-
1 шаулау
неперех.1) шу́мно разгова́ривать, шуме́ть, галде́ть прост. || шум, галдёж прост.шауламагыз әле, иптәшләр — не шуми́те (ти́ше), това́рищи
шаулап алу — пошуме́ть, погалде́ть
шауламыйча бал да ачымый — (погов.) без шу́ма и бра́га не заки́снет
2) гро́мко шелесте́ть, си́льно шурша́ть, издава́ть шум; гуде́ть ( о лесе)агачлар шаулый — шумя́т дере́вья
3) рокота́ть, грохота́ть, громыха́ть || ро́кот, гро́хотерактан трактор шаулавы ишетелде — издалека́ слы́шен ро́кот тра́ктора
4) закипа́ть; закипа́я, петь; гуде́ть, шипе́ть до вскипа́ния; см. тж. гөжләүсамавыр шаулый башлады — самова́р загуде́л
5) перен.; разг. шуме́ть, брани́ться, сканда́лить, тре́боватьни дип шаулыйсың? — что ты шуми́шь (сканда́лишь)?
шаулар да туктар — пошуми́т да и переста́нет
6) перен.; разг. шуме́ть, подня́ть шум ( о чём), подня́ть вопро́с ( о чём), мно́го говори́ть ( о чем); трезво́нить, звони́ть во все колокола́аның батырлыгы турында газеталарда шауладылар — о его́ герои́зме шуме́ли (мно́го писа́ли) в газе́тах
булыр-булмас эш турында алдан шаулама — (посл.) ≈≈ не говори́ гоп, пока́ не перепры́гнешь; де́ло знай, а по́пусту не болта́й
7) перен. просла́виться, станови́ться/стать популя́рным, изве́стнымартистканың шаулаган еллары иде — то бы́ли го́ды, когда́ арти́стка ста́ла популя́рной
8) звене́ть, шуме́ть (в ушах, в голове) || звон, шум, трезво́н (в ушах, в голове, в мозгу)колагым шаулый — шуми́т (звени́т) в уша́х, чу́вствую шум в уша́х
9) в отриц. ф. шауламаа) молча́ть, промолча́ть, храни́ть в та́йне что-л. || молча́ние о чёмсин шауламасаң, мин шауламам — если ты промолчи́шь, смолчу́ и я
б) разг.; в знач. вводн. сл. шаулама ти́хо, молчо́к, молчи́!; погоди́шаулама, без дигәнчә була — погоди́, всё бу́дет по-на́шему
•••- шаулап торганшаулап тору — кипе́ть жи́знью (о коллективе, каком-л. заведении)
-
2 шаулау
-
3 колак
сущ.1) у́хо, у́ши || ушно́йэчке колак — вну́треннее у́хо
уң колак ишетмәү — не слы́шать пра́вым у́хом
колакларны өшетү — отморо́зить у́ши
колак тишү — прока́лывать у́ши
колакларны кайчыландыру — пря́дать (стричь) уша́ми ( о животных)
колак сагызы — ушна́я се́ра
2) слух || слухово́йколакка сак — чу́ткий на слух
сизгер колак — то́нкий на слух
колакка ятышлы җыр — прия́тная на слух пе́сня
колак юлы — слухово́й кана́л
колак сизгерлеге — слухово́е чутьё
3)а) ушко́; ду́жка; см. тж. тоткасамовар колагы — ушко́ самова́ра
чиләк колагы — ведёрная ду́жка; ду́жка ведра́
б) ушко́ ( музыкальных инструментов)бүрекнең колакларын төшерү — опусти́ть нау́шники ша́пки
5) с.-х. пе́рвые молоды́е побе́ги, лепестки́ (злаков, овощей)углан яшьтән, тары колактан беленер — (посл.) сын смо́лоду, про́со по побе́гам узнаётся
6) орео́л вокру́г со́лнца, луны́; вене́ц7) диал. ма́ленький зали́в, зато́н, за́водь ( на реке)•- колак алкасы
- колак бөтәркәсе
- колак ите
- колак йомшагы
- колак казыгыч
- колак чокыгыч
- колак мендәре
- колак пәрдәсе
- колак тешләтү
- колак яфрагы••колагы (колаклары) чыңласын! — будь он помя́нут добро́м! (букв. пусть у него́ звени́т в уша́х - говорится об отсу́тствующих)
колагы үзе белән (үзендә) — у́шки (у́ши) на маку́шке (букв. у́ши его́ при себе́)
колагын (колакны) бору — нарва́ть (натрепа́ть, оборва́ть) у́ши; драть у́ши прост.
колагына (да) алмау (элмәү), колагын да селкетмәү — и (да́же) у́хом не вести́ (повести́); как горо́х об сте́нку
колагын кимерү — прожужжа́ть (протруби́ть) все у́ши
колагын тасырайту (торгызу) — навостри́ть у́ши
колагына аю төкергән — медве́дь на́ ухо наступи́л
колагына киртү (киртеп кую, салу, киртләү, киртекләү) — заруби́ть (себе́) на носу́, намота́ть (себе́) на ус, твёрдо усво́ить
колагына киез каплаган (ком утырган), колагына мамык (чүбек) тыккан — туго́й (кре́пкий, кре́пок, тупо́й) на́ ухо
колагына туку — дуть (дуде́ть, петь, напева́ть, труби́ть) в у́ши прост.
колагың ишетсен! — слу́шай хороше́нько, запо́мни!
колагыңны кисеп (йолкып) кулыңа тоттырыр — сорвиголова́
колак артыннан (гына) җибәрү, колак аша (яныннан) уздыру — пропусти́ть ми́мо уше́й
колак асмау — не прислу́шиваться, пропуска́ть ми́мо уше́й
колак асу (салу) — прислу́шиваться; приклони́ть у́хо (слух)
колак ачылу — об улучше́нии, восстановле́нии слу́ха
колак ашау — шепта́ться на́ ухо друг с дру́гом; секре́тничать
колак белән тыңламау — слу́шать кра́ем у́ха
колак исе чыгу — неодобр. употребляется при косвенном замечании тому, кто при своих товарищах шепчется (секретничает) на ухо (букв. па́хнуть уша́ми)
колак итен (колакны) ашау (кимерү, чәйнәү) — прожужжа́ть (протруби́ть) все у́ши (кому-л.), пили́ть
колак ишетмәгән (колак ишетмәгән, күз күрмәгән) — неслы́ханный, невероя́тный; ви́дом не вида́ть, слы́хом не слыха́ть
колак йомып утыру (яту) — хло́пать уша́ми
колак кагу — остава́ться с но́сом
колак катылану (кату) — быть глухова́тым (туги́м на́ ухо); огло́хнуть
колак салып (биреп) тыңлау — разве́сить у́ши; во все у́ши слу́шать
колак сасыту (тынчыту) — дуть (наду́ть) и́ли петь (напе́ть) в у́ши (кому-л.)
колак селкетеп утыру — хло́пать уша́ми
колак тону — огло́хнуть
колак тондыргыч (тондырырлык) — оглуши́тельный
колак төбенә тондыру (кундыру, бирү, утырту, ямау) — дать (зае́хать, съе́здить) в у́хо; оглуши́ть прост.
колак чите белән (ишетү) — кра́ем (кра́ешком) у́ха (слы́шать)
колак чыңлау (шаулау) — звене́ть (шуме́ть) в уша́х (в у́хе)
колак яргыч — оглуши́тельный
колакка алу (элү) — во все у́ши слу́шать
колакка каты (авыр) — туго́й на́ ухо; глухова́тый
колакка керерлек сүз — о делово́м, поле́зном сове́те, предложе́нии
колакка салып (киртеп) кую — заруби́ть (себе́) на носу́; намота́ть себе́ на ус
колакка сөйләү — нашёптывать (говори́ть) на́ ухо
колакка сугылу (чагылу, чалыну) — слы́шать кра́ем (кра́ешком) у́ха (одни́м у́хом); дойти́ до слу́ха
колакка тегеләйрәк — тугова́тый (тугова́т) на́ ухо
колакка үткен (җитез) — чу́ткий на слух (на́ ухо)
колакка ятмаганны сөйләү — говори́ть (поро́ть) чушь
колакка ятмау — не понра́виться, быть не по душе́
колакка ятышсыз — ре́жет у́хо, неприя́тный для слу́ха
колакларны сак тоту — держа́ть у́шки на маку́шке, держа́ть у́хо востро́, быть настороже́, начеку́
колакларны томалау — заткну́ть у́ши, не жела́ть слу́шать
колакларны торгызу (тырпайту, кабарту, шәмрәйтү) — навостри́ть (насторожи́ть) у́ши (у́хо, слух); насторожи́ться
колакларын шомарту (шомрайту, торгызу) — пря́дать уша́ми ( о некоторых животных)
колакларына (колак очларына) кадәр кызару — красне́ть до уше́й
(үз) колакларына ышанмау — не ве́рить свои́м уша́м
колакны тондыру (тондырып бетерү) — прожужжа́ть (прогуде́ть, прокрича́ть, протруби́ть) все у́ши
колакны яра (ерта) — ре́жет (дерёт) у́хо
колактан калу (язу) — огло́хнуть; станови́ться/стать глухи́м
колактан колакка — на́ ухо (сказать, говорить, шептать и т. п.)
колактан колакка сөйләшү (сөйләшеп алу) — шушу́каться, шепта́ться
колактан колакка йөртү — нау́шничать, передава́ть слу́хи
колактан сөйрәү (өстерәү), колактан сөйрәп (өстерәп) чыгару — тащи́ть за́ уши (кого-л.), притя́гивать/притяну́ть за́ уши (кого-л.)
- колагына төшерүколактан узу — шутл. перерасти́ (свои́) у́ши
- колагына салу
- колагына тишү
- колак салу
- колак төбендә
- колак төбендә генә
- колакка барып ирешү
- колакка барып җитү
- колакка керү
- колакка кереп калу
- колакка сак
- колаклар тору
- колаклар үрә тору
- колаклары селкенә
- колаклары гына селкенә
- колактан китмәү -
4 шавылдау
неперех.шуме́ть, издава́ть шум, глухи́е зву́ки || шум (леса, камышей, ветра, морского прибоя и т. п.); см. тж. шаулау 2), 4) -
5 шау килү
-
6 шаулату
перех.1) понуд. от шаулауагачларны җил шаулата — ве́тер вызыва́ет шум дере́вьев
2) поднима́ть/подня́ть шум; вызыва́ть/вы́звать где-н.урамнарны шаулату — подня́ть шум на у́лицах
3) нашуме́ть; вызыва́ть/вы́звать шум (то́лки, разгово́ры); привле́чь всео́бщее внима́ниебөтен шәһәрне шаулату — взбудора́жить весь го́род
дөньяны шаулаткан вакыйга — гро́мкое собы́тие
4) разг. подогре́тьтиз генә самавыр шаулаттылар — бы́стренько подогре́ли самова́р
-
7 шаулашу
халык шаулаша башлады — наро́д зашуме́л
шаулашмагыз — не шуми́те, ти́ше
2) разг.; см. талашу; ссо́риться, поссо́риться, сканда́лить, посканда́лить, пошуме́тьнигә шаулаштыгыз, нигә бозылыштыгыз тагын? — из-за чего́ посканда́лили, отчего́ произошёл разла́д?
См. также в других словарях:
шаулау — 1. Кычкырып сөйләшү, гөжләү. Кешеләр яки башка тереклек ияләре тавышыннан билгеле бер урынның гөжләп, шау гөр килеп торуы тур. 2. Моторлар һәм гомумән машиналарның эш процессында тигез тавыш чыгарып торулары. Уты янып торган самавырның гөжләп,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шаулау — 1 (Шымк., Шәу.) еріншек, жалқау. Ол өзі бір ш а у л а у адам. Істемейін демейді, бірақ ш а у л а у (Шымк., Шәу.) 2 (Гур.: Бақс., Есб.; Маң., Маңғ.) саулау, саулап ағу. Астында тесігі бар екен, сүт қазаннан ш а у л а п қоя берді (Гур., Бақс.) 3 Қ… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
соғыс жүріп жатқан жерді оқшаулау — (Изоляция района военных действий) қарсыластың қару жарақ, адам күштерін әкелетін жолдарын, көпірлерін талқандау … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ұрыс әрекеттері ауданын оқшаулау — (Изоляция района боевых действий) тылдан немесе майданның өзге өңірлерінен құрлық (теңіз, әуе) арқылы қарсылас әскерінің жақын келуі мен материалдық құрал жабдық жеткізуіне жол бермеу. Ол ядролық тосқауылдар қою, көпірлерді, тау өткелдерін, жол… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
шау-шу — Шаулау, тәртипсез тавышлар җыелмасын белдерә. и. Кычкырышу, гөжләү; тавыш, көлеш кычкырыш. Талаш, гауга, кычкырыш. Бәхәс, бәхәсле сөйләшү. Ыгы зыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
карантин — (итал. quaranta giorni қырық күн) бактериялық (биологиялық) зақым ошағын, оның аумағын дағы адамдарды, малды және т.б. төңіректен толық оқшаулауға және зақым ошағындағы ауруларды сауықтыруға бағытталған әкімшіліктік, режимдік қорғау, эпидемияға… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қоршауға алу — (Блокирование) 1) тактикалық ауқымда (мыс., тірек пунктін оқшаулау) ұрыс қимылдарын жүргізу кезінде кейіннен жою немесе басып алу мақсатында кейбір объектілерді оқшаулау. Әдетте, ол 1 эшелон күшінің бөлігімен, әуе десантымен жүзеге асырылады; 2)… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
шавылдау — 1. Шаулау, шаулап тавыш күтәрү 2. Җилгә селкенеп шаулау, шавыл чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
быжлау — 1. Быж сыман тавыш белән шаулау, яңгырау 2. Шелтәле тон белән, ләкин тавышны күтәрмичә туктаусыз сөйләнү, ачулану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
быжылдау — 1. Быж сыман тавыш белән шаулау, яңгырау 2. Шелтәле тон белән, ләкин тавышны күтәрмичә туктаусыз сөйләнү, ачулану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
быкырдау — 1. Быкыр сыман тавыш белән шаулау 2. күч. Сай урында су коенып уйнау. күч. Чыланып, пычранып, сазга һ. б. ш. га буялып бетү 3. күч. Нык юешләнүдән җебеп баткакка әйләнү, сазлану (туфрак, аяк асты тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге