-
1 зыгъэпсэхугъуэ
1. отдых, передышка (в чем-л.)/ Лэжьыгъэр, еджэныр, къинэмыщIхэр къару зэгъэпэщыжын папщIэ щызэпагъэуа зэман, псэхугъуэ.Пщыхьэщхьэ зыгъэпсэхугъуэ.2. каникулы; отпуск/ Лэжьыгъэм, еджэным пэрытхэм загъэпсэхун, загъэхъужын, н. къ. папщIэ кърат пIалъэ пыухыкIа.ЛэжьакIуэхэм я зыгъэпсэхугъуэ. -
2 зыгъэпсэхугъуэ
пора отдыха, каникулы, отпуск -
3 выходной
-ая, -ое
1. икIыпIэ, щIэкIыпIэ; выходное отверстие гъуанэ икIыпIэ
2. щылъ, зэзэмызэ щатIагъэ; выходное платье бостей щылъ
3. в знач. сущ. выходной и зыгъэпсэхугъуэ; выходной день зыгъэпсэхугъуэ махуэ -
4 отдых
-
5 перерыв
м. II зэпыугъуэ, зыгъэпсэхугъуэ; обеденный перерыв шэджагъуэ зыгъэпсэхугъуэ -
6 зэман
1. время ( длительность)/ Дунейм къыщыхъу, щекIуэкI, тет псоми я щыIэныгъэм и кIыхьыгыу илъэс, мазэ, махуэ, сыхьэт, дакъикъэ сыт хуэдэхэмкIэ къалъытэращ.* Къазий-Мухьэмэд абэ гуфIакIэм къыдихащ, дыуэм хуэдэу зэкIуэцIылъхьа, зэманым гъуэжь ищIыжа тхылъымпIэ. Ш. А.2. время, отрезок времени/ Дакъикъэ, сыхьэт, махуэ, илъэс сытхэу зэкIэлъыпыту екIуэкIхэм ящыщу зы пычыгъуэ.Зэман куэд дэкIащ. Зэманыр псынщIэу кIуащ.* Ар {Нэгумэ Шорэ} къыщалъхуар тэмэму къахутэн мурад яIэу иужьрей зэманым яужь ихьахэщ. Н. Ш.3. время, период, эпоха/ ЦIыхухэм, лъэпкъым, къэралым я гъащIэм ехьэлIа Iуэхугъуэ гуэрым и лъэхъэнэ.Зауэ зэман. Пащтыхьым и зэман. Зэман бзаджэ. Пасэ зэман.* Къылышбийм и зэманым хуэдэжкъым нобэрей зэманыр. Iуащхь.4. время, определенный, известный момент; пора чего-л./ Iуэхугъуэ гуэрым щичэзу; пIалъэ пыухыкIа.Лэжьэгъуэ зэман. Зыгъэпсэхугъуэ зэман. Зэманыр икIащ.* Шумахуэ... генеральнэ репетицэм шщыкIуэну зэманри къэсащ. Хь. Хь.5. грамм. время/ Глаголым къиIуатэ лэжьыгъэр, псалъэр щыжаIэ уахътым е нэгъуэщI зы уахъты гуэрым зэрыхщыт щIыкIэр къэзыгъэлъагъуэ глагол формэщ.Ит зэман. БлэкIа зэман. КъэкIуэну зэман.А зэманым в то время, в те времена.* Ди усакIуэр а зэманым жанащ. П. Б.И зэманым вовремя.* И зэманым хэпсар хьэсэпэм къыщожьэ. (погов.)И зэману = и зэманым.Зы зэман {зэ} 1) когда-нибудь 2) наконец, в конце концов. Зы зэман {зэ} игу къэкIыжащ. -
7 къызэIухыжын
(къызэIуехыж) перех. гл. 1. открыть снова (напр. после перерыва)/ Бжэр Iухыжын (зыгъэпсэхугъуэ нэужьым). Тыкуэныр сыхьэтитIым деж къызэIуахыж.2. открыть снова (напр. школу)/ Къызэгъэпэщыжын, щIэрыщIэу лэжьэн щIидзэжын.ЕджапIэр къызэIуахыжащ. -
8 лъапэтеувэгъуэ
возможность остановки и отдыха после длительного движения/ Куэдрэ къэзыкIухьам теувыIэгъуэ, зыгъэпсэхугъуэ щигъуэт.* Емызэгъым трактор бригадэхэр псори къызэхиджэдыхьри лъапэтеувэгъуэ къыхуэхъуар ещанэ бригадэрт. Щ. I. -
9 шэджагъуэтехьэж
обеденный перерыв ( обычно у пахарей)/ Шэджагъуэм ирихьэлIэ зыгъэпсэхугъуэ (нэхъыбэу вакIуэлIхэм хужаIэ).* Шэджагъуэтехьэжым ирихьэлIэу пщафIэр къэсащ. фольк. -
10 щысыгъуэ
выходной, нерабочее время/ Зыгъэпсэхугъуэ зэман, умылажьэу ущыщыс зэман.Щысыгъуэ махуэ. -
11 день
м. II (род. дня) махуэ; сегодняшний день нобэрей махуэр; рабочий день лэжьэгъуэ махуэ; день отдыха зыгъэпсэхугъуэ махуэ, День Победы ТежIуэныгъэм и Махуэ; день рождения къыщалъхуа махуэ; целый день махуэ лсом; каждый день махуэ къэс; через день зы махуэ дэкIым; в этот день мы махуэм; на следующий день къыкIэлъыкIуэ махуэм (махуэ етIуанэм); в три часа дня махуэр сыхьэтищым; в дни войны зауэм и зэманым щыгъуэ; день-деньской махуэр зи кIыхьагъым; день и ночь жэщи махуи; на днях зымахуэ; день ото дня махуэ къэс; изо дня в день зы махуэм зы махуэ къыкIэлъыкIуэу; со дня на день махуэ гъунэгъухэм (мынобэмэ пщэдей); третьего дня вэсэмахуэ (махуитI ипэкIэ); добрый день! уи махуэ фIыуэ! -
12 каникулы
тк. мн. (род. каникул) каникул (еджапIэхэм я зыгъэпсэхугъуэ) -
13 летний
-
14 обеденный
-ая, -ое шэджагъуашхэ; обеденный перерыв шэджагъуашхэ зыгъэпсэхугъуэ; обеденное время шэджаI гъуашхэ зэман -
15 отодвинуть
I, сов.
1. кого-что IугъэкIуэтын; отодвинуть стол стIолыр IугъэкIуэтын
2. пIалъэр гъэкIуэтэн; отодвинуть отпуск зыгъэпсэхугъуэ пIалъэр гъэкIуэтэн -
16 отпуск
м. II (предл. в отпуске и в отпуску) отпуск, зыгъэпсэхугъуэ; он в отпуске ар отпуск щыIэщ -
17 привал
м. II къэувыIэгъуэ, зыгъэпсэхугъуэ, къэувыIэпIэ, зыгъэпсэхупIэ -
18 час
м. II (с колич. числ. 2, 3, 4 - часа; о часе, в часе и в часу)
1. сыхьэт; который час? сыхьэтыр дапщэ хъуа? восемь часов утра пщэдджыжьыр сыхьэтийм; через час зы сыхьэт дэкIым
2. сыхьэт, зэман; часы отдыха зыгъэпсэхугъуэ (зэман); рабочие часы лэжьэгъуэ сыхьэтхэр (зэман); в добрый час сыхьэтмахуэ -
19 къэбэдзэуэжын
неперех. ожить, ар зыгъэпсэхугъуэ нэужьым къэбэдзэуэжащ он после отдыха ожил -
20 махуэ
I1. деньзыгъэпсэхугъуэ махуэ день отдыха, выходной деньлэжьэгъуэ махуэ рабочий деньмахуэ къэс каждый день, изо дня в деньмахуищ ипэкIэ три дня назадмымахуэшхуэ махуэ будни, будний день2. в знач. опр. дневноймахуэ лэжьапщIэ дневной заработокмахуэм и нэху дневной свет◊ жэщи махуи день и ночьмахуэ шэджагъуэу средь бела дняуи махуэ фIыуэ! добрый день!махуэм, махуэу днём
II добро, счастьегъуэгу махуэ! счастливого пути!
Страницы
- 1
- 2