-
1 лето
тобистон -
2 лето
с тобистон <> бабье лето гармои тирамоҳ; зиму и лето [дар] тамоми сол, ҳамеша; сколько лет, сколько зим! ин қадар камнамо! -
3 за
приставкаи префиксе, ки маънохои зеринро ифода мекунад:1. I) ибтидои амал: зааплодйровать ба чапакзанн сар кардан; заплакать ба гирья даромадан; забегать ба давутоз даромадан 2) итмоми амал: заасфальтировать асфальтфарш карда шудан 3) бо ҳиссачаи «ся» ё бе он - ба ҳадди охир расондани амал; аз ҳад зиёд кардани коре: заглядеться чашм дӯхта мондан, чашм канда натавонистан; заработаться бисьёр кор карда монда шудан; задарить тӯҳфаборон кардан; закормить хуб сер кардан 4) равона шудани амал ба он тарафи предмет ва ё берун аз ҳудуди чизе: зайтй за дерево ба паси дарахт гузаштан; завернуть за угол ба хамгашти кӯча тоб хӯрдан 5) зимнан иҷрошаванда будани амал: забежать сари роҳ даромадан; занести дароварда додан2. дар сифатсозӣ ва исмсозӣ маънои дар беруни чизе буданро ифода мекунад: загородный беруни шаҳр, берунишаҳрӣ; зарубежный хориҷӣ; заречье он тарафи дарё предлог1. с вин. (указывает направление движения за пределы чего-л.) аз, ба; уехать за город аз шаҳр берун рафтан; выбросить за окно аз тиреза берун партофтан; уйти за реку ба он тарафи дарё рафтан; выйти за дверь аз дар берун баромадан; вынести за скобки аз қавс баровардан // (под, внутрь, за) ба паси…, ба даруни…, ба; заткнуть рукавицы за пояс дастпӯшакро ба миёнбанд андармон кардан; положить за пазуху ба бағал андохган; поставить за шкаф ба паси ҷевон мондан; заложить руки за спину дастро ба пушт кардан2. с вин. (указывает на предмет, орудие, средство дейстдия чаще с гл. «сесть», «стоять» и т.п.)ба сари…; сесть за стол ба сари миз нишастан; сесть за руль ба сари руль нишастан; // (указывает на иачало действия, занятия) ба; взяться за работу ба кор сар кардан; приняться за учение ба таҳсил шурӯъ кардан,'). с вин. (указывает на промежуток времени в течение которого что-л. совершается) дар, дар зарфи…, дар бадали…, дар муддати…; за ночь выпало много снегу дар якшаб барфи зиёде боридааст; мальчик подрос за лето дар муддати тобистон бача калон шудааст; за последние три года дар се соли охир; эту работу можно сделать за два часа ин корро дар ду соат кардан мумкин аст; за один раз да як бор, якбора4. с вин. (указывает на время, отделяющее одно событые от другого) пеш, пеш аз; за час до отхода поезда як соат пеш аз рафтани поезд; за несколько дней до поездки якчанд рӯз пеш аз сафар5. с вии.(указывает на превышение предела, меры) аз; уже за полночь шаб аз нисф гузаштааст; ей далеко за сорок синнаш аз чил кайҳо гузаштааст6. с вин. (по причине, вследствие чего-л.) бинобар, ба сабаби…, барои…, ба хотири…; благодарить за услугу барои хизмат миннатдорӣ кардан; наказать за шалость барои шухӣ ҷазо додан; за что? барои чӣ?, ба чй сабаб?; за что его не любят? барои чӣ вайро нағз намебйнанд?; за что-то ба сабабе, бинобар1. (во имя, ради, в пользу чего-л.) ба, барои…, аз барои…, дар роҳи…, ба хотири; отдать жизнь за Родину барои Ватан ҷон супурдан; бороться за мир дар роҳи сулҳ мубориза бурдан; голосовать за предложение барои таклифе овоз додан; поднять тост за чьё-л. здоровье ба саломатии касе қадаҳ бардоштан // в знач. нареч. барои…, ба тарафдории…; он голосовал за вай ҳамчун тарафдор овоз додааст // в знач. сказ. разг. тарафдор; все за, один ты против ҳама тарафдору як худи ту зид // в знач. сущ. за разг. «тарафдор»; подсчитать все «за» ҳама «тарафдорҳо»-ро шумурдан8. с вин. (указывает на расстояние) дар, то, дар масофаи…; за десять километров от города дар масофаи даҳ километр аз шаҳр; за два шага от обрыва ду қадам дуртар аз ҷарӣ9. с вин. (в оомен на что-л.) ба бадали…, ба ивазӣ…; ба, бе; внести деньги за утерянную книгу пули китоби гумшударо нардохтан; уплатить за квартиру пули квартираро додан // (при обозначении цены) ба, ба нархи…; купить книгу за пять рублей китобро ба нархи панч сӯм харидан; за плату ба (бо) музд, пулакӣ10. с вин. (вместо кого-л.) ба ҷоп…, ба ивази…; он работает за мастера вай ба ҷои усто кор мекунад; расписаться за кого-л. ба ҷои касе имзо кардан; работать за двоих кори ду касро кардан11. с вин. (указывает на то,что предмет, на который направляется действие) аз; взять за руку аз даст доштан; держаться друг за друга дасти якдигарро гирифтан; ба якдигар такя кардан; дернуть за ручку двери дастаки дарро якбора кашидан; трава цепляется за платье алаф ба курта мечаспад12. с вин. (с глаголами «отвечать», «ручаться» и т. п.) барои…, ба; отвечать за порядок барои тартиб ҷавобгар будан; ручаться за точность рассказа ба дӯрустии ҳикоя зомин будан; заступаться за кого-л. тарафи касеро гирифтан 13. с вин. (при обозначении лица, предмета, которые вызывают какое-л. чувство) аз, аз барои…, аз ваҷҳи…, барои…, ба ҷои…; мне стыдно за него аз барои вай хиҷолат мекашам; краснеть за кого-л. ба ҷои касе сурх шудан 14. с вин. (с глаголами «выйти», «выдать», «сватать») ба; выйти замуж за кого-л. ба касе ба шавҳар баромадан 15. с вин. разг. (в качестве кого-чего-л.) ҳамчун; признать за правило ҳамчун қоида қабул кардан; считать за честь шарафманд будан; он слышен за остряка ӯ ба теззабонӣ ном баровардааст 16. с тв. (указывает на предмет, место, позади которого происходит действие) дар он тарафи…; дар пушти…, берун аз, дар паси…; жить за городом берун аз шаҳр зистан; стоять за дверью дар пушти дар истодан; за окном дар паси тиреза; за горами дар паси кӯҳҳо; за рекой дар он тарафи дарё;(внут-ри чего-л., за чем-л.) аз таги…, аз зери…, ба даруни…, ба паси…; держать за пазухой дар зери бағал доштан; солнце скрылось за тучами офтоб дар паси абрқо пинҳон шуд 17. с тв. (указывает иа предмет, орудие, средство действия, чаще с гл. «сидеть», «стоять» и т. п.) ба назди…, ба сари…, дар сари…, дар паҳлӯи…, дар пеши…; сидеть за столом ба сари миз нишастан; сидеть за рулём дар сари руль нишастан; сидеть за книгой китоб хондан; за работой время прошло незаметно дар сари кор вақт номаълум гузашт 18. с тв. (при обозначении движения, следования за кем-чем-л.) аз паси…, аз паи…, аз кафои…, аз ақиби…, аз дунболи…; идти [вслед] за кемзал. аз дунболи касе рафтан; следуйте за мной! аз пасм ман биёед!; гнаться за зайцем харгӯшро дунболагирӣ кардан 19. ств. (во время какого-л. занятия) дар аснои…, дар вакти…, ҳангоми…; читать за обедом дар аснои хӯрок китоб хондан20. с тв. (после, вслед за кем-чем-л.) баъди…, пас аз; за дождливой весной наступило жаркое