-
1 хицауад
коалицион хицауад – коалиционное правительство
хицауады сæрдар – председатель правительства
хицауады сæргълæууæг – глава правительства
хицауады уæнг – член правительства
2) властьСоветон хицауады фыццаг азты бирæ мадæлтæ æмæ фыдæдтæ сæ цоты скъолатæм нæ уагътой, уæлдайдæр чызджыты. – В первые годы советской власти многие родители не пускали своих детей, в особенности дочерей, в школу. (Хъодзаты Æ., Æмæ дзырд уыди Хуыцау)
-
2 хицауад
1) ხელისუფლება2) хицауады уӕнг ხელისუფლების წევრი -
3 хицауад кæнын
1) управлять -
4 хицауад кӕнын
1) მართვა2) ბატონობა (უფროსობა) -
5 басаст
1) поражение2) покорение; подавление (кого-либо, чего-либо)Революцийы басасты фæстæ дæр хицауад архайдта скъолаты фæдыл адæмы домæнтæ басæттыныл. – После подавления революции власти старались подавить требования людей по вопросам, связанным со школой. (Бзарты Р., «Мах дуг»)
3) признание (напр. своей вины)Хъуыддаг чи зыдта, ахæм адæм афтæ дзырдтой, цыма слестгæнджытæн сæ куыст нардуаты ’нгæс уыд <...>, ома цас фылдæр адæймæгты басæттын кæна сæ «фыдызнаггады куысты» тыххæй æмæ цас фылдæр лæгтæ бафыссой сæ къухтæ сæ басастыл, уыйас, дам, йæ мызд дæр фылдæр у. – Люди, знающие суть дела, говорили, будто бы работа следователей чем-то напоминала сдельщину, т.е. чем больше людей они заставят признаться во вредительской деятельности и чем больше людей подпишется под признанием, тем больше будет их зарплата. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
-
6 дæлдзиныг кæнын
принижать, умалять, унижать, третироватьИумæйаг литературон æвзаг аразæм, зæгъгæ, XX æнусы 30-æм азты нæ хицауад цыдæр æнахъинон директивæтæ рауагъта, æппындæр зонадон бындур кæмæн нæ уыд, ахæмтæ, æмæ уый аххосæй дыгурон æвзаг дæлдзиныггонд цыди бирæ рæстæг. – Во имя создания единого литературного языка в 30-х годах ХХ века наше правительство издало абсолютно антинаучные, омерзительные директивы, по причине которых дигорский язык был третируем на протяжении долгого времени. (Газет «Пульс Осетии», 2008, №16)
-
7 коалицион
полит. коалиционныйкоалицион хицауад – коалиционное правительство
-
8 марионетон
марионетон хицауад – марионеточное правительство
-
9 советон
Советон Цæдис – Советский Союз
советон адæм – советский народ
Советон хицауад – Советское правительство; Советская власть
Советон Æфсад – Советская Армия
-
10 уац
1) весть, известие, новость, сообщение, корреспонденцияхорз уац – добрая весть
уац хæссын – извещать, приносить весть, сообщать новость
2) статьяАцы уацы тыххæй афтæ биноныгæй уымæн дзурын, æмæ мæ фæнды, цæмæй йæм сæ хъус æрдарой нæ хицауад, нæ интеллигенци, нæ адæм иууылдæр æмæ хъуыддагæй исты саразынмæ бавналой. – Об этой статье я так обстоятельно для того говорю, чтобы на нее обратили внимание наше правительство, наша интеллегенция, весь наш народ и на практике что-нибудь сделали. (Хъодзаты Æ., Вилены мысгæйæ)
3) проповедь -
11 коалицион
პოლ. კოალიციური -
12 марионетон
მარიონეტული
См. также в других словарях:
хицауад — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
КЪУХМÆ ИСЫН — 1. Истæмæн, искæмæн æххæст хицау суæвын, хи дæлбар бакæнын. Брать в руки; прибирать к рукам. Персæгтæй сæ фервæзын кодта, йæ къухмæ сæ кæй райста, уымæй, афтæмæй та уырыссæгты абон хонынц оккупанттæ. (ХИ. 1992. 89.) 2. Къухдариуæгкæнынад кæнæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗЕКЪУЦИЙЫ БАДЫН — Искæй хæдзары дзæвгар рæстæг уæвын æмæ æввонгæй хæрын. Ивгъуыд заманы иу искæцы хъæуы кæнæ комы «фыдгæнæг» куы уыд æмæ иу хицауады къухы куы нæ æфтыд, уæд иу хицауад «фыдгæнæджы» ахсынмæ сæрвыста æфсад. Уыцы æфсады адæм хастой сæхи хардзæй,… … Фразеологический словарь иронского диалекта
КУЫДЗЫ КЪАХÆЙ ФÆНÆМЫН — тж. КУЫДЗЫ КЪАХÆЙ НЫХХОЙЫН Искæй тынг бафхæрын (æвзагæй). Знон нæм хицауадæй иу лæг уыд, уый мæ дæу тыххæй куыдзы къахæй фæнадта. (Гуыцмæзты М. Зæронд лæджы цин.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪУХ СИСЫН КÆНЫН — Искæмæн исты аразын ныууадзын кæнын, исты аразын нæ бауадзын. Ацы æнæкæрон растадтæ иу хаттæй хатт паддзахы хицауадæн йæ къух рæстæгмæ сисын кодтой йæ политикæйыл. (Ф. 1961. 12.) Хазби: Дæ ныхæстæ (Биайы фыртæн) уымæн марг сты, æмæ сæ бон у, йе… … Фразеологический словарь иронского диалекта
САУЫЛ МЫСТЫ ФÆД НÆ ИРВÆЗЫН — Алцы базонын, ссарын, æнæ базонгæйæ ницы зайын. Хицауадæн сауыл мысты фæд нæ ирвæзы æмæ салдатхъом лæджы кæм хъуамæ бамбæхсай. (Нафи, Сосо бадзуры.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆР ДÆР НÆ АНЫХЫН — тж. УЫЙ ТЫХХÆЙ ДÆ СÆР ДÆР МА АНЫХ Æппындæр ницæуыл стыхсын. Кæд исты сарæхсай, уæд уый тыххæй дæ сæр дæр ма аных. Гермайнаг хицауад дæ нæ ферох кæндзæн. (Джимиты Г. Сау мигъ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆР СХЪИЛ КÆНЫН — Æргом рацæуын, æргом зæгъын. Абон Советон хицауад æмæ социалистон æхсæнад сæ цæсты сындз кæмæн уыдысты æмæ сты, уыдон сæ сæр схъил кодтой æмæ кæрты куыдз... фестын кодтой мæгуыр ирон лæджы. (СИ. 1990, 131.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆРЫЛ ДЗУРÆГ — тж. СÆРЫЛ ХÆЦÆГ Æмварс уæвæг. Мæгуыры сæрыл сдзурæг куы у Советон хицауад, уæд куыд фæдæн Бадилайы фæндиаг. (Беджызаты Ч. Бирæгътæ.) Гæба: Ницы кæны, æфсымæр йæ хойы сæрыл хæцæг вæййы... (Саулохты М. Фыййæутты уæтæр.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦАРД КЪАХÆЙ АССОН-АССОН КÆНЫН — Тынг хорз цæрын, алцы фагæй фылдæр уын. Ауызбийы хæдзарвæндаг ницы хъуаг уыдис, сæ цард къахæй ассон ассон кодтой. (Плиты И. Сырх тырыса.) Хицауад æмæ партийы элитæ паддзахы цардæй цардысты. Алцæмæй дæр хъуырмæ, цард къахæй ассон ассон кодтой.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦЫРГЪ БЫНАТ — Чиныг. Хъæндзинæдтæ кæм ссардæуа, ахæм. Ды хицауадæй тæрсыс æмæ цыргъ бынæттæ къуымых кæныс, куыд ницы сæ бахъыгдара, афтæ. (МД. 1984, 10.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
