ՄԵՐ

Գրիգ. նար. կուս. 1995 1995 13,25 21,8 21,18 22,38 25,13

մոր (բրբ.) Мать. ◊ Մեր գցել (կոճակը) застегнуть (пуговицу).

* * *

[N]

мать (F)

[PRON]

наш

Pederimiz

ի 1. Речь. 2. Слово. 3. Разговор, беседа. 4. Предложение. 5. Выражение. 6. Поговорка. 7. Обещание. 8. Завет. 9. Слово, предоставляемое на собрании. 10. Слова, текст (песни, романса и т. д.) ◊ Խոսք անել говорить. Խոսք առնել 1) получить согласие, 2) взять обещание. Խոսք ասել говорить. Խոսք բանալ՝ բաց անել՝ բացել завести разговор (речь.). Խոսք բացվեց зашла речь, зашёл разговор. Խոսք գցել 1) завести разговор, 2) намекнуть. Խոսք չեմ գտնում слов не нахожу. Խոսք դարձնել возражать, прекословить. Խոսք դուրս քաշել, տե՛ս Խոսք քաշել: Խոսք ընկավ, տե՛ս Խոսք բացվեց: Խոսք թռցնել 1) проговориться, 2) տե՛ս Խոսք քաշել. Խոսք խնդրել просить слово. Խոսք խոսքի տալ сговориться. Խոսք կա՞ а как же иначе? Խոսք կորզել, տե՛ս Խոսք քաշել: Խոսք կռվեցնել пререкаться, спорить. Խոսք հասկացնել убедить, уговорить. Խոսք հարուցել, տե՛ս Խոսք գցել: Խոսք նետել кинуть слово. Խոսք շպրտել бросаться словами. Խոսք՛ որսալ, տե՛ս Խոսք քաշել: Խոսք չկա, Խոսք չունեմ слов (слова) нет. Խոսք վերցնել взять слово. Խոսք տալ 1) дать слово, 2) дать согласие, 3) предоставить слово. Խոսք տանել-բերել 1) ябедничать, 2) сплетничать. Խոսք ուզել 1) просить слово, 2) просить согласия. Խոսք ու զրույց 1) разговор, беседа, пререкания, спор, 3) толки, сплетни. Խոսք՝ ու զրույց անել беседовать, 2) пререкаться, спорить, 3) сплетничать, злословить. Խոսք ու զրույց դառնայ стать (сделаться) притчей во языцех. Խոսք փոխանակել обменяться словами. Խոսք քաշել допытаться, выведать, выудить. Խոսքը ականջն ընկնել дойти до слуха. Խոսքը անցնում է՝ անց է կենում с ним считаются. Խոսքը առաջ տանել настаивать на своём. Խոսքը բանի տեղ չանցնել, Խոսքը արժեք՝ գին չունենալ (ни) в грош не ставить (кого). Խոսքը բերանից աքցանով հանել՝ քաշել клещами тащить, вытягивать из кого-либо слова. Խոսքը բերանում մնալ застрять в горле (о словах) Խոսքը բերանում թողնել оборвать на полуслове. Խոսքը բերանում, լինել не успеть договорить. Խոսքը գետնովը տալ, Խոսքը գետինը, գցել не уважить. Խոսքը ետ առնել взять свой слава обратно (назад). Խոսքը երկու չասել не заставлять напоминать. Խոսքը երեսին ասել говорить правду в глаза, в лицо. Խոսքը զանց առնել ни во что не ставить. Խոսքը ծամել բերանը դնել разжевать и в рот положить. Խոսքը կարճ կապել сказать коротко. Խոսքը կոտրել не выполнить просьбу, отказать. Խոսքը կտրել прервать, перебить. Խոսքը կտուրը գցել замять разговор, отвлечь от темы разговора. Խոսքը կուլ տալ глотать слова. Խոսքը ճակատին ասել, տե՛ս Խոսքը երեսին ասել: (Իր) խոսքը ճանաչել взвешивать свои слова. Խոսքը մեկ անել сговориться. Խոսքը մեր մեջ (մնա) между нами будь сказано. Խոսքը շաքարով կտրել вежливо прервать разговор. Խոսքը շուռ տալ переменить тему разговора. (Իր) խոսքը պահել сдержать слово, быть верным слову. Խոսքը տակը, քարը վրան, տե՛ս Խոսքը մեր մեջ (մնա)։ Խոսքը տեղը բերել՝ դնել уместно метко ответить. Խոսքը տեղ հասնել дойти до слуха. Խոսքը փոխել отказываться от своих слов. Խոսքի բռնվել вступить в разговор. Խոսքի գալ согласиться, прийти к согласию Խոսքի թելը կտրել оборвать нить разговора. Խոսքի համար к слову (сказать). Խոսքի ման չի գալիս за словом в карман не лезет. Խոսքի մաս (քեր.) часть речи. Խոսքի վրա (հաստատ) կանգնել настаивать на своём. Խոսքի տակ չմնալ дать отпор в споре, не остаться в долгу. Խոսքի տերը լինել быть хозяином своего слова. Խոսքից հետ կանգնել отказаться от своих слов. Խոսքով գցել занять разговором. Խոսքով ընկնել՝ տարվել увлечься разговором. Ինչ խոսք конечно, какой может быть разговор. Մեկի բերանը խոսք դնել подучить кого-либо, подстрекать. Մի խոսքով словом, одним словом. Ուրիշ խոսքով иными словами. Ազնիվ խոսք честное слово. Անուղղակի խոսք, Վերջին խոսք և այլն, տե՛ս կապակցությունների առաջին բառերի տակ։

* * *

[N]

фраза (F)

речь (F)

ի 1. Глаз. 2. Зрение. 3. Взгляд, взор. 4. Постав (мельничный). 5. Лучшая, отборная вещь среди однородных вещей. 6. Секция (здания). 7. Небольшое углубление, ниша в стене. 8. Ящик (стола, комода). 9. Глазок (сыра). 10. (բսբ.) Почка, глазок. 11. Очко (в карточной игре). 12. տր. և ներգ. հոլ: Աչքին, աչքում в чьих-либо глазах, На чей-либо взгляд, по чьему-либо мнению. ◊ Աչք ածել 1) смотреть, наблюдать, оглядываться вокруг, 2) искать, 3) беречь, охранять. Աչք անել моргать. Աչք-աչքի գցել смотреть друг другу в глаза. Աչք առնել՝ դիպչել (սնոտ.) сглазили кого. Աչք բանալ, աչք բացել, աչք բաց անել 1) освободиться от забот, прийти в себя, 2) понять, просветиться. Աչք գոցել, տե՛ս Աչք փակել։ (Մեկին) աչք գցել, աչք ձգել высмотреть, приметить кого. Աչք դնել (մեկին) облюбовать, приглядеть, зариться. Աչքդ (աչքդ, աչքներդ, աչքները) լույս поздравляю тебя (его, вас, их). Աչք ծակել 1) бить, бросаться в глаза, 2) вызвать зависть. Աչք ման ածել 1) искать, 2) смотреть по сторонам. Աչք շլացնել пленить, прельстить. Աչք տալ следовать чьему-нибудь примеру. Աչք տնկել зариться на кого, что. Աչք ու ականջ осведомитель. Աչք ունենալ вожделеть. Աչք փակել 1) закрывать глаза (на что), 2) сомкнуть глаза. Աչքե տես, բերնե կարոտ хоть видит око, да зуб неймёт; по усам текло, в рот не попало. Աչքերդ բռնի 1) чтоб ты ослеп, неблагодарный! Աչքերը բաց մնալ опешить. Աչքերը բռնել 1) закрыть (кому) глаза ладонями, 2) чтоб (тебе, ему, им) ослепнуть! Աչքերը բռնվել ослепнуть. Աչքերը բուռն ընկնել глаза вылезли из орбит (от сильного удара по голове). Աչքերը գագաթն է թռել глаза на лоб лезут, полезли. Աչքերը գնալ 1) клонить ко сну, 2) заглядеться, 3) տե՛ս Աչքերը ջուրը տաներ Աչքերը դեղ դնել подводить глаза. Աչքերը թրջվել прослезиться. Աչքերը լցվել, լցնել налиться слезами (о глазах) Աչքերը խորն ընկնել, տե՛ս Աչքերը փոս ընկնել։ Աչքերը ծանրացել են веки отяжелели. Աչքերը կապել 1) втереть очки, 2) заколдовать. Աչքերը կուրանալ ослепнуть. Աչքերը կուլ գնալ 1) западать (о глазах), 2) слипаться (о глазах), 3) похудеть, 4) сморщиться. Աչքերը հանգչել потухнуть (о глазах). Աչքերը հանել 1) выколоть глаза, 2) навредить, 3) наказать. Աչքերը հետը գնալ заглядеться. Աչքերը հետը տանել 1) очаровать, пленить, 2) досадить кому-либо. Աչքերը հող, մոխիր, հող ու մոխիր փչել, տե՛ս Աչքերին թոզ փչել։ Աչքերը, ճակատը, ճակատին թռնել, տե՛ս Աչքերը գագաթը թռչել։ Աչքերը՝ աչքերի աոաջ մթնել потемнеть в глазах. Աչքերը շաղվել мутиться в глазах. Աչքերը ոլորել косить глаза. Աչքերը չորս անել 1) вытаращить глаза, 2) бдительно стеречь, 3) смотреть, глядеть и т.