы под платок мӯйро ба зери рӯймол гириф-тан
    8. что тангтар дастболо шудан; ғолиб омадан; забрать голыми руками кого-что осон комёб шудан; забрать себе в голову санги ман сад ман гуфтаи, гап гапи ман ғуфтан; забрать силу нуфуз ёфтаи; - в (свой| руки ба даст гирифтан, мутеъ кардан; - за живое ба ҳаяҷон овардан

    Русско-таджикский словарь > забрать

  • 9 за

    приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:
    1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан
    2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог
    1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан
    2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора
    4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар
    5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст
    6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар
    1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан
    8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ
    9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ
    10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан
    11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад
    12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 1
    3. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 1
    4. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 1
    5. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 1
    6. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 1
    7. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 1
    8. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 1
    9. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан
    20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз
    21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел
    22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан
    23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан
    24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст
    25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан
    26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду
    27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан

    Русско-таджикский словарь > за

  • 10 подобрать

    сов.
    1. кого-что чида гирифтан, чидан, ғундошта гирифтан, бардоштан; подобрать орехи чормағзҳоро чидан; подобрать раненых аскарони захмдорро бардоштан // что разг. (съесть) чида хӯрдан; голуби подобрали зёрна кафтарҳо донҳоро чида хӯрданд // кого--что разг. (взять к себе) ёфтан, ёфта бо худ бурдан, ёфта барои худ гирифтан
    II
    кого-что разг. (захватить по дороге) аз байни роҳ гирифта бурдан
    2. что бардоштан, ғундоштан; подобрать подол доманро ғундоштан // ғундоштан, кашидан; подобрать поводя лаҷомро кашидан; подобрать ноги пойҳоро ғундоштан
    3. кого-что интихоб карда (хоста, сара карда) гирифтан, ғундоштаи; подобрать костюм костюм интихоб карда гирифтан; подобрать библиотеку китобхона фароҳам кардан // чида гирифтан, чида бо тартиб мондан, яктараф кардан (гузоштан); подобрать карты по мастям қартаҳои ҳамхолро чида якҷоя кардан

    Русско-таджикский словарь > подобрать

  • 11 хоть

    1. союз уступ. (несмотря на то, что) хам, агарчи, агарчанде ки; хоть видит око, да зуб неймет посл. дидан ҳаст, аммо хӯрдан нест
    2. союз устун. (до такой степени, что)\ хоть пруд пруди як дунё, лаб-лаб; хоть волков морозь туф куиу ях кун; темно, хоть глаз выколи топ-торик, зулмот; хоть караул кричи разг. додатро ба осмонгӯ; из него хоть веревки вей разг. вай мум барин нарм; хоть лопни прост. мурп ҳам…; хоть шаром покати хоп--холи; муш асо мезанад; хоть убей, ничего не помню куши ҳам, ҳеҷ чизро дар хотир надорам; хоть завались! нрост. бисьёр, сероб; хоть выжми шип--шилта
    3. союз уступ. (или) хоҳ; приходи хоть сегодня, хоть завтра хоҳ имрӯз, хоҳ фардо омадан гир
    4. частица усил. (но крайней мере) ақаллан, ҳеҷ набошад; скажите хоть одно слово акаллан ягон дахан гап занед
    5. частица усил. (даже) ҳатто; пойду хоть сейчас ҳатто ҳозир меравам
    6. частица (к примеру, например) чунончи, масалан; взять хоть этот случай масалан, ин ҳодисаро гиред
    7. частица усил. с относ. мест.: хоть кто хар касе ки бошад; хоть что ҳар чизе ки бошад; хоть где дар куҷое ки бошад; хоть куда ба куҷое ки бошад с неопр. мест. и нареч.: хоть какой-нибудь камтар бошад ҳам, андак ҳам бошад, кадомаш ки бошад; хоть где-нибудь куҷое набошад <> хоть бы 1) то же, что хоть 4; 2) (хорошо бы) мабодо; хоть бы и так ҳеч боке нест; \хоть бы хны см. хны; ему \хоть бы что пииакашро вайрон накард

    Русско-таджикский словарь > хоть

  • 12 на

    I
    предлог
    1. с вин. (указывает на-правление действия) ба, ба рӯи…, ба болои…; бар; идти на улицу ба кӯча рафтан; сесть на своё место ба ҷои худ нишастан; положить на стол ба рӯи миз гузоштан; не попадайся мне на глаза! ба назарам нанамо!; обижаться на кого-л. аз касе хафа шудан; ответ на вопрос ҷавоби савол; подписка на газеты ба газетаҳо обунашавӣ
    2. с вин. (при обозначении срока) ба, дар, ба муддати…, барои; работа на завтра кор барои фардо; увидеться на другой день дар рӯзи дигар вохӯрдан; запасти дров на зиму барои зимиетон ҳезум тайёр- кардан; работы ещё на целую неделю кор боз ба як ҳафтаи тамом мерасад
    3. с вин. (при обозна-чении колцчественной разницы, ше-пени превосходства или недостатка): опоздать на пять минӯт панҷ дақиқа дер мондан; старше на два года ду сол калон; на мёсяц раньше як моҳ пеш; на двадцать рублей больше бист сӯм зиёдтар
    4. с вин. (при обозначении множителя или делителя) ба; раз-делйть на три ба се тақсим кардан; помножить пять на четыре панҷро ба чор зарб задан; разделйть на две части ба ду ҳисса тақсим кардан; разрё-зать на кускй пора-пора кардан
    5. с вин. (при обозначении меры, коли-чества, определяющих границы чего-л.) ба; купить на дёсять рублёй ба даҳ сӯм харидан; хватит на всех ба ҳама мерасад. свин. (при обозначении цели, назначения) ба; взять на воспитание ба тарбия гирифтан; испытывать что-л. на прочность маҳкамии чизеро сан-ҷидан; комната на двух человек хонаи дукаса; обед на пять человек хӯрок барои панҷ кас
    7. с вин. (при обозна-чении условий, обстоятельств) бо; на голодный желудок бо дили наҳор, бо дили гурусна; на свёжую голову баъди истироҳат // (при словах, выра-жающих эмоциональную оценку события) барои, ба; на горе ба бадбахтӣ, бадбахтона; на мою радость хушбахтона
    8. с вин. (при обозначении образа действия) ба; верить кому-л. на слово ба қавли касе бовар кардан; говорить на память ёдакӣ гап задан, аз ёд гуфтан
    9. с вин. (при обозначении ка-кого-л. признака) бо, ба; хромать на одну ногу ба як пой лангидан; нечист на руку дасташ қалб, каҷдаст
    10. с предл. (при обозначении места) дар, ба, ба болои…,бар болои…, даррӯи…, дар пеши…; жить на юге дар ҷануб зиндагӣ кардан; сидёть на заседании дар маҷлис нишастан; оставить на столе ба болои стол монда рафтан; на ногах ботинки дар пояш ботинка // (соответствует предлогу «в») дар; на воённой слӯжбе дар хизмати ҳарбӣ; первый на селе работник беҳтарин коркуни деҳа; тоска на сердце дил хафа // (при обозначении предметов, лиц, в присутствии которых что-л. совершается) дар пеши…; на людях дар пеши мардум; на моих глазах дар пеши назари ман; на миру и смерть красна посл. марги бо ёрон (бо дӯстон) тӯй аст
    11. с предл. (на вопрос «когда») дар, дар вақти…; на каникулах дар вакти таътил; на той неделе дар ҳафтаи оянда; на этих днях дар ҳамин рӯзҳо; на нашей памяти дар хотири (дар ёди) мо
    12. с предл. (при обозначении средства передвижения) бо; лететь на самолёте бо самолёт паридан; плыть на пароходе бо киштй рафтан; кататься на лодке бо қаик сайр кардан
    13. с предл; (при обозначении образа действия): на всем скаку чорхезза-нон; на бегу давдавон, давон-давон; на лету 1) дар айни парвоз, парвозку-нон 2) перен. якбора, дарҳол, тез; он схватывает мой мысли на лету ӯ ба фикри ман дарҳол пай мебарад
    14. с предл. (при посредстве) дар, бо; жарить на масле дар равған бирён кардан
    15. с предл. (при обозначении устройства, свойства, состояния) гдор; вагон на рессорах вагони рессордор; матрац на пружинах матраси пружинадор 1
    6. с предл. в сочет. с гл.: играть на рояле рояль навохтан; говорить на русском языке бо забони русй гап задан; перевести книгу на таджикский язык китобро ба [забони] тоҷикӣ тарҷима кардан; свободно читать на английском языке ба забони англисӣ бемалол хондан 1
    7. с предл. (при обозначении пребываныя в ка-ком-л. состоянии) дар; стоять на часах дар посбонӣ истодан, каровулӣ кардан <> на что [уж] (как ни, хотя и очень) ҳар чанд ки, агар чанде
    II
    частица в знач. сказ. разг. ма, мана; на, возьми ма, гир; на тебе книгу мана ба ту китоб <> вот те (тебё) [и] на! ана!, оббо!, ана халос!; на тебе! ана инро бин!; ана халос!, оббо!
    частица: какой ни на есть чй хеле ки бошад, ҳар навъе ки бо-шад; кто ни на есть касе ки (кӣ ки) бошад, ҳар кӣ бошад, хар кас; что ни на есть бисёр, ҷудо, ниҳоят да-раҷа, гузаро
    IV
    приставка
    1. префиксест, ки барои сохтани феъл ва исмҳои феълӣ кор фармуда шуда, маъноҳои зеринро ифода мекунад: 1) равона шудани амал ба сатҳи предмет - набежать давида баромадан, давида рӯи чизеро пӯшондан; налететь парида омада хамла овардан; наскочить бархӯрдан, дучор шудан; дарафтодан; наехать бархӯрдан 2) болои предмет гузоштан - намотать печондан; нашить аз рӯй дӯхтан, дӯхта часпондан 3) ба ҷо овардани амал дар сатҳи чизе - намёрзнуть қирав бастан; ях бастан (кардан) 4) пурӣ, аз ҳад зиёд будани амал - наговорить бисёр гап задан, лаққидан; напечь пухтан, пухта тайёр кардан; навозить бисёр кашонда овардан; насолить намак (шӯр) кардан, дар намак хобондан; натопить гарм кардан, тафсондан 5) дар феълҳои бо «-ся» тамом мешудагӣ - сершавӣ, пурра қаноат кардани шахси амалкунанда - наболтаться хуб гап зада гирифтан; наработаться бисёр (хуб) кор кардан 6) дар феълҳои дорои суффиксҳои «ива», «ыва», «сва» - сустшавӣ, андак рӯй додани амал - напевать замзама кардан; насвистывать паст-паст ҳуштак кашидан 7) барои сохтани намуди мутлақи феъл хизмат мекунад - написать навишта тамом кардан, навишта шудан; нарисовать кашидан, сурат кашидан
    2. барои сохтани сифату исмҳои дорои маънои зерин кор фармуда мешавад: болои чизе мавҷудбуда - нарукавный рӯиостинӣ; нагрудник пешгир
    3. барои сохтани зарфҳо кор фармуда шуда, дараҷаи олӣ, ҳадди ниҳоӣ ва аломати чизеро ифода мекунад - накрепко бисёр сахт; насгрого бисёр ҷиддӣ

    Русско-таджикский словарь > на

  • 13 расчёт

    м
    1. (по знач. гл. рассчитать) ҳисоб, ҳисобкунӣ; ошибка в расчёте саҳв дар ҳисоб
    2. ҳисоббаробаркунӣ, адои қарз, пардохт, додан(и); сис­тема взаимных расчётов тартиби ҳисобу китоби тарафайн
    3. дать расчёт ҳисобу китоб карда ҷавоб додан; взять расчёт ҳисобу китоб карда ҷавоб гирифтан
    4. перен. тахмин, пешбинӣ; ғараз, қасд, мақсад; по моим расчётам работа будет закончена скоро аз руи тахмини ман кор ба наздикӣ тамом мешавад; расчёты не оправдались гапи хона ба бозор рост наомад; я пришёл в расчёте на твою помощь ман ба умеди ёрдами ту шуда омадам
    5. разг. фоида, манфиат; нет расчёта оставаться здесь дар ин ҷо мондан фоида надорад
    6. сарфа, сарфакорӣ; жить с расчётом сарфакорона зиндагӣ кардан
    7. воен. даста; орудийный расчёт дастаи тӯп; пулемётный расчёт дастаи пу­лемёт <>в расчётес кем-л, бо касе ҳисобро баробар кард (кардам, карданд); мы с ним в расчёте ҳисобу китоби мо бо вай баробар шуд; в расчёте на… ба ҳисоби…; в расчёте на душу населения ба ҳисоби ҳар сар аҳолӣ; за наличный расчёт ба пули нақд; из расчёта аз (ба) ҳисоби…; аз рӯи ҳисоби…; из расчёта сто рублей на человека аз рӯи ҳисоби ба сари ҳар кас садсӯмӣ; принять (взять) в \расчёт кого-что-л. касеро, чизеро ба ҳисоб (ба назар) гирифтан

    Русско-таджикский словарь > расчёт

  • 14 нос

    м
    1. бинӣ, димоғ, машом; курносый нос бинии пучуқ; прямой нос бинии рост; нос с горбинкой бинии дӯнг; орлиный нос бинии минқоршакл; греческий нос бинии рост, бинии зебо
    2. нӯл, минқор; дятел стучит носом по коре эзорсурхак ба пӯсти дарахт нӯл мезанад
    3. ҷумак; чайник с отбитым носом чойники ҷумакшикаста
    4. нӯг, нӯл; ботинки с тупыми носами ботинкаи нӯгпаҳн
    5. сар, нӯг, қисми пеш; нос корабля сари кишти
    6. геогр. (мыс) димоға нос в нос, носом к.носу рӯ ба рӯ; на носу ба наздики, наздик; зима на носу зимистон наздик; не по носу кому прост. маъқул не, зӯр намерасад; под носом, под самым носом дар пеши чашм, дар пеши назар; с носа, с носу прост. аз ҳар кас, сари касе; носа не показыватв (не казать) куда, к кому камдидор будан, камнамо шудан; в нос говорить (петь и т. п.) манқаманқа (бо димоғ) гап задаи (сурудан); изпод [самого] носа (носу) кого, чьего, у кого взять (утащить и т. п.) аз пеши чашм бурдан (рабудан ва ғ.); под нос говорить (бормотать и т. п.) прост. зери лаб ғур-ғур кардан; бить в нос ба димоғ задан; водить за нос бо чормағзи пуч доман пур кардан, бо ваъдаи дурӯғ фиреб додан; воротить нос от кого-чего рӯ гардондан, рӯй тофтан; высунуть нос куда, откуда берун баромадан; держать нос по ветру замонасозӣ кардан; драть (задирать, поднимать) нос перед кем прост. димоғбаландӣ кардан, фук ба осмон бардоштан, ҳавобаланд шудан; зарубить [себё] на носу ҳалқа бар гӯш кардан; клевать носом пинак рафтан; крутить носом прост. гардантобӣ (саркашӣ) кардан; морщить нос рӯ турш кардан; не видеть дальше своего [собственного] носа аз атроф бехабар будан, кӯтоҳандеш будан; оставить с носом кого, натянуть (наставить) нос кому прост. фиреб додан, ду даст дар бини монондан; остаться с носом фанд хӯрдан, ду даст дар бинӣ мондан; повесить нос [на квинту] лабу лунҷ овезон кардан, хафа мондан, маъюс шудан; совать [свой] нос, соваться с носом (со свойм носом) куда, во что прост. ба ҳар кор аралаш шудан, ба ҳар ош қатиқ шудан; тыкать в нос кому, тыкать носом кого во что прост. дағалона ишорат додан; утереть нос кому-л. прост. касеро ба як нӯл задан, уткнуть нос, уткнуться носом во что чашм дӯхтан, ғарқ шудан (ба навиштан, хондан); комар носа (носу) не подточит погов. касе ғингӣ гуфта наметавонад; с гулькин (с воробьйный) нос прост. қитикак, пушти нохун барин; короче воробьйного носа бисёр кӯтоҳ, хеле кӯтоҳмуддат; [хоть] кровь из носу (из \носа) прост. бо ҳар роҳе, ки бошад, мурӣ ҳам

    Русско-таджикский словарь > нос

  • 15 с

    I
    (со, съ) приставка
    1. префиксест, ки барои сохтани феъл хизмат карда, маъниҳои зеринро мефаҳмонад: 1) ҳаракат аз тарафхои гуногун ба як нуқта - связать бастан; сковать кӯфта пайванд кардан; соединить пайваст кардан 2) ҳаракат аз боло ба поён - слезть фуромадан; сойти поён фуромадан 3) цудо карда гирифтани чизе- срезать буридан, бурида ҷудо кардан; срубить буридан; соскоблить тарошидан 4) иҷро кардан, риоя кардани чизе - справиться с чём-л. аз ӯҳдаи коре баромадан 5) то ҳадди охирин расондани амал - скормить хӯронда. тамом кардан; стереться суда шудан, фит шудан 6) барои ифодаи намуди мутлаки баъзе феълҳо - съязвить нештар задан; сделать кардан
    2. барои зарфсозӣ: сбоку аз паҳлу: слева аз чап, аз тарафи дасти чап; спросонок хобу хоболу
    II
    (со) предлог
    1. с род. (указывает место, от которого происходит действие) аз; снять книги с полки китобҳоро аз раф гирифтан; вскочить с постели аз ҷогаҳ ҷаста хестан; с дерева упало яблоко аз дарахт себ афтод; они возвращались с охоты онҳо аз шикор бармегаштанд
    2. с род. (указывает место или источник возникновения действия) аз; болезнь началась с насморка касалӣ аз зуком сар шуд; напасть на врага с тыла ба душман аз ақибаш (аз ақибгоҳ) ҳамла кардан; так с чего мы начнём? пас мо аз чӣ сар ме-кунем?; получить письмо с родины аз ватан хат гирифтан; дыни со своёй бахчи харбузаҳои полизи шуд
    3. с род. (указывает время начала действия) аз; с самого вечера аз [худи] бегоҳирӯзӣ; с раннего детства аз хурдсолӣ; с первого января аз якуми январь
    4. с род. (указывает местоположение, местонахождение предмета или лица) дар, аз, аз болои…; с правой стороны дороги вилась тропинка дар тарафи рости роҳ пайраҳае печутоб хӯрда мерафт; с этого места хорошо видно аз ин ҷо хуб дида мешавад; говорить речь с трибуны аз минбар нутк кардан; наблюдать с горы аз болои кӯҳ мушоҳида кардан
    5. с род. (указывает предмет или лицо, от которого требуется или отнимается что-л.) аз; собрать с сотрудников профсоюзные взносы аз ходимон ҳаққи аъзогии иттифоқи касабаро ҷамъ кардан
    6. с род. (указывает на предмет, являющийся образцом, оригиналом, единицей измерения чего-л.) аз; берите с него пример аз вай ибрат гиред; это переведено с таджикского языка ин аз забони тоҷикӣ тарҷума карда шудааст; урожай с гектара ҳосил аз хар гектар, ҳосили ҳар як гектар
    7. в сочет. со словами «довольно», «до-статочно», «хватит» и т. п. ба, аз; с вас хватит ба шумо бас аст
    8. с род. (на основании чего-л., следуячему-л.) бо; с одобрёния руководства бо савобдиди роҳбарият; с вашего согласия бо розигии шумо; с разрешения старших бо рухсати калонсолон
    9. с род. (указывает причину действия) аз; с радости аз хурсандӣ; с горя аз ғусса, аз дард; с досады аз ҳасрат; мы устали с дороги мо аз кӯфти роҳ хаста шудем
    10. с род. (указывает предмет, орудие, которым производится действие) бо; кормить с ложечки бо кошукча хӯрондан
    11. с род. в составе некоторых устойчивых сочетаний: взять с бою ҷанг карда ба даст даровардан; покупать с рук аз даст харидан; читать с листа бе тайёрӣ хондан // в составе некоторых наречий: с размаху қулоч кашида, кашидаву кушода; с разбегу давида омада; с налёта ҳамла оварда; с ходу рафтуравон
    12. с вин. (приблизительно, почти, около) тахминан, тақрибан; он с месяц пробудет в отъёзде вай тахминан як моҳ дар сафар хоҳад буд; [он] ростом с тебя қадаш (қади) ту барин
    13. с тв. (указывает на совместность, наличие чего-л., обладание чем-л.) бо, ва (=у), ҳамроҳи…, бо ҳамроҳии…; идите с нами бо мо равед; мы с братом ману бародарам; отец с матерью падар ва модар, падару модар; выйти на прогулку с детьми бо кудакон ба гардиш баромадан; хлеб с маслом нону равған, нону маска; бутылка с молоком шишаи шир; девочка с косичками духтарчаи кокулдор
    14. с тв. (при посредстве кого-чего-л.) бо, қати; уехать с вечерним поездом бо поезди шабона рафтан
    15. с тв. (указывает на явление, состояние, которым сопровождается какое-л. действие) бо; с удовольствием бо камоли хурсандӣ; с улыбкой бо табассум; с целью… бо мақсади…; они с радостью согласились онҳо бо хурсандӣ рози шуданд
    16. с тв. (указывает место, предмет, на который направлено действие) бо, ба; подружиться с товарищами бо рафиқон дӯст шудан, бо рафиқон дӯстй пайдо кардан; не спешите с отъёздом ба рафтан шитоб накунед; справиться с работой аз ӯҳдаи кор баромадан; поспешить с выводами саросема хулоса баровардан, хулосаҳои хом баровардан
    17. с тв. (указывает на предмет, с помощью которого осуществляется действие) бо, ба, ба воситаи…; рассматривать с лупой бо заррабин дидан; мыть с мылом бо собун шустан
    18. с тв. (указывает цель действия) бо; явиться с докладом бо маърӯза омадан; арз кардан; обратиться с просьбой бо ҳоҳише муроҷиат кардан
    19. с тв. (указывает на наступление чего-л.) бо; с приходом весны бо омадани баҳор; с годами сол ба сол; со временем бо мурури замон
    20. с тв. (с глаголами «случиться», «произойти», «обстоять» указывает на лицо, испытывающее что-л.): с ними все обстоит хорошо ҳама корҳои онҳо баҷо, аҳволашон нағз; у него плохо с глазами чашмони вай дардманд шудаанд; что с тобой стало? ба ту чӣ шуд?

    Русско-таджикский словарь > с

  • 16 завтрак

    м ношито, ноништа, наҳори, чоштгоҳӣ; приготовить что-л. к завтрак -у чизе барои ноништа тайёр кардан // (пища) наҳорй; взять с собой завтрак бо худ наҳорй гирифтан; завтрак из двух блюд наҳорй аз ду хел таом <> кормить завтраками ваъдабозй кардан, ваъдаҳои хушку холи додан

    Русско-таджикский словарь > завтрак

  • 17 борт

    м
    1. (судна, автомобиля, самолёта) борт, лаба, канор, девора
    2. (одежды) бари либос
    3. (бильярдного стола) девораи мизи билярд <> борт о борт паҳлу ба паҳлуи ҳамдигар (оид ба киштиҳо); на бортӯ корабля болои киштӣ; брать (взять) на борт савори киштӣ кардан, ба киштӣ бор кардан; выкинуть (выбросить) за борт кого-что радди маърака кардан, дур андохтан; оказаться (остаться) за бортом аз маърака берун мондан

    Русско-таджикский словарь > борт

  • 18 заполонить

    сов.
    1. что разг. пур кардан, пуропур кардан; толпа заполонила всю улицу анбӯҳи мардум тамоми кӯчаро пур кард
    2. кого уст. и обл. (взять в плен) асир кардан

    Русско-таджикский словарь > заполонить

  • 19 защита

    ж
    1. (по знач. гл. защитить и защититься) мудофиа, муҳофиза, ҳимоя; защит-а социалистических завоеваний ҳимояи комёбиҳои сотсиалистӣ; защита интерёсов трудящихся ҳимояи манфиатҳои меҳнаткашон; защита родины мудофиаи ватан; защита диссертации ҳимояи диссертатсия; индивидуальные средства защит ы воситаҳои (тадбирҳои) шахсии мудофиа; химические и микробиологические средства защиты воситаҳои мудофиаи химиявӣ ва микробиологӣ; меры защиты воситаҳои (тадбирҳои) мудофиа; находиться под защитой чего-л. таҳти ҳимояти (пуштибонии) чизе қарор гирифтан (будан)
    2. истеҳком; противотанковая защита истеҳкоми зидди танк
    3. юр. муҳофизат, ҳимоякунанда; правовая защит а муҳофизати ҳукуқ; судебная защит-а от… муҳофизати судӣ аз…; право на защит -у ҳуқуқи ҳимоя
    4. спорт. тарафи мудофиакунанда; играть в защит е ҳимоячӣ шуда бозидан <> брать (взять) под [свою] \защитау кого-что пуштибон (ҳомӣ) шудан

    Русско-таджикский словарь > защита

  • 20 карандаш

    м қалам, қариндошқалам, қалами мидод; цветные карандашй қаламҳои ранга; огрызок карандаша қалами мунча <> чертёж в карандашё нақшаи бо калам кашидашуда; взять на карандаш что-л. ягон чизро барои худ навишта гирифтан

    Русско-таджикский словарь > карандаш

См. также в других словарях:

  • Что взять — с кого. Прост. Пренебр. О ничего не стоящем, глупом, легкомысленном или ненормальном человеке. Какие интересы на уме только одни тряпки да музыка. Ходят компанией… Да что с неё взять вся молодёжь такая (М. Орлов. Чтоб тревожилась душа). Чего они… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Что взять, кроме анализа — да и тот в глистах с кого (или да и тот не возьмёшь мимо банки насрёшь) Ирон. о некудышном человеке. Из детск …   Словарь русского арго

  • Взять в толк — БРАТЬ В ТОЛК что. ВЗЯТЬ В ТОЛК что. Разг. Пытаться понять, уразуметь что либо. Опять взялись мы ей объяснять. Ничто не берёт в толк! (Г. Николаева. Повесть о директоре МТС). Смеёмся вот над мужиком то, а в толк не берём, что он весь, Ржанов то,… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять в ум (разум) — БРАТЬ В УМ (РАЗУМ) что. ВЗЯТЬ В УМ (РАЗУМ) что. Прост. То же, что брать в толк что. Долго не мог взять в ум Курымушка, почему так издевались над ним в гимназии (Пришвин. Кащеева цепь). В конце уборочной страды, в которой мы, дети, приняли самое… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять на прицел — БРАТЬ НА ПРИЦЕЛ кого, что. ВЗЯТЬ НА ПРИЦЕЛ кого, что. 1. Прицеливаться в кого либо или что либо. Адмирал Рождественский сигналом приказал навести орудия на «Идзуми». Но тем только и ограничились, что взяли его на прицел (Новиков Прибой. Цусима).… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять на вооружение — БРАТЬ НА ВООРУЖЕНИЕ что. ВЗЯТЬ НА ВООРУЖЕНИЕ что. Книжн. 1. Принимать для активного пользования, употребления что либо. В клубе стараются брать на вооружение любую ценную информацию о закаливании организма (Н. Мишина. Закалка с пелёнок). В ходе… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять на зуб — БРАТЬ НА ЗУБ что. ВЗЯТЬ НА ЗУБ что. Прост. Шутл. 1. Отведывать, пробовать на вкус что либо. Я, дорогуша, перевидал ихнюю английскую породу. Было, и пивал с ними. Виски называется. Рюмашечку отважусь, бывало, и застучит в висках. Хоть гляди, хоть… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять в руки — БРАТЬ В РУКИ кого. ВЗЯТЬ В РУКИ кого. Разг. Экспрес. Решительно подчинять себе, заставлять повиноваться. Павло досталась хорошая, работящая, серьёзная женщина. Она взяла его в руки, и жизнь их определённо наладилась бы, если бы не помешала война… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять в свои руки — БРАТЬ В <СВОИ> РУКИ что. ВЗЯТЬ В <СВОИ> РУКИ что. 1. Принимать на себя руководство, управление чем либо. Вскоре после создания кассы нам пришлось взять в свои руки студенческую библиотеку (М. Павлов. Воспоминания металлурга). 2.… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять в рассуждение — БРАТЬ В РАССУЖДЕНИЕ что. ВЗЯТЬ В РАССУЖДЕНИЕ что. Устар. Обращать внимание на что либо, учитывать что либо. [Подхалюзин:] Вы, Самсон Силыч, возьмите в рассуждение. Я посторонний человек, неродной, я для вашего благополучия ни дня, ни ночи покою… …   Фразеологический словарь русского литературного языка

  • Взять в кольцо — БРАТЬ В КОЛЬЦО что. ВЗЯТЬ В КОЛЬЦО что. Разг. Окружать что либо со всех сторон. Течёт Голубица, принимая жизнь и давая жизнь берегам. Но сила силу ломит. Приходят люди, окружают Голубицу, берут в кольцо. Тишина, речной запах всё прочь. На берегах …   Фразеологический словарь русского литературного языка

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»