-
1 вопреки
вопреки желанию – фæндоны рæзты ацæугæйæ
вопреки обычаю – æгъдауы ныхмæ, æгъдауы сæрты ахизгæйæ
-
2 мимо
пройти мимо дома – хæдзары рæзты ацæуын
-
3 перебивать
не перебивай старшего! – хистæры ныхасы рæзты ма цу!
см. перебить 3 -
4 грузовой
прил. уæзты –, уæзласæнгрузовая машина – уæзласæн машинæ
-
5 мимолетный
прил. рæзты тæхæг, æвиппайдон, тагъдивгъуийæгпередо мной явилась ты, как мимолетное виденье (Пушкин) – мæ разы февзæрдтæ ды æвиппайды цæстылуайæнау
-
6 перебить
совер.1. (истребить) ныццæгъдын, фæцæгъдынперебить врагов – знæгты ныццæгъдын
2. (разбить) асæттын, ныцъцъæл кæнынперебить посуду – мигæнæнтæ ныцъцъæл кæнын
3. (прервать) дзырд райсын, искæй дзырды рæзты рацæуын -
7 перечить
несовер. разг. рæзты цæуын, тыхдзырд кæнын, ныхмæ дзурын, ныхмæ лæууын -
8 подъем
муж.1. хæрдкрутой подъем – тыххæрд
2. сист, сисын, уæлæмæ исынподъем тяжестей – уæзты уæлæмæ исын
3. (рост, развитие) рæзын, рæзт, бæрзонд кæнын -
9 прервать
-
10 прерывать
несовер.1. (прекращать) скъуынын, уромын2. (перебивать чью-л. речь) ныхасы рæзты цæуынсм. прервать -
11 протекать
-
12 располагать
I несовер.см. расположитьII несовер. (иметь)хицау уын; уын (в осет. яз. безл.)он располагает большими средствами – бирæ фæрæзты хицау у
я располагаю свободным временем – æвдæлон рæстæг мын ис
-
13 Грамматические свойства слова
4) абстрактные свойства (число, падеж – у имени; вид, залог, время, наклонение, лицо – у глагола);––––––––––––––––––––––––––––––ир. Дзырды грамматикон миниуджытæБæлвырд миниуджыты иугонд, уыцы миниуджытæ сты:1) дзырды куыд ныхасы хайы (ома, категориалон) нысаниуæг;4) абстрактон миниуджытæ (хауæн æмæ нымæц – нæмттæн; хуыз, здæхæн, афон, цæсгом – мивдисæгæн);––––––––––––––––––––––––––––––диг. Дзурди грамматикон минеугутæБæлвурд минеугути еугæндæ, еци минеугутæ æнцæ:1) дзурди куд нихаси хаййи (гъома, категориалон) нисанеуæг;4) абстрактон минеугутæ (хауæн æмæ нимæдзæ – нæмттæн; хузæ, æздæхæн, афонæ, цæсгон – мивдесæгæн);Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Грамматические свойства слова
-
14 Диахрония
Историческое развитие языковой системы во времени, а также исследование языка в процессе данного развития.––––––––––––––––––––––––––––––ир. Фæсрæстæг (диахрони)Æвзаджы системæйы историон рæзт рæстæджы дæргъы, стæй æвзаг иртасын уыцы рæзты процессы.––––––––––––––––––––––––––––––диг. Фæсрæстæг (диахрони)Æвзаги системи историон ирæзт рæстæги æндæргъци, уæдта æвзаг æртасун еци ирæзти процесси.Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Диахрония
-
15 Дивергенция
Расхождение, отдаление друг от друга двух или более языковых явлений или языков в ходе их исторического развития.––––––––––––––––––––––––––––––ир. ДивергенциДыууæ кæнæ фылдæр æвзаджы (æвзагон фæзынды) сæ историон рæзты дæргъы кæрæдзийæ куы адард вæййынц кæнæ се ‘хсæн хъауджыдзинад куы фæзыны, уæд уый.––––––––––––––––––––––––––––––диг. ДивергенциДууæ кенæ фулдæр æвзаги (æвзагон фæззинди) сæ историон ирæзти æндæргъци кæрæдземæй ку райдард унцæ кенæ се ‘хсæн игъаугидзийнадæ ку фæззиннуй, уæд е.Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Дивергенция
-
16 Знаки препинания
Графические знаки, с помощью которых оформляется текст: происходит членение текста на предложения, передаются особенности строения предложения, его интонационный рисунок. К знакам препинания относятся: точка, запятая, двоеточие, тире, вопросительный знак, восклицательный знак, многоточие, точка с запятой, скобки, кавычки.––––––––––––––––––––––––––––––ир. Æрхæцæн нысæнттæХъуыдыйадæн йæ интонацион ныв, йæ арæзты хицæндзинæдтæ æмæ хицæн хæйттыл кæй фæрцы дихгонд цæуы,, уыцы графикон нысæнттæ. Æрхæцæн нысæнттæм хауынц: стъæлф, къæдзыг, дыстъæлф, тире, фарсты нысан, хъæры нысан, бирæстъæлфыг, стъæлф къæдзыгимæ, къæлæттæ, дыкъæдзыгтæ.––––––––––––––––––––––––––––––диг. Æрхуæцæн нисæнттæГъудиадæн æ интонацион хузæ, æ арæзти хецæндзийнæдтæ æма, хецæн хæйттæбæл ке фæрци дехгонд цæуй, еци графикон нисæнттæ. Æрхуæцæн нисæнттæмæ хаунцæ: стъæлфæ, къæдзуг, дустъæлфæ, тире, фарсти нисан, гъæри нисан, берæстъæлфуг, стъæлфæ къæдзуги хæццæ, къæлæттæ, дукъæдзугтæ.Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Знаки препинания
-
17 Конвергенция
Сближение или совпадение двух и более языковых явлений или языков в ходе их исторического развития.ср. Дивергенция––––––––––––––––––––––––––––––ир. КонвергенциÆвзаджы дыууæ кæнæ фылдæр фæзынды сæ историон рæзты мидæг кæрæдзимæ куы фæхæстæгдæр вæййынц, кæнæ куы баиу вæййынц, уæд уый.––––––––––––––––––––––––––––––диг. КонвергенциÆвзаги дууæ кенæ фулдæр фæззинди сæ историон ирæзти медæгæ кæрæдземæ ку фæхæстæгдæр унцæ, кенæ ку байеу унцæ, уæд е.Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Конвергенция
-
18 Лингафонный
Связанный с изучением языков, речи при помощи технических средств.Лингафонный кабинет.
––––––––––––––––––––––––––––––ир. ЛингафононЛингафонон кабинет.
––––––––––––––––––––––––––––––диг. ЛингафононЛингафонон кабинет.
Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Лингафонный
-
19 Синтаксис
1. Высшая область грамматического строя языка, основными единицами которой являются предложение и словосочетание.2. Раздел грамматики, в котором изучаются основные синтаксические единицы – предложение и словосочетание.––––––––––––––––––––––––––––––ир. Синтаксис1. Æвзаджы грамматикон арæзты ахсджиагдæр хай, йæ сæйраг иуæгтæ сты хъуыдыйад æмæ дзырдбаст.2. Грамматикæйы хай, ахуыр кæны дзырдтæ кæрæдзийыл бæттыны æгъдæуттæ æмæ хъуыдыйады сконд.––––––––––––––––––––––––––––––диг. Синтаксис1. Æвзаги грамматикон арæзти ахсгиагдæр хай, æ сæйраг еуæгтæ ‘нцæ гъудиадæ æма дзурдбаст.2. Грамматики хай, ахур кæнуй дзурдтæ кæрæдзебæл бæттуни æгъдæуттæ æма гъудиади сконд.Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Синтаксис
-
20 Стиль
1. Разновидность языка, используемая в определенной речевой ситуации.2. Совокупность языковых средств выражения с точки зрения их экспрессивно-стилистической окрашенности.––––––––––––––––––––––––––––––ир. Стиль1. Бæлвырд ныхасы кæмæй фæпайда кæнынц, æвзаджы ахæм хуыз.––––––––––––––––––––––––––––––диг. Стиль1. Бæлвурд нихаси кæмæй фæппайда кæнунцæ, æвзаги уæхæн хузæ.2. Æвзаги фæрæзнити еугонд сæ экспрессивон-стилистикон хурстмæ гæсгæ.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ÆЗТЫ СÆРТЫ АКÆСЫН — Ивгъуыд цард æрымысын. Хъуыдытæ йæ сæ базыртыл систой æмæ йæ æзты сæрты ахастой йæ чызджы бонтæм. (Гаглойты В. Дæ амонды тыххæй.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
РÆЗТЫ САУ ГÆДЫ АЛИДЗЫН — 1. Адджындзинад фехалын, быцæуыл фæуын. Черная кошка пробежала. 2. Рæствæндаг нæ фæуын, масты хай фæуын. ...Иууыл уæлдæр къæпхæнмæ куы схызтысты, уæд сæ рæзты сау гæды алыгъд æмæ фæдагурджыты къухы ныххаудтой. (СИ. 1990. 56.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
УÆЛÆУÆЗТЫ КÆСЫН — Хи бæрзонд æвæрын, хи хуыздæр æнхъæлын. ... Чи фæнды дæр ма уæд – хистæр æви кæстæр – хæлар у йемæ. Дæхимæ макæй фыдæх кæн, сомбон дын къух нал ратдзæн. Уæлæуæзты макæмæ кæс. (Х. 1993, 2.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
бынуæзты — з.б.п., фæрсдз … Орфографический словарь осетинского языка
дæлæуæзты — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
рæзты — з.б.п., фæсæв … Орфографический словарь осетинского языка
уæлæуæзты — з.б.п., фæрсдз … Орфографический словарь осетинского языка
фалæуæзты — з.б.п., фæрсдз … Орфографический словарь осетинского языка
САУ ГÆДЫ РÆЗТЫ АЛИДЗЫН — Искæйты хсæн быцæу рауайын, фæхыл уын. Черная кошка пробежала … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДЗЫВГЪИСЫ ДЗУАР — см. ДЗЫВГЪИСЫ ДЗУАР – перевод Ирыстоны зындгонддæр кувæндæттæй иу у Дзывгъисы дзуары кувæндон. Кувæндон ис Куырттаты комы, Дзывгъисы хъæуы цур. Æвæццæгæн, раздæр уыд иу хъæуы кувæндон, фæлæ куыдфæстæмæ сси æнæхъæн комы кувæндон. Иæ бæрæгбон вæййы … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Хохаг куывд — см. Хохаг куывд – перевод – Хуыцау, Дæу зонæм, Дæ кувæг адæм стæм, Нæ кувинæгтæ нын райс адджынæн æмæ кадджынæн. – Оммен, Хуыцау! – Адæмы мад дæ, Мады Майрæм! Нæ кувинæгтæ нын адджынæн райс. Дæ ном дын адджынæй æмæ кадджынæй куыд арæм, Цы сабиты… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
