Перевод: с русского на таджикский

с таджикского на русский

на...+указывает

  • 1 с

    I
    (со, съ) приставка
    1. префиксест, ки барои сохтани феъл хизмат карда, маъниҳои зеринро мефаҳмонад: 1) ҳаракат аз тарафхои гуногун ба як нуқта - связать бастан; сковать кӯфта пайванд кардан; соединить пайваст кардан 2) ҳаракат аз боло ба поён - слезть фуромадан; сойти поён фуромадан 3) цудо карда гирифтани чизе- срезать буридан, бурида ҷудо кардан; срубить буридан; соскоблить тарошидан 4) иҷро кардан, риоя кардани чизе - справиться с чём-л. аз ӯҳдаи коре баромадан 5) то ҳадди охирин расондани амал - скормить хӯронда. тамом кардан; стереться суда шудан, фит шудан 6) барои ифодаи намуди мутлаки баъзе феълҳо - съязвить нештар задан; сделать кардан
    2. барои зарфсозӣ: сбоку аз паҳлу: слева аз чап, аз тарафи дасти чап; спросонок хобу хоболу
    II
    (со) предлог
    1. с род. (указывает место, от которого происходит действие) аз; снять книги с полки китобҳоро аз раф гирифтан; вскочить с постели аз ҷогаҳ ҷаста хестан; с дерева упало яблоко аз дарахт себ афтод; они возвращались с охоты онҳо аз шикор бармегаштанд
    2. с род. (указывает место или источник возникновения действия) аз; болезнь началась с насморка касалӣ аз зуком сар шуд; напасть на врага с тыла ба душман аз ақибаш (аз ақибгоҳ) ҳамла кардан; так с чего мы начнём? пас мо аз чӣ сар ме-кунем?; получить письмо с родины аз ватан хат гирифтан; дыни со своёй бахчи харбузаҳои полизи шуд
    3. с род. (указывает время начала действия) аз; с самого вечера аз [худи] бегоҳирӯзӣ; с раннего детства аз хурдсолӣ; с первого января аз якуми январь
    4. с род. (указывает местоположение, местонахождение предмета или лица) дар, аз, аз болои…; с правой стороны дороги вилась тропинка дар тарафи рости роҳ пайраҳае печутоб хӯрда мерафт; с этого места хорошо видно аз ин ҷо хуб дида мешавад; говорить речь с трибуны аз минбар нутк кардан; наблюдать с горы аз болои кӯҳ мушоҳида кардан
    5. с род. (указывает предмет или лицо, от которого требуется или отнимается что-л.) аз; собрать с сотрудников профсоюзные взносы аз ходимон ҳаққи аъзогии иттифоқи касабаро ҷамъ кардан
    6. с род. (указывает на предмет, являющийся образцом, оригиналом, единицей измерения чего-л.) аз; берите с него пример аз вай ибрат гиред; это переведено с таджикского языка ин аз забони тоҷикӣ тарҷума карда шудааст; урожай с гектара ҳосил аз хар гектар, ҳосили ҳар як гектар
    7. в сочет. со словами «довольно», «до-статочно», «хватит» и т. п. ба, аз; с вас хватит ба шумо бас аст
    8. с род. (на основании чего-л., следуячему-л.) бо; с одобрёния руководства бо савобдиди роҳбарият; с вашего согласия бо розигии шумо; с разрешения старших бо рухсати калонсолон
    9. с род. (указывает причину действия) аз; с радости аз хурсандӣ; с горя аз ғусса, аз дард; с досады аз ҳасрат; мы устали с дороги мо аз кӯфти роҳ хаста шудем
    10. с род. (указывает предмет, орудие, которым производится действие) бо; кормить с ложечки бо кошукча хӯрондан
    11. с род. в составе некоторых устойчивых сочетаний: взять с бою ҷанг карда ба даст даровардан; покупать с рук аз даст харидан; читать с листа бе тайёрӣ хондан // в составе некоторых наречий: с размаху қулоч кашида, кашидаву кушода; с разбегу давида омада; с налёта ҳамла оварда; с ходу рафтуравон
    12. с вин. (приблизительно, почти, около) тахминан, тақрибан; он с месяц пробудет в отъёзде вай тахминан як моҳ дар сафар хоҳад буд; [он] ростом с тебя қадаш (қади) ту барин
    13. с тв. (указывает на совместность, наличие чего-л., обладание чем-л.) бо, ва (=у), ҳамроҳи…, бо ҳамроҳии…; идите с нами бо мо равед; мы с братом ману бародарам; отец с матерью падар ва модар, падару модар; выйти на прогулку с детьми бо кудакон ба гардиш баромадан; хлеб с маслом нону равған, нону маска; бутылка с молоком шишаи шир; девочка с косичками духтарчаи кокулдор
    14. с тв. (при посредстве кого-чего-л.) бо, қати; уехать с вечерним поездом бо поезди шабона рафтан
    15. с тв. (указывает на явление, состояние, которым сопровождается какое-л. действие) бо; с удовольствием бо камоли хурсандӣ; с улыбкой бо табассум; с целью… бо мақсади…; они с радостью согласились онҳо бо хурсандӣ рози шуданд
    16. с тв. (указывает место, предмет, на который направлено действие) бо, ба; подружиться с товарищами бо рафиқон дӯст шудан, бо рафиқон дӯстй пайдо кардан; не спешите с отъёздом ба рафтан шитоб накунед; справиться с работой аз ӯҳдаи кор баромадан; поспешить с выводами саросема хулоса баровардан, хулосаҳои хом баровардан
    17. с тв. (указывает на предмет, с помощью которого осуществляется действие) бо, ба, ба воситаи…; рассматривать с лупой бо заррабин дидан; мыть с мылом бо собун шустан
    18. с тв. (указывает цель действия) бо; явиться с докладом бо маърӯза омадан; арз кардан; обратиться с просьбой бо ҳоҳише муроҷиат кардан
    19. с тв. (указывает на наступление чего-л.) бо; с приходом весны бо омадани баҳор; с годами сол ба сол; со временем бо мурури замон
    20. с тв. (с глаголами «случиться», «произойти», «обстоять» указывает на лицо, испытывающее что-л.): с ними все обстоит хорошо ҳама корҳои онҳо баҷо, аҳволашон нағз; у него плохо с глазами чашмони вай дардманд шудаанд; что с тобой стало? ба ту чӣ шуд?

