-
81 материализовать
сов., несов. кого-что книжн. таҷассум кунондан, амалӣ кардан; материализовать идею фикреро амалӣ кардан -
82 материалистичный
(материалистич|ен, -на, -но)1. тк. кр. ф. филос. материалистӣ, материалистона2. (узко практический) амалӣ, амалияпараст(она); материалистичный подход к делу муносибати амалӣ ба кор -
83 над
(надо) предлог с тв.1. (поверх, выше кого-чего-л.) ба болои…, дар болои; над нашими головами дар болои сари мо; лампа висит над столом чароғ ба болои миз овезон аст2. (указывает направленность действия) ба; ба сари…; сидёть над книгой ба сари китоб нишастан; смеяться над кем-л. ба касе хандидан (надонад, надь=) приставка1. префикси феълсоз, ки маънохои зеринро ифода мекунад: 1) илова, зиёд кардан - надвязать бофта дароз(тар) кардан; надстроить ба болои чизе бино кардан 2) нопурра будани амал, ба сатхи предмет пахн шудани амал- надкусить захми дандон задан; надломить нимшикан кардан2. префикси исмсоз ва сифатсоз, ки маънои рӯи, болои чизеро ифода мекунад - надкостный болоиустухонӣ; надбровье болои абрӯ -
84 начинательный
грам. …и оғози амал; начинательный глагол феъли оғози амал -
85 ой
(об«, обо*, объг) приставка префиксе, ки ба маъноҳои зерин меояд: 1) ҳаракат кардан дар атрофи чизе - обежать гирдогирди чизе давидан, давр зада баромадан; огородить девор (тавора) кашидан; 2) ҳаракат кардан аз паҳлуи чизе - обойти аз паҳлуи чизе гузаштан; 3) ба чанд ка" ё чиз татбиқ шудани амал - одарить бахшидан, ҳадья қардан; 4) аз касе, чизе пеш гу-заштан - обыграть бурдан, ғолиб омадан, бартарӣ (афзалият) пайдо кардан; 5) аз меъёри чизе гузаштан - опоить аз ҳад зиёд нӯшондан; 6) ба касе зарар расондан - обмерить аз ӯлчак (аз тарозу) задан; 7) бо ҳиссачаи «*ся» ҷой доштани хато ё саҳве - огово-риться пӯкидан; оступиться пешпо хӯрдан; 8) бо чизе таъмин кардан - обогатить бой (ғанӣ) кардан; осложнить мураккаб (душвор) кардан; 9) натиҷаи амал - окаменеть санг шудан; карахт (шах) шуда мондан оазис м1. воҳа2. перен. хубӣ, некӣ об предлог1. ба чои пешоянди «о» дар мавридҳои зерин кор фармуда мешавад: 1) пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи садонок сар мешаванд - об искусстве дар бораи санъат 2) дар баъзе ибораҳо, пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи ҳамсадо сар мешаванд - рука об руку даст ба даст2. баробари пешоянди «о» дар мавридҳои зерин кор фармуда мешавад пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи йотбарсар сар мешаванд - обель бар коҷ пеш аз ҷонишини «их»; об их деле дар бораи кори онҳо 3) дар забони гуфтугӯӣ пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи ҳамсадо сар мешаванд - об рояль бар рояль; см. оIIмежд. вой, ӯҳ, уф, ой -
86 оперировать
1. сов., иесов. кого-что ҷарроҳӣ кардан2. несов. ваен. амал кардан, амалиёт бурдан; оперировать в тылу неприятеля дар ақибгоҳи душман амал кардан3. несов. чем кор фармудан, истифода бурдан, истеъмол кардан; оперировать цифрами рақамҳоро иетифода бурдан -
87 осуществиться
сов. иҷро шудан, ба вуҷуд (ба амал) омадан, ҷомаи амал пӯшидан; его желание осуществилось ӯ ба муродаш расид -
88 поступок
м рафтор, кирдор, амал; мужественный поступок рафтори ҷавонмардона; отдавать отче т в своих поступках аз рӯи ақл амал кардан -
89 практика
ж1. таҷриба, амалия, амалиёт; сочетать теорию с практикой назарияро бо амалия пайвастан2. амал, ҳаёт, зиндагӣ; ввести в практику ба амал ҷорӣ (татбиқ) кардан3. таҷриба, кор, коромӯзӣ, машқ; производственная практика студентов таҷрибаи истеҳсолии донишҷӯён4. маҳорат, малака, таҷриба; практика перевода маҳорати мутарҷимӣ5. уст. (деятельность врача или юриста) амалиёт, фаъолият, кор -
90 пре=
приставка1. префикси феълсоз, кипре= маъноҳои зеринро ифода мекунад: 1) тағири ҳолат превратйть табдил кардан (додан); преобразовать дигар-гун сохтан 2) аз ҳад (аз андоза, аз дарача) гузаштани амал превознести аз ҳад зиёд таъриф (ситоиш) кардан, бардор-бардор (муболиға) кардан 3) аз ҳад ё аз болои чизе гузаштан перестунить аз ҳад. гузаштан; 4) қатъ кардани амал прекратить тамом (хатм) кардан, қатъ (бас) кардан2. префикси сифат ва зарфсоз, ки дараҷаи олии сифатро ифода мекунад: предобрый аз ҳад зиёд меҳрубон, меҳрубонтарин; преотвратительно аз ҳад зиёд нафратовар -
91 претворить
сов. что во что книжн.1. мубаддал кардан, гардондан, табдил додан2. в сочет. со словами «в дело», «в жизнь» ба амал гузарондан, амалӣ кардан, ба ҳаёт татбиқ кардан, рўи об баровардан; претворить свой планы в жизнь нақшаҳои худро рўи об баровардан -
92 претвориться
сов. во что книжн.1. мубаддал шудан, табдил ёфтан, гардидан2. в сочет. со словами «в дело», «в жизнь» ба амал баромадан, ба ҳаёт татбиқ шудан, иҷро (амалӣ) шудан, рўи об баромадан -
93 про
Iприставка1. префиксест, ки дар аввали феълхо о мод а, маънохои зеринро ифода мекунад: 1) амал ва ҳаракати гузариш ба воситаи задан, сӯрох кардан прострелить бо тир сӯрох кардан, тир задан; протолкнуть тиккондан, тела дода даровардан 2) амале, ки дар натщаи он сӯрох, тар-қиш, чуқурча пайдо мешавад - прогрызть хоида сӯрох кардан; просверлить парма карда шикофтан; проткнуть халонда гузарондан (сӯрох кардан); 3) аз пеши чизе гузаштан - пробежать давида (тозон) гузаштан; промелькнуть намоён шуда гузаштан, банохост намудор шуда ғайб задан 4) анцоми амал ё коре - продиктовать дикта кардан; прозвенеть ҷарангос (ҷингирос) задан, занг (зангӯла) задан 5) амале, кӣ муддате давом мекунад - проспать до вечера то бегоҳ дар хобмондан; просидеть весь день тамоми рӯз (рӯзи дароз) нишаста мондан 6) амали пурра - прогреть пурра гарм кардан, нағз гарм кардан, тафсондан; прокипятить нағз ҷӯшондан 7) бо ҳиссачаи «=ся» амали пурра - прокашляться гулу афшондан; проспаться хобида ҳушёр шудан (аз мастӣ) 8) амале, ки дар натичаи он зараре мерасад - проглядеть надида (бехабар) мондан; просчитаться ғалат шумурдан, дар ҳисоб дато кардан, зиёд пул додан 9) зохир ва ошкор шудани чизе проговориться нохост гуфта мондан. префиксест, ки барои сохтани исм ба кор бурда шуда, зухурот ё сифатеро нисбатан ифода мекунад: проседь мошубиринҷ, мӯи як кадар сафедIIприставка префиксест, ки исм ва сифат сохта, тарафдори манфиати кӣ буданро ифода мекунад: проамериканский …и тарафдори Америка предлог с вин.1. (относительно) дар бораи…, дар (аз) хусуси…, дар ҳақки…, дар бобати…, мутааллиқ ба… (инчунин ба воситаи пешоянди «аз», бандаки изофаи «и» ва «-ро» ифода меша-вад); он рассказал про свою поездку ӯ аз сафари худ нақл кард, ӯ дар хусуси сафари худ ҳикоя кард; про него все забыли ӯро ҳама фаромӯш кардаанд; сказка про лису афсонаи рӯбоҳ, киссаи моҷарои рӯбоҳ2. уст. и прост, (для) [аз] барои…, мувофиқи…; это зрелище не про вас ин намоиш [аз] барои шумо нест <> про запас эҳтиётан, ба рӯзи хоҷат, ба ҳар эҳтимол; чун захира; про себя 1) (тихо, не вслух) бо овози паст, хомӯшона 2) (в душе, в уме) дар дил, дар майна; думать проа себя дар дил гуфтан, аз дил [фикр] гузарондан, худ ба худ гуфтан (фикр кардан); читать про себя дар дил хондан, дар дили худ хондан; ни за что, ни про что беҳуда, бедарак, бесабаб, беваҷд, бе ҳеҷ муносибат, ноҳақ -
94 проведение
с (по знач. гл. провести 1, 3-7) гузарондан(и), кашидан(и); ба амал гузарондан(и); проведение межи марзакашӣ, кашидани марза; проведение железной дороги кашидани (сохтани) рохи оҳан; проведение решения в жизнь амалӣ кардани қарор -
95 реализовать
сов., несов. что1. иҷро (амалӣ) кардан, ба амал баровардан, ба вуҷуд овардан; реализовать предложение таклифро иҷро кардан 2, фурӯхтан, пул кардан, ба пул мубаддал кардан; реализовать товар молро фурӯхтан, молро пул кардан -
96 реальный
(реа|лен, -льна, -льно)1. ҳақикӣ, воқеӣ; реальная действительность воқеияти ҳакикӣ; реальные права и свободы граждан в СССР ҳуқуқ ва озодиҳои ҳақиқии гражданҳо дар СССР2. амалӣ, ҳакиқӣ, иҷрошаванда; реальный план плани амалӣ3. мулоҳизакорона, таҷрибакорона; реальный взгляд на жизнь нуқтаи назари таҷрибакорона ба ҳаёт реальная заработная плата эк. музди реалии меҳнат; реальное училище ист. омӯзишгоҳи реали (дар Россияи тореволюционӣ мактаби миёна, ки дар он бештар математика ва фанҳои доир ба табиатро меомӯхтанд) -
97 сбыться
сов. ба амал омадан, рост баромадан, амалӣ (иҷро, муҳайё) шудан; наши мечты сбылись мо ба орзуҳоямон расидем -
98 совершиться
сов.1. шудан, воқеъ шудан, рӯй додан, ба вуқӯъ (ба амал) омадан, амалӣ (иҷро) шудан2. тамом шудан, ба анҷом расидан; бракосочетание совершилось маросими ақди никоҳ анҷом ёфт -
99 согласие
с1. розигӣ, ризо, ризоят; дать согласие розигӣ додан; изъявить согласие розигӣ изҳор кардан; получить согласие розигӣ гирифтан; сделать что-л. с чьего-л. согласия чизеро бо розигии касе кардан; молчание - знак согласия посл. сукут аломати ризо; действовать по общему согласию бо розигии умум амал кардан2. ҳамфикрӣ, ҳамфикр будан(и); выразить своё согласие с кем-л. (с чем-л.) бо касе, чизе ҳамфикр будани худро изҳор кардан3. иттифоқ, тифоқ, созиш4. уст. мавзунӣ, таносуб, мутаносибӣ, ҳамоҳангӣ; согласие красок мутаносибии рангҳо; согласие звуков таносуби оҳангҳо5. книжн. мувофиқат; согласие интересов мувофиқати манфиатҳо; согласие мнений мувофиқати ақидаҳо <> в согласии с чём-л. мувофиқи чизе, аз рӯи…; действовать в \согласиеи с законом мувофиқи қонун амал кардан -
100 утилитарный
(утилитарен, -на, но)1. манфиатпарастона, …и манфиат; утилитарный подход рафтори манфиатпарастона2. амалӣ, таҷрибавӣ; утилитарные знания дониши амалӣ
См. также в других словарях:
қамал — қорғау. зат. этногр. Ойыншылар үлкен шеңбердің бойына қатарға тұрып, қолындағы доппен шеңбердің ортасында қорғаушысы бар «қамалға» тигізуге тиіс. Кімде кім допты «қамалға» тигізсе, сол қорғаушысы болады. «Қ а м а л қ о р ғ а у» ойыны ашық алаңда… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Амал — ( утомительная работа , тягостный труд , невзгоды ), сын Гелема из колена Асира (1Пар 7:35) … Библейская энциклопедия Брокгауза
амал — [عمل] а 1. кор, меҳнат, фаъолияти меҳнатӣ 2. вазифа, мансаб, мартаба 3. таъсир, асар; амали дору таъсири дору, фоидаи дору 4. сабзиш; нашъунамо; нағз амал кардан тез сабзидан, дар нашъунамо шудан 5. амалия, таҷриба; илму амал назарияю амалия; дар … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
амалӣ — [عملي] 1. мансуб ба амал; ҳақиқӣ, воқеӣ, мушаххас: чораҳои амалӣ 2. таҷрибавӣ, корӣ, вобастаи амал, татбиқӣ; муқоб. назариявӣ: корҳои амалӣ, фанҳои амалӣ, фаъолияти амалӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
амал — (амалыр, амалхэр) 1. умение, возможность ШIыкIэ Предприятием нахьышIоу Iоф зэришIэным иамал пстэури зэрехьэ 2. помощь дэIэпыIэн Амал фэхъугъ Узыфае щыIэмэ, сэ сыамал П. М. ◊ Амал закI мастер на все руки ◊ Амал иIэп нет возможности … Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ
қамал, қорған — (Крепость) қоршауда қалған жағдайда ұзақ соғысуға қажетті барлық жабдықпен жабдықталған және қаруланған тұрақты гарнизоны бар, әскери жағынан маңызды мәні бар бекініс пункті (бекіністі қала). Қ. құрлықтық және теңіздік (теңіз жағалауындағы) болып … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ғамал — ар. зат. кітаб. Амал, іс, жұмыс, еңбек, қимыл, тәсіл … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
амал — 1 1. (Қ орда: Сыр., Жал.) ауа райының салқындауы. Күндегіден бүгін күн а м а л екен, балам Қ орда., Сыр.). [Қырғызша амал жылдың алғашқы айы (22 наурыз – 21 сәуір аралығы, араб тілінен ауысқан сөз) (К. Юд., КРС, 55)]. 2. (Рес., Омбы) күннің… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ҷамалға — [جملغه] гуфт. воситаҳои таъмини рӯзгор, харҷу ташвиши оила; ҷамалға кашидан хонаводаро таъмин кардан, дар ташвиши воситаҳои рӯзгузаронӣ шудан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
амалқасы — (Алм., Кег.) шара, амал. Тананы жотаға жеткізуге а м а л қ а с ы н істеп жүрмін (Алм., Кег.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
Амал — (труд несущий) (1Пар.7:35 ) сын Гелема, из колена Ассирова … Библия. Ветхий и Новый заветы. Синодальный перевод. Библейская энциклопедия арх. Никифора.
