-
81 плавление
с (по знач. гл. плавить I) гудозиш, об кардан(и); (по знач. гл. плавиться) общавӣ; плавление металла об кардани маъдани фулуз; температура плавлени ҳарорати гудозиш -
82 плюс
м1. мат. (знак) ҷамъ, аломати ҷамъ(+); поставить плюс аломати ҷамъ мондан2. мат. ҷамъ; три плюс четыре- семь се ҷамъи чор-ҳафт3. нескл. (выше нуля) аз ноль (сифр) боло, гарм; сегодня температура плюс десять градусов имрӯз ҳарорати ҳаво даҳ дараҷа гарм аст 4» перен. разг. ҷиҳати мусбат, хубӣ, бартарӣ, афзалият; в этом есть своиплюсы дар ин [кор[ ҷиҳатҳои мусбат ҳам ҳаст5. плюс; пять с плюсом [баҳои] панҷи плюсдор -
83 плюсовый
II, -ая, -ое …и аз сифр (ноль) боло, …и болои сифр (ноль); плюсовая температура дараҷаи аз сифр боло, ҳарорати болои сифр (ноль)IIII, -ая, -ое текст., кож. …и тар кардан(и), …и ҷаббондан(и), …и парварда кардан(и) -
84 повыситься
сов.1. баланд шудан, боло шудан; уровень воды в реке повысился сатҳи оби дарё баланд шуд; температура днём повысилась рӯзона ҳарорати ҳаво баланд шуд2. (увеличиться) зиёд шудан, афзудан; баландтар шудан; доходы повысились даромад зиёд шуд; интерес к занятиям повысился шавқ ба машғулиятҳо зиёд шуд // (улучшиться) беҳтар шудан; баландтар шудан; качество продукции повысилось сифати маҳсулот беҳтар шуд3. в чём боло баромадан, мӯътабартар (баландтар) шудан; повыситься в мнении товарищей дар назари рафиқони худ мӯътабартар шудан4. разг. (по службе) калонтар шудан, мансаби (вазифаи) баландтар гирифтан, соҳиби мансаби баландтар шудан -
85 повышенный
1. прич. баландшуда, болошуда; зиёдшуда 2.прил. баланд, аз андоза зиёд, ғайримуқаррарӣ; повышенная температура ҳарорати баланд; повышенный интерес мароқи баланд // (о голосе и т. п.) баландтар; говорить повышенным тоном бо овози баландтар гап задан -
86 подскочить
сов.1. ҷаҳидан, ҷастан, хез задан, паридан; он подскочил от радости вай аз хурсандӣ ҷаҳид2. давон омадан (рафтан, расидан), хез зада омадан (рафтан, расидан); подскочить к окну хез зада ба пеши тиреза рафтан3. перен. разг. якбора баланд шудан (боло гирифтан); у больного температура подскочила ҳарорати касал якбора баланд шуд -
87 пониженный
1. прич. по-иншуда, фуровардашуда2. прил. паст, поин; пониженная температура ҳарорати паст; пониженные нормы меъёри паст -
88 понизиться
сов.1. пасттар (поинтар) шудан2. пасттар (камтар) шудан, фуромадан; температура понизилась ҳаро-рат камтар шуд; скорость движения понизилась суръати ҳаракат пасттар шуд; цены понизились нарху наво фуромад; уровень воды понизился сатҳи об фуромад3. пасттар (бадтар, сусттар) шудан; качество продукции понизилось сифати мол пасттар шуд; слух понизился қувваи еомеа сусттар шуд3. (о голосе, звучании) пасттар шудан; тон понизился оҳанг (соз) пасттар шуд -
89 среднегодовой
солона ба ҳисоби миёна; среднегодовая температура ҳарорати солона ба ҳисоби миёна -
90 среднесуточный
…и шабонарӯзӣ ба ҳисоби миёна; среднесуточная температура харорати шабонарӯзӣ ба ҳисоби миёна -
91 резко
нареч.1. сахт, тез, тунду тез; резко запахло дымом бӯи дуди тез омад; резко звучал его голос овозаш сахт буд2. ногаҳон, ногаҳонӣ. нохост, тасодуфан, якбора; резко упала температура ҳарорати ҳаво якбора паст шуд; их отношения резко изменились муносибати онҳо якбора дигар шуд3. (о движениях) чолокона, чобукона; он резко вскочил из-за стола вай аз паси стол чолокона бархест4. сахт, тунду тез, дағалона; резко ответить дағалона ҷавоб додан -
92 спуститься
сов.1. фуромадан, ба поён фуромадан (рафтан); спуститься с лестницы аз нардбон фуромадан; самолёт спустился самолёт фуромад; спуститься по эскалатору бо эскалатор ба поён фуромадан2. афтидан, ғеҷида афтидан; волосы спустились на глаза мӯйҳо ба чашм фуромад3. перен. фаро гирифтан, пахш кардан; ночь спустилась на землю торикии шаб заминро фаро гирифт4. шинокунон поён рафтан; спуститься по реке на лодке бо заврақ ба поёни дарё шино кардан5. паст (кам) шудан; температура \спуститьсялась ҳарорат паст шуд -
93 так
1. нареч. ҳамин тавр, инак, ин хел, ҳамин хел; он сказал именно так вай маҳз ҳамин тавр гуфтааст2. нареч. ин қадар, он қадар, чунон; я так много ходил, что едва стою на ногах ман чунон бисёр гаштам, ки ба зӯр пойҳоям рост меистанд3. нареч. бенатиҷа, беҷазо; это так не пройдет ин беҷазо намемонад; так оставить этого нельзя ин корро бенатиҷа монондан мумкин нест4. нареч. ҳамту, беғаразона; он сказал это просто так ӯ инро ҳамту гуфт 5.нареч. разг. худ ба худ, ҳамту; болезнь не пройдет так дард худ ба худ намемонад; я итак достану, без лестницы ман ҳамту бе нардбон ҳам мегирам6. частица разг. ҳеҷ чиз, ҳеҷ, ҳеҷ гап не; что с тобой ? - Так ба ту чӣ шуд?- Ҳеҷ гап не7. союз дар он сурат, пас,набошад, -дия; работу сделал, так можно и отдохнуть корро иҷро карда бошӣ, дам гирифтан мумкин аст; работать, так работать кор кардан бошад - кор кардандия8. частица пас; бинобар ин; хӯш; так ты мне не веришь? пас ту ба ман бовар намекунӣ?; так едем? пас меравем?9. союз аммо, вале; афсӯс, ҳайф; я говорил ему, так он не сделал этого ман ба ӯ гуфта будам, аммо вай ин корро накард10. частица бале, ҳа, оре, дар ҳакиқат; так это он? ин кас дар ҳақиқат, вай бошад?; так вы не ошиблись бале, шумо хато накардед11. частица усил. чунин; чӣ хел; я так думаю, что ты неправ ман чунин фикр дорам, ки гапи ту ҳак нест; вот у него конь так конь! аспаш кирои таъриф будааст!12. частица огранич. қариб, тахминан; человек лет так пятидесяти одами тахминан панҷоҳсола13. частица масалан, чунончӣ; в Душанбе летом жарко, так, температура в тени доходит до сорока градусов дар Душанбе тобистон гарм мешавад, масалан дар соя ҳарорат ба чил дараҷа мерасад вот так ана халос, ана, анаю мана; вот так так кор ҳамту будаастда, ана, дидӣ, халос; вот так клюква!, вот так фунт!, вот так штука! прост. аҷабо!, кора бинед-а!; всё так фарз кардем хамин тавр бошад; розӣ ҳастам, гирем ки…; давно бы так кайҳо ҳамин тавр карданатон даркор буд; за - прост. муфт, ройгон; и так [уж] бе ҳамон ҳам, бе ин ҳам; и так [уж] достаточно бе ин ҳам кифоя аст; и так далее (и т. д.) ва хоказо, ва ғайра (ва ғ.); [и] так и сяк I) ҳам ин тавру ҳамон тавр; ҳар хел; она [и] так и сяк примеряла шляпу вай шляпаро ҳам ин тавру ҳам он тавр пӯшида медид 2) (кое-как) чала-чулпа, нимкора 3)(ни то, ни сё) як навъ, на нағзу на бад; [и] так и так, [и] так и этак 1) см. [и] так и сяк 1); 2) ҳам ин тавр, ҳам он тавр, ҳам инчунин, ҳам ончунон; как [бы] не так ! ҳамин тавр набудагист!, ин тавр набошад даркор!; пусть так хуб, майлаш, бошад, ҳамин тавр бошад, бигузор; так бы ҳамин, ҳамин тавр; так бы и бросил всё ҳамин тавр ҳамаашро мепартофтам; так вот 1) инак, ҳамин тавр; так вот, слушайте, что дальше произошло [хайр набошад] гӯш кунед, охираш чӣ шуд; 2) ана [аз] барои ҳамин; так вот ему и приходится уезжать ана аз барои ҳамин аз ин ҷо рафтанаш лозим меояд; так его (их)! ҷазояш(он) бинад (бинанд)!, ҳақ!, меарзад!; так и 1) сахт, бисёр; слёзы так и льются из глаз ашк шаш катор аз чашмонаш мерезанд; солнце так и жжёт офтоб сахт месӯзонад 2) якбора, ҳамту; он так и обмер вай якбора карахт шуда монд 3) хеҷ; так они пойдёт с вами! вай ҳеҷ ҳамроҳи шумо намеравад!; так он тебя и послушал! магар вай гапи туро гӯш мекунад!; 4) нағз, хуб; я так и знал … ман нағз медонистам, ки …; так и быть шавад, шудан гирад, майлаш; так и есть дар ҳақиқат ҳам ҳамин тавр аст; так и знай(те) дониста мон(етон), дониста гир(ед), дар ёдат(он) бошад; так и знай, что это тебе не удастся дониста мон, ки ин корро карда наметавонӣ; так и надо (нужно) кому сазояш ҳамин аст, ҳаққаш ҳамин аст; так ему и надо! вай бо ҳамин сазовор аст!, ҳаққаш ҳамин!; так и так [мол, дескать] гӯё ҳамин хел; так или иначе 1) ба ҳар ҳол, ҳар тавре ки бошад 2) бо вуҷуди ин, ба ҳар ҳол; так как союз чунки, зеро ки…; я спешу, так как пора идти на работу ман мешитобам, чунки вақти ба кор рафтан шуд; так называемый ба номаш, гӯё ки; так на так прост, сар ба сар; так нет аммо; баръакс; ему надо быть дома, так нет, он ушёл вай бояд дар хона мебуд, аммо рафта мондааст; так себе ҳамту, бад не, як навъ; как вы себя чувствуете? - Так себе аҳволатон чӣ тавр? - Як навъ; так сказать вводн. ел. гуфтан мумкин; так точно воен. ҳа, ҳамин тавр; так что союз бинобар ин, барои ҳамин ҳам; времени у нас мало, так что поторопись вақтамон кам, бинобар ин ту тез бош; так чтобы союз ки…, то ки…, барои он ки…; надо выйти пораньше, так чтобы не опоздать барвақттар баромадан лозим, то ки дер намонем; будьте \так добры марҳамат фармоед, бемалол бошад, агар заҳмат нашавад -
94 тело
с1. физ., мат. ҷисм; твёрдое тело ҷисми сахт; жидкое тело ҷисми моеъ; небесные тела ҷирмҳои осмонй; геометрические тела ҷисмҳои геометрӣ2. тан, бадан, ҷасад, пайкар; части тела узвҳои (аъзои) бадан; температура тела ҳарорати бадан; дрожать всем телом бо тамоми бадан ларзидан /7 (останки) ҷасади мурда, майит3. тк. ед. прост. фарбеҳӣ, танумандӣ; быть в теле фарбеҳ будан; войти в тело гӯшт гирифтан, фарбеҳ шудан; спасть с тела аз гӯшт фуромадан; лоғар (хароб) шудан4. бадан(а), асос; тело плотины танаи сарбанд; тело позвонка асоси фиқра // (мякоть) мағз; тело плода мағзи мева5. воен. мил <> инородное тело 1) мед. ҷисми бегона 2) бегона, ҷисми (чизи) бегона; душой и телом бо ҷону дил, тамоман, пурра-, ни душой ни телом тамоман; ни душой ни телом не виноват тамоман бегуноҳ; держать кого-л. в чёрном теле касеро хору зор кардан, ба касе зулм кардан; еле-еле душа в теле погов. ҷон ба лаб расида; рамақ аз ҷон доштан; мурашки бегают по \телоу бадан ваҷаррос мезанад -
95 температурка
ж уменьш.-ласк. к температура 2 -
96 тепличный
1. …и гармхона, гармхонагӣ; тепличные рамы чорчӯбаҳои (ромҳои) гармхона; теплична я температура ҳарорати гармхона; тепличн ое хозяйство хоҷагии гармхона; тепличные овощи сабзавоти гармхона2. перен. нозук, нозукбадан, нозпарварда, латифандом, нозукниҳол; тепличное создание одами нозпарварда (иозукниҳол) <> тепличное растение, \тепличныйый цветок одами нозукниҳол -
97 теплота
ж1. физ. гармӣ, ҳарорат; единица измерения теплот ы воҳиди гармӣ // (температура) ҳарорат;теплот а плавления ҳарорати гудозиш; теплота воздуха ҳарорати ҳаво2. перен. меҳрубонӣ, шафқат, самимият; душевная теплота меҳрубонӣ, самимият -
98 упасть
сов.1. афтидан, ғалтидан; упасть с лошади аз асп афтидан2. хам шудан (гаштан); голова упала на грудь сар хам шуд3. (об осадках) паст шудан, (фуромадан) фаро гирифтан; упал туман туман паст фуромад4. на кого-что (о свете, тени) афтидан, расидан5. на кого-что расидан, афтидан; выбор упал на него ӯро интихоб намуданд; подозрение упало ка него аз вай гумонбар шуданд6. паст шудан (фуромадан), кам шудан; температура упала дараҷаи ҳарорат паст шуд; цены упалн нархҳо фуромаданд; ветер упал шамол ором шуд; пульс упал задани набз суст