    Русско-таджикский словарь > с

  • 2 за

    приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:
    1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан
    2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог
    1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан
    2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора
    4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар
    5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст
    6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар
    1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан
    8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ
    9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ
    10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан
    11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад
    12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 1
    3. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 1
    4. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 1
    5. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 1
    6. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 1
    7. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 1
    8. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 1
    9. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан
    20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз
    21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел
    22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан
    23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан
    24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст
    25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан
    26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду
    27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан

    Русско-таджикский словарь > за

  • 3 к

    (ко) предлог с дат.
    1. (указывает направление действия в сторону кого--чего-л.) ба, ба сӯи…, ба тарафи…, ба пеши…, ба назди…; плыть к берегу ба сӯи соҳил шино кардан; подъехать к гроду ба шаҳр омада расидан; подойти к окнӯ ба тиреза наздик шудан; ёхать к брату ба назди бародар рафтан; возвание ко всемтрудящимся хитобнома ба ҳамаи меҳнаткашон
    2. (указывает на предмет, лицо, с которым. связано действие) ба, нисбат ба; требовательность к себе серталаби нисбат ба худ; готовность к работе ба кор тайёр будан(и); любовь к родине муҳаббат ба ватан; нёнависть к врагам адоват нисбат ба душманон
    3. (указывает назначение, цель) барои…, ба; принять к сведению ба маълумот гирифтан; принять к исполнению барои иҷро кабул кардан; приучить к порядку ба риояи тартиб одат кунондан
    4. (указывает время, срок) то, то ба; к двум часам то соати ду; к ночи то шаб; к утру то пагоҳӣ, то саҳар
    5. (указывает на присоединение) ба; к двум прибавить два ба ду ду (дуро) зам кардан; присоединиться к большинству ба аксарият ҳамроҳ шудан; к тому же ба замми ин, илова бар ин 6.(указывает иа соответствие чему-л.) пригодный к употреблёнию кобили истифода; годный к воинской службе муносиби хизмати ҳарби; не ко времени бемаврид; ваше замечание было не к месту эроди шумо бемаврид буд
    7. (в заглавиях) оид ба, доир ба; к вопросу о происхождении языка доир ба масъалаи пайдоиши забон
    8. (в призывах) ба суи…; Вперёд! К победе коммунизма! Ба пеш! Ба сӯи ғалабаи коммунизм!
    9. в сочет. с сущ. Образует вводн. слова: к сожалению мутаассифона; к несчастью бадбахтона; к счастыо нағз ки…, хайрият ки…, хушбахтона; к лучшему оқибаташ ба хайр; к примеру барои мисол, масалан; к слову [сказать] дар омади гап <> к чему? барои чӣ?; не к чему лозим не, даркор не; ни к чемӯ прост. беҳуда, бекора, бефоида; лозим не, даркор нека частица разг. при повел. накл. и гл. буд. вр. канй, як, -чй; прочитайка мне письмо ещё раз канй, мактубро боз як бор ба ман хон; дайтека пройти канӣ, гузарам; дайтека мне посмотреть на вас каий, ман шуморо як бинамчй; куплюка я эту книгу ин китобро харамчи; зайдука я к нему як ба пеши вай дароям, канй кабак м уст. майхона, майкада; харобот; шляться по кам майхона ба майхона гаштан

    Русско-таджикский словарь > к

  • 4 из

    (изо) предлог с род.
    1. (указывает на предмет, место, откуда направлено действие) аз; мы приехали из Москвы мо аз Москва омадем; из достоверных источников аз рӯи манбаъҳои боэътимод; пить из пиалы аз (бо) пиёла нӯшидан
    2. (указывает на целос, из которого выделяется часть) аз; одно из двух аз ду яке; лучший из всех аз ҳама беҳтарин; младший из братьев бародари аз ҳама хурдӣ; один из ста аз сад яке
    3. (указывает на материал, из которого делается предмет) аз; сдёлать из дерева аз чӯб сохтан; ложки из серебра чумчаҳои нуқра
    4. (указывает на изменение, превращение) аз; из посёлка вырос город қасаба щаҳр шуд, касаба ба шаҳр табдил ёфт
    5. (указывает на причину, цель, основание) аз рӯи…, барои…, баҳри…; из благодарности аз рӯи миннатдорӣ; из любви к искусству аз рӯи ҳавас (иштиёқ) ба санъат; из уважения к вам ба хотири шумо, аз рӯи эҳтироме, ки нисбат ба шумо дорам
    6. в сочет. с предлогом «в» то, аз, ба; из года в год сол ба (аз, то) сол; изо дня в день рӯз то рӯз, рӯз ба рӯз (изо-, изъс-, ис-) приставка
    1. сарчаспаки феъл, ки маъноҳои зеринро мефаҳмонад: 1) самти ҳаракат аздарун ба берун - извёргнуть ҳаво додан; излучать паҳн кардан, нур пошидан (афкандан), шуоъ додан; изгнать рондан, ҳай (пеш) кардан 2) паҳншавии амал ба тамоми предмет - избегать давр зада баромадан; изранить сахт (ба куллӣ) захмдор кардан; изрёзать бурида пора-пора кардан 3) ба охир ё то ба ҳадде расонидани амал -изжарить бирён кардан, зирбондан; измучить сахт азоб додан; изругать сахт мазаммат (ҷанг, ҳакоратборон) кардан 4) сарф шудани предмете, ки объекти амал мебошад - измылить совида-совида (зада-зада) то охир сарф кардан (оид ба собун); израсхбдовать харҷ (сарф, хароҷот) кардан 5) бо иловаи ҳиссачаи ? дорои сифат ё хусусияте шудан - изолгаться дуруғгӯи гузаро шудан, дуруғгӯй шуда рафтан
    2. аз сифат ҳосил шудани зарф - изжелта- зардчатоб, зардча

    Русско-таджикский словарь > из

  • 5 из-за

    предлог с род.
    1. (указывает на предмет, лицо, со стороны которых направлено действие) аз, аз паси…, аз пушти…; аз сари…, аз он тарафи…; из-за поворота выскочила машина аз хамгашти роҳ ногаҳон мошин баромад; он вытащил из-за пояса сверток ӯ аз миёнбандаш тугунчае баровард; он поднялся из-за стола и пошёл нам навстречу ӯ аз сари миз хеста ба пешвози мо омад
    2. (указывает повод действия) барои, аз барои, баҳри; они спорили из-за каждой мелочи онҳо аз барои ҳар майда-чуйда баҳс мекарданд
    3. (указывает причину действия) аз, аз (ба) сабаби …, дар натиҷаи…; он ничего не замечал из-за близорукости ӯ ба сабаби хирагии чашмаш чизеро фарқ намекард; яблони погибли из-за морозов дарахтони себ аз хунукӣ нобуд шуданд
    4. разг. (указывает цель действия) барои, ба хотири…, баҳри…; он забыл из-за его пришёл ӯ фаромӯш кард, ки барои чӣ омада буд

    Русско-таджикский словарь > из-за

  • 6 из-под

    из-подо прсдлог с род.
    1. (указывает на предмет, место, откуда направлено действие) аз, аз таги…, аз зери…, аз таҳти…; кошка вылезла из-под стола гурба аз таги миз баромад; из-подо льда аз таги (аз зери) ях; из-под лохматых бровёй глядёли живые глаза аз зери абрӯвони ғулй чашмони шӯх менигаристанд
    2. (указывает место, из которого кто-то происходит, появляется и т. п.) аз назди…, аз наздикии…, аз атрофи…; он родом из-под Ташкента ӯ аслан аз атрофи Тошкент аст; я приехал из-под Ленинграда ман аз наздикии Ленинград омадаам
    3. (указывает на изменение положения, состояния) аз, аз таҳти, аз зери; выйти из-под опеки аз қайюмият баромадан; уйти из-под стражи аз ҳабс халос шудан
    4. (указывает на прежнее назначение предмета): банка из-под варёнья банкаи холии мураббо; коробка из-под папирос қуттии холии папирос из-под палки бо зарби чӯб, зӯран; из-под полы ба таври пинҳонӣ, ниҳонй; \из-под земли достать аз таги замин пайдо кардан

    Русско-таджикский словарь > из-под

  • 7 поставить

    чемодан поставить кровать чамадонро ба зери кат мондан; положить поставить стекло ба таги шиша гузоштан; смотреть под ноги ба таги пой нигоҳ кардан // дар зери…, дар таги…; идти поставить дождем дар зери борон рафтан // (снизу) аз, аз зери…; взять под руку аз зери бағал гирифтан; срубить поставить корень аз реша буридан
    2. с вин. (с глаголами «взять», «отдать», «попасть» и т. п.) ба (дар) зери…, ба; взять поставить контроль ба зери назорат гирифтан; взять поставить свою защиту дар зери ҳимояти худ гирифтан; отдать поставить суд ба суд додан, ба маҳкама супурдан; подпасть поставить чё-л. влияние ба (дар) зери таъсири касе афтидан
    3. с вин. (указывает место,ккоторому направляется кто-л.) ба атрофи…, ба музофотӣ…; уехать на лето поставить Москву дар тобистон ба музофоти Москва рафтан
    4. с вин. (накануне, перед чем-л.) дар арафаи…, бегоҳи…, [дар] шаби…; қариби…, дар қарибии…, наздики…, дар дами…; поставить праздник дар арафаи ид, бегоҳи ид; в ночь поставить Новый год дар шаби Соли Нав; поставить утро қариби саҳар; поставить вечер дар қарибии шом // (о возрасте) ба таги…; ему поставить сорок синнаш ба таги чил рафт
    5. с вин. (в сопровождении чего-л.) дар [зери], бо, ҳамроҳи…; поставить звуки музыки дар зери садои мусиқй; писать поставить диктовку бо дикта навиштан; гуфтаҳои касеро навиштан; поставить аплодисменты бо чапакзанӣ о. с вин. (указывает назначение предмета) барои; банка поставить варенье зарфи мураббо; отвести участок поставить сад барои боғ замин ҷудо кардан
    7. с вин. (наподобие) монанди…, мисли…, …монанд, …барин; шуба поставить котик пӯстини пӯсташ ба пӯсти гурбаи обӣ монанд; отделать поставить мрамор ба мармар монанд кардан, худи мармар барин кардан; шкаф поставить красное дерево ҷевони чӯбаш аъломонанд // (с глаголами «стричь», «подстригать» и т. п.) монанди…, …барин; бо; подстричь поставить мальчика мӯйсарро аз они писарбача барин карда гирондан; остричь поставить машинку мошин[ка] катӣ гирондан, бо мошин[ка] тахт кунондан
    8. с вин. (в обмен на ручательство) бо; дать деньги поставить расписку пулро бо дастхат додан; отпустить поставить честное слово бо қавли виҷдон сар додан, ба лафзаш (ба қавлаш) бовар карда сар додан
    9. с тв. (на вопрос «где») дар зери…, дар таги…; поставить столом дар зери миз; поставить навесом дар таги айвон; поставить дождём дар таги борон; поставить огнём противника дар зери оташи душман
    10. с тв. (указывает состояние, в котором кто-что-л. находится) дар зери:.., дар таҳти…; ба туфайли…, ба шарофати…; поставить охраной закона дар таҳти ҳимояи қонун; поставить игом самодержавия дар зери юғи истибдод; поставить присмотром кого-л. дар таҳти назорати касе // в сочет.: поставить замком, поставить ключом қулф карда; держать поставить замком (ключом) қулф карда мондан 11, о тв. (вследствие) бо, дар натиҷаи…, дар зери…; сделатьчто-л. поставить угрозой кореро дар натиҷаи таҳдид кардан; поставить впечатлением концерта дар зери таассуроти концерт; поставить действием тепла аз (дар зери) таъсири гармӣ
    12. с тв. (около) дар наздикии…, назди…; дар музофоти…; жить поставить Москвой дар наздикии Москва зиндагӣ кардан
    13. с тв. (ука-зывает цель, назначение чего-л.) барои; поле поставить картофелем замин барои коштани картошка, замини картошкакорй
    14. с тв. (указывает характерный признак) бо, зери…, дор, «гӣ; дом поставить железной крышей хонаи бомаш аз тунука, хонаи тунукапӯш; судно поставить советским флагом киштии зери байрақи советӣ, киштии байрақаш советӣ; писать поставить псевдонимом бо тахаллус навиштан
    II
    сов.
    1. кого-что мондан, гузоштан; - стол в угол мизро дар гӯша мондан
    2. кого-что гузоштан, ҷо ба ҷо кардан, мондан, ҷой додан; поставить машину в гараж мошинро дар гараж мондан
    3. что ниҳодан, мондан, гузоштан; поставить компресс тарбанд мондан
    4. что мондан, шинондан, сохтан, гузоштан; гузарондан, насб кардан; поставить: памятник ҳайкал гузоштан; поставить телефон телефон шинондан
    5. что мондан, гузоштан; поставить запятую вергул гузош-тан
    6. что ба роҳ мондан, ташкил (таъсис, барқарор) кардан;поставить работу корро ба роҳ мондан
    7. что театр. ҳозир (таҳия) кардан, ба саҳна гузоштан; поставить драму драмаро ба саҳна гузоштан
    8. кого таъин кардан, мондан; поставить нового сторожа қаровули нав таъин кардан
    9. что пешниҳод кардан, арз (таклиф) кардан; поставить вопрос на голосование масъаларо ба овоз мондан
    10. что додан, гузоштан; поставить глагол в повелительном наклонении ба феъл шакли сиғаи амрӣ додан
    11. что (на кон) ба кимор мондан (гузош-тан) О поставить вверх ногами чаппагардон кардан; чаппа мондан; поставить крест 1) на чём-л. аз баҳри чизе баромадан, умед аз чизе кандан 2) на ком-л. аз касе дасту дилро шустан; \поставить на колени кого гардан фуроварондан, таслим кунондан; \поставить на кон что таваккал кардан; \поставить на [своё] место касеро ба ҷояш шинонда мондан; \поставить (поднять) на ноги 1) сиҳат кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба кор даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан; \поставить на попа рост (раппа--рост) мондан; \поставить на широкую ногу нағз ташкил кардан, дуруст ба роҳ мондан
    II
    сов. таъмин кардан, мол супурдан, расондан, таҳвил додан

