Перевод: со всех языков на русский

с русского на все языки

рашкалташ

  • 1 рашкалташ

    рашкалташ
    -ем
    1. ударять, ударить (о молнии), греметь (о громе)

    Кӱдырчӧ рашкалта. Гром гремит.

    Волгенче кӱкшӧ пушеҥгым рашкалта. Калыкмут. Молния ударяет высокое дерево.

    Кӱтӱчӧ, солаж дене рашкалтен, ушкал-влак почеш ял мучко ошкыльо. В. Иванов. Щёлкая кнутом, пастух зашагал по деревне за коровами.

    3. разг. ударить кого-л., дать пощёчину, оплеуху

    Саҥгаж гыч Клим рашкалтыш. Г. Матюковский. Клим ударил его по лбу.

    – Чарне, ит толаше! Мый шкендым рашкалтем! М. Шкетан. – Перестань, не шуми! Я тебя самого ударю!

    4. перен. стрелять, выстрелить из чего-л., сразить выстрелом

    – А тый пычалет дене мом рашкалтышыч? – А ты кого подстрелил из своего ружья?

    – Ондак иктым, весым, кумшым шуҥгалтарышым. Вара утлен кудалаш тӧчышыжым рашкалтышым. А. Юзыкайн. – Сперва свалил одного, другого, третьего. Затем сразил выстрелом наповал пытавшегося спастись на коне.

    Сравни с:

    лӱяш

    Составные глаголы:

    Марийско-русский словарь > рашкалташ

  • 2 рашкалташ

    2 спр.
    1) ударять, ударить (о громе, молнии);
    2) щелкать, щелкнуть (кнутом);
    3) разг. дать пощечину;
    Составные глаголы:
    - рашкалтен колташ

    Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > рашкалташ

  • 3 рашкалташ

    -ем
    1. ударять, ударить (о молнии), греметь (о громе). Кӱ дырчӧ рашкалта. Гром гремит. Волгенче кӱ кшӧ пушеҥгым рашкалта. Калыкмут. Молния ударяет высокое дерево.
    2. щёлкать (щёлкнуть) кнутом. Кӱтӱ чӧ, солаж дене рашкалтен, ушкал-влак почеш ял мучко ошкыльо. В. Иванов. Щёлкая кнутом, пастух зашагал по деревне за коровами.
    3. разг. ударить кого-л., дать пощёчину, оплеуху. Саҥгаж гыч Клим рашкалтыш. Г. Матюковский. Клим ударил его по лбу. – Чарне, ит толаше! Мый шкендым рашкалтем! М. Шкетан. – Перестань, не шуми! Я тебя самого ударю!
    4. перен. стрелять, выстрелить из чего-л., сразить выстрелом. – А тый пычалет дене мом рашкалтышыч? – А ты кого подстрелил из своего ружья? – Ондак иктым, весым, кумшым шуҥгалтарышым. Вара утлен кудалаш тӧ чышыжым рашкалтышым. А. Юзыкайн. – Сперва свалил одного, другого, третьего. Затем сразил выстрелом наповал пытавшегося спастись на коне. Ср. лӱяш.
    // Рашкалтен колташ
    1. ударить (о молнии), загреметь (о громе). Кенета вуй ӱмбалнак кӱ дырчӧ рашкалтен колтыш. А. Юзыкайн. Вдруг прямо над головой загремел гром. 2) щёлкнуть кнутом. Кӱтӱ чӧ солаж дене уло кертмын рашкалтен колтыш. В. Иванов. Пастух изо всех сил щёлкнул кнутом. 3) стукнуть (сильно), треснуть. Вӧ дыр Йываным саҥгаж гыч рашкалтен колтыш. Ведыр треснул Йывана по лбу. 4) стрельнуть, выстрелить. Пушко-влак рашкалтен колтышт. Загремели пушки.

    Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > рашкалташ

  • 4 рашкалтен колташ

    а) ударить (о громе); б) щелкнуть (кнутом).
    Основное слово: рашкалташ.

    Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > рашкалтен колташ

  • 5 пӧрык

    пӧрык
    диал. раз, однажды

    Пӧрык ужаш увидеть один раз;

    пӧрык рашкалташ ударить один раз.

    Шӱдӧ ийыште пӧрык шочын кугу еҥ. О. Ипай. Раз в сто лет родился великий человек.

    Нигунам колдымо музык тӱҥале. Ачин пӧрыкат кожганыде шинча. Я. Ялкайн. Зазвучала никогда не услышанная музыка. Ачин сидит, ни разу не шелохнувшись.

    Сравни с:

    икана

    Марийско-русский словарь > пӧрык

  • 6 пудешташ

    пудешташ
    Г.: пыдештӓш
    -ам
    1. лопаться, лопнуть, трескаться, треснуть

    Йӱштылан кӧра пудешташ лопнуть от мороза.

    Оператор жапыштыже толын шуын огыл, пуч пудештын, нефть мландыш йоген. А. Мурзашев. Оператор пришёл не вовремя, труба лопнула, и нефть вылилась на землю.

    Стакан пудештын. Стакан треснул.

    Шокшышто кӱят пудештеш. Калыкмут. В жару и камень треснет.

    2. взрываться, взорваться; рваться, разрываться, разорваться

    Шӱшкеныт пуля-влак, пудештын гранат, мемнан дек лишемын тушман. А. Бик. Свистели пули, взрывались гранаты, к нам приближался враг.

    Снаряд мучашдымын пудештеш, чыла шалана, чыла йӱла. Б. Данилов. Беспрестанно разрываются снаряды, всё разрушается, всё горит.

    3. ударять, ударить, выстрелить

    Куд пычал иканаште пудештыч. С. Чавайн. Шесть ружей ударили одновременно.

    Пычал пудештмек, уло калык пудыраныш. А. Айзенворт. После выстрела из ружья (букв. когда ударило ружьё) весь народ переполошился.

    4. трещать, треснуть (о дровах)

    (Васлича:) Ужат, могай йӱштӧ, пуат пудештеш. В. Иванов. (Васлича:) Видишь, как холодно, и дрова трещат.

    Тораште огыл, корем пундаште, пушеҥге укш пудеште. М.-Азмекей. Недалеко, на дне оврага, треснули сучья.

    5. перен. поэт. грянуть; внезапно разразиться, с силой начаться

    У кече верч революций пудеште. В. Колумб. За светлое будущее грянула революция.

    Сравни с:

    рашкалташ
    6. перен. разрываться, разорваться, прекратиться, нарушиться (о связах, отношениях и т. п.)

    Тошто илыш ората курымешлан пудештын. С. Черных. Навсегда разорвался круг старой жизни.

    7. перен. разрываться, разорваться; доходить (дойти) до крайности (о душевных состояниях)

    Шыде пуш тарла пудеште. А. Бик. Гнев вспыхнул, как порох.

    Чоннаже изи шӱм падырашым шарналме еда пудештеш. М. Емельянов. Душа наша разрывается при каждом вспоминании своих крошек.

    Составные глаголы:

    Идиоматические выражения:

    Марийско-русский словарь > пудешташ

  • 7 рашкалтен колташ

    1) ударить (о молнии), загреметь (о громе)

    Кенета вуй ӱмбалнак кӱдырчӧ рашкалтен колтыш. А. Юзыкайн. Вдруг прямо над головой загремел гром.

    Кӱтӱчӧ солаж дене уло кертмын рашкалтен колтыш. В. Иванов. Пастух изо всех сил щёлкнул кнутом.

    3) стукнуть (сильно), треснуть

    Вӧдыр Йываным саҥгаж гыч рашкалтен колтыш. Вёдыр треснул Йывана по лбу.

    4) стрельнуть, выстрелить

    Пушко-влак рашкалтен колтышт. Загремели пушки.

    Составной глагол. Основное слово:

    рашкалташ

    Марийско-русский словарь > рашкалтен колташ

  • 8 рашкалтымаш

    рашкалтымаш
    сущ. от рашкалташ грохотание, грохот (о громе), удар (о молнии)

    Кӱдырчӧ рашкалтымаш грохот грома;

    Марийско-русский словарь > рашкалтымаш

  • 9 рашкалтыме

    рашкалтыме
    1. прич. от рашкалташ
    2. в знач. сущ. звук удара, грохот

    Курык гыч весыш йоҥгалте рашкалтыме, шӱдӧ пачаш кугемеш тудын мӱгырымӧ. М. Казаков. С горы к другой раздался грохот, в сто раз увеличивается его громыхание.