п. во все глаза, в оба (глаза). Աչքերը չռել вытаращить, вылупить глаза. Աչքերը ջուրը տանել помутиться в глазах. Աչքերը սրտի հայելին են глаза-зеркало души. Աչքերը սև ջուր իջնել Заболеть глаукомой. Աչքերը վառվել разгореться, заблестеть, заискриться (о глазах). Աչքերը փայլել, տե՛ս Աչքերը վառվել։ Աչքերը փոս ընկնել запасть (о глазах). Աչքերը քոռանալ, տե՛ս Աչքերը կուրանալ։ Աչքերին թոզ փչել пустить пыль в глаза. Աչքերին չհավատալ не верить своим глазам. Աչքերից արցունք քամել՝ թափել 1) проливать слёзы, 2) вызвать слёзы (у кого). Աչքերից թափել՝ վեր ածել лить слёзы. Աչքերից խեղն լինել быть слабым глазами. Աչքերից կայծեր դուրս թռան, աչքերը կայծակին տվին искры из глаз посыпались. Աչքերից կրակ է թափում из глаз сыплются искры Աչքերով ուտել 1) есть глазами, 2) (փխբ.) сердиться. Աչքը անկուշտ ненасытный, жадный, алчный. Աչքը ասածին չափ сколько охватывает глаз. Աչքը՝ աչքերը առնել 1) приглянуться, 2) не останавливаться ни перед чем, 3) заметить, 4) сглазить. Աչքը արնով լցվել налиться кровью (о глазах). Աչքը արյուն разъярённый. Աչքը բան տեսնել получить достаточно, удовлетвориться. Աչքը բար չբռնել завидовать. Աչքը (աչքերը) բաց 1) տե՛ս Աչքաբաց, 2) в полном сознании, 3) живой. Աչքը (աչքերը) բացել՝ բաց անել 1) проснуться, 2) открыть глаза (кому), 3) прозреть, 4) прийти в себя, очнуться, 5) начать жить, 6) одуматься, 7) распуститься, цвести. Աչքը բաց լուսացնել глаз не сомкнуть до рассвета. Աչքը բաց մեռնել умереть, не достигнув цели. Աչքը բացվել 1) проснуться, 2) прозреть, 3) очнуться, 4) начать жить, 5) распуститься, цвести. Աչքը բռնել 1) понравиться, 2) տե՛ս Աչքերը բռնել: Աչքը գալ скупиться, жалеть (что-либо). Աչքը գոց, տե՛ս Աչքը փակ։ Աչքը գոցել, տե՛ս Աչքը փակել։ Աչքը գիրը տանել испортиться от чтения (о глазах). Աչքը գցել 1) вылупить глаза, 2) облюбовать, 3) ждать подачки. Աչքը դեռ չթարթած вмиг, не успев моргнуть. Աչքը դիպչել 1) заметить, увидеть, 2) տե՛ս Աչքով տալ։ Աչքը դռանը մնալ проглядеть все глаза (очи). Աչքը դռանը պահել стеречь дом. Աչքը դուրս գալ 1) лишиться зрения, 2) вылезать из глазниц (о глазах), 3) поделом ему, 4) чтоб ослепнуть ему! Աչքը դուրս(ը) (լինել) 1) блудить, 2) быть в ожидании. Աչքը զորել различать. Աչքը ընկնել մի բանի 1) заметить, 2) понравиться. Աչքը թեքել 1) отвести взгляд, 2) отвернуться. Աչքը իր դռանը 1) верный в супружестве, 2) живущий на свой средства, довольный своей судьбой. Աչքը լալով մնալ остаться в безысходном горе, быть постоянно в слезах. Աչքը լի՝ լիքը տես Աչքը կուշտ։ Աչքը լիանալ жить в достатке, быть полностью удовлетворённым своим достатком. Աչքը խաբել 1) соблазнить внешностью, 2) провести на мякине. Աչքը՝ աչքերը խավարել ослабнуть (о зрении). Աչքդ խավարի чтоб ты ослеп! Աչքը խմել 1) прийтись по вкусу, 2) рассчитывать на успех, считать для себя посильным что-либо. Աչքը խոթել, տե՛ս Աչքը կոխել Աչքը խփել՝ խուփ անել сомкнуть глаза. Աչքը ծակ ненасытный, жадный, алчный. Աչքը՝ աչքերը՝ ծով դառնալ՝ ծովանալ пролить море слёз. Աչքը կապել втереть очки (кому). Աչքը կարոտ մնալ жить мечтой о ком, о чём) (о неудовлетворённом желании). Աչքը կշտանալ насытиться, удовлетвориться. Աչքը կոխել тыкать в глаза. Աչքը կպցնել, աչք կպցնել, сомкнуть глаза. Աչքը կուշտ нежадный, довольный своим достатком. Աչքը կտրել, տե՛ս Աչքը զորել: Աչքը՝ աչքերը մեկից մի բանից կտրել отвести глаза. Աչքը հանել 1) выколоть глаза, 2) сильно навредить, 3) наказать. Աչքը հատ ընկնել появилось бельмо на глазу. Աչքը հետևից մնալ проглядеть все глаза (очи). Աչքը ճանապարհին՝ ճամփին (մնալ), տե՛ս Աչքը դռանը մնալ։ Աչքը ճամփին թողնել заставить долго ждать себя. Աչքը հպել моргнуть, мигнуть. Մի աչքը հպելում вмиг. Աչքը ճպել зажмуриться. Աչքը մազ բուսնել заждаться. Աչքը ման ածել смотреть по сторонам, искать. Աչքը մեկի ձեռքին լինել уповать на кого, ждать подачки. Աչքը մտնել 1) вызывать зависть, 2) втереться (войти) в доверие, 3) лезть на глаза, выпячиваться Աչքը՝ աչքերը շաղվել рябить в глазах. Աչքը շլել, տե՛ս Աչքը պաղել։ Աչքը շոյել ласкать глаз, взор. Աչքը շոռ похотливый, блудливый. Աչքը չգալ 1) не жалеть, 2) не представлять ценности (для кого,). Աչքը չվերցնել завидовать. Աչքը՝ աչքերը պաղել՝ սառել уставиться в одну точку, вперить взгляд во что-либо. Աչքը՝ աչքերը ջոկել разобрать, разглядеть. Աչքը՝ աչքերը ջուր դառնալ՝ կտրել проглядеть все глаза (очи), заждаться. Աչքը վրան լինել 1) облюбовать, 2) присматривать за кем-чем. Աչքը վրան մնալ остаться неудовлетворённым. Աչքը վրան պահել присматривать за кем-чем, беречь. Աչքը տեսածից կվախենա՝ վախենում է обжёгся на молоке, дует на воду, пуганая ворона и куста боится. Աչքը տնկել, տե՛ս Աչք տնկել։ Աչքը (աչքերը) ուռչել (մեկի համար) очень надо. Աչքը (աչքերը) փակել 1) закрыть глаза на что-либо, не заметить, пройти мимо, 2) закрыть глаза, вздремнуть, 3) умереть. Աչքը քաղցրանալ стать благосклонным. Աչքը քաղցր լինել относиться благосклонно. Աչքի անցկացնել՝ անցնել просмотреть. Աչքի անցնել 1) տե՛ս Աչքի անցկացնել, 2) восстановить в памяти. Աչքի առաջ, առջև 1) на чьих-либо глазах, 2) под присмотром. Աչքի առաջ գալ привидеться. Աչքի առաջ ունենալ 1) иметь в виду, 2) учесть. Աչքի է եկել сглазили кого. Աչքի գրող ненавистный. Աչքիդ վերևը ունք կա (չասել) не обидеть и малым. Աչքի զարնել՝ ընկնել бить, бросаться в глаза, выделяться. Աչքի լույս 1) зрение, 2) свет очей, светик мой. Աչքի լույսը թափել 1) ослепить, 2) корпеть над чем-либо. Աչքի լույսը խավարել 1) ослабеть (о зрении,), 2) чтоб (ты, он) ослеп. Աչքի լույսը՝ (լուսը) հանել 1) выколоть глаза, 2) наказать. Աչքի լույսը՝ (լուսը) հատնել՝ քաղվել ослабнуть глазами. Աչքի լույսի հետ չփոխել ценить как зеницу ока. Աչքի լույսի պես պահել՝ պահպանել хранить как зеницу ока. Աչքի հինուն կամ որդը կոտրել заморить червячка. Աչքին բար չտալ завидовать. Աչքին գալ 1) понравиться, 2) представлять в глазах ценность, 3) бить в глаза. Աչքին դիպչել попасться на глаза (на миг). Աչքին երևալ 1) показаться на глаза, 2) мерещиться, казаться, показаться, 3) показать кому-либо свою силу, мощь, 4) представлять в глазах (кого) ценность. Աչքին ընկնել, աչքովն ընկնել 1) попасться на глаза, 2) быть замеченным вскользь. Աչքին թող փչել, տե՛ս Աչքերին թոզ փչել։ Աչքին թվալ мерещиться, казаться. Աչքին հող ու մոխիր փչել, տե՛ս Աչքերին թոզ փչել։ Աչքի չափով на глаз. Աչքի ծայրով՝ պոչով մտիկ տալ смотреть исподтишка, украдкой. Աչքի սևն ու սպիտակը свет очей, единственная надежда. Աչքիս չերևաս убирайся с глаз моих. Աչքիս (մեր աչքի, աչքներիս) վրա с удовольствием. Աչքի սուրման թռցնող выжига. Աչքի վրա տեղ ունենալ честь и место кому. Աչքի տակ, տե՛ս Աչքի առաջ։ Աչքի տակ առնել 1) иметь в виду, 2) заклевать. Աչքի տակով(ն) անցկացնել бегло просмотреть. Աչքի տակով նայել՝ մտիկ տալ 1) смотреть украдкой, исподтишка, 2) поглядеть, 3) косо смотреть на кого, что-либо. Աչքի տակ ունենալ иметь в виду, учесть. Աչքից արյուն կաթել՝ թափվել прийти в бешенство. Աչքից բաց թողնել проглядеть- Աչքից գցել 1) разлюбить, 2) потерять из виду, 3) уронить кого в чьих-либо глазах. Աչքից էլ ընկնել՝ պրծնել, աչքացավից էլ потерять всё. Աչքից ընկնել՝ ելնել 1) потерять чьё-либо расположение, 2) потеряться из поля зрения. Աչքից թողնել упустить из виду. Աչքից ծածկվել скрыться с глаз. Աչքից կորչել сгинуть с глаз. Աչքից՝ աչքերից կրակ թափել взбеситься. Աչքից հանել, տե՛ս Աչքից գցել։ Աչքից հեռանալ удалиться с глаз долой. Աչքից վրիպել ускользнуть от внимания. Աչքից փախչել 1) избегать встречи, 2) стараться быть незамеченным. Աչքից փախցնել 1) прятать, 2) проглядеть. Աչքի փուշ бельмо на глазу. Աչքով անել подмигнуть. Աչքով աչք չունենալ Ненавидеть (кого). Աչքովն ընկնել, տե՛ս Աչքին ընկնել։ Աչքով չափել 1) смерить на глазок, 2) смерить взглядом кого, 3) определить на глаз, на глазок. Աչքով տալ сглазить. Աչքով տեսնել увидеть собственными глазами. Աչքով ունքով անել подмаргивать, подмигивать. Աչքով-ունքով է красивый. Աչքս լուս не было печали, этого не хватало. Աչքում բարձրանալ подняться в глазах (чьих). Աչքում (աչքից) ընկնել пасть в глазах (чьих). Աչքում մթնել потемнеть в глазах. Աչքումը յուղ լինել կամ ունենալ уметь подметить хорошее. Աչք ու ունքը կիտել нахмуриться. Բարի աչքով նայել, Բաց աչքով լուսացնել, Բաց աչքով նայել, Թեթև աչքով նայել, Խեթ աչքով նայել, Ծուռ աչքով նայել, Հավասար աչքով նայել, Հոգու աչք, Հոնքը շինելու տեղ՝ աչքը հանել, Մի աչքով նայել, Վատ աչքով նայել, ՈՒրիշի աչքով նայել, Փորձված աչք այլն, տե՛ս կապակցությունների առաջին բառերի տակ։

