ԵՐԿԱՐ

1. ա. Длинный, имеющий большую длину. 2. Долгий, продолжительный, длительный. 3. մ. Длинный длительно, долго, продолжительно.

* * *

[A]

длинный

[ADV]

долго

մ. Долго-предолго, длинно-предлинно.

մ. 1. Подробно, детально. 2. Долго, очень долго, растянуто.

[ADV]

надолго

[ADV]

длиннее

1. գ. Солнце, солнышко. 2. գ. Свет, тепло солнца. 3. գ. (փխբ.) Жизнь, счастье. 4. ա. Солнечный. Արև օր солнечный день. 5. ա. Солнцеподобный. 6. գ. Солнечный день. ◊ Արև առնել быть на солнце. Արև աչեր огненные очи. Արև արեգակ, Արև արքայություն ясный день, божья благодать. Արևդ ապրի храни тебя бог. Արևդ երկար լինի, Երկար արև լինես да продлятся дни твои. Արևդ թաղեմ, Արևդ մեռնի чтоб ты сдох! Արևդ կանաչի пусть цветёт жизнь твоя. Արևդ վկա 1) клянусь тобой, 2) как бы не так. Արև է, առնում՝ ընկնում՝ դիպչում անում падает солнце. Արև է ծագել 1) взошло солнце, 2) пробился луч света. Արևը առնել убить. Արևը բաշխել пощадить, даровать жизнь. Արևը բաշխել (մեկին) приказать долго жить. Արևը բարձրացավ солнце поднялось. Արևը բռնվեց. солнце затмилось. Արևը դիպել է солнце встало. Արևը զարթնել է солнце взошло. Արևը թեքվել է 1) солнце закатилось. 2) счастье отвернулось. Արևը խավարել է солнце затмилось, жизнь угасла. Արևը խավարեցնել лишить жизни, погубить. Արև խնդրել молить о жизни. Արևը խփել է получил солнечный удар. Արևը կանգնել է наступил полдень. Արևը կծում է солнце палит. Արևը հանգել է угасла жизнь, солнце его закатилось. Արևը մայր է մտել 1) солнце зашло (село). 2) угасла жизнь. Արևը մթնացնել, տե՛ս Արևը խավարեցնել։ Արևը մտել է солнце скрылось (зашло). Արևը սևացնել, տե՛ս Արևը խավարեցնել։ Արևը վատ տեղ է մեր մտել не тут-то было. Արևը օրհնել благословить, пожелать долгой жизни. Արևիդ մատաղ, Արևիդ մեռնեմ солнышко моё, душа моя. Արևիդ սիրուն ради бога, умоляю тебя. Արևի երես տեսնել выйти на свет божий. Արևի ժամացույց солнечные часы. Արևի խավարում солнечное затмение. Արևի ձենն ածել благоденствовать, вкушать радости жизни. Արևին գալ, արևին գնալ прийти и уйти засветло. Արևին տալ вынести на солнце. Արևի տակ под солнцем, в подлунном мире. Արևից ընկնել лишиться жизни. Արև կենդանություն доброго здоровья. Արևն ասել клясться. Արև հանել разрушить до основания. Արևս առ убей меня. Արևս մեռնի чтоб мне не сойти с этого места. Արևս վկա клянусь жизнью. Արևով երդվել клясться жизнью. Արևով ընկնել получить солнечный удар. Արևով հասնել дойти засветло. Արևոտ օր, Արև օր солнечный день. Բարին արևիդ՝ արևդ будь здоров, желаю здоровья. Իմ արևը клянусь жизнью. Քո արևը клянусь тобой. Օր ու արև жизнь и счастье.

ացա 1. Выдержать, выстоять, устоять, стойко перенести до конца. 2. Терпеть, вытерпеть, 3. Держаться, продержаться. 4. Протянуть, дотянуть. Հիվանդը երկար չի դիմանա больной долго не протянет. 5. Носиться, проноситься. Կոստյումը երկար է դիմանում костюм долго носится.

* * *

[V]

выдержать

потерпеть

терпеть

вытерпеть

տե՛ս Երկար:

զվի Язык. ◊ Լեզու արձակել развязать язык. Լեզու գտնել найти общий язык. Լեզու դարձնել пререкаться, возражать. Լեզու դնել բերանը подучить, подстрекать. Լեզու թաթախել՝ թրջել, մեկի հետ, вступить в разговор, (с кем.). Լեզու թափել пустить в ход всё своё красноречие. Լեզու հանել՝ ցույց տալ 1) показать язык, 2) пререкаться. Լեզու ունենալ 1) иметь право говорить, 2) уметь хорошо говорить. Լեզվի տակ ասեղ չկա язык без костей. Լեզվի տակ բան լինել порываться что-то сказать, намекать на что-то. Լեզվի ծայրին թույն լինել, տե՛ս Լեզվից թույն կաթել: Լեզվի ծայրին (ծերին) լինել вертеться на языке, на кончике языка. Լեզվի կապերը բացվել են язык развязался. Լեզվին զոռ տալ давать волю языку. Լեզվին տալ 1) попробовать на язык, 2) տե՛ս Լեզվին զոռ տալ: Լեզվին փականք դնել зажимать рот (кому). Լեզվից թույն կաթել что ни слово-яд. Լեզուդ չորանա типун тебе на язык. Լեզուդ չորանա՝ պապանձվի чтоб отсох твой язык. Լեզու առնել 1) обрести дар слова, 2) осмелиться заговорить, дерзнуть заговорить. Լեզուն բանալ развязать язык. Լեզուն բացվել 1) начать говорить, 2) развязаться (о языке). Լեզուն բերանի մեջ չի դառնում языком не ворочает (о мямле). Լեզուն բռնվել, տե՛ս Լեզուն կապվել։ Լեզուն բունը դնել 1) держать язык за зубами, 2) зажать (заткнуть) рот (кому). Լեզուն երկար длинный язык. Լեզուն երկարել է язык стал длинным. Լեզուն իրեն պահել держать язык за зубами. Լեզուն իրեն պահել՝ քաշել придержать язык. Լեզուն կապ՝ փաթ ընկավ, Լեզուն կապվել потерять дар речи, отняться (о языке). Լեզուն կապել зажать (заткнуть) рот (кому). Լեզուն կարն է вынужден молчать. Լեզուն կարճ պահել держать язык за зубами. Լեզուն կծել внезапно вспомнить или сообразить что-то. Լեզուն կպչել, տե՛ս Լեզուն կապվել: Լեզուն կտրել вырвать язык (кому). Լեզուն հանած высунув язык, запыхавшись. Լեզուն մարդուն Բաղդադ կհասցնի язык до Киева (букв. до Багдада) доведёт. Լեզուն մեղր, սիրտը թույն (առած) на языке мёд, а в сердце лёд. Լեզուն մի գազ հանել давать волю языку. Լեզուն փոխել говорить другим языком. Լեզուն փորը ընկնել проглотить язык. Լեզուն քոր է զալիս язык чешется (у кого). Լեզուս չորանա՝ պապանձվի отсохни мой язык. Աշխարհը շինողը և քանդողը՝ լեզուն է (առած) язык созидает, язык сокрушает. Թրի կտրածը կլավանա՝ լեզվի կծածը չի լավանա (առած) бойся не ножа, а языка. Իմ լեզուն իմ թշնամին է язык мой-враг мой. Ինչ որ լեզուդ կտրի ուզի՝ ասի что душе угодно. Իր լեզուն ունենալ иметь свой стиль, иметь свой почерк. Մայրենի լեզու родной язык. Չար լեզու злой язык. Օձի լեզու коварный, змеиный язык. Լեզուն ոսկոր չունի язык без костей.

քթի Нос. ◊ Քիթ անել обидеться, надуть губы. Քիթ բարձրացնել драть (задирать, поднимать, подымать) нос. Քիթ թափ տալ задирать нос. Քիթ հանել очинить. Քիթ սրբելու ժամանակ չունենալ дохнуть (дыхнуть) некогда. Քիթը վեր քաշել нос воротить. Քիթ ցցել, տե՛ս Քիթ բարձրացնել։ Քիթ ու մռութ лицо, морда. Քիթ ու մռութ անել обидеться, надуть губы. Քիթ ու մռութը արունլվա անել расквасить морду. Քիթ ու մռութը ծռմռել строить, корчить и т. д. рожу. Քիթ ու մռութը կախել насупиться. Քիթ ու մռութը հավաքել вешать (повесить) нос. Քիթ ու մռութը ջարդել набить морду. Քիթ ու պռոշ, տե՛ս Քիթ ու մռութ։ Քիթ ու պռոշ անել строить, корчить и т. п. рожу. Քիթ ու պռունգ կամ Քիթ ու պռունկ, տե՛ս Քիթ ու մռութ: Քիթ քթի խոսել կամ Քիթ քթի տալ нос к носу, носом к носу, нос в нос Քիթը բարձր պահել нос кверху держать (носить и т. п.). Քիթը բարձրացնել драть (задирать, поднимать, подымать) нос. Քիթը բերանը մեկ անել набить морду. Քիթը գետին կպչել перестать, заноситься. Քիթը երկար заносчивый, чванный, чванливый, спесивый. Քիթը երկինք ցցել, տե՛ս Քիթը բարձրացնել Քիթը խոթել совать (сунуть), тыкать (свой нос), соваться с носом. Քիթը խպշտել дёргать носом. Քիթը կախ повесив нос. Քիթը կախել կամ Քիթը կախ անել вешать (повесить) нос. Քիթը կախ մնալ опешить. Քիթը կոխել 1) տե՛ս Քիթը խոթել, 2) тыкать (ткнуть) в нос (носом). Քիթը հոտ առնել чуять носом, нюхом, чутьём. Քիթը մխում է с души воротит. Քիթը մտնել 1) лезть на глаза (в глаза), 2) подъезжать к кому, ластиться к кому, около кого. Քիթը սրվել է нос заострился, исхудал. Քիթը վեր ցցել задирать нос, драть нос (разг.). Քիթը վեր քաշել 1) нос воротить, 2) крутить носом, морщить нос. Քիթը տնկել нос кверху держать (носить и т. п.). Քիթը տրորել дать по носу, ткнуть носом. Քիթը ցից заносчивый, кичливый, надутый. Քիթը ուռցնել надуть губы. Քիթը քամուն բռնել гонять лодыря (или собак), бездельничать. Քիթը քաշ անել, տե՛ս Քիթը կախել։ Քիթը քարին առնել տալ՝ խփել терпеть неудачу. Քիթն ու մռութր հավաքել морщить нос. Քիթն ու պլինչը չլվացած ни свет ни заря, чуть (или чем) свет. Քթի մազ нудный. Քթի մազ դառնալ привередничать. Քթի մեջ խոսել, Քթի միջից խոսել гнусавить. Քթի մուխը հանել задавать, задать трёпку (таску, жару, баню, перцу). Քթի տակ под носом. Քթի տակ ասել՝ խոսել, երգել (և այլն) говорить (смеяться, шептать и т. п.) под нос, в нос. Քթի տակ դնդնալ мурлыкать. Քթի տակին մռմռալ՝ փնթփնթալ ворчать, брюзжать. Քթին դեմ անել тыкать (ткнуть) в нос (носом). Քթին թխել стукать сбить, щёлкать и т. п. по носу. Քթին խնդալ поднимать (поднять) на смех. Քթին տալ дать по носу. Քթից այն կողմը չտեսնել не видеть дальше своего (собственного) носа. Քթիցը բերել испортить кому-л. много (столько и т. п.) крови. Քթից(ը) բռնած ման ածել водить за нос. Քթից(ը) բռնել насмехаться над кем, чем-л. Քթիցը, բռնես հոգին դուրս կգա еле-еле душа в теле; дышит на ладан. Քթից(ը) գալ выйти боком. Քթից(ը) դուրս թռած как две капли воды (похож на кого), весь в кого. Քթից ընկնողը հազար կտոր կլինի гроша не стоит, а глядит рублём; как брянская коза, вверх глядит; ни с какой стороны не подберешься (о неприветливом, неприступном человеке). Քթից ընկած, տե՛ս Քթից դուրս թռած։ Քթից ծուխ հանող сердитый, крепкий, забористый (о вине). Քթիցը հանել насолить. Քթից հեռու չտեսնել, տե՛ս Քթից այն կողմը չտեսնել։ Քթից մուխ դուրս գալ приходить (впадать и т. п.) в неистовство. Քթները կախ, տե՛ս Քիթը կախ։ Քթներր վեր քաշել крутить носом. Քթների տակ 1) տե՛ս Քթի տակ, 2) на носу. Քթով լինել մեկի հետ быть в обиде на кого-л. Քթով խոսել կամ Քթով պռունկով խոսել отвечать неохотно. Քթովդ դուրս գա чтоб тебе подавиться! Քթովն ընկնել ударять (ударить) в нос. Քթովը տալ швырнуть в лицо. Քթում խոսել говорить в нос. Քթի ծակ չունենալ быть недогадливым.

* * *

[N]

нос (M)