лето баъди баҳори сербориш тобистони гарм омад // (вслед, чередуясь) аз паси…, паи ҳам; читать книгу за книгой паи ҳам китоб хондан; шаг за шагом қадам ба қадам; один за другим яке аз паси дигаре; день за днём рӯз ба рӯз21. с тв. (по причине, из-за) аз сабаби…, бинобар; за шумом никто её не расслышал аз сабаби ғало-ғула гапашро ҳеҷ кас нашунид; за истечением срока бинобар тамом шудани мӯҳлат; за неимением свободного времени бинобар набудани вақти холй; за ненадобностью бинобар даркор набудан; за отсутствием улик аз сабаби набудани далел22. с тв. (с какой-л. целью) барои…, ба мақсади…, ба; пойти за водой барои об рафтан; послать за врачом ба духтур кас фиристодан; занимать очередь за билетами барои билет навбат гирифтан23. с тв. (указывает на лицо, предмет, который является объектом ухода, надзора, наблюдения) ба; смотреть за детьми ба бачаҳо нигоҳубин кардан; ухаживать за больными ба беморон нигоҳубии кардан; следить за чистотой ба гозагӣ назорат кардан24. с тв. (указывает на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия) ба сабаби…, сабаби…; задержка за утверждением проекта сабаб ин аст, ки лоиҳа ҳанӯз тасдиқ нашудааст; очередь за мной навбати ман; за вами долг ба гардани шумо қарз ҳаст25. с тв. (указывает на лицо, иредмет, которому присущи те или иные свой-ства): замечать за кем-л. недостатки камбудиҳои касеро пай бурдан26. с тв. (в значении предлога «с») бо; приказ за подписью директора фармон бо имзои директор; дело за номером два делаи (кори) рақами ду27. с тв. (с гл. «свататься») ба; свататься за дочь соседа ба духтари ҳамсоя хостгор шудан // (чаще со сл. «замужем»): быть замужем за кем-л. зани касе будан -
4 бабий
прост. …и деҳқонзан; …и занҳо, занона; бабьи сплетни ғайбат, мишмиш, овоза <> бабье лето гармои тирамоҳ; бабьи сказки сафсата, қарза, гапи хушку холӣ -
5 ведренный
уст. и прост, соф, кушода; …и ҳавои соф, …и ҳавои кушода; лето стояло ведренное ҳавои тобистон соф буд -
6 выдаться
сов.1. баромадан, баромадан, дунг шуда баромадан; скала -лась в море харсанг ба тараЛ баҳр баромадааст2. разг. ноқеъ шудан, рӯй додан, будан, шудан; лето выдатьсялось жаркое тобистон гарм < в кого монанд буданд, рафтан; в кого он только выдатьсялся? ӯ ба ки рафта бошад? -
7 вырасти
сов.1. калон шудан; дети выросли за лето бачаҳо дар зарфи тобистон калон шуда монданд; он вырос в степях вай дар дашт калон шудааст; (стать взрослым) болиғ шудан // из чего разг.: он вырос из старого пальто палтои кӯҳна барояш хурд (танг) шудааст2. афзудан, зиёд шудан; доходы колхозников выросли даромади колхозчиён афзуд3. перен. пухта шудан, такмил (инкишоф) ёфтан, тараққӣ кардан; он вырос на этой работе вай дар ҳамин кор пухта шудааст4. в кого-что гардидан, табдил ёфтан, бадал шудан; маленький отряд вырос в полк отряди хурд ба полк табдил ёфтааст5. рӯидан, сабзидан, баромадан; выросла борода риш баромад; сорняки выросли алафҳои бегона рӯидаанд6. пайдо (намоён, намудор) шудан; перед нами выросла чья-то фигура дар пеши назарамон касе пайдо шуд О вырасти в чьих-л. глазах дар пеши назари касе эътибор (обрӯ) пайдо кардан -
8 вытянуться
сов.1. дароз шудан, ёзидаи, қад кашидан; платье вытянулось курта ёзидааст // разг. калон шудан, қад ёзондан; за лето мальчик вытянулся бача дар давоми тобистон қад ёзонд2. рост шудан, рост истодан; вытянуться по команде «смирно!» бо командаи «смирно!» рост истодан // (натянуться) таранг шудан, аз кашиш таранг шудан3. рост шуда баромадан; языки пламени - лись вверх аланга забона зада ба ҳаво мепечид <> у него лицо вытяну - лось, у него физиономия -вытянулась) (от удивления) кайфаш парид) (от худобы) чеҳрааш коҳидааст; вытянуться в струнку (в струну) най барин рост истодан; вытянуться во фронт дастҳоро ба паҳлу ҷафс карда рост истодан -
9 дождливый
(дождлйв, -а, -о) серборон, сербориш, борони; дождливый день рӯзи серборон; дождливое лето тобистони сербориш -
10 зима
ж зимистон; суровая зима зимистони қаҳратун; снежная зима зимистони сербарф; сиротская зим а зимистони нарм; в разгаре зимы дар чиллаи зимистон <> зиму и лето тамоми сол, ҳамеша; сколько лет, сколько зим! ин қадар камнамо! -
11 когда
Iнареч.1. вопр. кай, кадом вақт, чй вақт; когда начинается совещание? маҷлиси машваратӣ кай сар мешавад?; когда он ложйтся спать? вай чй вакт хоб меравад?2. определит. (чаще с частицей «вот») он вақт, ҳамон вақт; вот когда я узнал его ана ҳамон вақт ман ӯро шинохтам3. неопр. разг. (иногда) баъзан, гоҳ, гоҳе, баъзе вақт, замоне; когда утром, когда вечером баъзан пагоҳӣ, баъзан бегоҳӣ; когда можно, когда нельзя гоҳе мумкин, гоҳе мумкин нест4. неопр. разг. (когда--нибудь) ягон вақт; слыхал ли ты когда об этом? Ту инро ягон вақт шунида будӣ? < есть >\ вақт нест!; есть когда нам дӯмать об этом мо дар ин хусус вақти фикр кардан надорем; когда бы ни… ҳар гоҳ ки…, кадом вақт ки …, кайки…; когда бы то нй было кай ки бошад; когданикогда гоҳо, баъзан, ягон вақт; когданикогда вспомнишь товарища ягон вақт дӯстатро ба ёд меоварй; редко когда гоҳо, баъзан; редко - выпадает дождь гоҳ-гоҳ борон меборадIIсоюз врем. ки…, вақте ки …, замоне ки …, ҳангоме ки …; я проснулся, когда было темно бедор шудам, ки торик шудааст; когда наступло лето, все разъёхались по домам вакте ки тобистон омад, ҳама ба хонаҳояшон рафтанд2. усл. (часто с частицей бы) агар, дар сурате ки …, вақте ки …; ты так считаешь, дёлай сам агар ақидаат ҳамин бошад, худат кун ин корро3. изъясн. кай; я не знаю, \когда он приёдет кай омаданашро намедонам -
12 малоурожайный
(малоурожа|ен, -йна, -йно) камҳосил; малоурожайное лето тобистони камҳосил -
13 миновать
1. сов., несов. кого-что гузашта рафтан, аз паҳлуи чизе гузашта рафтан, ягон чизро дар як сӯ (дар қафо) мононда гузаштан; мы миновали поселок мо аз паҳлуи деҳа гузашта рафтем2. сов., несов. кого-что нарасидан, назадан3. сов. тк. с отриц. чего или с неопр. халос шудан; ему не миновать наказания вай аз ҷазо халос шуда наметавонад; двум смертям не бывать, а одной неминовать посл. ҳар омадро рафтане дар пай аст; як рӯз шудан, як рӯз мурдан4. сов. тамом шудан, гузаштан; лето миновало тобистон гузашт; опасность миновала хатар гузашт5. сов. кому разг. пур шудан, даромадан (дар бораи синну сол); ему миновал пятый год вай панҷсола шуд <> минуя… қатъи назар аз…, ғайр аз…, бидуни…, аз сар нагузаронда; минуя подробности қатъи назар аз тафсилот; сия (эта) чаша минует его ин бало ба вай асар намекунад -
14 минуть