шуд7. паст шудан, кам шудан, суст шудан; влияние его упало нуфузи ӯ кам шуд; настроение упало табъ хира шуд8. бадаҳлоқ шудан, вайрон шудан; нравы упали ахлоқ вайрон шуд <> упасть духом маъюс (навмед) шудан; упасть в ноги кому-л. уст. илтиҷо кардан, таваллою зорӣ кардан; упасть в обморок беҳуш шудан, аз ҳуш рафтан упасть на колени зорӣ (тавалло) кардан; упасть с неба на землю аз аспи хаёлот фуромадан; как (будто, словно, точно) с неба упал 1) аз осмон афтидагӣ барин 2) намефаҳмад; худро ба нодонӣ мезанад; яблоку негде \упастьсть сӯзан партоед рост меистад
См. также в других словарях:
Температура — Размерность Θ Единицы измерения СИ К … Википедия
ТЕМПЕРАТУРА — (1) одна из основных физических величин (др. масса, объём, давление), характеризующая тепловое состояние тела (состояние термодинамического равновесия макроскопической системы). Т. является мерой кинетической энергии теплового движения атомов и… … Большая политехническая энциклопедия
ТЕМПЕРАТУРА — ТЕМПЕРАТУРА, температуры, жен. (лат. temperatura). Степень нагретости чего нибудь. Низкая температура. Высокая температура. Средняя температура страны. Температура кипения. Температура замерзания. Температура упала. Температура поднялась. ||… … Толковый словарь Ушакова
Температура — – физическая величина, характеризующая степень нагрева системы, пропорциональная средней кинетической энергии хаотического движения частиц, составляющих систему. [Блюм Э. Э. Словарь основных металловедческих терминов. Екатеринбург, 2002 г.] … Энциклопедия терминов, определений и пояснений строительных материалов
температура — низкая температура. Словарь русских синонимов и сходных по смыслу выражений. под. ред. Н. Абрамова, М.: Русские словари, 1999. температура ликвидус, жар Словарь русских синонимов … Словарь синонимов
температура — ы, ж. température f., нем. Temperatur <лат. temperatura < temperatio нормальное состояние; соразмерность. 1. Степень нагретости чего л. БАС 1. Купались, да что толку, температура воды от 20 до 22 <градусов>, ничего не прохлаждает.… … Исторический словарь галлицизмов русского языка
ТЕМПЕРАТУРА — (лат.). 1) тепловое состояние тела, измеряемое помощью термометра. 2) уклонение тонов от акустической чистоты, необходимой для настройки таких инструментов как фортепиано, орган и духовые с клапанами и вентилями. Словарь иностранных слов,… … Словарь иностранных слов русского языка
ТЕМПЕРАТУРА — • ТЕМПЕРАТУРА, в биологии интенсивность тепла. У теплокровных (ГОМОЙОТЕРМНЫХ) животных, таких, как птицы и млекопитающие, температура тела поддерживается в узких пределах независимо от температуры окружающей среды. Это обусловлено мышечной… … Научно-технический энциклопедический словарь
ТЕМПЕРАТУРА — (от лат. temperatura надлежащее смешение нормальное состояние), физическая величина, характеризующая состояние термодинамического равновесия системы. Температура всех частей изолированной системы, находящейся в равновесии, одинакова. Если система … Большой Энциклопедический словарь
Температура — (лат. temperatura), один из важнейших абиотических факторов окружающей среды, прямо или косвенно влияющий на живые организмы. В зависимости от характера теплообмена с окружающей средой животные делятся на 2 эколого физиологической группы… … Экологический словарь
ТЕМПЕРАТУРА — (от лат. temperatura надлежащее смешение, нормальное состояние), физич. величина, характеризующая состояние термодинамич. равновесия макроскопич. системы. Т. одинакова для всех частей изолированной системы, находящейся в равновесии… … Физическая энциклопедия