-
1 кызыгу
неперех.1) интересова́ться, увлека́ться/увле́чься ( кем-чем), проявля́ть/прояви́ть интере́с ( к кому-чему) || увлече́ниемалга кызыгу — интере́с к бога́тству
шөһрәткә кызыгу — увлече́ние сла́вой
2) соблазня́ться/соблазни́ться, прельща́ться/прельсти́ться, польсти́ться ( чем) || соблазне́ние, прельще́ние ( чем)матурлыгына кызыггып — соблазня́ясь её красото́й
3) разг. зави́довать, позави́довать; за́риться, поза́риться || за́вистьбайлыкка кызыгу — зави́довать бога́тству
4) см. күз кызу5) в знач. прил. кызыгырлыка) зави́дныйкеше кызыгырлык — лю́дям на за́висть; тако́й, что лю́ди позави́дуют
б) см. кызык• -
2 кызыгу
гл1. прельщаться, прельститься, польститься; соблазняться, соблазниться3. завидовать, зариться3. увлекаться, увлечься -
3 кызу
1. неперех.1) нака́ливаться, накаля́ться/накали́ться, кали́ться, раскаля́ться/раскали́ться || кале́ние, нака́л (металла, воздуха)2) жа́риться (на огне, на сковороде)3) горе́ть, преть, нагрева́ться || горе́ние, нагрева́ние (о сене, зерне и т. п.)юеш ашлык тиздән кыза башлый — вла́жное зерно́ вско́рости начина́ет горе́ть
4) быть в жару́ ( от болезни); поднима́ться/подня́ться ( о температуре тела)бер кыздым, бер туңдым — меня́ броса́ло то в жар, то в хо́лод
5) красне́ть || покрасне́ть от прили́ва кро́виике битем кыза ут кебек — моё лицо́ как ого́нь гори́т
6)а) убыстря́ться/убыстри́тьсякызып чапкан атлар — разгорячённые ло́шади
б) разогна́ться, набира́ть ходбер кызгач, туктап та булмый — когда́ разго́нишься, тру́дно останови́ться
7) нагрева́ться/нагре́ться, разогре́ться (о двигателе, моторе)8) кипе́ть, закипе́ть; быть, станови́ться/стать кипу́чим (о работе, борьбе, общественной жизни); пойти́уен кызды — игра́ пошла́
9) перен. горячи́ться, вспыли́ть || вспы́шка ( гнева)тукта, кызма әле син — погоди́ ты, не горячи́сь
10) ( нәрсәгә кызу) пита́ть страсть ( к чему), возбужда́ться/возбуди́ться ( при виде чего); горе́ть, загора́ться/загоре́ться жела́нием, приобрета́ть/приобрести́ ( что)см. тж. кызыгукиемгә кызу — пита́ть страсть к ( хорошей) оде́жде
11) перен.; разг. хмеле́ть, охмеле́ть; пьяне́ть, опьяне́ть; опохмели́ться, быть под хмелько́м, под гра́дусомул шактый кызган — он изря́дно под гра́дусом
12) в знач. нареч. кызып с жа́ром, с аза́ртом, аза́ртнокызып бәхәсләшү — аза́ртно спо́рить
13)а) войти́ во вкусб) входи́ть/войти́ в раж (аза́рт)в) си́льно рассерди́ться; разозли́ться, разгне́ваться2. сущ.жара́; зной3. прил.көннең кызуында — в дневну́ю жару́
1) калёный, раскалённый, накалённыйкызу таба — раскалённая сковорода́
2) жа́ркий, горя́чий, зно́йный, паля́щийкояшның кызу нурлары — паля́щие лучи́ со́лнца
3) бы́стрый ( о течении реки)4) оживлённый ( о движении)5) перен. горя́чий, кипу́чий; напряжённый (о работе, процессе)6) перен. стра́стный; пла́менный, пы́лкий, жгу́чий (о чувствах и т. п.)см. тж. кайнаркызу мәхәббәт — пы́лкая любо́вь
кызу дәрт — пла́менная страсть
7) перен. вспы́льчивый, несде́ржанныйбигрәк кызасың инде — о́чень уж несде́ржан
8) в знач. нареч. кызуында пока́ горя́чий, в разга́ремәсьәләне кызуында хәл итү — реши́ть вопро́с своевре́менно
4. нареч.тимерне кызуында сук — куй желе́зо пока́ горячо́
1) жа́рко, с жа́ромучак кызу яна — костёр гори́т жа́рко
2) жа́рко, зно́йнобүген бик кызу — сего́дня о́чень жа́рко
3) бы́стро, бу́рно, стреми́тельноэш кызу барды — рабо́та шла бы́стро
су кызу ага — вода́ течёт бы́стро
эшне кызу тоту — вести́ де́ло в бы́стром те́мпе; обде́лать ми́гом, бы́стренько спра́виться
4) преимущ. в редупликативной ф. кызу-кызуа) оживлённокызу-кызу сөйләшәләр — оживлённо перегова́риваются
б) бы́стро, торопли́вокызу-кызу атлау — торопли́во шага́ть
в) нетерпели́вокызу-кызу гына карап алу — нетерпели́во огляну́ться
•- кызу кан
- кызу кан белән
- кызу канлы
- кызу канлылык
- кызу кулдан
- кызу холыклы
- кызу табигатьле••кызган баштан — см. баштан
-
4 материаль
1. прил.1) филос. материа́льный, веще́ственныйматериаль дөнья — материа́льный мир
2) материа́льный ( имущественнный)материаль шартлар — материа́льные усло́вия
материаль һәм мәдәният байлыклары — материа́льные и культу́рные бога́тства
материаль кыйммәтләр тудыру — создава́ть материа́льные це́нности
материаль кызыгу — материа́льная заинтересо́ванность
3) материа́льный ( связанный с материалом)материаль склад — материа́льный склад
2. нареч.материаль җаваплылык — материа́льная отве́тственность
материа́льно- материаль як беләнматериаль кызыксындыру — заинтересова́ть материа́льно
См. также в других словарях:
кызыгу — (КЫЗЫКТЫРУ) – 1. Нәр. б. булдырырга теләү, аңа ия булырга омтылу. Теләү, күңел тарту 2. Көнләшү, көнчелек хисе туу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алдану — 1. Алдау (1 5) 2. Ялганга ышанып ялгышу. Берәр кеше яки нәрсә тур. ялгыш уйда булу 3. Кызыгу, ымсыну 4. Отылу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арзу — иск. кит. Кызыксыну, кызыгу, дәрт, азарт. Теләк, омтылыш … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әх — ы. 1. Рәхәтлек, ләззәт тоюны белдерә әх, нинди җылы яңгыр 2. Ис китү, гаҗәпләнү, соклану һ. б. хисләрне белдерә 3. Үкенү, ачыну, шелтәләү, гарьләнү һ. б. хисләрне белдерә 4. Кызыгу, көнләшеп карау һ. б. ш. белдерә әх, шунда юынырга … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
була — юн. килеш бәйл. Сәбәпне, максатны белдереп, аркасында , өчен, дигән мәгънәне аңлата (гадәттә кызыгу кызыксыну, кирәксенү турында сөйләгәндә кулл.) яшьлегегезгә була сөйлисез … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көнләү — 1. Кем. б. турылыгыннан, мәхәббәтеннән шикләнү 2. Берәр кешедә яки әйбердә өстенлек, уңай сыйфат яки уңыш күреп, шундый ук әйберне теләү, шундый ук сыйфатка, уңышка ирешәсе килү; кызыгу 3. Берәр кешенең өстенлеген яки уңышын күреп гарьләнү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көнләшү — 1. Кем. б. турылыгыннан, мәхәббәтеннән шикләнү 2. Берәр кешедә яки әйбердә өстенлек, уңай сыйфат яки уңыш күреп, шундый ук әйберне теләү, шундый ук сыйфатка, уңышка ирешәсе килү; кызыгу 3. Берәр кешенең өстенлеген яки уңышын күреп гарьләнү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кызу — (КЫЗУЛАНУ) (КЫЗУЛАУ) (КЫЗУЛЫК) – I. ф. 1. Эсселәнү, югары температура барлыкка килү 2. Тизлекне арттыру 3. күч. Җанлану; шәбәю, интенсивлашу 4. күч. Ярсу, ярсып китү; әсәрләнү 5. күч. Беркадәр исерү 6. күч. Кызыгу (II). II. КЫЗУ – с. 1. Кызган,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нәпсе — Нәр. б. булдырырга көчле омтылыш; күпне өмет итү, комсызлык. Күңел. НӘФЕС СУЗУ – Өметләнү, кызыгу; аз белән канәгатьләнмәү, күпне өмет итү, комсызлык күрсәтү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нәфес — Нәр. б. булдырырга көчле омтылыш; күпне өмет итү, комсызлык. Күңел. НӘФЕС СУЗУ – Өметләнү, кызыгу; аз белән канәгатьләнмәү, күпне өмет итү, комсызлык күрсәтү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ымсыну — 1. Кеше кулындагы нәрсәгә кызыгып карау, үзенә бирә дип өмет итү; нәфес сузу. Гомумән кызыгу, зур теләк булу 2. Нәр. б. эшләргә омтылу, тырышу малае артыннан куарга ымсынып карады 3. Нәр. б. өмет итү, түземсезлек белән көтү ул ымсынып тәрәзәгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге