-
1 таяк
сущ.1) па́лка, па́лочка; по́сох, тростьдирижёр таягы — дирижёрская па́лочка
чаңгы таягы — лы́жная па́лочка
үлчәү таягы — ме́рная па́лка
таякка таяну — опира́ться о па́лку (по́сох)
2) ме́рник, ме́рная па́лка; ме́рная са́же́нь3) ист.а) са́же́нь как едини́ца (ме́ра) длины́алдыннан биш таяк уру — сжать по́лосу в пять са́же́ней
б) са́же́нь как ме́ра земе́льной пло́щади ( 80 квадратных саженей)биш таяк җир — 400 квадра́тных са́же́ней земли́
4) перен. о битье́, наказа́нии па́лкой || па́лочныйтаяк та йодрык — то па́лка, то кула́к
таяктан талак артык — (погов.) (букв. лу́чше развести́сь, чем терпе́ть побо́и)
гаеплегә бер таяк, әләкчегә биш таяк — вино́вному оди́н уда́р па́лкой, доно́счику - пять (уда́ров)
••таяк алу (ашау) — быть би́тым (избива́емым)
таяк астында — из-под па́лки
таяк дисциплинасы — па́лочная дисципли́на
таяк ике башлы — па́лка о двух конца́х
таяк тоту — проводи́ть/провести́ жеребьёвку путём перебо́ра па́лки (букв. перебира́ние па́лки)
таяк тыккан (тыгып болгаткан) кырмыска оясы кебек (шикелле) — подо́бный мураве́йнику, кото́рый развороши́ли па́лкой (т. е. крайне взбудораженный)
таякка таяк ялгау — перевира́ть, подтасо́вывать фа́кты
- таяк ашатутаякны бөгү (бөгебрәк ташлау) — перегиба́ть па́лку
- таяк ору
- таякның авыр башы -
2 таяк
dayak, çomak, sopa, değnek -
3 таяк
-
4 таяк
Stock m.; Stab m.; Spazierstock m. -
5 таяк
1. сущ. 1) палка 2) посох, трость 3) уст.сажень, квадратная сажень 2. прил. палочный ▪ tayaq başı набалдашник ▪▪ tayaq aşatırğa накормить берёзовой кашей кого, избить ▪▪ tayaq astında под палкой ▪▪ tayaq eşlägän başqa töşä кто в деле, тот и в ответе ▪▪ tayaq ike başlı палка о двух концах ▪▪ tayaq oçı siña da tiä это и тебя касается ▪▪ tayaq tığarğa ставить палки в колёса кому ▪▪ tayaqnıñ oçı siña da tiä это и тебя касается ▪▪ tayaqnıñ yuan (awır) başı большая часть наказания -
6 таяк ашату
сабак биргән таяк та бирә — кто у́чит, тот и нака́зывает
-
7 таяк бирү
= таяк ашату наказа́ть па́лкой, ро́згами -
8 таяк ору
бить па́лкой в наказа́ниеерак кияүнең башына чатыр коралар, якын кияүнең башына таяк оралар — (посл.) букв. (далёкому зя́тю - зонт над голово́й, бли́зкому зя́тю - па́лкой по голове́)
-
9 авыртмаган башка тимер таяк
-
10 авыртмас башка тимер таяк
= авыртмас башка тимер тарак; авыртмаган башка тимер таяк; авыртмаган башка тимер тарак (букв. желе́зная па́лка на здоро́вую го́лову; желе́зной па́лкой по здоро́вой голове́); (неожи́данная) беда́ на го́лову; вот не́ было печа́ли; не́ было печа́ли, так че́рти накача́ли -
11 авырткан башка тимер таяк
(букв. желе́зная па́лка на больну́ю го́лову; желе́зной па́лкой по больно́й голове́); уда́р по больно́й голове́; беда́ (уда́р) на больну́ю (бе́дную) го́лову -
12 күрсәткеч таяк
указа́тель; ука́зка ( школьная) -
13 чөке таяк
см. кәшәкә -
14 чукмар таяк
па́лица, булава́, кисте́нь -
15 tayaq
-
16 авырту
неперех.1) заболева́ть/заболе́ть; разба́ливаться/разболе́тьсятавышка колагың авыртыр — от шу́ма заболя́т у́ши
ятып укыма, күзең авыртыр — не чита́й лёжа, глаза́ заболя́т (бу́дут боле́ть)
эчең авыртса - авызыңны тый, күзең авыртса - кулыңны (тый) — (посл.) заболи́т живо́т - воздержи́сь от еды́, заболя́т глаза́ - уйми́ ру́ки
2) боле́ть, проболе́ть, поболе́ть || боль, бо́лиарканың авыртканын тоймау — не ощуща́ть бо́ли (бо́лей) в спине́
баш авыртуы — головна́я боль
бөтен тәнем авырта — всё те́ло боли́т; боль (бо́ли) во всём те́ле
эч авыртуы (эч авыртканы) басыла төште — боль в животе́ приути́хла
авырту тойгысы — болево́е ощуще́ние
3) в знач. прил. авырткан больно́йавырткан баш белән — с больно́й голово́й
авырткан бармагыңны бәйлә — перевяжи́ (себе́) больно́й па́лец
•- авырткан җир
- авыртуны баса торган
- авыртуны бетерә торган
- авыртканны баса торган
- авыртканны бетерә торган
- авыртып алу
- авыртып бетү
- авыртып йөрү
- авыртып китү
- авыртып тору••авырткан җиргә басу — наступа́ть/наступи́ть на больно́е ме́сто
- авыртмас башка тимер таякавырткан сөялгә басу — книжн. наступа́ть/наступи́ть на больну́ю мозо́ль
- авыртмас башка тимер тарак
- авыртмаган башка тимер таяк
- авыртмаган башка тимер тарак
- авырткан җиргә кагылу
- авырткан җиргә бәрелү
- авырткан җиргә төртү
- авырткан җиргә чәнчү
- авырткан җиргә сугу
- авырткан җиргә тию -
17 күрсәткеч
1. сущ.1) указа́тель, реги́стрисемнәр күрсәткече — именно́й указа́тель
предмет күрсәткече — предме́тный указа́тель
әдәбият күрсәткече — указа́тель литерату́ры (библиогра́фия)
2) мат. показа́тельдәрәҗә күрсәткече — показа́тель сте́пени
тамыр күрсәткече — показа́тель ко́рня
3) перен. ориенти́р, мая́кдөрес күрсәткеч сайлау — вы́брать пра́вильный ориенти́р
4) тех. прибо́р, измери́тель5) и́ндекс6) показа́тель (роста, развития чего-л.)культура үсешенең күрсәткече — показа́тель ро́ста культу́ры
күрсәткечләр тактасы — доска́ показа́телей
7) редко; см. күрсәткеч таяк2. прил.1) указа́тельныйкүрсәткеч багана — указа́тельный столб
күрсәткеч тамга — указа́тельный знак
күрсәткеч ук — указа́тельная стре́лка
2) тех. измери́тельныйкүрсәткеч прибор — измери́тельный прибо́р
• -
18 авыртмаган башка тимер тарак
-
19 авыртмас башка тимер тарак
-
20 айкану
См. также в других словарях:
таяк — 1. Гадәттә нәзек, төз агачтан яки төз ботактан ясалган озынча әйбер – башлыча таянып йөрү өчен кулл. Шул әйбернең махсус төрләре дирижер таягы 2. иск. Бер сажинга тигез озынлык үлчәү берәмлеге биш таяк җир уру 3. күч. Кыйнау, суктыру тур.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кәшәтаяк — диал. Боз яки җир өстендә туп яки алка сугудан торган спорт уенында кулл. тор. кәкре башлы таяк; рус. Клюшка 2. Шундый таяк белән уйнала торган уен … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таяклашу — Таяк белән сугышу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәпәчләнү — Таяк кебек кату … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
этажерка — Таяк яки такта терәкләргә аслы өсле шүрлекләр куеп ясалган ачык шкаф … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәпәч — 1. Кыска таяк 2. Кузна, буралы һ. б. ш. уеннарда: шакмакларны сызыктан яки оядан бәреп чыгарыр өчен ыргытыла торган кыска таяк 3. Көлтәгә сугып орлык төшерү өчен озын таякка каеш белән беркетелгән кыска таяк; чабагач таягы 4. күч. гади. Аңгыра,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кәшәкә — диал. Боз яки җир өстендә туп яки алка сугудан торган спорт уенында кулл. тор. кәкре башлы таяк; рус. Клюшка 2. Шундый таяк белән уйнала торган уен … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кендек — 1. Кеше яки хайван яралгысын ана организмы белән тоташтыра һәм яралгыны тукландыру каналы булып хезмәт итә торган көпшә 2. Корсак уртасындагы кечкенә генә батынкы урын (кендек кискәннән соң калган җөй) 3. Арбага алгы күчәрне тоташтырып куя торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пумала — 1. Көлне, корымны себерү, идән юу һ. б. ш. эшләр өчен бер очына мунчала яки чүпрәк бәйләнгән озын таяк 2. Нәр. б. буяу өчен гадәттә кыска таяк очына утыртылган кыл бәйләме. ПУМАЛА БАШ – Тузгак чәчле хатын кызга, яки гомумән хатын кызга карата… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таяклау — 1. Таяк белән кыйнау, җәзалау 2. иск. Таяк (2) берәмлеге белән җир үлчәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
указка — сөйл. Нәр. б. күрсәтү өчен хезм. итә торган, бер башы очлаеп беткән таяк, күрсәткеч таяк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
