-
1 хәлиткеч
прил.реша́ющий (момент, фактор), реши́тельный, име́ющий первостепе́нное значе́ниехәлиткеч көчкә әйләнү — превраща́ться в реша́ющую си́лу
хәлиткеч сүз әйтү — сказа́ть реша́ющее сло́во
хәлиткеч момент — реши́тельный (реша́ющий) моме́нт
-
2 хәлиткеч
пррешающий -
3 хәлиткеч
прил. решающий (например, значение) -
4 аларныкы
предик.-притяж. мест.их; принадлежа́щий имменә бу йорт аларныкы — вот э́тот дом их (принадлежи́т им)
хәлиткеч сүз аларныкы — реша́ющее сло́во их (за ни́ми)
аларныкы дөрес — они́ пра́вы
-
5 минут
сущ.; в разн. знач.1) мину́та || мину́тныйвакыт - бишенче өч минут — вре́мя - три мину́ты пя́того
бер минутка да күздән яздырмау — не своди́ть глаз ни на (одну́) мину́ту
бер генә минут! — одну́ мину́точку (мину́тку)!
хәлиткеч минутлар — реша́ющие мину́ты
сәгатьнең минут теле — мину́тная стре́лка часо́в
2) спец. мину́та ( единица измерения углов и дуг)туксан градус унике минут — девяно́сто гра́дусов двена́дцать мину́т
•••минут эчендә — в (одну́) мину́ту
минуты, сәгате (секунды) белән — сию́ мину́ту (секу́нду); в оди́н миг
минутына кырык төрле акыл — ≈≈ семь пя́тниц на неде́ле; то так, то э́так
-
6 чор
сущ.1) времена́, вре́мя, пери́од, го́дыколхозлашу чоры — го́ды коллективиза́ции
сугыш чоры — пери́од войны́
торгынлык чоры — времена́ засто́я
2) эпо́ха, пери́од, э́раЯңарыш чоры — эпо́ха Возрожде́ния
империализм һәм пролетар революцияләр чоры — пери́од империали́зма и пролета́рских револю́ций
борынгы чор — дре́вний пери́од
таш гасыр чоры — эпо́ха ка́менного ве́ка
безнең чорга кадәр — до на́шей э́ры
3) пери́од, ста́дияүсеш чоры — пери́од разви́тия
хәлиткеч чор — реша́ющая ста́дия
космонавтика чоры — э́ра космона́втики
4) век; см. тж. гасыр20 нче йөз башы - пролетар революцияләр чоры — нача́ло двадца́того столе́тия - век пролета́рских револю́ций
фәнни-техник үсеш чоры — век нау́чно-техни́ческого прогре́сса
-
7 якынлашу
1)а) приближа́ться/прибли́зиться, подступа́ть/подступи́ть, бли́зиться, подходи́ть/подойти́, подъезжа́ть, пододвига́ться/пододви́нуться, придвига́ться/придви́нуться, надвига́ться/надви́нуться ( на кого-что) || приближе́ние, по́дступ, подхо́дб) приближа́ться/прибли́зиться незаме́тно, подкра́дыватьсяәкрен генә ишеккә якынлашу — ти́хо подкра́дываться к двери́
в) перен. приближа́ться, прибли́зиться, бли́зиться, подходи́ть (к цели, тайне, открытию и т. п.)идеалга якынлашу — прибли́зиться к идеа́лу
2) приближа́ться/прибли́зиться, бли́зиться, надвига́ться/надви́нуться, наступа́ть/наступи́ть, подходи́ть/подойти́; придвига́ться/придви́нуться разг. (о времени, событии), гото́виться, назрева́ть ( о событии)хәлиткеч минутлар якынлаша — приближа́ются реша́ющие мину́ты
кризис якынлаша — назрева́ет кри́зис
кич якынлашты — надви́нулся ве́чер
аерылышыр минутлар якынлаша — бли́зятся мину́ты расстава́ния
3) перен. сближа́ться/сбли́зиться, станови́ться/стать бли́зким; родни́ться, сродни́ться, сдружа́ться/сдружи́ться, подружи́ться (с кем-л.)поездлар саны йөзгә якынлашты — коли́чество поездо́в приближа́ется к ста
• -
8 xälitkeç
См. также в других словарях:
хәлиткеч — с. Үтә әһәмиятле, бик мөһим. Алдагы хәлне, киләчәкне билгели торган. Соңгы, актыккы, төп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
волюнтаризм — 1. Дөнья үсешендә хәлиткеч рольне ихтыяр уйный дип санаган фәлсәфи караш 2. Психик тормышның хәлиткеч факторы итеп ихтыярны санау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
генераль — с. Төп; баш, җитәкче. Соңгы; хәлиткеч г. репитиция … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җаваплы — с. 1. Эшнең нин. б. төре белән җитәкчелек итә, шул эшнең уңышлы үтәлешен тәэмин итә торган (кеше). Аерым административ бүлек яки хуҗалыкның бер тармагы белән җитәкчелек итә торган (эш, вазифа тур.) җаваплы эшкә куелган кеше. Шундый җитәкче урында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җаваплылык — и. 1. Җаваплы булу хисе, эшкә җитди караш. Нәр. б. тулы хуҗа булу, барлык хокуклардан файдалану һәм бурычларны үтәү үз өстендә булу 2. Мөһим булу; хәлиткеч булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитди — с. 1. Тормышта, эштә үзен төпле, акыллы тота торган, һәркайчан уйлап эш итүчән; киресе: җилбәзәк, җилкуар. Эшкә җаваплы карый торган, эшенә һәм үз үзенә таләпчән (кеше) , эшне булдырырлык (кеше) 2. Иң мөһим, әһәмияте ягыннан аерылып торган иң… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитдиләшү — 1. Җитди (1) төс алу, җитдигә әйләнү 2. Кискенләшү, куркыныч туу, хәлиткеч момент җитү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитлегү — 1. Өлгерү, җитү; пешеп, өлгереп җитү (ашлык, яшелчә җимеш тур.) 2. Үсеп җитү, үзаллы яши, эшли алырлык хәлгә килү. Балигъ булу 3. Карында нормаль үсеп җитү җитлегеп туу. күч. Нин. б. хәлиткеч вакыйганың билгеле шартлар нәтиҗәсендә туып өлгерүе,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зилзилә — 1. Җир тетрәү. күч. Тетрәү, давыллану 2. күч. Җәмгыять тормышындагы хәлиткеч, давыллы күренешләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
катгый — (КАТГЫЙЛЫК) – с. Кискен, нык карарлы, икеләнүсез, тәвәккәл. Хәлиткеч; озак уйланырга урын калдырмый торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кырка — диал. с. 1. Чагылышы бик көчле булган, бик нык тәэсир итә торган. Артык ачык, үтә көчле (сизү органнарына тәэсире буенча) 2. Хәлиткеч; бик каты 3. Бик катлаулы, киеренке. Авыр, кыен. Ачык; калкурак итеп 4. Катгый, нык, анык. Бик көчле, ачыктан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге