-
1 ԱԿՆ
1ական (հնց.) Око (устар. поэт.). ◊ Ակն ընդ ական, ատամն ընդ ատաման око за око, зуб за зуб.————————2ական և ի Исток. ◊ Ակն երջանկության источник счастья. Ակն արեգակ, Ակն արև солнце, источник света.————————3ական և ի Камень, драгоценный камень.* * *[N]око (N)исток (M)драгоценный камень (M)мина (F) -
2 ԱՏԱՄ
ի 1. Зуб (чубы) 2. Зуб (зубья), зубец (зубцы). 3. Заострённые части крепостной стены. ◊ Ատամ ատամի տալ, терпеть, выдерживать, крепиться Ատամ ատամի տալով ապրել жить кое-как, перебиваться с хлеба на квас. Ատամը չի բռնում՝ կտրում не по зубам (кому). Ատամը քաշել удалить, вырвать зуб. Ատամ է հանում прорезываются зубы (у кого). Ատամի բանը չէ не по зубам (кому). Ատամին տալ раскусить (кого). Ատամի տակ մի բան կա что-то у него на уме, что-то он задумал. Ատամներն առնվել набить оскомину. Ատամները թափել (քաշել, հանել) выбить зубы (кому). Ատամները իրար են զարկվում зуб на зуб не попадает. Ատամները իրար տալ лязгать зубами. Ատամները կրճտել՝ կրճտացնել скрежетать зубами. Ատամները համրել раскусить кого-либо. Ատամները սեղմել стиснуть зубы. Ատամները սրել точить зубы (на кого). Ատամները փորը ածել՝ թափել выбить зубы (кому). Ատամները քաշել выбить дурь из (чьей) головы, образумить. Ատամների արանքից сквозь зубы. Ատամներով պաշտպանել защищать зубами. Ատամ ունենալ (մեկի դեմ) иметь зуб (на кого, против кого). Ակն ընդ ական, ատամն ընդ ատաման око за око, зуб за зуб. Լեզուն ատամների տակ պահել держать язык за зубами. Մինչև ատամները զինվել вооружиться до зубов. Իմաստության ատամները, Շան ատամ ունենալ, տե՛ս կապակցությունների առաջին բառերի տակ։* * *[N]зуб (M) -
3 ԸՆԿՆԵԼ
ա. 1. Падать, пасть, упасть. Քարն ընկավ ջուրը камень упал в воду․ Տրամադրությունն ընկավ настроение упало. 2. Падать, снижаться. Գներն ընկնում են цены падают. 3. Быть расположенным, находиться, стоять. Քաղաքն ընկած է ծովի ափին город стоит на берегу моря. 4. Валяться. Գրքերն ընկած են սեղանի վրա книги валяются на столе. 5. (փխբ.) Ложиться, лежать, падать. Պատասխանատվությունը նրա վրա է ընկնում ответственность ложится на него. 6. Пасть. Մարտի դաշտում ընկնել пасть на поле битвы. 7. Выпадать, выпасть, отвалиться. Ատամն ընկել է зуб выпал. 8. Приходиться, прийтись. Ամսի հինգը ուրբաթ ընկավ пятница приходится на пятое число. 9. Доставаться, достаться, выпадать, выпасть. Վիճակախաղում նրան մի ժամացույց ընկավ в лотерее ему достались часы. 10. (փխբ.) Опускаться, опуститься. Նա բարոյապես ընկել է он морально опустился. 11. (փխբ.) Осунуться, сдать. Հիվանդությունից հետո նա սաստիկ ընկել է после болезни он сильно сдал. 12. Очутиться, попасть куда-либо. Նա անցավ փողոցը և ընկավ հրապարակը он прошёл улицу и очутился на площади. 13. (խսկց.) Влипнуть, попасться. Լավ ընկանք здорово влипли. 14. Уходить, уйти (в поисках чего-либо), бродяжничать. Ընկնել սարերը уйти в горы, бродяжничать в горах. 15. Попасть (под что-либо). Անձրևի տակ ընկնել попасть под дождь. Մեքենայի տակ ընկնել попасть под машину. 16. Распространяться, распространиться, раздаваться, раздаться. Բազմության մեջ քրթմնջոց ընկավ в толпе начался ропот. 17. Лишиться чего-либо. Ուժից ընկնել лишиться сил. Փառքից ընկնել лишиться славы. 18. Увлекаться, увлечься чем-либо. Խաղով ընկնել увлечься игрой. Զրույցով ընկնել увлечься разговором, беседой. 19. Пасть, подохнуть (о скоте.) ◊ Աչքի ընկնել бросаться в глаза. Աչքից ընկնել; пасть в глазах (чьих). Բանի ետևից ընկնել гнаться за мелочами. Գերի ընկնել попасть в плен. Գիրկն ընկնել броситься в объятия. Գլխի ընկնել догадаться. Դժվար դրության մեջ ընկնել попасть в затруднительное положение. Երդում-կրակն ընկնել божиться. Խոսքով՝ զրույցով ընկնել заговориться, увлечься разговором. Կրակն ընկնել попасть в беду. Հալից ընկնել выбиться из сил. Հարբուխ ընկնել схватить насморк Հետն ընկնել 1) дразнить, 2) связываться, 3) быть в контрах, не ладить. Հետևից ընկնել 1) преследовать кого-либо, 2) волочиться за кем-либо. Ձեռքն ընկնել попасть в руки (кому). Մեղքի տակ ընկնել брать грех на душу. Մեկի խելքին ընկնել поддаваться влиянию (чьему), следовать (кому), плестись (за кем). Մեջ ընկնել вмешиваться, лезть, соваться. Միտն ընկնել придти на ум. вспомниться. Մտից ընկնել вылететь из головы. Մութն ընկնում է темнеет, вечереет. Ոտից-ձեռից ընկնել изнемочь, лишиться сил, одряхлеть. Ոտք ու ձեոք ընկնել забеспокоиться, прийти в смятение. Ոտքերն ընկնել пасть к ногам, валяться в ногах. Ջուրն ընկնել 1) броситься в воду. 2) пропасть даром, 3) пойти прахом, пойти насмарку. Վզովն ընկնել броситься на шею. Ցուրտն ընկել է похолодало. Ուժից ընկնել лишиться сил, одряхлеть. Փորձանքի մեջ ընկնել попасть в беду.* * *[V]пускатьсяпуститьсяупастьпастьпадатьснижатьсяснизитьсянаходитьсянайтисьстоятьвалятьсязавалятьсялежатьвыпадать
См. также в других словарях:
ԱՏԱՄՆ — (ման, մունք, մանց, մամբք.) NBH 1 0334 Chronological Sequence: Early classical, 6c, 10c, 12c գ. ὁδούς dens Ոսկր շարադասեալ ʼի լինդս բերանոյ ʼի պէտս ծամելոյ զուտելիս. որ ʼի գազանս ասի եւ ԺԱՆԻՔ. տե՛ս եւ ԺԱՅՌ, յորմէ Ժօռատ. ակռա, կեռիք. թ. ... (լծ. հյ … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՔԱՐԱԺԱՅՌ — (ի, ից.) NBH 2 0995 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 10c, 14c գ. ա. ՔԱՐԱԺԱՅՌ ՔԱՐԱԺԵՌ. ὁδούς πέτρας dens petrae եւ πετρώδης , ἁκρότομος petrosus, praeruptus. (ʼի Ժայռ, ժօռ. ռմկ. կեռիք. պրս. զըռս, զուռուս. ատամն ծառքիչ.) Ապառաժ վէմ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՔԱՐԱԺԵՌ — (ի, ից.) NBH 2 0995 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 10c, 14c գ. ա. ՔԱՐԱԺԱՅՌ ՔԱՐԱԺԵՌ. ὁδούς πέτρας dens petrae եւ πετρώδης , ἁκρότομος petrosus, praeruptus. (ʼի Ժայռ, ժօռ. ռմկ. կեռիք. պրս. զըռս, զուռուս. ատամն ծառքիչ.) Ապառաժ վէմ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԵԿՈՒՄՆ — (կման, մամբ.) NBH 1 480 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c գ. σύντριμμα, συντριβή, σύστρεμμα contritio, confractio եւն. Բեկանելն, բեկանիլն՝ ըստ ամենայն նշ. խորտակումն, ջախջախումն, փշրումն, քակտումն. կոտրիլը,… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԳԵՂՁ — I. (ի, ից.) NBH 1 0539 Chronological Sequence: 12c գ. ԳԵՂՁ որ եւ ԳԵՂՁՈՒՄՆ. ὅρεγμα, ὅρεξις extensio, appetitus, desiderium Իղձ եւ բաղձանք սաստիկ առ գեղեցիկ իմն, կամ ʼի լաւ թուեցեալն. ուժգին ձկտումն եւ բերումն յօժարութեան, իբր գելմամբ սրտի, կամ… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԴԱՆԴԱՆ — ( ) NBH 1 0594 Chronological Sequence: 13c Բառ պրս. տէնտան. եւ սանս. տանտա. որ եւ լտ. տէնս, տէ՛նդիս. այսինքն Ատամն. որ ի Հին բռ. մեկնի. *Լինտք, կամ ատամունքʼʼ: Իսկ Երզն. քեր. Դանտան դնէ իբր համանուն ընդ Հեւան … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԵՂՈՒՆԳՆ — (եղընգան կամ եղնգան, գուն, գանց.) NBH 1 0656 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c գ. ὅνυξ unguis (որ եւ հնչի, եւ գրի իսկ՝ ԵՂՈՒՆԿՆ, եղնկունք. վրիպակաւ՝ եղենգունք. գրի եւ իբր ռմկ. Ըղունկն, ըղընկունք ). ըլունկ ... Պինդ մասն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԵՐԵՔԱՐՁԷՆ — ( ) NBH 1 0680 Chronological Sequence: Unknown date ա. ԵՐԵՔԱՐՁԷՆ կամ ԵՐԵՔԱՐՁԻՆ կամ ԵՐԵՔԱՐՁԻ. τρίαινα tridens, fuscina Երեքժանի. գործի երկաթի երիւք ատամամբք. ... *Ունէին տէգս հրեղէնս երեքսայրիս, եւ երեքարձիս հրավառեալս (ա՛յլ ձ. երեքարձինս): Եհար… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԵՐԵՔԱՐՁԻ — ( ) NBH 1 0680 Chronological Sequence: Unknown date ա. ԵՐԵՔԱՐՁԷՆ կամ ԵՐԵՔԱՐՁԻՆ կամ ԵՐԵՔԱՐՁԻ. τρίαινα tridens, fuscina Երեքժանի. գործի երկաթի երիւք ատամամբք. ... *Ունէին տէգս հրեղէնս երեքսայրիս, եւ երեքարձիս հրավառեալս (ա՛յլ ձ. երեքարձինս): Եհար… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԵՐԵՔԱՐՁԻՆ — ( ) NBH 1 0680 Chronological Sequence: Unknown date ա. ԵՐԵՔԱՐՁԷՆ կամ ԵՐԵՔԱՐՁԻՆ կամ ԵՐԵՔԱՐՁԻ. τρίαινα tridens, fuscina Երեքժանի. գործի երկաթի երիւք ատամամբք. ... *Ունէին տէգս հրեղէնս երեքսայրիս, եւ երեքարձիս հրավառեալս (ա՛յլ ձ. երեքարձինս): Եհար… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԸՆԴ — ( ) NBH 1 0764 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 11c, 12c, 13c, 14c (նախդիր). εἱς, πρός, ἑπί, ἑν ad, super, in Ի տրականն, որպէս Առ. ʼի. յ. ց. դէպ ʼի. ʼի վերայ. շուրջ. զոյգ, եւ այլն, պէսպէս ոճով. զոր օրինակ ասի.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
