-
1 чыганак
сущ.1) ключ, родни́к, исто́чниккайнар чыганаклар — горя́чие исто́чники
тау итәгендәге чыганаклар — исто́чники на подо́шве горы́
2) месторожде́ние, за́лежь ( нефти)ташкүмер чыганагы — месторожде́ние ка́менного у́гля́
3) перен. исто́чник (основа, начало чего-л.)байлык чыганагы — исто́чник бога́тства
чимал чыганаклары — исто́чники сырья́
4) спец. исто́чник (письменный документ, памятник)фәнни чыганак — нау́чный исто́чник
тарихи чыганаклар — истори́ческие исто́чники
-
2 чыганак
-
3 чыганак
сущ. 1) ключ, родник 2) месторождение 3) перен.источник 4) перен.очаг, центр, средоточие -
4 беренчел чыганак
первоисто́чник -
5 çığanaq
-
6 беренчел
прил.1) первонача́льный, перви́чныйберенчел тукыма — бот. перви́чная ткань
беренчел эшкәртү — перви́чная обрабо́тка
2) первоочередно́йберенчел бурыч — первоочередна́я зада́ча
беренчел ихтыяҗлар — первоочередны́е ну́жды
• -
7 чишмә
сущ.1) исто́чник, ключ, родни́к || исто́чниковый, ключево́й, роднико́выйчишмә башы — исто́к родника́
тау итәгендә чишмәләр тибеп (чыгып) тора — у подно́жия горы бьют исто́чники (родники́)
чишмә суы чәйгә тәмле — ключева́я вода́ вкусна́ для ча́я
илһам чишмәсе — исто́чник вдохнове́ния
китап - белем чишмәсе — кни́га - исто́чник зна́ний
-
8 чыгым
I сущ.расхо́д, затра́та, изде́ржки (денег, вещей, имущества) || расхо́дныйкирәкмәгән чыгым, артык чыгым — нену́жные расхо́ды
юл чыгымнары — доро́жные расхо́ды
- чыгым ясаукерем бар җирдә чыгым бар — (погов.) где дохо́д, там и расхо́д
- чыгымнарны каплау
- чыгымнарны аклау
- чыгымнарны чыгару II прил.; разг.; см. чыгымчы III сущ.; диал.; см. чыганакбу күлнең төбендә чыгымы бар — на дне э́того о́зера есть родни́к
-
9 чыгыш
сущ.1) выступле́ние (с докладом, речью, заявлением, с художественным словом, пением и т. п.)артистның чыгышын халык яратып кабул итте — пу́блика тепло́ приняла́ выступле́ние арти́ста
2) полит. выступле́ние, борьба́ против чего, за что3) социа́льное происхожде́ниечыгышы белән ул зыялылар гаиләсеннән — по происхожде́нию он (она́) из интеллиге́нтной семьи́
4) происхожде́ние, возникнове́ние; вы́ход; исто́ки; см. тж. чыганакбу үсемлекнең чыгышы көньяктан — ро́дина э́того расте́ния - юг (ю́жные края́)
5) вы́ход (товарный объём, количество какого-л. продукта после обработки или других превращений сравнительно с первоначальным количеством)бер гектардан бодайның чыгышы — вы́ход пшени́цы с одного́ гекта́ра
бер пот оннан пешергән икмәкнең чыгышы — вы́ход хле́ба при вы́печке из пу́да муки́
6) восхо́дкояш чыгышы — восхо́д со́лнца
•- чыгыш ноктасы
См. также в других словарях:
чыганак — 1. Берәр күренешнең, процессның һ. б. ш. нигезе, башлангыч булып торган нәрсә 2. Нин. б. казылма байлык табыла торган урын 3. Нин. б. мәгълүмәт, хәбәрләр таратучы кеше, берәр нәрсәдән хәбәр бирүче кеше, оешма 4. Фәнни тикшеренүдә кулланыла торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үрчеткеч — 1. Яшь үсемлекләрне тәрбияләп үстерә торган урын; питомник 2. Нәр. б. таратучы, арттыручы чыганак. с. Шундый чыганак булып саналган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авторитетлы — Авторитет казанган, абруйлы. Тулы ышаныч тудыра торган, ышанычлы а. чыганак. АВТОРИТЕТЛЫ РӘВЕШТӘ – Тулы ышаныч тудырырлык итеп, каршы сүз әйтмәслек итеп, каршы сүзгә урын калдырмаслык итеп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
азык — 1. Ашарга, эчәргә ярый торган, ашамлык әзерләүгә китә торган нәрсә. Ашамлык, ашарга әзерләнгән нәрсә 2. күч. Берәр эшчәнлек, эш өчен материал, берәр нәрсә өчен чыганак. күч. кит. Рух үсеше, үз культураңны үстерү өчен мөмкинлек тур. АЗЫК НОГЫТЫ –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
астарлык — 1. Астар өчен тукыма. Астар кую өчен җитәрлек әйбер 2. күч. Яшерен нигез, чыганак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
база — 1. мах. Базис (1) 2. Нигез, җирлек, кирәкле шартлар. Процесс, үсеш, иҗат өчен чыганак булып хезмәт итә торган матди яки рухи байлык 3. Чимал әзерләүче яки продукт җитештерүче экономик район, предприятие, хуҗалык тармагы 4. Төрле кыйммәтләр, товар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җирлек — 1. Җир булу сыйфаты, туфракның уңдырышы басуның җирлеген югалту 2. Үсеп утырган яки басып торган әйбер астындагы җир үләннең җирлеге бик бәләкәй 3. Башка төсләр, бизәкләр аерылып торган төп нигез төс; фон яшькелт җирлеккә ак бөрчек төшкән күлмәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йолдыз — 1. Табигате белән кояшка охшашлы, гади күзгә яктырткыч нокта рәв. генә күренә торган күк җисеме 2. күч. Нәрсәгә дә булса юнәлеш, көч, рух биреп торучы чыганак 3. күч. Язмыш, өлеш, бәхет 4. күч. Атаклы, күренекле, дан казанган кеше тур. шахмат… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
китап — 1. Нин. б. текстны эченә алган, битләре билгеле бер тәртиптә бергә җыйналып төпләнгән басма (элек шулай ук кулъязма) әсәр. Бастыру өчен язылган яки аерым басма итеп чыгарылган зур гына күләмле нин. б. әсәр 2. Әдәби әсәрнең зур кисәге романның… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
материал — 1. Нәр. б. әзерләү, ясау өчен кулл. тор. әйберләр, матдәләр; чимал 2. Берәр нәрсәгә нигез, дәлил булып хезмәт итә торган чыганак; белешмәләр, фактлар фәнни м. . Нин. б. мәсьәләгә, эшкә караган документлар, язмалар, кәгазьләр җыелмасы 3. Тукыма,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нигез — 1. Корылачак, урнаштырылачак нәрсәнең терәге булып хезмәт иткән корылма, аскы өлеш. Йортның тышкы стенасы буена, җылыту өчен гадәттә туфрактан салынган биек булмаган өем 2. Төп йорт, ата баба йорты; туган үскән, гомер иткән йорт 3. күч. Нәрсәнең… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
