-
1 калкулык
сущ.холм, возвы́шенность, возвыше́ние, го́ркаавыл артында калкулык бар — за дере́вней есть холм
Идел буе калкулыгы — Приво́лжская возвы́шенность
-
2 калкулык
холм, возвышенность, горка -
3 калкулык
сущ. холм, взгорье, возвышенность -
4 qalqulıq
-
5 калку
I неперех.1) поднима́ться/подня́ться, приподнима́ться/приподня́ться, встава́ть/встать, привстава́ть/привста́тьурыннан калку — приподня́ться с ме́ста
2) всплыва́ть/всплы́ть, выплыва́ть/вы́плыть, выходи́ть/вы́йти на пове́рхность (чего-л.) || вы́ход на пове́рхность ( воды)боз өстенә су калыккан — вода́ вы́шла на пове́рхность льда
3) перен.; разг. появля́ться/появи́ться, вска́кивать/вскочи́ть, вздува́ться/взду́тьсябәрелүдән маңгайда шеш калыкты — от уда́ра на лбу вы́скочила ши́шка
4) поднима́ться/подня́ться, расти́, вы́расти (о детях, хлебах и т. п.)яшел келәм булып чирәм калка — как зелёный ковёр, поднима́ется трава́
5) поднима́ться/подня́ться, выраста́ть/вы́расти, встава́ть/встатьяңа шәһәрләр калка — выраста́ют но́вые города́
биек йортлар калка — поднима́ются высо́кие дома́
6)а) поднима́ться/подня́ться, появля́ться/появи́ться, всплыва́ть/вы́плыть, восходи́ть/взойти́ ( о небесных светилах) || восхо́дурман артыннан кояш калыкты — из-за ле́са подняло́сь со́лнце
болытлар арасыннан ай калыкты — из-за облако́в вы́плыла луна́
б) появля́ться/появи́ться, выступа́ть/вы́ступить ( в большом количестве); высыпа́ть || высыпа́ниетөн булды, йолдызлар калыкты — спусти́лась ночь, звёзды вы́сыпали
йөзенә кызыл таплар калыкты — на лице́ появи́лись кра́сные пя́тна
7) перен. всплыва́ть/всплы́ть, выплыва́ть/вы́плыть, возника́ть/возни́кнуть, обнару́живаться/обнару́житься || всплы́тие, возникнове́ние, обнару́живаниебик күп алдаулар калыкты — обнару́жилось мно́го подло́гов
күптәнге истәлекләр калыкты — всплы́ли давни́шние воспомина́ния
•- калкып тору
- калкып чыгу II 1. прил.1) возвы́шенный, припо́днятый, высо́кийкалку урын (җир) — возвы́шенное ме́сто
калку ятак — припо́днятое ло́же
2) вы́пуклый, выступа́ющий, вы́давшийся вперёдкалку маңгай — вы́пуклый лоб
калку күзләр — вы́пуклые глаза́
калку яңаклар — выступа́ющие ску́лы
3) высо́кийкызның калку күкрәге — высо́кая грудь де́вушки
4) дли́нный, высо́кий ( о росте)калку буйлы малай — ма́льчик высо́кого ро́ста
5) перен. вы́пуклый, отчётливый, подчёркнутый, релье́фный2. сущ.; см. калкулык 3. нареч.калку буяулар белән тасвирлау — обрисова́ть релье́фными кра́сками
вы́пуклоперсонажларны калку тасвирлау — вы́пукло обрисова́ть персона́жи
-
6 тәбәшәкләнү
неперех.1) поло́го понижа́тьсякалкулык тәбәшәкләнә башлады — возвы́шенность ста́ла понижа́ться
2) станови́ться/стать призе́мистым, ни́зеньким -
7 чагыл
См. также в других словарях:
калкулык — Тирә юнь белән чагыштырганда биегрәк булып, күтәрелеп торган урын. геогр. Диңгез өсте тигезлегеннән 200 м чамасы биек булган урын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арка — I. 1. Гәүдәнең муеннан алып оча сөягенә кадәрге арткы (сырт) ягы. Киемнең арканы каплый торган өлеше, арты, арттактасы 2. Кулның учка кире ягы, арты. Бияләй һәм перчатканың кул аркасын каплый торган өлеше 4. Урындык, диван кебек нәрсәләрнең арка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
банкет — I. (ЗИЯФӘТ иск.) – Тантаналы сый мәҗлесе. II. БАНКЕТ – Таш һәм балчык, ком өеп ясалган калкулык, вал … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
биеклек — 1. Биек булу дәрәҗәсе; предметның вертикаль буенча астан өскә таба озынлыгы яки ераклыгы 2. Җирдән күп югарыда булган пространство зәңгәр биеклектә казлар оча 3. Калкулык, калку урын, кечкенә тау, кашлак урын 4. күч. Дан, шөһрәт 5. мат. Фигураның … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бусага — 1. Ишекнең яки тәрәзәнең аскы, яткырып салган борысы 2. күч. Берәр нәрсәнең башланыр алды тормыш бусагасында 3. Су төбендә ташлардан барлыкка килгән, суднолар йөрүгә комачаулый торган калкулык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәйләү — 1. 1. Күчмә халыкларның җәй уздыру өчен төпләнгән урыны; җәйге тору урыны. Аерым кабилә кешеләре тупланып яши торган урын, авыл 2. Терлекләрне авылдан читтә, яшеллек мул булган урында яшәтү өчен корылган ферма. Болында яки урман аланлыгында… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каш — 1. Күз уемының өстендә дугаланып торган калку төш һәм шунда үскән куе төкләр 2. Йөзек беләзек, брошка һ. б. әйберләргә бизәк итеп беркетелә торган кыйммәтле асыл таш яки металл кисәге 3. Иярнең алда һәм артта калкып торган ике кырые 4. Кашлак. с … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
курган — 1. Борынгы халыклар үзләренең үлгән башлыклары, батырлары истәлегенә өеп калдырган ясалма калкулык 2. Кальга, ныгытма стенасы. Тигез җирдә көтүдәге терлеккә ышык булсын өчен ясалган балчык стена, кутан, кура … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өелмә — Туфракны, ком ташны өеп ясаган калкулык; дамба … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өркәч — ҮРКӘЧ – 1. Кайбер хайваннарның аркасында май туплана торган бер яки ике зур оры (мәс. дөядә, зебуда) 2. Тау өстендәге текә калкулык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сырт — 1. Хайваннарда: арка. сөйл. Кешедә: арка 2. Арткы, уч төбенә каршы ягы (кулның, бармакның яки кул киеменең) 3. Йөзнең каршы, кире ягы (гадәттә үткен коралларда) пычкы сырты 4. Буйга сузылган тау түбәсе. Буйга сузылган калку җир 5. с. Калкып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге