-
1 кIыфI
темный/ Нэху здэщымыIэ, здэмащIэ. Жэщ кIыфI.* Хьэжьпэжьыгъэм, хъунщIэным, теуэным хуэпабгъэ куэдым я зэхуэсыпIэт мы ауз кIыфIыр. Ш. А.Дунейр кIыфIу ехьэкIын см. дуней.КIыфIым къыхэшын вывести из невежества, темноты. -
2 кIыфI
-
3 ахъшэм
устар. 1. сумерки ( время после захода солнца)/ Пщыхьэщхьэ, пшапэ зэхэуэгъуэ.Ахъшэм кIыфI хъуащ.* Ахъшэм хъуауэ, вагъуэр лыду, Мес, уафэгум къитIысхьащ. Щ. А. Дэ пщэдджыжь нэмэзым къыщыщIэдзауэ ахъшэм кIыфI пщIондэ дылажьэу дыздыхэтым, зауэ хъыбар фIэкI нэгъуэщI псэлъафэ диIэжтэкъым. Iуащхь.2. намаз, совершаемый после захода солнца/ Зы жэщ-махуэм еплIанэу ящI пщыхьэщхьэ нэмэз.Ахъшэмыр блэкIащ. ЛIыжьым ахъшэм ищIу тетт.ахъшэм вагъуэ (хьэрфышхуэкIэ кърагъажьэ) Марс/ Ахъшэмым деж плъагъу вагъуэшхуэ.Ахъшэм вагъуэр къитIысхьамэ, хэщхьэжыгъуэ хъуауэ къалъытэрт.* Уафэ джабэм кIэрыщтхьауэ Ахъшэм вагъуэр щIылъэм къыхуонэщхъеих. Ш. А.ахъшэм нэужь время после сумерек до наступления темноты/ Пщыхьэщхьэм кIыфI хъуным и пэ къихуэ зэман. -
4 гъэкIыфIын
(егъэкIыфI) перех. гл. затемнить что-л./ Зыгуэр кIыфI щIын.Щхьэгъубжэм Iупхъуэ кърапхъухри, пэшыр ягъэкIыфIащ. -
5 зэрызекъуэн
(зэрызокъуэ) неперех. гл. 1. бороться; драться/ Зэзэуэн, зэбэнын, зэрызелъэфэн.* Вырвырв жиIэу букварыр уэздыгъэм къытраутIыпщхьэри уэздыгъэр якъутэ, пэшыр кIыфI зэрыхъуу, хьейдэ узэрызекъуэнумэ, къеблагъэ. КI. А. Еуэмэ зэрызекъуэурэ, еуэмэ зэрызекъуэурэ аргуэру тIури (хьэри дыгъужьри) зэрыгъэмэхащ. Черк. таур. Ахэр {шууитIыр} Iэщэпшэу къыщIэкIынт: шыбгъэрызауэ зэдыхуекIуауэ зэрызекъуэрт, зым адрейр зэрыщхьэпридзыным щIэкъуу. Т. Хь.2. волноваться, бурлить ( о толпе)/ Зэрызехьэн (цIыху гупыр).* Бурун ищхъэрэм дэсыр абы къимыгъэгубжьу къэнэнт. ЗанщIэу зыкъратIауэ я фIэщ дыдэу зэрызокъуэ. КI. А. ЦIыхухэр гузавэ пIейтейм зэщIиубыдауэ зэрызехьэрт зэрызекъуэхэрт. Анэд.3. переносное спорить друг с другом/ Iуэху гуэр зэпаубыду зэгурымыIуэу зэпсэлъэн, зэпыкъуэкъун.* Ар ижьырабгъумкIэ игъэувыну.. зэрызекъуэурэ, махуэм жэщ пщIондэ зэныкъуэкъуащ. фольк. -
6 зэхэпцIэжын
(зэхопцIэж) неперех. гл. см. зэхэпцIыхьын. Сытхэр си лажьэу бжьыхьэ мылыфуэ Къэрабэ щхьэцыр зэхэпцIэжа. Щ. А. Уардэ сурэту Мадинэр Унэ кIыфI зэвым и вагъуэщ. Гъэмахуэ бзухэм я усэм ар щIэдэIуным пыкIащ. Бжьыхьэ мэл бацэу и щхьэцыр зэхэпцIэжауэ къэнащ. Къэб. п. и ант. -
7 зегъэукъуэдиин
каузатив к зыукъуэдиин 1, 2, 4/ Зыукъуэдиин 1, 2, 4 псалъэм и каузативщ.Сымаджэм зегъэукъуэдиин. Iэпкълъэпкъ езэшам зегъэукъуэдиин. Макъым зегъукъуэдиин. КIыфI хъууэ хуежьати, Мэжид мэл хъушэм пщыIэмкIэ зригъэукъуэдиящ. Iуащхь. -
8 кIэрэхъ
постолы, чирики/ Фэ кIапсэ зэрыхъам къыхэщIыкIа цIыхухъу вакъэ.* КIыфI зэхэту ар {КъуийцIыкIу} къотэдж, гуэбэнэчыр зрехъуэкI, и кIэрэхъхэр лъетIэгъэж. Нарт. -
9 кIыфIыгъэ
1. темнота/ КIыфI псалъэм къытекIа щыIэцэ.2. переносное невежество, культурная отсталость/ ЩIэныгъэншагъэ, культурэ зимыIэ, къызэмыбэкI.* Дэри кIыфIыгъэ дызыхэтам нэху къыхидзэ хъуащ. КI. А. -
10 къаплъэн
тигр/ Джэду лъэпкъхэм ящыщ хьэкIэкхъуэкIэ пIащэщ, и шырхэр шэкIэ ипIу.* Къуэ кIыфI зэвыр къагъэпсалъэу, гъуахъуэу къаплъэнхэр къыздолъыр. Ж. Б. -
11 къэуфэрэзыхьын
(къеуфэрэзыхь) перех. гл. 1. летать, кружить, над кем-чем-л./ Зыгуэрым и щхьэщыгу иту и хъуреягъыр къэлъэтыхьын.* Дунейр кIыфI къищIу бгъэжьым къеуфэрэзыхьыр Щэуей и щхьэщыгур. Нарт.2. ходить вокруг кого-чего-л./ Ихъуреягъыр пIейтеиныгъэ хэлъу къэжыхьын, къэкIухьын.Джэдум Iэнэр къеуфэрэзыхь.3. переносное обхаживать кого-л. ; подхалимничать перед кем-л./ Iужажэу зыгуэрым хущытын, еубзэн.* ЦIыхухэм жаIэ агроном щIалэм Аминат къиуфэрэзыхьу, фи унэ хадэхэм еплъауэ, къыфхыхьэжын и гугъэу. Къу. С. -
12 къехьэжьэн
(кърехьэжьэ) перех. гл. 1. см. ехьэжьэн.* Денейр кIыфI къохъу, къэхъуа-къэщIари умыщIэу борэным зыкъыщIещIэри.. мывэмрэ уэсымрэ зэхэту кърехьэжьэ. Iуащхь.2. помчать, понести ( сюда-о лошадях)/ Уапэмылъэщу, къомыдэIуэжу укъахьын (шы Iэлхэм, шы мыгъасэхэм). ЩIалэр шы мыгъасэм щытетIысхьэм кърихьэжьащ. -
13 къызэщIэуфIыцIэн
(къызэщIоуфIыцIэ) неперех. гл. потемнеть, почернеть вокруг/ КIыфI хъун, фIыцIэ хъун (ихъуреягъкIэ, дэнэ дежи).* Зы махуэ гуэрым.. дунейр къызэщIэуфIыцIащ. Къэб. таур. -
14 псыгъажэ
человек, который занимается водоснабжением населения и регулировкой поливов/ КIэнауэкIэ псы гъэжэныр зи IэщIагъэ цIыху.Псыгъажэхэр кIыфI хъуху лажьэхэрт. -
15 пшапэ
сумерки/ Дыгъэ къухьэгъуэмрэ кIыфI хъуныгъэмрэ яку дэлъ зэманыр.* Къуалэжьхэри къуаргъ пщэхухэри пщыхьэщхьэ пшапэм хузэрызохьэ. КI. Т.Пшапэр зэхэуэн (къызэхэуэн) стемнеть, смеркаться.* Пщыхьэщхьэм пшапэр зэхэуауэ, Лу я хадэм къилъэдэжащ. КI. А. -
16 сомфIыцIэ
двадцать пять копеек/ КIэпIейкIэ тIощIрэ тхурэ, щаитху.* {ЛIым:} Сыдыхьащ Псыхуабэ кIыфI хъуауэ, сомфIыцIэ фIэкIа си жып имылъу. Къэб. фольк. -
17 цIыхупсэ
1. см. псэ.2. зэхь человек/ ЦIыху.* Нэхущ кIыфI щыхъум къуажэр, цIыхупсэ дэсу умыщIэну, Iэуэлъауэншэ мэхъу. Iуащхь.
Перевод: со всех языков на русский
с русского на все языки- С русского на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Адыгейский
- Русский
