-
1 хокуклы
прил.правомо́чный, полномо́чный; облечённый права́ми, с пра́вом (на что-л.); -пра́вныйхокуклы кеше — лицо́, облечённое права́ми
ялга хокуклы — облада́ющий пра́вом на о́тдых
тигез хокуклы — равнопра́вный
тулы хокуклы — полнопра́вный
хокуклы булу — быть правомо́чным (правоспосо́бным)
-
2 хокуклы
примеющий право, правоспособный; правомочный -
3 хокуклы
прил. 1) имеющий право, правоспособный, правомочный 2) -правный (вторая часть сложных слов)tigez xoquqlı ― равноправный
-
4 тиңхокуклы
прил.равнопра́вныйти́ңхокуклы халыклар — равнопра́вные наро́ды
-
5 тулы хокуклы
полнопра́вный -
6 xoquqlı
-
7 тигез
1. прил.1) ро́вный; гла́дкийтигез дала — ро́вная степь
тигез су өсте пыяла төсле тигез — пове́рхность воды́ гладка́, сло́вно стекло́
тигез юлдан барганның аягы сынмас — (посл.) на ро́вной доро́ге но́гу не слома́ешь
2) ро́вный; равноме́рный, одина́ковый во всём продолже́ниитигез сулыш — ро́вное, равноме́рное дыха́ние
тигез хәрәкәт — равноме́рное движе́ние
3)а) равны́ ме́жду собо́йкөчләр тигез түгел — си́лы не равны́
бармаклар да тигез түгел — да́же па́льцы не равны́
б) мат. ра́вен чему́тигезләмәнең ике кисәге дә нульгә тигез — о́бе ча́сти уравне́ния равны́ нулю́
в) ра́вный, равнорассма́триваемыйкай җирдә көчле белән көчсез тигез? — где э́то си́льный и сла́бый мо́гут быть ра́вными?
тигез биеклектә — равновысо́кий; равновысо́кие
тигез кырлы — равносторо́нний
тигез зурлыктагы — равновели́кий
2. нареч.тигез тизләнешле — равноуско́ренный
1)а) ро́вно, равноме́рнотигез яну — равноме́рно горе́ть
б) ро́вно, одина́ково (по всей длине, площади, объёму)тигез эрләнгән — ро́вно пря́дено ( о нитке)
тигез юнылган агач — ро́вно обтёсанное де́рево
тигез буялган — ро́вно, одина́ково закра́шенный
2) вро́вень ( с чем)җир белән тигез — вро́вень с землёй
3) дру́жно; сра́зу все вме́сте; см. тж. тиңтигез үсү — дру́жно расти́
тигез шыткан үрентеләр — дру́жно поше́дшие ростки́
•- тигез булу••тигез гомер — счастли́вая супру́жеская жизнь (без преждевременной смерти одного из супругов, без разрывов, разводов и т. п.)
тигез гомер итү — быть счастли́вым в супру́жестве
тигез гомер итегез! — бу́дьте сча́стливы! ( пожелание новобрачным)
тигез хокуклы — см. тиңхокуклы
- тигез күрүтигез холыклы — уравнове́шенный, с уравнове́шенным хара́ктером
- тигез тормыш -
8 тулы
1. прил.1) в разн. знач. по́лныйтулы чиләк — по́лное ведро́
тулы савыт — по́лный сосу́д
тулы җыелма — по́лное собра́ние
тулы җиңү — по́лная побе́да
тулы әйләнеш — по́лный оборо́т
тулы ирек — по́лная свобо́да
аның тулы исеме — его́ по́лное и́мя
тулы исемлек — по́лный спи́сок
тулы ачыклык — по́лная я́сность (в вопросе, в сообщении)
2) в определит. слож. сочет. полно-тулы күкрәкле — полногру́дый
тулы сулы — полново́дный
тулы тәнле — полноте́лый
тулы хокуклы — полнопра́вный
3) в постпозиции к сущ. обозначающему место, вместилище и т. п. полно́, по́лный (по́лон) чего, чем, в чёмамбар тулы бодай — амба́р, по́лный пшени́цей
авыл тулы кыз — дере́вня полна́ де́вушками; в дере́вне де́вушек полно́
урам тулы халык — по́лная у́лица наро́ду
күкрәге тулы орден — грудь покры́та ордена́ми; вся грудь в ордена́х
эче тулы явызлык — его́ нутро́ полно́ зло́бы
4) запо́лненный, напо́лненный чемсу белән тулы — запо́лненный водо́й
вакыйгалар белән тулы гомер — жизнь, напо́лненная собы́тиями
5) по́лных, це́лых2. нареч.алда әле тулы өч ай — впереди́ ещё це́лых три ме́сяца
1) см. тулысынчатулы күрсәтү — показа́ть со всей полното́й
тулы әйтү — сказа́ть со всей я́сностью
ишекне тулы ачу — откры́ть две́ри до конца́ (на́стежь)
2) в по́лном, запо́лненном ви́демашиналар бик тулы килә — маши́ны иду́т в перепо́лненном ви́де
•- тулы вәкаләтле
- тулы дистәләр
- тулы канлы
- тулы квадрат
- тулы квадрат сан
- тулы көенчә
- тулы көч белән
- тулы көчкә
- тулы кыйммәтле
- тулы метражлы
- тулы почмак
- тулы терсәк
- тулы хаким
- тулы хакимият
- тулы ход
- тулы ходка
- тулы ходта
- тулы хокуклы
- тулы тавыш белән
- тулы тавыштан
- тулы ышаныч
- тулы үлчәүле
- тулысы белән -
9 илче
сущ.1) посо́л; посла́нник || посо́льский, посла́нническийСССРның Франциядәге илчесе — посо́л СССР во Фра́нции
тулы хокуклы илче — полномо́чный посо́л
илче булып килү — яви́ться с посо́льской ми́ссией
2) парламентёр, посре́дник || парламентёрскийилче вәкаләтләре — парламентёрские полномо́чия
илчегә үлем юк — (посл.) посла́ не секу́т, не ру́бят, а ми́луют; парламентёр неприкоснове́нен
3) представи́тель, дове́ренное лицо́илче итеп җибәрү — посыла́ть представи́телем
4) разг. посре́дник, хода́тай5) уст. проро́к, прорица́тель
См. также в других словарях:
хокуклы — (ХОКУКЛЫЛЫК) – с. Нәрсәгә дә булса хокукы булган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дубликат — Төп нөсхә белән тигез хокукта булган икенче данә, тигез хокуклы күчермә (документ тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ихтыярлы — 1. Ихтыяр көче булган 2. Теләгән нәрсәне, теләгән эшне эшләргә ирекле, тулы хокуклы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кворум — Берәр оешманың җыелышын тулы хокуклы итеп санау өчен кирәк булган катнашучылар саны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
клиент — 1. Борынгы Римда ярым хокуклы, хокук мөнәсәбәтләрендә үзенең яклаучысына – патронына бәйле булган граждан 2. Даими килеп йөрүче, заказ биреп торучы, сатып алучы кеше. Нин. б. кредит, сәүдә яки индустрия оешмалары тарафыннан хезмәт күрсәтелә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ландтаг — 1. Урта гасырларда Германиядә феодаль кенәзлекләрдәге җирле парламент 2. ГФРда һәм Австриядә аерым өлкәләрне закон чыгаруга хокуклы иң югары органы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
полпред — Тулы хокуклы вәкил (СССРның чит илләрдәге дипломатик вәкиллегенең 1941 елга кадәрге атамасы) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сайлаучы — Сайлауда катнашучы яки шуңа хокуклы кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таҗ — 1. Патшалар, монархлар кия торган махсус баш киеме – тулы хокуклы хаким булу билгесе. күч. Монархия, монарх культы, монархизм 2. Чәчәкләрдән үрелгән такыя. Хатын кызларның башына уралган чәч толымы. күч. Ай яки кояш тирәсендә күренә торган нурлы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хакыйкый — с. иск. кит. 1. Дөрес, чын 2. Тулы хокуклы академиянең хакыйкый члены … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ширкәт — Промышленность, сәүдә һ. б. эшләрдә бергәләп эш итү максатында тигез хокуклы членнардан оешкан берләшмә; рус. Товарищество … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
