-
1 хакыйкать
сущ.и́стина, пра́вда || правди́вый, и́стинныйхакыйкатьне ачыклау — устана́вливать и́стину, выясня́ть действи́тельное положе́ние веще́й
объектив хакыйкать — филос. объекти́вная и́стина
хакыйкать ачы, ялган татлы — (погов.) пра́вда горька́, ложь сладка́
хакыйкать таш яра — (погов.) пра́вда ка́мень дроби́т; пра́вда глаза́ ко́лет
хакыйкатьне яшермичә әйтү — называ́ть ве́щи свои́ми имена́ми
хакыйкать өскә чыкты — откры́лась (всплыла́, вы́шла нару́жу) пра́вда (и́стина)
хакыйкать сүзе — правди́вое сло́во, сло́во пра́вды
-
2 хакыйкать
истина, правда -
3 хакыйкать
сущ. истина, прада -
4 абсолют хакыйкать
филос. абсолю́тная и́стина -
5 объектив хакыйкать
филос. объекти́вная и́стина -
6 xaqiqät
-
7 абсолют
1. сущ.; книжн.абсолю́т (в идеалистической философии: вечная, неизменная первооснова всего существующего - дух, идея, божество)2. прил.1) абсолю́тный ( прирост населения)абсолют беренчелек спорт. — абсолю́тное пе́рвенство
2) абсолю́тный, соверше́нный, по́лный ( покой)абсолют күпчелек — абсолю́тное большинство́
•- абсолют монархия
- абсолют нуль
- абсолют хакыйкать
- абсолют чемпион
- абсолютка әйләндерү -
8 бакый
I прил.; книжн.ве́чный, ве́чно живо́й, бессме́ртныйбакый бәхет — ве́чное блаже́нство ( в благочестивом пожелании)
••дөнья фани, хакыйкать бакый — посл. (букв. жизнь быстроте́чна, пра́вда ве́чна)
II сущ.; диал.бакый йорт (бакый дөнья) — загро́бный мир, тот свет
1) дря́хлый, (одряхле́вший) стари́к, разва́линаинде ул — он уже́ совсе́м разва́лина
2) оста́ток, пережи́ток (чего-л.)искелекнең бакые — пережи́ток ста́рого
-
9 бәхәссез
прил.1) бесспо́рный, неоспори́мый; несомне́нный, очеви́дныйбәхәссез хакыйкать — бесспо́рная (неоспори́мая) и́стина
бәхәссез дәлил — несомне́нный (неоспори́мый) до́вод
2) в знач. вводн.; сл. бесспо́рно, неоспори́мо, несомне́нно; очеви́дно, разуме́етсябәхәссез, укуын тәмамлар ул — несомне́нно, он учёбу зако́нчит
бәхәссез, бу ул иде — разуме́ется, э́то был он
-
10 кычкыру
неперех.1)а) крича́ть, окри́кивать; реве́ть, ора́ть, вопи́ть || крик, о́крик, вопльалай ук каты кычкырма — не кричи́ (не ори́) так гро́мко
б) ( дип кычкыру) прокрича́ть (что-л.) (слова, замечания)2) перен.; груб. покри́кивать, окри́кивать, накрича́ть, брани́ть || крик, ру́гань, браньсм. тж. кычкырыну3) петь, пропе́ть - о петуха́х4) диал. звать, приглаша́тьсм. тж. чакыру5) в знач. нареч. кычкырып гро́мко•- кычкырып кую
- кычкырып уку••кычкырып торган хакыйкать — пра́вда, я́сная как день
-
11 нисби
прил.относи́тельный, реляти́вныйнисби сыйфатлар — относи́тельные прилага́тельные
нисби хакыйкать — относи́тельная и́стина
-
12 объектив
I сущ.объекти́в ( фотоаппарата)II 1. прил.1) филос. объекти́вныйобъектив закончалык — объекти́вная закономе́рность
объектив чынбарлык — объекти́вная действи́тельность
2) объекти́вный, беспристра́стный, справедли́вый ( вывод)2. нареч.объектив тәнкыйть — справедли́вая кри́тика
объекти́вно, беспристра́стно, справедли́во- объектив рәвештәмәсьәләне объектив хәл итү — объекти́вно реши́ть вопро́с
- объектив хакыйкать -
13 тарихи
прил.1) в разн. знач. истори́ческийтарихи вакыйга — истори́ческое собы́тие
тарихи роман (сюжет һ.б.) — истори́ческий рома́н (сюже́т и т. п.)
тарихи хакыйкать — истори́ческая пра́вда
2) ирон. достопа́мятныйул тарихи көнне — в тот достопа́мятный день
• -
14 һәркем
мест. опред.1) ка́ждый, вся́кий, всяк; ка́ждый челове́кһә́ркем алдында — пе́ред ка́ждым, на виду́ у ка́ждого (всех)
һә́ркем үз кирәген уйлый — ка́ждый ду́мает о своём; вся́кий хлопо́чет, себе́ добра́ хо́чет
һә́ркем үзенчә фикер йөртә — всяк по-сво́ему рассужда́ет
һә́ркем үз урынын белергә тиеш — (посл.) всяк сверчо́к знай свой шесто́к (букв. ка́ждый до́лжен знать своё ме́сто)
һә́ркемнән сәләтенчә, һәркемгә хезмәтенчә — (погов.) от ка́ждого - по спосо́бностям, ка́ждому - по труду́
һә́ркемнең үзенеке үзенә ай күренә йөзенә — (посл.) вся́кому своё и немы́тое бело́
2) в сочет. со словами на -лы, -лык обще-һә́ркем алырлык, һә́ркемнең хәленнән килерлек — общедосту́пный
һә́ркемгә аңлаелышлы, һә́ркем аңларлык — общепоня́тный, общедосту́пный; популя́рный
һә́ркемгә билгеле (таныш) — общеизве́стный, заве́домый
һә́ркем өчен дә (һә́ркемгә дә) мәҗбүри — общеобяза́тельный
••һә́ркемгә билгеле хакыйкать — а́збучная и́стина
һә́ркемнең үз туксаны туксан — ка́ждый ме́рит на свой арши́н
-
15 электән
нареч.1) давно́, с да́вних времён (пор), и́здавна, и́сстари, изве́чно, во все времена́электән билгеле кешеләр — и́здавна изве́стные лю́ди
электән шулай килгән — с да́вних пор заведено́ так, изве́чно (и́здавна) бы́ло так
электән мәгълүм хакыйкать — и́стина, изве́стная с да́вних времён (во все времена́); изве́стная и́стина
2) разг. зара́нее; трад.; поэт. заблаговре́менноэлектән кисәтелгән кешеләр — зара́нее предупреждённые лю́ди,
электән хәзерләп куелган — заблаговре́менно пригото́вленный
См. также в других словарях:
хакыйкать — Дөреслек, чынбарлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дөрес — с. 1. Чынбарлыкны төгәл чагылдыра, фактларга туры килә торган. Хак, туры (сүз, юл һ. б. ш. тур.). Урынлы. Оригиналны төгәл чагылдыра торган (тәрҗемә тур.). рәв. Чынбарлыкны төгәл чагылдырып, фактларга туры килерлек итеп 2. Законга туры килә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дөреслек — 1. Дөрес булу хәле 2. Хакыйкать, хаклык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
объектив — I. Оптик приборның бер яки берничә линзадан торган һәм күзәтелә торган әйбергә юнәлтелгән өлеше. II. ОБЪЕКТИВ – с. 1. Кеше аңыннан тыш һәм аңарга бәйсез рәвештә яши торган 2. Чынбарлыкка туры килә торган, ялгышлыкка юл калдырмаган; гадел, риясыз … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
прагматизм — 1. Философиядә: хакыйкать дип объектив чынбарлыкка туры килә торган нәрсәләрне түгел, бәлки практик яктан файдалы булган нәрсәләрне генә танучы субъектив идеалистик агым 2. Тарих фәнендә аерым вакыйгаларны, тарихи үсешнең объектив законнарын… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тарикать — иск. 1. Аскетизм методикасы; бөтен рухыңны гыйбадәткә, суфилыкка баглау ысуллары 2. Суфилыкның икенче баскычы (1 – шәригать, 3 – мәгърифәт, 4 – хакыйкать) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хаклык — 1. Хак булу. Хаклы булу, дөрес юлда, фикердә булу 2. Дөреслек, чынлык, хакыйкать. Гаделлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чын — с. 1. Чынбарлыктагыча булган, чынбарлыкка туры килгән, реаль. и. Чынбарлык теләк чынга ашу 2. Дөрес, хак чын юлда. с. Хакыйкать, дөреслек 3. Ясалма булмаган, табигый чын чәчәк 4. Нәкъ үзе булган; тиешле таләпләргә җавап бирә торган чын сәнгать… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
якты — и. 1. Нин. б. утлы, кызган җисемнән нурланып тарала, күзгә күренә һәм тирә якны яктыртып күрсәтә торган энергия. Тәүлекнең билгеле бер вакытына хас, кояш нурларыннан туган яктылык 2. Яктылык килә, төшә торган урын; яктыртылган урын. Нин. б.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
