трех

Горæты иу цыдæр итайлаг уыдис, йæ ном Андрей: фæлæ итайлаг æцæг итайлаг уыдис. – Был в нашем городе такой итальянец, звали его Андрей: но итальянец он был настоящий. (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах)

Алы адæмтæ сæрыстырæй фæдзурынц, сæ национ гений йæхи уæлдай æрттивгæдæр æмæ æххæстдæрæй цы адæймæгты фæлгонцы равдисы, уыдоны нæмттæ. Англисаг зæгъы – Шекспир. Шотландиаг зæгъы – Бернс. Немыцаг зæгъы – Гете. Итайлаг зæгъы – Данте. Уырыссаг зæгъы – Пушкин. Мах, ирæттæ, зæгъæм – Къоста, æмæ нæ риутæ байдзаг вæййынц сæрыстырдзинад æмæ цырен уарзтæй. – Народы с гордостыо произносят имена людей, в которых с наибольшей полнотой и блеском раскрылся их национальный гений. Англичанин говорит – Шекспир. Шотландец говорит – Бернс. Немец говорит – Гете. Итальянец говорит – Данте. Русский говорит – Пушкин. Мы, осетины, говорим – Коста, и душа наша наполняется гордостью и трепетной любовью. (Абайты Васо)

Иуахæмы дын æз галлиполийаг æнхъызт æлыджы къуыбар куы аныхъуырин: уæдæй фæстæмæ мын уыцы комдзаг, мæ зæрдæйы билцъ æфтаугæйæ, стонджы бурдзагъд тасæй мæ уд сцæйхауын кæны æмæ мын, цы зæххыл хъуамæ цæрин, уый уæззау мысинæгтæй мæ зæрдæ æлхъивы. – Однажды я проглотил кусок терпкой галлиполийской глины: и вот до сих пор этот комок, прорастающий в моем сердце, давит на меня грузом желтого отчаяния голода и тяжелой памятью о земле, где я должен жить. (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах)

Нæ тæккæ комкоммæ æрцæйтахт, йæ иунæг цæст æдæрсгæ æмæ сабыргай радзагъул-бадзагъул кодта йæ къуырфы мидæг. – Он бежал прямо навстречу нам, его единственный глаз спокойно и медленно поворачивался в орбите. (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах)

Йæ уадулты бæсты ма цæсгомыл уыд дыууæ къуырфы æмæ дыууæ цыргъ къуыппы, цæсгомæн йæ хуыз – фæлурс бурбын мыдадзын цырагъау. – Вместо щек на его лице были две впадины и два острых холмика, а цвет лица был бледно-желтоватым, как у восковой свечи. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)

Æз æрбахуыдтон монон хæзнатæн сæ аргъ бæлвырдгæнæг æмæ уыдон уæйгæнæг комиссионеры æмæ йын кънйаз Андрейы иунæг фыны сæрмæ æппæт нидерландаг литературæ раттынæй зæрдæ бавæрдтон – Я пригласил комиссионера по продаже и переоценке духовных ценностей и предложил ему всю нидерландскую литературу за один сон князя Андрея (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах. Тæлмацгæнæг – Гусалты Барис)

...ирон адæмы рагон материалон æмæ монон культурæ. –...древняя материальная и духовная культура осетинского народа. (Дзуццаты Х.-М., «Мах дуг», 1998, №12)

Уымæ гæсгæ ацы æгъдауæн уыдис ахсджиаг нысаниуæг адæмы хæдзарадон-монон царды – Поэтому у этого обычая было важное значение в хозяйственной и духовной жизни народа (Цыбырты Людвиг, Ирон адæмон бæрæгбонтæ)

...монон-этикон домæнтæ –...духовно-этические требования (Уарзиаты Вилен, «Мах дуг», 1991, №6)

Афтæмæй скъуыдысты монон æмæ культурон традицитæ – Так разрывались духовные и культурные традиции (Джыккайты Ш., Уац «Ныхас кувæндоны раз»)

Дымгæ цæхгæр фæсабырдæр. Мит дæр йæ уарынæй банцад, фæлæ мигъ афтæ бæзджынæй æрбадт, æмæ лæг дыууæ-æртæ къахдзæфæй дарддæр йæ развæндаг нæ уыдта. – Ветер резко притих. Снегопад прекратился, но туман был таким густым, что человек не видел дорогу дальше двух-трех шагов. (Дзесты К., Хорхæссæг)

Мæ фыццаг æртæ чиныгæн редактор уыди Мыртазты Барис. – Редактором трех моих первых книг был Борис Муртазов. (Дзасохты М., Дæллаг Ир)

Дзæбæх æм æркæстытæ кæнгæйæ сæхимæ, раргом кодта, дыууæ-æртæ раны, тæккæ фæсонтыл æмæ уæхскыл, кæй уыдис хуынчъытæ: йе сгæллад афтæ стæнæг, æмæ дзы рухс иннæрдæм каст, йæ мидæггаг дæр алæбырд. – Рассмотрев ее хорошенько у себя дома, он открыл, что в двух-трех местах, именно на спине и на плечах, она сделалась точная серпянка; сукно до того истерлось, что сквозило, и подкладка расползлась. (Николай Гоголь, Шинель. Тæлмацгæнæг – Багаты Н.)

Æмæ, раст зæгъгæйæ, Васо, куыд удгоймаг, хъомыл кодта æмæ рæзти ацы историон-культурон æмæ идеологон атмосферæйы. – И, по правде говоря, Васо как личность формировался и рос в этой историко-культурной и идеологической атмосфере. (Джусойты Н.)

Фæлæ Арсены сфæлдыстады ис, дыууæ удгоймаджы ахаст æмæ уарзт æндæр, реалистон, хуызты чи æвдисы, ахæм уацмыстæ дæр. – Но в творчестве Арсена есть также произведения, показывающие взаимоотношения и любовь двух людей другими, реалистическими способами. (Джыккайты Ш.)

Уынджы уыцы æртæ удгоймаджы йеддæмæ ничи зынди æмæ лæппу хинымæр загъта: «Æвæццæгæн, уыцы дзырдтæ мæнмæ арæзт сты». – На улице, кроме тех трех человек, никого не было и парень про себя решил: «Наверно, эти слова обращены ко мне». (Коцойты А., Кæфхъуындар)

Бинонтæ – мæ фыды фыды æмæ йе ’фсымæры цæуæт æгæр сбирæ сты, дæс æмæ ссæдз удгоймаджы, æмæ куыдфæстæмæ рæстмæ нал фидыдтой. – Семейство наше – дети моего деда и его брата – расплодилось до количества тридцати душ, и под конец члены семьи перестали друг с другом ладить. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)

Max нæ хъæуы æгъдæуттæ идеализаци кæнын. – Нам не следует идеализировать обычаи. (Джыккайты Ш. «Мах дуг», 2004, №4–5)

Се ’ппæтæн дæр сæ быцæуы сæр уыди хуыцауы уавæрыл æмæ йын цыт куыд дæттын хъæуы, ууыл. – Все спорили о сущности бога и о том, как нужно почитать его. (Л. Толстой, Суратская кофейня. Тæлмацгæнæг – Æмбалты Ц.)

Чи зоны, бафæрсай: уæдæ цы хъæуы æцæг фыссæджы? Мæ дзуапп: СÆРИБАР! – Может быть, ты спросишь: что же нужно настоящему писателю? Мой ответ: СВОБОДА! (Хъодзаты Æ., «Мах дуг»)

Max нæхимæ рацыдыстæм, фæндагыл æз мæ лымæнæн загътон, зæгъгæ, æмдзæхгæр нывтыл карст сылгоймагæй хи дæрдты ласын хъæуы. – Мы пошли домой, по дороге я сказал моему другу, что от женщины прямых линий следует держаться подальше. (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах)

Уый курæг уæ дæн, æмæ мæ-иу æрхуы уадындзау зæлланггæнаг æрхуы чырыны бавæрут, хурау тæмæнтæкалæг чырыны, æмæ мын-иу мæ сæрмæ æрвцъæх тырыса ныссадзут. – Пусть похоронят меня в медном гробу, звучном, как труба, блестящем, как солнце, и пусть поставят надо мной высокое синее знамя. (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах. Тæлмацгæнæг – Гусалты Б.)

Анютæйы сныв кодта æрвцъæх разгæмтты, дарихуыз риуæхгæнæны, сызгъæрин æгънæджытимæ. – Анюту он изобразил в голубом платьице с шелковым нагрудником и золотыми пуговками. («Мах дуг», 1999, №10–11)

Æмæ æмдзæхгæр нывтыл карст сылгоймагимæ мæ фембæлд уыд мæ фыццаг урок æрвылбоны математикæйæ, æппæрццæг æмæ æвæрццæг нымæцты тыххæй наукæимæ, сылгоймаджы риуты фæлгонцы тыххæй наукæимæ, компромиссты къуымых къуымтæ æмæ æнæуынондзинад æмæ марыны цыргъ къуымты тыххæй наукæимæ. – И моя встреча с женщиной прямых линий была первым уроком ежедневной математики, науки о положительных и отрицательных величинах, о форме женской груди, о тупых углах компромиссов, об острых углах ненависти и убийства. (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах. Тæлмацгæнæг – Гусалты Б.)

Нæ уæрæседзаутæн сæ фылдæр примитивон æвзагыл дзурынц, уыцы ’взаг сæ хъæуы мæнæ æрвылбоны царды лыстæг, утилитарон хъуыддæгты, æцæг æвзаджы æрфытæм нæ хæццæ кæны, уырыссаг адæмы удварны æвæрæнтæ йын сусæггагæй, æмбæхстæй баззайынц. Ахæм примитивон æвзагæн йæ дуне къахыр у, сахъат у, цæнкуылтæ у. – Большинство наших обрусевших осетин говорит на примитивном (русском) языке, он язык им нужен для мелких, утилитарных задач в их повседневной жизни, глубин полноценного языка он не достигает, духовные богатства русского народа остаются для них (обрусевших осетин) тайными и недоступными. Мир такого примитивного языка ограничен, дефектен и ущербен. (Бзарты Руслан, «Мах дуг»)