* * *

[N]

глаз (M)

глаз: глаза (PL)

зрение (N)

1. գ. Солнце, солнышко. 2. գ. Свет, тепло солнца. 3. գ. (փխբ.) Жизнь, счастье. 4. ա. Солнечный. Արև օր солнечный день. 5. ա. Солнцеподобный. 6. գ. Солнечный день. ◊ Արև առնել быть на солнце. Արև աչեր огненные очи. Արև արեգակ, Արև արքայություն ясный день, божья благодать. Արևդ ապրի храни тебя бог. Արևդ երկար լինի, Երկար արև լինես да продлятся дни твои. Արևդ թաղեմ, Արևդ մեռնի чтоб ты сдох! Արևդ կանաչի пусть цветёт жизнь твоя. Արևդ վկա 1) клянусь тобой, 2) как бы не так. Արև է, առնում՝ ընկնում՝ դիպչում անում падает солнце. Արև է ծագել 1) взошло солнце, 2) пробился луч света. Արևը առնել убить. Արևը բաշխել пощадить, даровать жизнь. Արևը բաշխել (մեկին) приказать долго жить. Արևը բարձրացավ солнце поднялось. Արևը բռնվեց. солнце затмилось. Արևը դիպել է солнце встало. Արևը զարթնել է солнце взошло. Արևը թեքվել է 1) солнце закатилось. 2) счастье отвернулось. Արևը խավարել է солнце затмилось, жизнь угасла. Արևը խավարեցնել лишить жизни, погубить. Արև խնդրել молить о жизни. Արևը խփել է получил солнечный удар. Արևը կանգնել է наступил полдень. Արևը կծում է солнце палит. Արևը հանգել է угасла жизнь, солнце его закатилось. Արևը մայր է մտել 1) солнце зашло (село). 2) угасла жизнь. Արևը մթնացնել, տե՛ս Արևը խավարեցնել։ Արևը մտել է солнце скрылось (зашло). Արևը սևացնել, տե՛ս Արևը խավարեցնել։ Արևը վատ տեղ է մեր մտել не тут-то было. Արևը օրհնել благословить, пожелать долгой жизни. Արևիդ մատաղ, Արևիդ մեռնեմ солнышко моё, душа моя. Արևիդ սիրուն ради бога, умоляю тебя. Արևի երես տեսնել выйти на свет божий. Արևի ժամացույց солнечные часы. Արևի խավարում солнечное затмение. Արևի ձենն ածել благоденствовать, вкушать радости жизни. Արևին գալ, արևին գնալ прийти и уйти засветло. Արևին տալ вынести на солнце. Արևի տակ под солнцем, в подлунном мире. Արևից ընկնել лишиться жизни. Արև կենդանություն доброго здоровья. Արևն ասել клясться. Արև հանել разрушить до основания. Արևս առ убей меня. Արևս մեռնի чтоб мне не сойти с этого места. Արևս վկա клянусь жизнью. Արևով երդվել клясться жизнью. Արևով ընկնել получить солнечный удар. Արևով հասնել дойти засветло. Արևոտ օր, Արև օր солнечный день. Բարին արևիդ՝ արևդ будь здоров, желаю здоровья. Իմ արևը клянусь жизнью. Քո արևը клянусь тобой. Օր ու արև жизнь и счастье.

թյան Перевес, преобладание, превосходство. Գերակշռությունը մեր կողմն է перевес на нашей стороне.

դստեր 1. Дочь, дочка (разг.), дщерь (устар.) (книжн.). 2. (փխբ.) дочь (народа, родины). Մեր երկրի խիզախ դստերը отважные дочери нашей страны. 3. (գիտ.) Родственный. Դուստր լեզուներ родственные языки. ◊ Եվայի դուստր дочь Евы, Евина дочка.

1

1. Седьмая буква армянского алфавита. 2. Числовое значение-семь, седьмой, է դարում в VII веке. Գլուխ "է" глава VII.

2

օժանդակ բայ Есть (глагол-связка, вспомогательный глагол). Այդ էլ հենց նրա ցանկությունն է это и есть его желание. Սա է մեր վերջին կռիվը это есть наш последний бой.

1. ա. Умный, разумный. 2. ա․ Послушный, смирный, спокойный. 3. մ. Умно, разумно. 4. մ. Послушно, спокойно. 5. գ. (հեգն.) Умник. ◊ Խելոք կաց՝ մնա не шали. Խելոք գառը երկու մեր է ծծում ласковый телок двух маток сосёт.

* * *

[A]

умный

послушный

ի 1. Сила. 2. Мощь. 3. Крепость. 4. Плодородие. 5. Усилие. ◊ ՈՒԺ

անել делать усилие, усилия. Ուժ առնել 1) ободриться, ожить, 2) делать усилие, усилия, 3) взять разгон. Ուժ գործադրել՝ գործ դնել применить силу. Ուժ գտնել найти в себе силы. Ուժ(ը) (ուժերը) հավաքել собрать силы, собраться с силами, с силой. Ուժ ներշնչել 1) придать силу, 2) вдохновить, воодушевить. Ուժ չխնայել не жалеть сил. Ուժ չունենալ нет сил, силы, не находить (в себе) силы, сил. Ուժ ստանալ 1) получить помощь, подмогу, 2) войти в силу. Ուժ տալ 1) придать силу, 2) оказать помощь, поддержку, 3) привести в действие, 4) делать усилие, усилия, 5) налечь, 6) вдохновить, воодушевить. Ուժ ունենալ 1) быть сильным, 2) быть в силах, в силе. Ուժ ու կող անել 1) натужиться, напрячься, сделать усилие, 2) набраться храбрости, собраться с духом. Ուժերը (ուժը) լարել напрячь все силы. Ուժերը խնայել беречь силы. Ուժերը ծախսել потратить силы, энергию. Ուժերը կշռել взвесить силы. Ուժերը հավաքել, տե՛ս Ուժը հավաքել։ Ուժերը ներել под силу, по силам. Ուժերը չափել 1) пробовать силы, 2) помериться силами. Ուժերն սպառել потерять силу, силы. Ուժերը վատնել тратить силу, силы. Ուժերը տեղը գալ поправиться, выздороветь, оправиться (от болезни). Ուժերը (ուժը) փորձել пробовать силы. Ուժերը քամվում են силы тают. Ուժը կորցնել потерять силу. Ուժը պահպանել 1) быть в силе, 2) беречь силы. Ուժը պատել 1) под силу, по силам, 2) насильничать. Ուժը մեկի վրա փորձել применить силу. Ուժի գալ 1) поправиться, стать на ноги, выздороветь, оправиться (от болезни), 2) воспрянуть духом, 3) стать на ноги, стать самостоятельным, крепким. Ուժի դիմել применить силу. Ուժի դիրքերից с позиции силы. Ուժի մեջ թողնել оставить в силе. Ուժից գցել обессилить, измотать. Ուժից ընկնել обессилеть, измотаться. Ուժից վեր выше сил (чьих). Արտադրողական ուժեր, Բնության ուժեր, Գերբնական ուժ, Իներցիայի ուժ, Կամքի ուժ, Կենդանի ուժ, Կենսական ուժ, Հասարակական ուժեր, Ձգողական ուժ, Շարժիչ ուժեր, Որքան մեր ուժն է, Պահեստի (կամ պահեստայինի ուժեր), Վանողական ուժ, Տարերային ուժեր, Քարշող ուժ, Օրենքի ուժ ունենալ, Ֆիզիկական ուժ, տե՛ս կապակցությունների առաջին բառերի տակ։ՈՒԺԱԲԱՆԱԿԱՆ

ա. Динамический, связанный с движением, с действием силы.

ի Верблюд. ◊ Այդ Ուղտը մեր դռանն էլ կչոքի что в людях ведётся, то и у нас не минется. Ուղտը ինչքան էլ սատկի՝ կաշին էլի մի իշաբեռ կլինի высохло море, а всё не луже брат. Ուղտի ականջում քնած рохля, растяпа. Ուղտի խաղը կամուրջի վրա կբռնի нашёл время дуреть. Ուղտին ասին՝ վիզդ ինչու է ծուռ, ասաց՝ իսկ ինչս է դուզ очень много недостатков. Ուղտի ոխ бешеная злоба. Ուղտի պոչ нечто неизменяющееся. Ուղտի համառություն ослиное упрямство. Լուն ուղտ շինել из мухи делать слона.

պրծա 1. Избавляться, избавиться. 2. Кончаться, кончиться. 3. Кончать, кончить. 4. (հզվդ.) Отрываться, оторваться. ♢ Պրծավ գնաց кончено и всё, и баста. Վրա պրծնել накинуться, напасть, дорываться, дорваться. Էժան պրծնել дёшево отделаться. Մեր բանը պրծած է наше дело пропащее, кончено, амба (разг.).

1

ի 1. Праздник, празднество, торжество. 2. Именины. ◊ Մեր (ձեր, իմ, քո և այլն) փողոցում էլ տոն կլինի будет и на нашей (моей, твоей, вашей и т. п.) улице праздник.

2

ի Тон. ◊ Տոն տալ задавать, задать тон.

* * *

[N]

праздник (M)

празднество (N)

торжество (N)

именины (PL)

тон (M)

տե՛ս Կույր։ ◊ Մեր քոռ բախտիցը (բրբ.) как назло. Քոռ բու, տե՛ս Բու։ Քոռ ու փոշման не солоно хлебавши. Քոռ ու փուչ անել пускать, пустить на ветер (по ветру, в трубу) (деньги, имущество и т. п.). Քոռ ու քաչալ никудышный. Մի քոռ կոպեկ չունենալ (բրբ.) ни гроша՛ (ни гро՛ша) нет, (гроша՛) гро՛ша нет, (ни) гроша՛ за душой нет. Հացի զոռ, բանի քոռ (առած) ест руками, а работает брюхом. Հացին քոռ նայեմ, թե... (բրբ.) пусть я ослепну, если...

վա День. ◊ Օր առաջ 1) заранее, 2) как можно скорее. Օր առ օր изо дня в день. Օր արև չունենալ света не видеть, терпеть невзгоды. Օր արև տեսնել обрести радость. Օր բանել՝ օր ուտել жить на дневной заработок. Օրդ արևդ (օրը արևը) սևանա (անեծք) чтоб тебе (ему, им) пусто было! Օրերը համարված են дни (чьи) сочтены. Օրերը մաշել губить свой век. Օրերս на днях. Օրերում՝ օրում во времена. Օրը՝ օրն 1) в день, 2) за день. Օրը բացվեց 1) рассвело, 2) день разгулялся. Օրը գա՝ բարին հետը утро вечера мудренее. Օրը գնաց день прошёл. Օրը ճաշ դառավ день склоняется к обеду. Օրը մեկ ежедневно. Օրը մթնեցնել провести день. Օրը չէ не время. Օրը սևացնել огорчить, причинить горе. Օրը սև ու մութ անել обездолить. Օրը սև ու մութ լինել обездолеть. Օրը վատ տեղ մթնեց не тут-то было. Օրը տարի դարձավ день тянется. Օրը ցերեկով средь бела дня. Օրը օրին день за днём. Այս (այդ, այն) օրին ընկնել дойти до чего, до какого состояния. Օր ծերություն на старости лет. Օրն անիծել проклинать жизнь. Օրն աշխատել՝ օր ուտել, տե՛ս Օր բանել՝ օր ուտել: Օրն իրիկուն անել провести день до вечера. Օրն իրիկուն եղավ день склоняется к вечеру. Օրոք во времена. Օրվա լույսը չես տեսնի света белого не взвидишь. Օրվա հերոս герой дня. Օր տալ 1) продлить срок, 2) предоставить отдых. Օր ու արև չտեսնել жить в горестях и заботах. Օր օրեր քաշել 1) испытывать невзгоды, 2) длиться много дней. Օր օրի, օր օրի վրա с каждым днём. Այս քանի օրը, Այս օրերս на днях. Այսօրվա օրը в такой день, сегодня. Անիծվի (մեկի) օրը будь проклята (чья) жизнь. Աստծու օրը каждый божий день. Աստված էն օրը չտա не дай (не приведи) господи, упаси господи. Արև օր ясный день, բարի օր доброе утро, добрый день. Երեկ մեկել օրը на днях, недавно. Էն օրվանից դեսը с того дня. Իր օրին в назначенный день. Լի՝ լուր օր рабочий день. Մեկ օրից մյուսը изо дня в день. Մեկ օրերին в наши дни, в наши времена, в наш век. Մի գեղեցիկ օր в один прекрасный день. Մինչև օրս по сей день. Նեղ օր чёрный день. Նեղ օրին հասնել выручить из беды. Շան օրը կգցեմ я тебе покажу! света белого не взвидишь! Շան օրի եմ собачья жизнь! Շան օր քաշել влачить собачью жизнь. Սև լինի, լիներ այն օրը (անեծք) будь проклят тот день, когда... Սև օրդ թող սա լինի чтоб тебе чёрных дней не видеть. Սև օր էր մթնել пришла беда. Օրն ի բուն, տե՛ս Օրնիբուն: Վաղվա օրը завтрашний день, будущее. Վայ մեր օրին горе нам! Վերջին օրերը за, (в) последние дни. Օրվա հարց актуальный, злободневный вопрос. Օրով աշխատել работать поденно. Օր օրի վրա день ото дня.

* * *

[N]

день (M)

Գրիգ. նար. կուս. 1995 1995 20,28