сов.1. см. миновать 1, 2, 4; минуло лето тобистон гузашт2. кому пур шудан, даромадан (дар бораи синну сол); сколько лет ему минуло? вай чандсола шуд? -
15 ожидаться
несов. тахмин карда щудан, дар назар дошта шудан; лето ожидалось жаркое тахмин буд, ки тобистон гарм хоҳад шуд -
16 от
кого-чего ҷудо (дур)шудан, рӯ гардондан; от от прежних друзей риштаи алоқаи худрй аз дӯстони пештара кандан; от от дел аз кор дур шудан чего и без доп. клндашудан, канда (ҷудо) шуда афтодш; штукатурка отошла лои андова канда шуда афтод5. рафтан, маҳв (шуста) шудан; пятно на скатерти отошло доғи дастархон рафт6. (о растениях, почве и т. п.) об шудан; ҷон гирифтан; земля ещё не отошла замин ҳанӯз об нашудааст II(о частях тела) хуб (кушода) шудан; ноги занемели и никак не могут от пойҳо хоб рафтаанд ва ҳеҷ кушода намешаванд // (прийти в сознание) ба ҳуш (ба ифока) омадан // (успокоиться) аз кахр гаштан, аз ҷаҳл фуромадан; хомӯш шудан7. ба тасарруфи касе даромадан (гузаштан); от в чье-л. владение ба тасарруфи касе гузаштан8. уст. тамом шудан, гузаштан, ба охир (ба итмом) расидан, хатм ёфтан; лето отошло тобистон гузашт; грибная пора отошла мавсими занбӯруғчинӣ гузашт; персики отошлй шафтолуҳо тамом шудаанд9. уст. (умереть) фавтидан, мурдан, вафот кардан <> от в вечность аз дунё чашм пӯшидан, фавтидан бедарак (беному нишон) шудан; гумном шудан; от в область предания (воспоминаний) аз даҳон мондан, кӯхна шудан; от в прошлое кӯҳна шудан, аз байн (аз миён) рафтан; от ко сну хоб кардан, ба хоб рафтан; от на задний план ба мадди охир гузаштан; сердце (от сердца) отойдёт у кого аз дил меравад, дил тасалло (таскин) меёбад; сердце (от сердца) отошло у кого дил тасалло (таскин) ёфт (ото) предлог с род.1. (при указании на исходную точку чего-л.) аз, …и; отойти от дома аз хона дур рафтан; в десяти километрах от города аз шаҳр даҳ километр дӯр; немой от рождения гунги модарзод; десяти лет от роду дар синни даҳсолагӣIIс предлогами «до», «ю» аз… то…; от города до станции аз шаҳр то станция; от начала до конца аз аввал то охир; от двенадцати до трёх часов аз соати дувоздаҳ то се; от зари до зари аз субҳ то шом; дети от восьми до десяти лет бачагони аз ҳаштсола то даҳсола; мороз от десяти до пятнадцати градусов сармо аз даҳ то понздаҳ дараҷа; перейти от слов к делу аз гап ба амал гузаштан2. (при указании на источник чего-л.) аз, …и; я узнал об этом от брата ман инро аз бародарам шунидам (фаҳмидам); письмо от сына мактуби писар3. (вследствие, по причине) аз; трава пожелтела от солнца алаф аз офтоб зард шудааст; дрожать от страха аз тарс ларзидан; смеяться от радости хурсанд шуда хандидан4. (при указании на лицо, предмет, явление и т. п., которые устраняются) аз; избавиться от опасности аз хатар халос шудан; защищать город от врага шаҳрро аз душман ҳимоя кардан5. (против) аз, …и; средство от кашля доруи сулфа6. (при противопоставлении, сопоставлении) аз, назар ба, нисбат ба; второе издание книги сильно отличается от первого нашри дуюми китоб аз нашри якуми он фарқи калон дорад7. (при указании целого, от которого берется часть) аз; отрезать ломоть от хлеба аз нон порае шикаста гирифтан; оторвать пуговицу от пальто тугмаро аз пальто кандан8. (при указании на принад лежность) …и; ключ от двери калиди дар; представитель от писателей намояндаи нависандагон9. (при указании даты) …и, аз таърихи…; приказ от шестнадцатого августа фармони шонздаҳуми август10. (при указании на временную последовательность) аз, то, ба; год от году сол аз сол, сол то сол, сол ба сол; день ото дня рӯз ба рӯз, рӯз то рӯз; время от времени гоҳ-гоҳ, баъзан от всего сердца бо ҷону дил, аз таҳти дил; от души бо ҷону дил; от лица кого-л. аз номи касе; от мала до велика аз хурд то калон, сағиру кабир; от нечего делать аз бекорӣ; от природы он застенчив ӯ табиатан шармгин аст; написанный от руки дасти навишташуда; писать от руки дасти навиштан участия в чем-л. аз иштирок дар коре маҳрум кардан; отть на задний план ба мадди охир гузоштан -
17 поздороветь
сов. боқувват шудан, тануманд (солимтар) шудан; он поздоровел за это лето дар бадали ин тобистон ӯ солимтар шудааст -
18 поставить
чемодан поставить кровать чамадонро ба зери кат мондан; положить поставить стекло ба таги шиша гузоштан; смотреть под ноги ба таги пой нигоҳ кардан // дар зери…, дар таги…; идти поставить дождем дар зери борон рафтан // (снизу) аз, аз зери…; взять под руку аз зери бағал гирифтан; срубить поставить корень аз реша буридан2. с вин. (с глаголами «взять», «отдать», «попасть» и т. п.) ба (дар) зери…, ба; взять поставить контроль ба зери назорат гирифтан; взять поставить свою защиту дар зери ҳимояти худ гирифтан; отдать поставить суд ба суд додан, ба маҳкама супурдан; подпасть поставить чё-л. влияние ба (дар) зери таъсири касе афтидан3. с вин. (указывает место,ккоторому направляется кто-л.) ба атрофи…, ба музофотӣ…; уехать на лето поставить Москву дар тобистон ба музофоти Москва рафтан4. с вин. (накануне, перед чем-л.) дар арафаи…, бегоҳи…, [дар] шаби…; қариби…, дар қарибии…, наздики…, дар дами…; поставить праздник дар арафаи ид, бегоҳи ид; в ночь поставить Новый год дар шаби Соли Нав; поставить утро қариби саҳар; поставить вечер дар қарибии шом // (о возрасте) ба таги…; ему поставить сорок синнаш ба таги чил рафт5. с вин. (в сопровождении чего-л.) дар [зери], бо, ҳамроҳи…; поставить звуки музыки дар зери садои мусиқй; писать поставить диктовку бо дикта навиштан; гуфтаҳои касеро навиштан; поставить аплодисменты бо чапакзанӣ о. с вин. (указывает назначение предмета) барои; банка поставить варенье зарфи мураббо; отвести участок поставить сад барои боғ замин ҷудо кардан7. с вин. (наподобие) монанди…, мисли…, …монанд, …барин; шуба поставить котик пӯстини пӯсташ ба пӯсти гурбаи обӣ монанд; отделать поставить мрамор ба мармар монанд кардан, худи мармар барин кардан; шкаф поставить красное дерево ҷевони чӯбаш аъломонанд // (с глаголами «стричь», «подстригать» и т. п.) монанди…, …барин; бо; подстричь поставить мальчика мӯйсарро аз они писарбача барин карда гирондан; остричь поставить машинку мошин[ка] катӣ гирондан, бо мошин[ка] тахт кунондан8. с вин. (в обмен на ручательство) бо; дать деньги поставить расписку пулро бо дастхат додан; отпустить поставить честное слово бо қавли виҷдон сар додан, ба лафзаш (ба қавлаш) бовар карда сар додан9. с тв. (на вопрос «где») дар зери…, дар таги…; поставить столом дар зери миз; поставить навесом дар таги айвон; поставить дождём дар таги борон; поставить огнём противника дар зери оташи душман10. с тв. (указывает состояние, в котором кто-что-л. находится) дар зери:.., дар таҳти…; ба туфайли…, ба шарофати…; поставить охраной закона дар таҳти ҳимояи қонун; поставить игом самодержавия дар зери юғи истибдод; поставить присмотром кого-л. дар таҳти назорати касе // в сочет.: поставить замком, поставить ключом қулф карда; держать поставить замком (ключом) қулф карда мондан 11, о тв. (вследствие) бо, дар натиҷаи…, дар зери…; сделатьчто-л. поставить угрозой кореро дар натиҷаи таҳдид кардан; поставить впечатлением концерта дар зери таассуроти концерт; поставить действием тепла аз (дар зери) таъсири гармӣ12. с тв. (около) дар наздикии…, назди…; дар музофоти…; жить поставить Москвой дар наздикии Москва зиндагӣ кардан13. с тв. (ука-зывает цель, назначение чего-л.) барои; поле поставить картофелем замин барои коштани картошка, замини картошкакорй14. с тв. (указывает характерный признак) бо, зери…, дор, «гӣ; дом поставить железной крышей хонаи бомаш аз тунука, хонаи тунукапӯш; судно поставить советским флагом киштии зери байрақи советӣ, киштии байрақаш советӣ; писать поставить псевдонимом бо тахаллус навиштанIIсов.1. кого-что мондан, гузоштан; - стол в угол мизро дар гӯша мондан2. кого-что гузоштан, ҷо ба ҷо кардан, мондан, ҷой додан; поставить машину в гараж мошинро дар гараж мондан3. что ниҳодан, мондан, гузоштан; поставить компресс тарбанд мондан4. что мондан, шинондан, сохтан, гузоштан; гузарондан, насб кардан; поставить: памятник ҳайкал гузоштан; поставить телефон телефон шинондан5. что мондан, гузоштан; поставить запятую вергул гузош-тан6. что ба роҳ мондан, ташкил (таъсис, барқарор) кардан;поставить работу корро ба роҳ мондан7. что театр. ҳозир (таҳия) кардан, ба саҳна гузоштан; поставить драму драмаро ба саҳна гузоштан8. кого таъин кардан, мондан; поставить нового сторожа қаровули нав таъин кардан9. что пешниҳод кардан, арз (таклиф) кардан; поставить вопрос на голосование масъаларо ба овоз мондан10. что додан, гузоштан; поставить глагол в повелительном наклонении ба феъл шакли сиғаи амрӣ додан11. что (на кон) ба кимор мондан (гузош-тан) О поставить вверх ногами чаппагардон кардан; чаппа мондан; поставить крест 1) на чём-л. аз баҳри чизе баромадан, умед аз чизе кандан 2) на ком-л. аз касе дасту дилро шустан; \поставить на колени кого гардан фуроварондан, таслим кунондан; \поставить на кон что таваккал кардан; \поставить на [своё] место касеро ба ҷояш шинонда мондан; \поставить (поднять) на ноги 1) сиҳат кардан 2) тарбия кардан, ба воя расондан 3) фаъол кардан, ба кор даровардан 4) ба ҳаяҷон овардан; \поставить на попа рост (раппа--рост) мондан; \поставить на широкую ногу нағз ташкил кардан, дуруст ба роҳ монданIIсов. таъмин кардан, мол супурдан, расондан, таҳвил додан -
19 примета
ж1. аломат, нишона, ишорат; дорогу он узнавал по своим приметам вай роҳро аз рӯи нишонаҳои худ шинохта мерафт2. (в суеверных представлениях) фол, аломат, нишона, хурофот, хосият; хорошая примета фоли нек3. чаще мн. приметы аломат(ҳо), нишона(ҳо); по приметам лето должно быть жаркое аз рӯи аломатҳо тобистони имсол бояд гарм шавад <> на примете быть (иметься) у кого дар назар дошта шудан; у меня есть для вас на примете дело ман барои шумо як корро таги чашм карда мондам -
20 пролететь
сов.1. что и без доп. паридан, парвоз кардан, парида (парвоз карда) гузаштан, парида тай кардан; самолёт пролетел над городом самолёт аз болои шаҳр парида гузашт; самолёт пролетел тысячу километров самолёт ҳазор километр тай кард2. что и без доп. разг. давида гузаштан, босуръат гузаштан, тез гузашта рафтан; поезд пролетел мимо станции поезд аз пеши истгоҳ босуръат гузашта рафт3. пе-рен. ба хотир гузаштан, ба фикр (ба хаёл) омадан, аз (ба) дил гузаштан4. перен. (о времени) тез (зуд) гузаштан, гузашта рафтан; лето пролетело тобистон зуд гузашта рафт слышно, как муха пролетит хомӯшии том, оромии том, пашша пар намезанад
- 1
- 2
См. также в других словарях:
ЛЕТО — ср. самое теплое из четырех времен года; по календарю (астрономическое лето), от вступления солнца в знак Рака, до вступления его в знак Весов, от 9 июня до 11 сентября, от равноденствия до солнцестояния. Для каждой местности (широты) свое лето;… … Толковый словарь Даля
Лето — (Ληθώ, Latona). Мать Аполлона и Артемиды от Зевса. Ревнивая Гера преследовала ее, пока та не пришла на остров Делос, где и родила своих детей близнецов. Римляне называли ее Латоной. (Источник: «Краткий словарь мифологии и древностей». М.Корш.… … Энциклопедия мифологии
лето — кончилось • действие, субъект, окончание лето пришло • действие, субъект, начало лето провести • времяпрепровождение лето прошло • действие, субъект, окончание лето стоит • действие, субъект наступило лето • действие, субъект, начало провести… … Глагольной сочетаемости непредметных имён
лето — лето, мн. не употр. В сочетании с предлогами «за» и «на»: за лето и за лето, на лето и на лето … Словарь трудностей произношения и ударения в современном русском языке
ЛЕТО — ЛЕТО, лета, мн. лета (лета поэт. устар.), ср. 1. только ед. Самое теплое время года, между весной и осенью. «За весной, красой природы, лето красное пройдет, и туман и непогоды осень поздняя несет.» Пушкин. 2. род. мн. лет употр. в качестве род.… … Толковый словарь Ушакова
ЛЕТО — в греческой мифологии дочь титанов Коя и Фебы, родившая от Зевса близнецов Аполлона и Артемиду. Гонимая ревнивой женой Зевса Герой, которая запретила всякой земной тверди давать ей приют, Лето находит пристанище на время родов на плавучем о.… … Большой Энциклопедический словарь
ЛЕТО — Астероид, открытый Лютером, в 1861 г., в Бильке. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. ЛЕТО богиня Латопа, покровительница рожениц. Полный словарь иностранных слов, вошедших в употребление в русском языке … Словарь иностранных слов русского языка
лето — летига, сезон, титанида, латона Словарь русских синонимов. лето сущ., кол во синонимов: 10 • астероид (579) • богин … Словарь синонимов
лето — ароматное (Белый); безоблачное (Хомяков); благодатное (Некрасов); жаркое (Блок); золотое (Надсон); красное (Крылов, Пушкин, Случевский); пламенное (Бальмонт); пышно цветное (К.Р.); рдяное (Городецкий); роскошно знойное (Лохвицкая); светлокрылое… … Словарь эпитетов
ЛЕТО — см. в ст. Времена года … Большой Энциклопедический словарь
Лето — см. Календарь … Библейская энциклопедия Брокгауза