    Русско-таджикский словарь > поставить

  • 8 уже

    сравн. ст. к узкий и к узко; этот пояс уже того ин тасма аз он бориктар аст
    1. нареч. (указывает на окончание действия) аллакай, кайҳо, кайҳо боз, акнун; уже получена телеграмма аллакай телеграмма омада расид; хлеб уже скошен ғалла кайҳо даравида шуд; вы приехали? Уже! шумо омадед? Аллакай! // (указывает на изменение места, явления и т. п.) ҳозир, акнун; пошел уже не дождь, а град акнун борон не, балки-жола меборад
    2. нареч. (указывает на длительность действыя) қариб; он ожидал уже около часа вай қариб як соат интизор шуд // (указывает на более ранний срок наступления события) кайҳо, аллакай; уже в марте стало тепло моҳи март ҳаво аллакай гарм шуда буд
    3. частица усил. пеш аз ин ҳам, пештар ҳам; уже не раз он бывал здесь вай ба ин ҷо пеш аз ин ҳам борҳо омада буд

    Русско-таджикский словарь > уже

  • 9 до

    межи қитъаи заминро то рош рондан до пахивание с (по знач. гл. допахать) рондан(и), ронда тамом кардан(и)
    II
    предлог с род.
    1. (указывает расстояние, время) то, то ба; до города осталось пять километров то шаҳр панҷ километр монд; достать до дна то ба таг расидан; до отхода поезда осталось полчаса то рафтани поезд ним соат монд; ждать до вечера то бегоҳ мунтазир шудан; до полной победы то ғалабаи комил; до особого распоряжения то фармони махсус
    2. (указывает на степень действия): износить до дыр то дариданаш пӯшидан; истратить до копейки то тини охир ин харҷ кардан; я удивлён до крайности ман бениҳоят ҳайронам; промокнуть до нитки шипшилтик шудан; промёрзнуть до костей сахт.хунук хӯрдан; покраснеть до корней волос аз хиҷолат суп-сурх шудан; устать до смерти бисёр шалпар шудан; обидеться до слёз сахт хафа шудан; вылить всё до капли то қатраи охирин рехтан
    3. (прежде) пеш аз, то; до революции пеш аз революция; до наступления холодов то хунук шудани ҳаво
    4. (приблизительно) қариб, тақрибан, то, то ба; зал вмещает до тысячи человек дар зал қариб ҳазор кас мегунҷад; мороз доходит до сорока градусов сармо то ба чил дараҷа мерасад
    5. (не больше) то; дети до десятй лет бачагони то синни даҳ; весом до пятй килограммов вазнаш то панҷ килограмм
    6. (указывает на лицо, предмет, которого что-л. касается) ба; мне нет до этого дела ман ба ин коре надорам; мне не до шуток (не до смеху) ҳозир ба ман шӯхӣ намефорад; что до кого-чего…, …бошад; что до меня, то я согласен гап дар бораи ман бошад, ман розӣ ҳастам <> до свидания хайр, то дидан(а); до чего … 1) (как) чунон…, бисёр…; до чего жарко чунон гарм ки…; до чего жаль сад афсӯс ки… 2) (какой) чӣ, аҷаб; до чего интересная книга аҷаб (чӣ) китоби шавқовар; до сих пор, до сих пор 1) (о месте) то ин ҷо; читайте до сих пор то ин ҷо хонед 2) (о времени) то ҳол; его нет до сих пор вай то ҳол нест; до того, как … то…; ждйте до того, как он придёт то омадани вай нигоҳ карда истед; они будут готовы до того, как он придёт то омадани вай онҳо тайёр мешаванд; до тех пор пока … то вақте ки…; до того, что… 1) (так долго, что) он қадар…; он кричал до того, что охрип вай он қадар дод зад, ки овозаш гирифт 2) (до такой степени, что) то ба дараҷае…, он чунон…, он қадар…; он до того устал, что не может двинуться вай он чунон монда шуд, ки маҷоли ҷунбидан надорад; от доскй до доскй (прочитать, выучить) аз аввал то охир, аз андаш ба бандаш (хондан, ёд кардан)
    II
    с нескл. муз. до (овози якуми гаммаи мусикӣ ва нотаи он)\ нижвее до дои поён (паст); взять вёрхнее до дои болоро хондан

    Русско-таджикский словарь > до

  • 10 у

    I
    предлог с род.
    1. (возле, около) дар назди …, дар пеши…, дар паҳлуи, назди…, пеши…, дар; ведро стоит у колодца сатил дар назди чоҳ аст; у окна дар пеши тиреза; у моря дар соҳили баҳр
    2. (при, вместе) бо ҳамроҳии…; жить у родителей бо ҳам-роҳии падару модар зиндагӣ кардан
    3. (указывает на лицо, от которого исходит действие) аз, дар; спроси у учителя аз муаллим пурс; они у соседей онҳо дар хонаи ҳамсояанд; я учился у плотника ман дуредгариро аз дуредгар омӯхтам; у меня болит зуб дандонам дард мекунад
    4. (указывает на принадлежность): у него два сына ӯ ду писар дорад; у двери есть замок дар қулф дорад; у стола есть ящики стол ғаладон дорад
    5. (указывает на какое-л. состояние, дей-ствие) дар …, ба …; быть у власти дар сари ҳокимият истодан; быть у руля суккон ба даст гирифтан <> смотри у меня! ту ҳоло нигоҳ карда ист!, ту ҳоло бо собуни ман ҷомашӯӣ накардӣ!
    II
    межд. (произносится протяжно - у-у, у-у-у)
    1. звукоподр. (при обозначении воя, гула) уллос, ғурриш, ғуррос; «у-у-у» завывал ветер в горах дар кӯҳҳо шамол ғуррос мезад
    2. (при выражении укоризны, угрозы, негодования) э, эҳе, эҳҳа, ҳай-ҳай; у, озорник! э, шайтон!
    3. (при выражении испуга, страха) вай-вай-вай; у, какой страшный! вай-вай чӣ қадар бадвоҳима!
    4. (при выражении удивления) эҳе, ӯҳӯ, оҳо; у, какой большой вырос! оҳо, хеле калон шуда мондааст!
    5. (при выражении одобрения, восторга) аҷаб, ҳай-ҳай; у, как хорошо! аҷаб хуб аст! приставка префиксест, ки дар аввали феълҳо омада, чунин маъноҳоро ифода мекунад: 1) самти ҳаракат ба тарафе, ба сӯе - убежать гурехтан; улететь парида рафтан 2) кам шудани миқдори чизе - урвать канда гирифтан; ушить дӯхта кӯтоҳтар (тангтар) кардан 3) то ба охир расондани амалеро - уговорить ба гап даровардан; убаюкать аллагӯён хобондан 4) устуворона щро намудани амале - усесться нишаста гирифтан; улечься ёзида хоб кардан 5) цойгир кардани чизе - уписать навишта ғунҷондан; уместить ҷой кардан, ғунҷондан 6) тағьир додани сифати предмет - укрепить мустаҳкам (устувор) кардан; уквасить туршонидан 7) ба шакли мутлақ гардонидани баъзе феълҳо - ужалить газидан, неш задан; украсть дуздидан

    Русско-таджикский словарь > у

  • 11 при

    предлог с предл.
    1. (около) дар назди.., дар пеши…, дар наздикии…., дар ҳузури…, дар пешгоҳи….,дар сари…, дар дами…, пеши…., назди…., при входе дар пеши даромадгоҳ стоять при входе дар пеши даромадгоҳ истодан, при дороге дар сари роҳ; при доме есть сад дар пеши хона боғ ҳаст, ҳавлӣ боғ дорад; он живёт при станции ў дар наздикии станция зиндагӣ мекунад, ясли при заводе яслии наздн завод, яслии завод
    2. (в присутствии) дар ҳузури…, дар пеши…, дар назди…,. дар пеши назари (чашми) …, это случилось при мне ин ҳодиса дар пеши назари ман рӯй дод; при посторонних дар ҳузури одамони бегона 3.(указывает на время и обстоятельство) дар замони…, дар вақти…, дар аҳди.., дар айёми…, дар давраи…, дар даврони…, ҳангоми…; при жизни дар вақти зинда будан, ҳангоми дар ҳаёт будан; при встрече ҳангоми мулоқот; при отъезде дар вақти рафтан, ҳангоми хайрухуш, при его появлении все замолчали вақти омадани ӯ ҳама хомӯш шуданд; при электрическом свете дар рўшноии электр
    4. в сочет. с мест, ҳамроҳи…, бо; документы при мне хуҷҷатҳо ҳамроҳи худам; держать деньги при себе ҳамрохи худ (дар кисаи худ) пул доштан
    5. (указывает на наличие чего-л.) бо, бо вучуди…, агар, агар чӣ…., при желании агар майл дошта бошад быть при оружии яроқ доштан; при всех его достоинствах он нравится немногим бо вуҷуди сифатҳои хубаш ў ба баъзеҳо маъқул нест; при всём моём уважении к вам…. бо вуҷуди шуморо ҳурмат карданам…, агарчи эҳтироми ман ба шумо зиёд аст…
    6. (посредством, благодаря) бо, бо мадади …, кӯмаки…, бо ёрии…, ба воситаи, туфайли…, ба тавассути…, ба василаи…; при помощи друзей бо ёрии (ба туфайли) дӯстон при условии … ба шарте ки…, дар сурати..; при этом дар ин ҳол, дар ин сурат. дар айни ҳол, бо вуҷуди ин; быть ни при чём муносибате (дахле) надоштан; быт при смерти дар дами марг будан.

    Русско-таджикский словарь > при

  • 12 для

    предлог с род.
    1. (в пользу, ради) барои…, аз барои…, ба хотири…; всё для победы ҳама чиз барои ғалаба; я это делаю только для вас ман ин корро фақат барои шумо мекунам
    2. (утзывает на цель) барои…, бо мақсади…; он приехал сюда для отдыха вай ба ин ҷо барои истироҳат омад
    3. (в зывает на назначение предмета) ба-рои…; книга для чтения китоби хониш; книга для детей китоб барои бачагон; ящик для писем и газет қуттии мактуб ва газета; ведро для воды сатили об
    4. (указывает на лицо, предмет, которого что-л. касается) барои…; это было для ыего полезным уроком ин барои вай дарси ибрат буд; это вредно для здоровья ин ба саломатӣ зарар дорад <> для того, чтобы барои он ки…; не для чего ҳоҷат надорад; не для чего торопйться шитоб кардан ҳоҷат надорад; для вйда рӯякӣ, барои намуд, бардурӯғ; для-ради фольк. и обл. барои…, аз барои…, ба хотири… дневалить несов. навбатдорӣ кардан дневальный м навбатдор, навбатчӣ дневальство с навбатдорӣ; заступить на для ба навбатдорӣ сар кардан дневать несов. рӯз гузарондан, рӯзро кӯр кардан, як рӯз дар роҳ истода дам гирифтан <> для и ночевать у кого, где шабу руз мондан

    Русско-таджикский словарь > для

  • 13 на

    I
    предлог
    1. с вин. (указывает на-правление действия) ба, ба рӯи…, ба болои…; бар; идти на улицу ба кӯча рафтан; сесть на своё место ба ҷои худ нишастан; положить на стол ба рӯи миз гузоштан; не попадайся мне на глаза! ба назарам нанамо!; обижаться на кого-л. аз касе хафа шудан; ответ на вопрос ҷавоби савол; подписка на газеты ба газетаҳо обунашавӣ
    2. с вин. (при обозначении срока) ба, дар, ба муддати…, барои; работа на завтра кор барои фардо; увидеться на другой день дар рӯзи дигар вохӯрдан; запасти дров на зиму барои зимиетон ҳезум тайёр- кардан; работы ещё на целую неделю кор боз ба як ҳафтаи тамом мерасад
    3. с вин. (при обозна-чении колцчественной разницы, ше-пени превосходства или недостатка): опоздать на пять минӯт панҷ дақиқа дер мондан; старше на два года ду сол калон; на мёсяц раньше як моҳ пеш; на двадцать рублей больше бист сӯм зиёдтар
    4. с вин. (при обозначении множителя или делителя) ба; раз-делйть на три ба се тақсим кардан; помножить пять на четыре панҷро ба чор зарб задан; разделйть на две части ба ду ҳисса тақсим кардан; разрё-зать на кускй пора-пора кардан
    5. с вин. (при обозначении меры, коли-чества, определяющих границы чего-л.) ба; купить на дёсять рублёй ба даҳ сӯм харидан; хватит на всех ба ҳама мерасад. свин. (при обозначении цели, назначения) ба; взять на воспитание ба тарбия гирифтан; испытывать что-л. на прочность маҳкамии чизеро сан-ҷидан; комната на двух человек хонаи дукаса; обед на пять человек хӯрок барои панҷ кас
    7. с вин. (при обозна-чении условий, обстоятельств) бо; на голодный желудок бо дили наҳор, бо дили гурусна; на свёжую голову баъди истироҳат // (при словах, выра-жающих эмоциональную оценку события) барои, ба; на горе ба бадбахтӣ, бадбахтона; на мою радость хушбахтона
    8. с вин. (при обозначении образа действия) ба; верить кому-л. на слово ба қавли касе бовар кардан; говорить на память ёдакӣ гап задан, аз ёд гуфтан
    9. с вин. (при обозначении ка-кого-л. признака) бо, ба; хромать на одну ногу ба як пой лангидан; нечист на руку дасташ қалб, каҷдаст
    10. с предл. (при обозначении места) дар, ба, ба болои…,бар болои…, даррӯи…, дар пеши…; жить на юге дар ҷануб зиндагӣ кардан; сидёть на заседании дар маҷлис нишастан; оставить на столе ба болои стол монда рафтан; на ногах ботинки дар пояш ботинка // (соответствует предлогу «в») дар; на воённой слӯжбе дар хизмати ҳарбӣ; первый на селе работник беҳтарин коркуни деҳа; тоска на сердце дил хафа // (при обозначении предметов, лиц, в присутствии которых что-л. совершается) дар пеши…; на людях дар пеши мардум; на моих глазах дар пеши назари ман; на миру и смерть красна посл. марги бо ёрон (бо дӯстон) тӯй аст
    11. с предл. (на вопрос «когда») дар, дар вақти…; на каникулах дар вакти таътил; на той неделе дар ҳафтаи оянда; на этих днях дар ҳамин рӯзҳо; на нашей памяти дар хотири (дар ёди) мо
    12. с предл. (при обозначении средства передвижения) бо; лететь на самолёте бо самолёт паридан; плыть на пароходе бо киштй рафтан; кататься на лодке бо қаик сайр кардан
    13. с предл; (при обозначении образа действия): на всем скаку чорхезза-нон; на бегу давдавон, давон-давон; на лету 1) дар айни парвоз, парвозку-нон 2) перен. якбора, дарҳол, тез; он схватывает мой мысли на лету ӯ ба фикри ман дарҳол пай мебарад
    14. с предл. (при посредстве) дар, бо; жарить на масле дар равған бирён кардан
    15. с предл. (при обозначении устройства, свойства, состояния) гдор; вагон на рессорах вагони рессордор; матрац на пружинах матраси пружинадор 1
    6. с предл. в сочет. с гл.: играть на рояле рояль навохтан; говорить на русском языке бо забони русй гап задан; перевести книгу на таджикский язык китобро ба [забони] тоҷикӣ тарҷима кардан; свободно читать на английском языке ба забони англисӣ бемалол хондан 1
    7. с предл. (при обозначении пребываныя в ка-ком-л. состоянии) дар; стоять на часах дар посбонӣ истодан, каровулӣ кардан <> на что [уж] (как ни, хотя и очень) ҳар чанд ки, агар чанде
    II
    частица в знач. сказ. разг. ма, мана; на, возьми ма, гир; на тебе книгу мана ба ту китоб <> вот те (тебё) [и] на! ана!, оббо!, ана халос!; на тебе! ана инро бин!; ана халос!, оббо!
    частица: какой ни на есть чй хеле ки бошад, ҳар навъе ки бо-шад; кто ни на есть касе ки (кӣ ки) бошад, ҳар кӣ бошад, хар кас; что ни на есть бисёр, ҷудо, ниҳоят да-раҷа, гузаро
    IV
    приставка
    1. префиксест, ки барои сохтани феъл ва исмҳои феълӣ кор фармуда шуда, маъноҳои зеринро ифода мекунад: 1) равона шудани амал ба сатҳи предмет - набежать давида баромадан, давида рӯи чизеро пӯшондан; налететь парида омада хамла овардан; наскочить бархӯрдан, дучор шудан; дарафтодан; наехать бархӯрдан 2) болои предмет гузоштан - намотать печондан; нашить аз рӯй дӯхтан, дӯхта часпондан 3) ба ҷо овардани амал дар сатҳи чизе - намёрзнуть қирав бастан; ях бастан (кардан) 4) пурӣ, аз ҳад зиёд будани амал - наговорить бисёр гап задан, лаққидан; напечь пухтан, пухта тайёр кардан; навозить бисёр кашонда овардан; насолить намак (шӯр) кардан, дар намак хобондан; натопить гарм кардан, тафсондан 5) дар феълҳои бо «-ся» тамом мешудагӣ - сершавӣ, пурра қаноат кардани шахси амалкунанда - наболтаться хуб гап зада гирифтан; наработаться бисёр (хуб) кор кардан 6) дар феълҳои дорои суффиксҳои «ива», «ыва», «сва» - сустшавӣ, андак рӯй додани амал - напевать замзама кардан; насвистывать паст-паст ҳуштак кашидан 7) барои сохтани намуди мутлақи феъл хизмат мекунад - написать навишта тамом кардан, навишта шудан; нарисовать кашидан, сурат кашидан
    2. барои сохтани сифату исмҳои дорои маънои зерин кор фармуда мешавад: болои чизе мавҷудбуда - нарукавный рӯиостинӣ; нагрудник пешгир
    3. барои сохтани зарфҳо кор фармуда шуда, дараҷаи олӣ, ҳадди ниҳоӣ ва аломати чизеро ифода мекунад - накрепко бисёр сахт; насгрого бисёр ҷиддӣ

    Русско-таджикский словарь > на

  • 14 над

    (надо) предлог с тв.
    1. (поверх, выше кого-чего-л.) ба болои…, дар болои; над нашими головами дар болои сари мо; лампа висит над столом чароғ ба болои миз овезон аст
    2. (указывает направленность действия) ба; ба сари…; сидёть над книгой ба сари китоб нишастан; смеяться над кем-л. ба касе хандидан (надонад, надь=) приставка
    1. префикси феълсоз, ки маънохои зеринро ифода мекунад: 1) илова, зиёд кардан - надвязать бофта дароз(тар) кардан; надстроить ба болои чизе бино кардан 2) нопурра будани амал, ба сатхи предмет пахн шудани амал- надкусить захми дандон задан; надломить нимшикан кардан
    2. префикси исмсоз ва сифатсоз, ки маънои рӯи, болои чизеро ифода мекунад - надкостный болоиустухонӣ; надбровье болои абрӯ

    Русско-таджикский словарь > над

  • 15 о

    I
    (об, обо) предлог
    1. с вин. (указы-вает на соприкосновение, столкновение) ба, бар; оперёться о стену ба девор такя кардан; удариться о столб ба сутун бархӯрдан, ба симчӯб рафта задан
    2. с вии. (в наречных выражениях) ба, бар, бо ҳам, ҳамроҳ; бок о бок паҳлӯ ба паҳлӯ, дӯш ба дӯш; рука об руку даст ба даст
    3. с предл. (указывает лицо или предмет, на который направлена мысль, речь и т. п.) дар бораи…, дар хусуси…, аз хусуси…, дар хаққи…, дар бобати…, аз бобати…, оид ба, роҷеъ ба…, доир ба; лекция о происхождении жизни лексия дар бораи пайдоиши ҳаёт; думать о работе дар хусуси кор фикр кардан; забота о детях ғамхори дар ҳаққи бачагон
    4. с предл. уст. (при обозначении числа однородных частей): столик о трёх ножках столчаи сепоя; змей о двух головах мори дусара
    II
    межд.
    1. (при обращении) эй, 3, аё, ҳой, ҳӯй, о; о родина моя! аё, ватани ман!; о друзья! эй, дӯстон!, ҳой дӯстон!
    2. (при выражении удивления, восхищения, сожаления) эҳ, оҳ, воҳ, э воҳ, аҷабо, во аҷабо; о, как красиво! Чӣ тавр зебост!, аҷаб зебост!
    3. (при усилении утверждения или отрицания) э, ӯ, ҳа, ҳо, эҳа, ӯҳӯ, сабил; о да! ҳо!, ҳа!, бале!, оре!; о нет! э, не!

    Русско-таджикский словарь > о

  • 16 ради

    предлог с род.
    1. барои…, аз барои…, баҳри…, ба хотири…; ради тебя барои ту; ради нашей дружбы ба хотири дӯстии мо
    2. (указывает на цель) барои…, бо мақсади…, аз ба­рои…; ради развлечения барои хурсандӣ; ради чего ты это сделал? ту ин корро барои чӣ кардӣ? <> ради бога (Христа), Христа ради аз барои худо

    Русско-таджикский словарь > ради

  • 17 самый

    мест, опред. (самая, самое, самые)
    1. с личн. и указ. мест. «тот, «этот» (именно, как раз): тот самый худи он, ҳамон, худи ин; этого самого худи инро; такая же самая худи ҳамин хел; на том самом месте дар худи ҳамон ҷо
    2. с сущ., обозначающими место или время (в точности, как раз) худ, худи..„; в самом центре дар худи марказ; с самого начала аз ибтидо, аз аввал; до самого дома то худи хона; около самой полуночи қариби ними шаб; в самом низу дар худи таг; на самом краю города дар канораи шаҳр; с самого утра аз пагоҳии барвақт; над самой головой боло-болои сар; у -ой воды дар лаби ҷӯй (об); у самого моря дар канори баҳр; самое время худи вақташ, айни вақташ, вақти мусоид
    3. служигп для выделения сущ. худи…, …и худ; самый костюм его был особенно аккуратен худи костюми вай махсусан ботартиб буд.
    4. образует превосх. ст. прил. аз ҳама; самый большой аз ҳама калон; самая интересная книга китоби аз ҳама мароқовар // (указывает крайний предел признака) айни…, дар айни…, самая гуща леса айни зичии беша; в самые сумерки дар айни гавгумӣ; в самый разгар сезона дар авҷи мавсим; на самом солнцепёке дар офтобтеға <> самое большее зиёдаш, аз ҳама зиёдаш; самое меньшее камаш; в самом деле в знач. вводн. сл. ҳақикатан, дар ҳақиқат, воқеан; ба ростӣ; на самом деле дар амал, дар ҳақиқат; в самую пору, в самый раз 1) (во-время) айни вақташ, айни муддао 2) (подходит) боб, соз, муносиб 3) (впору - об одежде, обуви) худи худаш, айнан, лоппалоиқ; в самом соку 1) (о растениях) дар айни тароват 2) (о людях) дар айни шаст

    Русско-таджикский словарь > самый

  • 18 сколько

    1. мест, и нареч. вопр. (как много}) чанд, чй кадар; сколько вам лет? шумо чандсола ҳастед?; сколько времени? чанд вакт?; сколько стоит? чанд пул?; в скольких городах вы побывали? шумо чанд шаҳрро дидаед?
    2. мест, и нареч: определит, (как много) чй кадар, ин кадар бисьёр; сколько у вас книг! китобатон ин кадар бисьёр!; сколько народу! ин кадар одам бисьёр!; сколько времени потеряно! чй кадар вакт зоеъ рафтааст!
    II
    в сочет. со словами «страх», «страсть», «беда» чй кадар, аҷаб, ин кадар бисьёр
    3. нареч. и мест, относ, (указывает количество) чй қадар, ба кадри …; берите, сколько хотите чй кадар, ки хоҳед, гиред; подожди, сколько можешь чй кадар тавонй мунтазир шав
    4. нареч. (в какой мере, насколько) чу-нон ки …, чандон ки …, чй хеле ки; сколько мне известно, сегодня лекции не будет чунон ки ман медонам, имрӯз лекция намешавад
    5. в составе слож­ного союза не столько … сколько на чандон …, ки …; он не столько гово­рил об этом, - сделал ӯ на чандон дар ин хусус гап зад, ки кард <> сколько ни … союз уступ, (как ни) хар кадар …, ҳар чанд …; сколько лет, сколько зим! чандин сол боз!, кайхо боз!; кадом шамол парронда овард?; сколько [душе] угодно, сколько влезет ба кадри хоҳиш, чй кадар ки кас хоҳад; не ахти \сколько на чандон бисьёр; не бог весть \сколько, невесть \сколько он кадар бисьёр хам не

    Русско-таджикский словарь > сколько

  • 19 тот

    м (та ж, то с, те мн.) жст.
    1. указ. он, ҳамон, вай, ӯ; дайте мне вон ту книгу ба ман ана вай китобро диҳед; на том берегу дар он соҳил; по ту сторону дар он тараф; в тот день было тепло он рӯз хаво гарм буд
    2. указывает на предмет в главном предл., к которому относится придат. предл.: я спрошу у того, кто знает ман аз он кас мепурсам, ки медонад; он приехал в тот город, где родился вай ба шаҳре омад, ки дар он таваллуд ёфтааст
    3. указ. (этот) он, ҳамон; он вошёл не в тот вагон ӯ на ба он вагон даромад; я взял не ту книгу ман на ои китобро гирифтам; с тех пор, с той поры аз он вақт (замон); аз ҳамон боз
    4. при перечис.гении или сопоставлении ин, он, ҳамин, ҳамон; тем или иным способом бо ин ё он роҳ; с той или с другой стороны аз ин ё он тараф; ни тот ни другой на ин, на он; и тот и другой ҳар ду, ҳар кадом, ҳам ин - ҳам он
    5. определит., чаще в срчет. «тот же, тот же самый» ҳамон, ҳамин, нн, он; на нём была та же чёрная одежда дар танаш ҳамон либоси сиёҳ буд//в знач. сущ., чаще с отриц. тот м, та ж., то с он, ҳамон, вай; он теперь не тот вай ҳоло тамоман дигар шудааст
    6. то с 1) в составе сложных союзов: благодаря тому что ба сабаби он ки, бинобар он ки; ввиду того что аз боиси он ки, бинобар он ки, ба сабаби он ки; в то время как… дар сурате ки …; для того чтобы барои он ки; до того что то ба дарачае ки; между тем как ҳол он ки; несмотря на то, что бо вуҷуди он ки; подобно тому как ба монанди он ки; по мере того как ба андозаи он ки, ба қадри он ки; тем временем дар айни замон, дар айни ҳол; с тем чтобы барои он ки 2) в вводных словах и с.ювосочетаниях: вместе с тем баробари ин, баробари ҳамин (хамон); к тому же дар болои он, илова бар он; кроме того [ба] ғайр аз он; между тем дар зимни он, ҳол он ки; тем не менее бо вуҷуди ин, сарфи назар аз ин; сверх того илова бар он, дар болои он; ба замми он <> тот свет охират, он дунё; отправить на тот свет ба дорулбақо фиристондан, куштан: отправиться на тот свет ба дорул-бақо рафтан, мурдан; тот или другой (иной) ё ин, ё он; тому назад пеш аз ин, аз ин пеш; муқаддам; тод тому назад як сол пеш аз ин; и тому подобное (и т. п.) ва монанди ин; более того зиёда аз ин; до того то ба дараҷае; [и] без того бе ҳамон ҳам, бе он ҳам; не то, что (чтоб, чтобы) на ин ки, на танҳо; не то, что (чтоб, чтобы)…, а и … на ин ки, на танҳо (аммо, … лекин); он не то что институт, а и средней школы не закончил вай на ин ки институт, балки мактаби миёнаро ҳам тамом накардааст; и то прост. дуруст, дар ҳақиқат, ҳамин тавр; набошад чӣ, ҳадия; [да] и то сказать ҳамин тавр, хақиқатан; то-сё, то да сё, [и] то и сё, пока то да сё то ҳаш--ҳаш гуфтана, ана мана нагуфта; пока собирались к нему, пока то да сё, а он тем временем и ушёл ба пеши вай рафтанӣ шудему то ана мана гуфтан баромада рафтааст; ни то ни сё 1) (о ком-л.) на ину на он; на обу на оташ, на мурдаю на зинда; он так себе, ни то ни сё ӯ ҳамтуякак, на ин тавру на он тавр, на ин тарафу на он тараф; 2) (о чём-л.) на ину на он, як навъ, на хубу на бад; 3) (об ответе, решении) на ҳа на не; ни с того ни с сего бе ҳеҷ асос, бе ҳеҷ сабаб; то и дело дам ба дам, доимо, ҳамеша; то и знай прост. танҳо, фақат; доимо, хама вақт; то ли дело бисёр хуб, тамоман дигар; того и жди (гляди) аҷаб не ки, қариб ки, эҳтимол ки; того и гляди он нагрянет к нам в гости аҷаб не, ки ӯ ба хонаи мо меҳмон шуда омада монад; во что бы то ни стало ба ҳар ҳол; встать не с той ноги бо пои чап хестан; если уж на то пошло модоме ҳамин хел шуда бо-шад; и то хлеб ба ҳаминаш ҳам шукр; как бы то ни было ба ҳар ҳол, ҳар коре, ки нашавад; не на того напал! аноиатро ёфтӣ!; не тем будь помянут кирои гап не; платить той же монетой ба некӣ - некӣ, ба бадӣ - бадӣ; тем же миром мазаны, того же поля ягода кал додари кӯр

    Русско-таджикский словарь > тот

См. также в других словарях:

  • указывает на способ выражения — указывает на форму представления — [http://www.rfcmd.ru/glossword/1.8/index.php?a=index d=23] Тематики защита информации Синонимы указывает на форму представления EN in prep …   Справочник технического переводчика

  • Сам не видит, а другим указывает; нем и глух, а счет знает. — (верстовой столб). См. ПОГОДА СТИХИИ …   В.И. Даль. Пословицы русского народа

  • Время не указывает — кому чего. Дон. Время не позволяет кому л. сделать что л. СДГ 1, 80 …   Большой словарь русских поговорок

  • Место, на которое указывает галстук — Жарг. мол. Шутл. Пенис. Максимов, 245 …   Большой словарь русских поговорок

  • категория лица местоимений — указывает на участников речевого акта К.л.м. отчетливо проявляется у личных и притяжательных местоимений. 1) мест. 1 л. указывает на говорящего, мест. 2 л. – на собеседников. Мест. 3 л. указывают на лицо или предмет, не участвующий в речи. 2)… …   Словарь лингвистических терминов Т.В. Жеребило

  • местоимение возвратное — Указывает на отношение к действующему лицу. Себя.. В форме дательного падежа может выступать в роли частицы. И стоит себе лес, улыбается (Никитин). Местоимения притяжательные. Указывают на принадлежность одному из трех лиц. Лично притяжательные:… …   Словарь лингвистических терминов

  • Третье начало термодинамики (Нернста теорема) — указывает на поведение энтропии вблизи абсолютного нуля: при стремлении температуры к абсолютному нулю энтропия всех тел также стремится к нулю …   Начала современного естествознания

  • антропо... — Указывает на отношение к человеку. Антропология. Антропонимика. Антропометрия. Этимология: От греческого antrōpos ‘человек’ …   Популярный словарь русского языка

  • астро... — Указывает на отношение к звездам, небесным телам вообще, к космическому пространству: астроло/гия, астробиоло/гия, астродина/мика. Этимология: От греческого astēr ‘звезда’. Культура речи: Пишется слитно с последующей частью слова, как правило,… …   Популярный словарь русского языка

  • аэро... — Указывает на отношение к авиации, воздухоплаванию, изучению свойств и потока воздуха и соответствует по значению словам авиационный, воздушный: аэроклуб, аэронавигация. Этимология: От греческого aēr ‘воздух’. Культура речи: Пишется всегда слитно… …   Популярный словарь русского языка

  • би... — Указывает на наличие двух предметов, признаков, обозначенных второй частью термина и соответствует русским дву..., двух...: биметаллы (металлические материалы, состоящие из двух слоев разнородных металлов или сплав), бигамия (двоебрачие,… …   Популярный словарь русского языка

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»