    Марийско-русский словарь > рашкалтыме

  • 10 пудешташ

    Г. пыде́штӓш -ам
    1. лопаться, лопнуть, трескаться, треснуть. Йӱштылан кӧра пудешташ лопнуть от мороза.
    □ Оператор жапыштыже толын щуын огыл, пуч пудештын, нефть мландыш йоген. А. Мурзашев. Оператор пришёл не вовремя, труба лопнула, и нефть вылилась на землю. Стакан пудештын. Стакан треснул. Шокшышто кӱят пудештеш. Калыкмут. В жару и камень треснет.
    2. взрываться, взорваться; рваться, разрываться, разорваться. Шӱшкеныт пуля-влак, пудештын гранат, мемнан дек лишемын тушман. А. Бик. Свистели пули, взрывались гранаты, к нам приближался враг. Снаряд мучашдымын пудештеш, чыла шалана, чыла йӱла. Б. Данилов. Беспрестанно разрываются снаряды, всё разрушается, всё горит.
    3. ударять, ударить, выстрелить. Куд пычал иканаште пудештыч. С. Чавайн. Шесть ружей ударили одновременно. Пычал пудештмек, уло калык пудыраныш. А. Айзенворт. После выстрела из ружья (букв. когда ударило ружье) весь народ переполошился.
    4. трещать, треснуть (о дровах). (Васлича:) Ужат, могай йӱштӧ, пуат пудештеш. В. Иванов. (Васлича:) Видишь, как холодно, и дрова трещат. Тораште огыл, корем пундаште, пушеҥге укш пудеште. М.-Азмекей. Недалеко, на дне оврага, треснули сучья.
    5. перен. поэт. грянуть; внезапно разразиться, с силой начаться. У кече верч революций пудеште. В. Колумб. За светлое будущее грянула революция. Ср. рашкалташ.
    6. перен. разрываться, разорваться, прекратиться, нарушиться (о связах, отношениях и т. п.). Тошто илыш ората курымешлан пудештын. С. Черных. Навсегда разорвался круг старой жизни. Ср. кӱрлаш, пыташ, йомаш, шаланаш.
    7. перен. разрываться, разорваться; доходить (дойти) до крайности (о душевных состояниях). Шыде пуш тарла пудеште. А. Бик. Гнев вспыхнул, как порох. Чоннаже изи шӱм падырашым шарналме еда пудештеш. М. Емельянов. Душа наша разрывается при каждом вспоминании своих крошек.
    // Пудешт(ын) каяш
    1. лопнуть. Лач тиде жапыште чот шупшылмо дене ала-мо той воштыр чыжик пудешт кайыш. А. Айзенворт. Именно в это время, наверное, от сильного натягивания, лопнул латунный провод. 2) взорваться, разорваться. Днепр вес могыреш снаряд рӱҥпудешт кайыш. Н. Лекайн. На другом берегу Днепра с грохотом разорвался снаряд. 3) ударить, выстрелить. Пычал пудешт кая. М. Шкетан. Ружье выстрелило. 4) перен. разорваться (о душе при сильном волнении, переживании). Лӱдмына дене шӱмна ажгынышылак кыра, теве-теве пудешт кая, шонет. А. Юзыкайн. Со страху очень сильно бьётся сердце, думаешь, вот-вот разорвётся.
    ◊ Кеч пудешт хоть лопни – о тщетных усилиях, стараниях. Председатель мане: – Таче лучко тонн шыдаҥнам, кеч пудешт, но шуктыман коштен. Ю. Галютин. Председатель сказал: – Хоть ты лопни, но сегодня нужно успеть высушить пятнадцать тонн пшеницы. Шинчам пудештше лопни мои глаза – клятва, уверение в правдивости сказанного. – Ондалем гын, шинчам пудештше, – Мачвуй вуйжым рӱзалтен пелештыш. К. Смирнов. – Лопни мои глаза, если я вру, – покачав головой, сказал Мачвуй.

    Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > пудешташ

  • 11 пӧрык

    диал. раз, однажды. Пӧрык ужаш увидеть один раз; пӧрык рашкалташ ударить один раз.
    □ Шӱдӧ ийыште пӧрык шочын кугу еҥ. О. Ипай. Раз в сто лет родился великий человек. Нигунам колдымо музык тӱҥале. Ачин пӧрыкат кожганыде шинча. Я. Ялкайн. Зазвучала никогда не услышанная музыка. Ачин сидит, ни разу не шелохнувшись. Ср. икана.

    Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > пӧрык

  • 12 рашкалтымаш

    сущ. от рашкалташ грохотание, грохот (о громе), удар (о молнии). Кӱ дырчӧ рашкалтымаш грохот грома; волгенче рашкалтымаш удар молнии.

    Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > рашкалтымаш

  • 13 рашкалтыме

    1. прич. от рашкалташ.
    2. в знач. сущ. звук удара, грохот. Курык гыч весыш йоҥгалте рашкалтыме, шӱ дӧ пачаш кугемеш тудын мӱ гырымӧ. М. Казаков. С горы к другой раздался грохот, в сто раз увеличивается его громыхание.

    Словарь. марийско-русский язык (Марла-рушла мутер) > рашкалтыме

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»