-
1 τάξις
τάξις, ἡ, 1) das Ordnen oder Stellen, die Ordnung, Stellung, Anordnung, Einrichtung; τοῦ νομοϑέτου, Plat. Polit. 305 c; ἡ τῶν νόμων τάξις, Plut. Lyc. 4; ἐπιστήμης οὔτε νόμος οὔτε τάξις οὐδεμία κρείττων, Plat. Legg. IX, 875 c, u. öfter in dieser Vrbdg, τάξιν ποιεῖσϑαι, anordnen, Polit. 294 e; übh. Ordnung, Ggstz von ἀταξία, Tim. 30 a, so τάξεως καὶ κόσμου τυχοῦσα οἰκία, Gorg. 504 a, u. öfter. Bes. – a) die Aufstellung der Soldaten in Reih u. Glied oder in Schlachtordnung; Thuc. 7, 5, ὅπλα λαμβάνειν καὶ εἰς τάξιν τίϑεσϑαι, Xen. Hell. 6, 5, 28; ἐν τάξει ἔχειν, An. 1, 7, 20, τάξιν ποιεῖν, Cyr. 7, 1, 5. – b) die Bestimmung, Festsetzung, φόρου, Auferlegung eines Tributs. – 2) das Geordnete, Gestaltete, bes. – a) bei den Soldaten Reih und Glied. Schlachtordnung; Her 1, 82. 9, 26. 27; εἰς μάχην καὶ δορὸς τάξιν μολεῖν, Eur. Phoen. 701; τάξιν φυλάσσων, Rhes. 664; στρατὸν ἐπὶ τάξεσιν ὄντα, Bacch. 303; ἐς τάξιν καϑίστασϑαι, ἀνάγειν, Thuc. 4, 93; Ar. Av. 400; τάξιν διασπᾶν, Thuc. 5, 70; eine Abtheilung Soldaten, ξὺν ἑπτὰ τάξεσιν, Soph. O. C. 1313, Her. 6, 111; bes. in Athen die Abtheilung des Fußvolks, die eine jede φυλή ins Feld stellen mußte und die der ταξίαρ χος befehligte, Lys. 16, 16, bei den Folgdn bald größere, bald kleinere Schaar, Xen. An. 1. 2, 46 u. öfter, vgl. 6, 3. 11 Cyr. 2, 1, 25. – Allgemeiner, φιλία γὰρ ἥδε τάξις, Aesch. Prom. 128, die Schaar; auch Sp. – b) der in der Schlachtordnung angewiesene Platz, Posten; Her. 1, 82. 9, 26. 27 u. sonst; τὴν τάξιν λείπειν, Plat. Apol. 29 a; ᾑ ἕκαστος τήν τάξιν ἔχει, Xen. An. 4, 3, 29, u, öfter, τάξιν διαφυλάττειν, Cyr. 5, 3, 43, Folgde. – Uebh. Platz, Stellung im bürgerlichen Leben, Rang u. dgl.; καίπερ ὑπὸ χϑόνα τάξιν ἔχουσα, Aesch. Eum. 374; Αἴαντος, ἔνϑα τάξιν ἐσχάτην ἔχει, Soph. Ai. 4; Xen. Mem. 2, 1, 7; τῆς τάξεως μὴ παραχωρεῖν, ήν οἱ ὑμέτεροι πρόγονοι κτησάε μενοι κατέλιπον, Dem. 3, 36; ὡς τίνα τάξιν ἑαυτὸν ἔταξεν Αἰσχίνης ἐν τῇ πολιτείᾳ, welche Stellung nahm er ein, 19, 9; ἐν ἐχϑροῠ τάξει, in der Eigenschaft eines Feindes, als Feind, 20, 81; vgl. εἰς ὑπηρέτου σχῆμα καὶ τάξιν προελήλυϑεν ἡ πόλις, 23, 210; ὕστερον ὃν τῇ τάξει, der Zeit, der Ordnung nach, πρότερον τῇ δυνάμει, 3, 15; ἡ τοῦ δικαίου τάξις, 14, 35; οὐδ' ἐν ἐπηρείας τάξει καὶ φϑόνου τοῦτο ποιεῖν, 18, 13; τὴν τῆς εὐνοίας τάξιν ἐν τοῖς δεινοῖς οὐκ ἔλιπον, 18, 173, u. öfter so zur Umschreibung dienend; κατασκόπου τάξιν ἔχων, Pol. 4, 3, 7, vgl. 3, 20, 5; u. so auch Sp.
-
2 τάξις
τάξις, ἡ, (1) das Ordnen oder Stellen, die Ordnung, Stellung, Anordnung, Einrichtung; τάξιν ποιεῖσϑαι, anordnen; übh. Ordnung, Ggstz von ἀταξία. Bes. (a) die Aufstellung der Soldaten in Reih u. Glied oder in Schlachtordnung; (b) die Bestimmung, Festsetzung, φόρου, Auferlegung eines Tributs; (2) das Geordnete, Gestaltete, bes. (a) bei den Soldaten Reih und Glied. Schlachtordnung; eine Abteilung Soldaten; bes. in Athen die Abteilung des Fußvolks, die eine jede φυλή ins Feld stellen mußte und die der ταξίαρ χος befehligte, bald größere, bald kleinere Schar. Allgemeiner: φιλία γὰρ ἥδε τάξις, die Schar; (b) der in der Schlachtordnung angewiesene Platz, Posten. Übh. Platz, Stellung im bürgerlichen Leben, Rang; ἐν ἐχϑροῠ τάξει, in der Eigenschaft eines Feindes, als Feind; ὕστερον ὃν τῇ τάξει, der Zeit, der Ordnung nach -
3 πρός-ταξις
πρός-ταξις, ἡ, das Hinzuordnen, Hinzustellen, die Verordnung, was aufgelegt wird, Λακεδαιμόνιοι τὴν πρόςταξν ταῖς πόλεσιν ἑκατὸν νεῶν τῆς ναυπηγίας ἐποιοῦντο, sie legten ihnen hundert Schiffe zu bauen auf, Thuc. 8, 3; der Befehl, προςτάξεις προςτάττοντες ἀνίσους, Plat. Legg. VI, 761 e; τὰς ἄλλας προςτάξεις τοῖς πολίταις εἶναι διακελευστέον, I, 631 d; Ctes. 45. – Bei den Attikern auch Bestrafung eines Bürgers durch Entziehung einzelner Bürgerrechte, z. B. eine Klage anstellen zu dürfen, Andoc. 1, 75.
-
4 πρό-ταξις
πρό-ταξις, ἡ, das Voranordnen, -stellen, Clem. Al. Bes. das erste Glied eines Treffens, Vordertreffen.
-
5 παρά-ταξις
παρά-ταξις, ἡ, das Neben- od. Gegenüberstellen, bes. das Ordnen des Heeres zur Schlacht, Pol. 6, 26, 11, u. häufig die Schlachtordnung, τὸ μεταξὺ χωρίον τῶν παρατάξεων, 15, 12, 3; χωρία παράταξιν μὴ δεχόμενα, wo sich die Schlachtordnung, die Reihe nicht entwickeln kann, Plut. Camill. 29; Dem. 9, 49 vrbdt ὁρᾶτε οὐδὲν ἐκ παρατάξεως οὐδὲ μάχης γιγνόμενον; u. so kann man es Treffen selbst übersetzen, ἡ πρὸς Γίγαντας, Isocr. 10, 53, eigtl. das sich gegenüber Aufstellen; Thuc. 5, 11 διὰ τὸ μὴ ἐκ παρατάξεως, ἀπὸ δὲ τοιαύτης ξυντυχίας τὴν μάχην μᾶλλον γενέσϑαι; Aesch. 3, 88 ἐκ παρατάξεως μάχῃ κρατήσαντες; u. ä. Pol. 2, 21, 5. 26, 8 u. öfter, wie die Folgdn, wo immer an eine regelmäßige Schlachtordnung zu denken ist; übertr., Wetteifer, neben φιλονεικία Plut. Cim. 8; auch die Vorkehrungen, die man zu einem Kampfe, Processe trifft, der παρασκευή entsprechend, Aesch. 3, 1; vgl. Dem. 44, 3, in welchen Fällen man es auch »Faktion« übersetzt.
-
6 παρ-έν-ταξις
παρ-έν-ταξις, ἡ, das Dazwischeneinstellen, Einschieben, Plut. de an. procr. 20.
-
7 συμ-παρά-ταξις
συμ-παρά-ταξις, ἡ, Mittreffen, Nebentreffen; Hippocr.; Schol. Aesch. Spt. 639.
-
8 σύν-ταξις
σύν-ταξις, εως, ἡ, Zusammenordnung, -stellung, Anordnung, ξύμπασαν τὴν διακόσμησιν καὶ σύνταξιν, Plat. Tim. 24 c. Daher Ordnung, Stellung, Stand, εἰς μίαν σύνταξιν τὴν τοῦ ἄρχοντος, Rep. V, 462 c; ἡ τῶν ὅλων σύνταξις, die Weltordnung. – Bes. – a) die Aufstellung der Soldaten; Thuc. 6, 42; σύνταξιν ποιεῖσϑαι, Xen. Cyr. 2, 4, 1; geordnete Schaar, 8, 1, 14; Pol. 1, 21, 10 u. öfter; Schlachtordnung; σύνταξις Ἑλληνική, ein aus allen Hellenischen Bundesstaaten zusammengesetztes Heer, Plut. Aristid. 21; vgl. ἡ εἰς τοὺς μυρίους σ., Xen. Hell. 5, 2, 37, wie σύνταγμα. – b) das Zusammensetzen, Abfassen eines Buches, die Schrift, Abhandlung, ἡ τῶν καϑόλου πραγμάτων σύνταξις Pol. 1, 4, 2, u. öfter αἱ πρὸ τοῦ συντάξεις, die frühern Bücher. – c) bei den Gramm. die Wortfügung, die Lehre von der sprachrichtigen Verbindung der Wörter unter einander zu ganzen Sätzen, die Syntax. – d) Verabredung, Vertrag, Vergleich; Dem. 58, 37; Pol. 5, 3, 3; τὰ χρήματα τὰ κατὰ τὰς συντάξεις ὁμολογηϑέντα, 5, 95, 1. – e) eine auferlegte Abgabe an die Staatskassen, ein in Athen von Kallistratos eingeführter milderer Ausdruck für φόρος, Harpocr.; vgl. Xen. Ath. 3, 5 u. Aesch. 3, 96; ὑποτελεῖν, Isocr. 7, 2; σύνταξιν τελεῖν τινι, Pol. 22, 27, 2, Tribut; – dah. Einkommen, σύνταξιν κατασκευάζειν τῇ πόλει, Dem. 5, 13. – f) der Sold, die Löhnung der Soldaten, milderer Ausdruck für μισϑός, οὔτε τὰς συντάξεις Διοπείϑει δίδομεν, Dem. 8, 22; D. Sic.; auch Pension, Jahrgeld, Plut. Alex. 21; καὶ δαπάνη, Lucull. 2, u. a. Sp.; vgl. Schaefer D. Hal. de C. V. p. 363.
-
9 βρογχο-παρά-ταξις
βρογχο-παρά-ταξις, ἡ, kom., der Kehlen- oder Schluck- kampf, Ath. VII, 298 e.
-
10 κατά-ταξις
κατά-ταξις, ὴ, das Anordnen, Hinstellen in die Ordnung, Sp. – Bei Clem. Al. auch das Verdauen der Speisen.
-
11 διά-ταξις
διά-ταξις, ἡ, Anordnung, Her. 9, 26, Stellung in Reihe u. Glied, wie τῶν φυλάκων Dem. 18, 248; Plat. Tim. 53 b; öfter bei Sp. = Verordnung; Testament, Pol. 4, 87, 5; Vertrag, 8, 18, 12.
-
12 ἀπό-ταξις
-
13 ἀντι-παρά-ταξις
ἀντι-παρά-ταξις, ἡ, das Entgegenstellen eines Heeres, Widerstand, Dion. Hal. 6, 22; Ios.
-
14 ἀντι-μετά-ταξις
ἀντι-μετά-ταξις, ἡ, gegenseitige Umstellung, Vertauschung. D. Hal. rhett. p. 199, 3.
-
15 ἀντί-ταξις
ἀντί-ταξις, ἡ, Entgegenstellung eines Heeres, ἀντίταξιν ποιεῖοϑαι πρός τινα Thuc. 5, 8; τῶν τριήρων 7, 17; übh. Widerstand, καὶ διαφορά Plut. Symp. 4, 1, 3 M.; ὑπέρ τινος D. Hal. 10, 57.
-
16 ἀνα-σύν-ταξις
ἀνα-σύν-ταξις, ἡ, Aenderung in Festsetzung der Kriegssteuer nach neuem Census, Suid.; s. Böckh Staatshaushalt II p. 46.
-
17 ἐπί-ταξις
ἐπί-ταξις, ἡ, die Anordnung, der Befehl, φόρου Her. 3, 89; ϑεῶν Plat. Conv. 202 e; καὶ νόμοι Legg. VIII, 834 d; Folgde; τὸ κατὰ τὴν τῆς αὑτοῦ ψυχῆς ἐπίταξιν τὰ γιγνόμενα γίγνεσϑαι, ex animi sententia, nach Wunsch, Plat. Legg. III, 687 c.
-
18 ὑπό-ταξις
ὑπό-ταξις, εως, ἡ, Unterwerfung, Unterwürfigkeit, D. Hal.
-
19 ἔν-ταξις
ἔν-ταξις, ἡ, das Einordnen, Darunterordnen, Sp.
-
20 ἔκ-ταξις
См. также в других словарях:
τάξις — τάξῑς , τάξις arranging fem acc pl (epic doric ionic aeolic) τάξις arranging fem nom sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξις — εως, ἡ, ΜΑ, και ιων. τ. γεν. ιος Α βλ. τάξη … Dictionary of Greek
τάξει — τάξις arranging fem nom/voc/acc dual (attic epic ionic) τάξεϊ , τάξις arranging fem dat sg (epic ionic) τάξις arranging fem dat sg (attic ionic) τάσσω draw up in order of battle aor subj act 3rd sg (epic) τάσσω draw up in order of battle fut ind… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξεις — τάξις arranging fem nom/voc pl (attic epic ionic) τάξις arranging fem nom/acc pl (attic ionic) τάσσω draw up in order of battle aor subj act 2nd sg (epic) τάσσω draw up in order of battle fut ind act 2nd sg τά̱ξεις , τήκω melt fut ind act 2nd sg… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξι — τάξις arranging fem voc sg τάξῑ , τάξις arranging fem dat sg (epic doric ionic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξεσι — τάξις arranging fem dat pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξεσιν — τάξις arranging fem dat pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξη — τάξις arranging fem nom/voc/acc dual (doric ionic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξηι — τάξις arranging fem dat sg (epic ionic) τάξῃ , τάσσω draw up in order of battle aor subj mid 2nd sg τάξῃ , τάσσω draw up in order of battle aor subj act 3rd sg τάξῃ , τάσσω draw up in order of battle fut ind mid 2nd sg τά̱ξῃ , τήκω melt fut ind… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξιν — τάξις arranging fem acc sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τάξιος — τάξις arranging fem gen sg (epic doric ionic aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)