-
1 тозак
сущ.1) пе́тля́, сило́к; западня́тозакка эләгү (төшү) — попа́сться в силки́ (западню́)
тозактан ычкыну — уйти (вы́рваться) из силко́в (западни́)
2) перен. западня́, лову́шкадошман тозагы — лову́шка врага́
хәйлә тозагы — западня́ хи́трости
яшерен тозак — та́йная лову́шка
•- тозак салу
- тозакка төшерү -
2 тозак
-
3 тозак
(Fang-) Schlinge f.; Falle f. -
4 тозак
сущ. 1) силок 2) прям. перен.западня, ловушка, сеть ▪▪ tozaq qorırğa (salırğa) расставлять/расставить сеть, ставить/поставить ловушку ▪▪ tozaqqa elägergä (töşärgä) попасть в ловушку, попасть в сеть, попасть в западню -
5 тозак кору
= тозак салу расставля́ть/расста́вить силки́ (западню́, пе́тлю) -
6 тозак салу
-
7 tozaq
-
8 ловушка
-
9 западня
ж1) ( для птиц) тозак; ( для зверей) капкын2) перен. тозакпопасть в западню — тозакка эләгү, тозакка төшү
-
10 кору
I неперех.1) засыха́ть/засо́хнуть, высыха́ть/вы́сохнуть, иссыха́ть/иссо́хнуть, со́хнуть || засыха́ние, высыха́ниесм. тж. кибүел коры килде: елгалар, күлләр корыды — год был засу́шливым - ре́ки, озёра вы́сохли
җир корый — земля́ со́хнет
2) отсыха́ть/отсо́хнуть, засыха́ть/засо́хнуть, ча́хнуть, зача́хнуть, вя́нуть, завя́нуть, увяда́ть/увя́нуть || засыха́ние, увяда́ние ( о растениях)урман корый — лес ча́хнет
алма ботагы корыган — ве́тка я́блони отсо́хла
үлән корыды — трава́ засо́хла (завя́ла, увя́ла)
3) перен. ссыха́ться/ссо́хнуться,ча́хнуть, зача́хнуть, худе́ть, похуде́ть, исхуда́ть, иссыха́ть/иссо́хнуть ( о человеке)4) перен. отсыха́ть/отсо́хнуть, отнима́ться/отня́ться ( о частях тела)кулым корый — рука́ отсыха́ет (отнима́ется)
телең корысын! — чтоб у тебя́ язы́к отсо́х!
5) перен.; разг. вымира́ть/вы́мереть, исчеза́ть/исче́знуть || вымира́ние (о племени, роде)нәселе белән кору — вы́мереть (исче́знуть) всем ро́дом
6) перен. переводи́ться/перевести́сь, иссяка́ть/исся́кнутьаның барлык байлыгы корыды инде — всё его́ бога́тство уже́ перевело́сь (исся́кло)
•- корып төшү II перех.1) стро́ить, постро́ить, сооружа́ть/сооруди́ть, воздвига́ть/воздви́гнуть, возводи́ть/возвести́ (мост, жилой дом, завод, плотину, электростанцию) || строи́тельство, сооруже́ние2) устра́ивать/устро́ить, устана́вливать/установи́ть, монти́ровать, смонти́ровать || устро́йство, устано́вка, монти́рованиетелефон кору — установи́ть телефо́н
станокны кору — монти́ровать стано́к
3) собира́ть/собра́ть ( из составных частей) || сбо́ркамашинаны кору — собра́ть маши́ну
сепараторны кору — собра́ть сепара́тор
4) заве́шивать/заве́сить, занаве́шивать/занаве́сить || заве́шивание, занаве́шиваниетәрәзәләрне кору — заве́сить о́кна
чаршау кору — заве́сить по́лог (занаве́ску)
5) раски́дывать/раски́нуть, разбива́ть/разби́ть, ста́вить/поста́вить (лагерь, палатку) || разби́вка6) витьоя кору — вить гнездо́
7) расставля́ть/расста́вить ( сети) || расставле́ниетозак кору — расста́вить силки́
8) стро́ить, постро́ить, создава́ть/созда́ть, созида́ть ( новое общество), учрежда́ть/учреди́ть (новый быт, государство, прочную семью) || строи́тельство, созда́ние, созида́ние9) организо́вывать/организова́ть, проводи́ть/провести́, устра́ивать/устро́ить (свадьбу, вечер, игры, банкет) || организа́ция, проведе́ниеәңгәмә кору — провести́ бесе́ду
10) ( мысленно) стро́ить, постро́ить, намеча́ть/наме́тить (план, прогнозы, гипотезы)фараз кору — стро́ить дога́дки
11) стро́ить, постро́ить, осно́вывать/основа́ть (на чём-л.) || построе́ние, основа́ниеәсәрнең сюжетын тарихи вакыйгаларга кору — постро́ить сюже́т произведе́ния на истори́ческих собы́тиях
тәҗрибәне төгәл исәпләүләргә кору — стро́ить о́пыты на то́чных вычисле́ниях
бөтен исәпне хәйләгә кору — осно́вывать все рассчёты на хи́трости
12) перен. стро́ить, постро́ить, устра́ивать/устро́ить, заводи́ть/завести́, плести́ (скандал, сплетни, козни)мәзәк кору — стро́ить шу́тки
интригалар кору — плести́ интри́ги
13) в знач. вспом. гл. в сочет. с некоторыми абстрактными сущ. выполняет функ. глагообразующих суффиксов -лаштыру, -лашу, -лануплан кору / планлаштыру — плани́ровать
гәп кору /гәпләшү — разгова́ривать, бесе́довать
киңәш кору / киңәшләшү — посове́товаться
хыял кору / хыяллану — мечта́ть
•- корып кую III перех.1) заряжа́ть/заряди́ть (пушку, фотоаппарат, огнетушитель, капкан) || заря́дкамылтык кору — заряди́ть винто́вку
2) физ. заряжа́ть/заряди́ть, подзаряжа́ть/подзаряди́ть (батарею, аккумулятор) || заря́дкарадионы кыска дулкынга кору — настро́ить ра́дио на коро́ткую волну́
•- кору тогы
- кору ып алу
- корып җибәрү -
11 кыл
I 1. сущ.1)а) ко́нский во́лос; во́лосы; во́лос, волосо́к хвоста́, гри́выат кылы — во́лос от лошади́ного хвоста́ и́ли гри́вы
б) щети́на, щети́нкадуңгыз кылы — щети́нка
2) волосо́к, шерсти́нка (на родинке, на теле человека)кылым да кыбырдамас — (погов.) ≈≈ и бро́вью не поведу́ (букв. и волосо́к на моём те́ле не шевельнётся)
3) струна́ ( музыкального инструмента)эскерипкә кыллары — стру́ны скри́пки
4) волосо́к; то́нкая про́волокалампа кылы — волосо́к ла́мпы нака́ливания
5) ле́ска2. прил.1) сде́ланный из ко́нского во́лоса ( хвоста или гривы); волосяно́йкыл тозак — петля́, сде́ланная из ко́нского во́лоса
кыл иләк — си́то из ко́нского во́лоса
2) твёрдый, то́лстый ( о шерстинке)кыл йон — твёрдая шерсти́нка
•- кыл елан- кыл үлән
- кыл чабата кидерү
- кыл чабата киендерү••II частица; усил.; разг.кыл чабата кидергәннәр — ≈≈ обману́ли дурака́ на четы́ре кулака́ (букв. обу́ли в волосяны́е ла́пти)
то́чно, как разкыл уртада — то́чно в середи́не
-
12 пәрәвез
1. сущ.1) паути́на, тенётаүрмәкүч пәрәвезе — паути́на
2) лёгкая полупрозра́чная ткань, ма́рлятюль пәрәвездән тегелгән — сши́тый из ма́рли
3) бахрома́, бо́ртик пла́тья2. прил.пәрәвез тоту — обшива́ть бахромо́й, бо́ртиком
паути́нный- пәрәвез оясыпәрәвез яулык — паути́нный плато́к
••пәрәвез кору — см. тозак кору
-
13 элмәк
сущ.1) пе́тля, пе́телька (верёвки, шнура)галстук элмәге — пе́тля га́лстука
эт муенына элмәк кидерү — наде́ть пе́тлю на ше́ю соба́ки
2) охот. сило́к, пе́тлясм. тж. тозаккуян элмәге — сило́к для за́йцев
элмәк к кую — поста́вить силки́
3) пе́тля, пе́телька ( для пуговицы), застёжкаэлмәк кләрне тишеп — обмета́ть пе́тли
төймәле элмәк — застёжка на пу́говицах
4) крючо́к, ве́шалка ( у одежды)пальтога элмәк тегү — приши́ть ве́шалку к пальто́
5) спец. мо́чка (в упряжи, на седле)6) спорт. пе́тляэлмәк к ясап сикерү — прыжо́к пе́тлей
• -
14 капкан
мкапкын; ( на птиц) тозак -
15 намёт
-
16 паутина
-
17 петля
ж1) элмәкзавязать (что-л.) петлей — берәр әйберне элмәкләп бәйләү
2) ( силок) элмәк, буанак, кыл тозак3) ( на одежде) элмәк4) [яссы] күгән, тимер тупса5) охот. (петли мн.) (следы зверя) эзләр• -
18 подкоп
м1) см. подкопатьподкопаться —
2) ( казып ясалган) җир асты юлы3) перен.; разг. хәйлә, чокыр казу, баз казу, тозак -
19 расставлять сети
( кому) кемгә дә булса тозак кору -
20 садок
м1) читлек, оя, бүлем (хайваннарны, кош-кортларны, балыкларны ябып асрау яки үрчетү өчен)2) охот. ( ловушка) тозак, капкын
- 1
- 2
См. также в других словарях:
тозак — 1. Кыргый кош киекләрне тоту өчен, аларның муенына яки аягына уралырлык итеп куела торган ятьмә, җеп яки тимерчыбык. күч. Төрле яшерен юллар белән оештырылган камау, камалыш 2. күч. Кемне дә булса һәлак итү яки кулга төшерү (эләктерү) өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ау — СУНАР – 1. Тоту яки үтерү максаты белән кыргый җәнлекләрне яки кош кортларны эзәрлекләү эше ау мылтыгы 2. Эзәрлекләнә, аулана торган җәнлек яки кош. 3. Җәнлек һәм кошларны тотар өчен корып куела торган тозак. Балык тота торган зур җәтмә 4. күч.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәтмә — 1. Бау, җеп һ. б. ш. нәрсәләрдән үреп, аркылы торкылы итеп төйнәп ясалган челтәр сыман җайланма. Җәтмә челтәр сыман булып күренгән әйбер тур. томан җәтмәсе аша... 2. Кош аулау, балык тоту, кайбер җәнлекләрне эләктерү һ. б. өчен үреп ясалган тозак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бугалак — 1. Нечкә тимерчыбыктан яки кылдан ясалган, элмәк сыман тозак 2. Бер очы элмәкле озын аркан (кыргый яки өйрәтелмәгән атларның һ. б. ш. муеныннан эләктерү өчен) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәбе — и. 1. Күсе, тычкан кебек вак җәнлекләрне тоту өчен ясалган җайланма; кечкенә капкын 2. күч. Бәләдән, авыр хәлдән котылу, чыгу юлы булмаган урын; тозак 3. диал. Шакмак чиртү уенында: берсе өстенә берсе менеп утырган ике яки берничә шакмак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәйлә — 1. Нин. б. эштә мәкер, астыртынлык. күч. Тозак 2. Берәр максатка ирешү өчен уйлап чыгарылган ялган сылтау, әмәл. Берәр нәрсәгә нигез, сәбәп булырлык, нәрсә өчен дә булса акланырлык очрак, хәл бармак киселү урак урмаска хәйлә булды 3. Нәрсәдә дә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
элгәк — 1. Бауның, җепнең һ. б. ш. очларыннан тартып тыгызларлык, кысарлык итеп бәйләнгән бер өлеше. Кошларны, вак җәнлекләрне аулау өчен булган, бер өлеше кысылып тыгызланырлык итеп бәйләнгән бау; тозак 2. Берәр әйбергә, сапка беркетелгән, кулга киярлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
элмәк — 1. Бауның, җепнең һ. б. ш. очларыннан тартып тыгызларлык, кысарлык итеп бәйләнгән бер өлеше. Кошларны, вак җәнлекләрне аулау өчен булган, бер өлеше кысылып тыгызланырлык итеп бәйләнгән бау; тозак 2. Берәр әйбергә, сапка беркетелгән, кулга киярлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ятьмә — 1. Җепләрне аркылы торкылы итеп үреп, челтәрләп эшләнгән, балык, кош һ. б. ш. аулау өчен җайланма; ау. күч. Тозак 2. Әйбер тутырып йөрү өчен җептән, баудан, тимерчыбыктан аркылы торкылы үреп эшләнгән җайланма 3. Дошман күзеннән яшерү, маскировка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тоҷик — [تاجيک] 1. номи яке аз қадимитарини халқҳои Осиё, ки дар рушду такмили илму фарҳанги умумибашарӣ саҳми сазовор гузоштааст, тозак, тозик, тожик 2. халқи таҳҷоии тамаддунофари Осиёи Марказӣ, ки кишвари Тоҷикистон бо номи он номгузорӣ шудааст 3.… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