Перевод: c черкесского на русский

с русского на черкесский

лIыхъужь

  • 1 лIыхъужь

    1. герой, храбрец
    / ЛэжьыгъэкIэ, лIыгъэкIэ пашэ, цIэрыIуэ.
    * Нарт лъэпкъыу зы щIыпIэ гуэрым щыпсэурт пелуан, лIыхъужь Уэзырмэдж. Ад. фольк. Сэ зэрысщIэжрэ лIыхъужьхэр я лIыгъэ уIэгъэ дыркъуэм иригушхуэу къогъуэгурыкIуэ. Хь. А.
    2. герой (романа, фильма и т. п.)
    / Роман, пьесэ, фильм, н. къ. хэт цIыху нэхъыщхьэ.
    Романым и лIыхъужь нэхъыщхьэ.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > лIыхъужь

  • 2 бжьамияпщэ

    музыкант, играющий на бжами
    / Бжьамий епщэныр зи IэщIагъэ.
    * ПщIэгъуалэм тесу ди бжьамияпщэм лIыхъужь хахуэхэр зауэм хуреджэ. Н. Ш.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > бжьамияпщэ

  • 3 гъур

    1. сухой; засохший
    / Гъуа, псыIагъэ зыщIэмытыж.
    Нартыху гъур. ЩIакхъуэ гъур.
    * ЩакIуэхэм пхъэ гъур мафIэшхуэ ящIащ. фольк. Лы гъур гъэжьа яшхыу.. шей пщтыр ефа иужь, Къущхьэхъу кIуэнухэр гъуэгу тоувэ. Хь. Хь.
    2. переносное худощавый; сухой, тощий
    / Лы мащIэ зытелъ, уэд.
    * Уэзы Муратыр щIалэ къуапцIэ гъурти лIыхъужь мыгъазэт. П. Б. Ар {Мэшыкъуэ} лIы гъур цIыкIут, цыуэ тетыр тхъуауэ. КI. Т. Аслъэныкъуэ.. и Iэ гъур цIыкIуитIыр и адэм ирешэкIри IэплIэ хуещI. Т. Хь. ЛIым и къуэгъурэ вым и гъуррэ. (погов.)

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > гъур

  • 4 дэлъагъун

    (делъагъу) перех. гл. заметить что-л. за кем-л., видеть что-л. в ком-л.
    / Зыгуэрым хьэлу хэлъу, ищIаIауэ е бгъэдэлъIауэ лъагъун.
    * Сэ лIыхъужь мыужьыхым Къемэт цIыхугъэу дэслъэгъуар бжесIэнщ. КI. Т.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > дэлъагъун

  • 5 джатэрыхахуэ

    устар. искусно владеющий мечом; храбрый ( о войне)
    / Джатэ гъэбзэным хуэIэзэ; хахуэ, лIыхъужь.
    ЛIыр шыщхьэмыгъазэу джатэрыхахуэ жыхуаIэхэм ящыщт.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > джатэрыхахуэ

  • 6 къытелъэлъэн

    (къытолъалъэ) неперех. гл. см. телъэлъэн.
    * ЛIыхъужь дамыгъэкIэ зэщIэбла щIалэм ЛъагапIэм тету шэр къытолъалъэ. фольк.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > къытелъэлъэн

  • 7 къуапцIэ

    смуглый
    / Къамылыфэ; фIыцIэ.
    * Уэзы Муратыр щIалэ къуапцIэ гъурти лIыхъужь мыгъазэт. П. Б.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > къуапцIэ

  • 8 лIыхъужьыгъэ

    героизм, храбрость
    / ЛIыхъужь псалъэм къытекIа щыIэцIэ.
    * ЛIыхъужьыгъэ зехьэн. Абы {уэрэдым} къыхэкIырт гъущIым хуэдэ лIыхъужьыгъэр. Iуащхь.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > лIыхъужьыгъэ

  • 9 нарт

    миф. нарт; богатырь, витязь ( в адыгских народных преданиях) ¦ нартский
    / IуэрыIуатэм къызэрыхэщымкIэ, ижькIэ щыIа адыгэ лIыхъужь лъэпкъ абы ехьэлIа.
    * Нарт лIыхъужьхэм я щIыналъэу щыта ди хэкур махуэ къэскIэ нэхъ щIэращIэ, нэхъ дахэ мэхъу. Iуащхь. Нарт шу гупхэр мэхасэри зэщIошасэри ныдокI, иныжьыдзэм еуэну, чынтыдзэшхуэр хагъэщIэну. Къэб. п. и ант.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > нарт

  • 10 нэс

    I послелог. до
    / Зыгуэрхэм яку зэману е жыжьагъэу дэлъыр къызэрагъэлъагъуэм пыувэ псалъэ.
    * Хъуэжэ хьэжыгъэр къищтэри ефэндым и унэм нэс къыхуихьыжащ. Хъу. и таур.
    II нареч. до, около, приблизительно
    / Куэдагъ, бжыгъэ, мардэ сыт хуэдэхэр хуэгъэфэщауэ щыжаIэм деж "нэблагъэ" мыхьэнэр иIэу къагъэсэбэп.
    * Хьэджафэ защIэу дэ диIащ щитIым нэс. Iуащхь.
    III настоящий; превосходный
    / Зэрыщытыпхъэм тет, щыщIагъэ зимыIэ, икъукIэ фIы.
    * ЛIыхъужь нэс. ЦIыху нэс. Хьэуэ, къыхуэт щымыIэу лIы нэсщ а ХьэпащIэ!.. Iуащхь.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > нэс

  • 11 пщIэгъуалэ

    / Цы хужь зытет (шы).
    * ПщIэгъуалэм тесу ди бжьамияпщэм лIыхъужь хахуэхэр зауэм хуреджэ... фольк.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > пщIэгъуалэ

  • 12 трагедие

    трагедия ( жанр)
    / Зэныкъуэкъуныгъэ ткIий (нэхъыбэм лIыхъужь нэхъыщхьэ щыхэкIуадэу) лъабжьэ зыхуэхъуа драматическэ тхыгъэ.
    Трагедие гууз. Трагедие гъэувын.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > трагедие

  • 13 хуеджэн

    I (хуреджэ) перех. гл. призвать к чему-л.
    / Iуэхугъуэ гуэрым епшэлIэну, щытыкIэ гуэрым ибгъэувэну, ибгъэтыну зыгуэр тегъэгушхуэн, къыхуэгъэушын.
    * ПщIэгъуалэм тесу ди бжьамияпщэм лIыхъужь хахуэхэр зауэм хуреджэ. Н. Ш.
    II (хуоджэ) неперех. гл. учиться чему-л. (какому-л. искусству, ремеслу и т. п.)
    / IэщIагъэ, щIэныгъэ хэха гуэрым еджэн.
    IэщIагъэм хуеджэн.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > хуеджэн

  • 14 хъыжьей

    горячий (о человеке, коне)
    / Хуабжьу хъыжьэ, лIыхъужь.
    * НэсрэнжьакIэу лIы хъыжьей... Къэб. п. и ант.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > хъыжьей

  • 15 цIэрыIуэ

    знаменитый, известный, популярный
    / ЩIыхьышхуэ зиIэ, псоми, яцIыху.
    * ЛIыхъужь цIэрыIуэ. ТхакIуэ цIэрыIуэ.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > цIэрыIуэ

  • 16 шабзэшэ

    устар. стрела ( для лука)
    / И пэр псыгъуэу, и кIэр жьэдэхауэ шабзэкIэ ядзыр.
    * {МэзылIым:} - ЛIыхъужь куэдым я шабзэшэр къысхуадзакIи, мы си щIыфэ афэ быдэм ар пхымыкI. Акъ. З.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > шабзэшэ

  • 17 шэпIащэрыуэ

    1. крупнокалиберный
    / ШэшхуэкIэ уэ Iэщэ.
    * Ержыбыжьыр Бэчмырзэ къыфIехри шэпIащэрыуэ гыныгъуитIкIэ еузэд. Ш. А.
    2. переносное храбрый, отважный
    / Хахуэ, лIыхъужь.
    * Щолэхъужьыр Iэпхъуамбэ пIащэт, Щолэхъужьыр шэпIащэрыуэт. фольк.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > шэпIащэрыуэ

  • 18 щауэ

    1. жених в период свадьбы
    / Фыз къишагъащIэу хьэгъуэлIыгъуэ зращIэкI щIалэ.
    * Нэхущ вагъуэр къыщIэкIащ, щауэ щIалэр щIэкIыжащ. фольк.
    2. парень
    / Зи къэшэгъуэ хъуа; щIалэ.
    * Уэзы Муратыр щауэ къуапцIэ гъурти лIыхъужь мыгъазэт. П. Б. Нартхэ я щауэ зей щымыуэжын. Къэб. п. и ант.
    Щауэ ишыжын этн. совершить свадебный обряд возвращения жениха домой.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > щауэ

  • 19 щIэлъын

    (щIэлъщ) неперех. гл. 1. лежать где-л., под чем-л.
    / Зыгуэрым и щIагъым е унэ с. ху. гуэрым и кIуэцIым щыщылъын.
    Жыг щIагъым щIэлъын. ПIэщхьагъым щIэлъын.
    2. лежать, находиться ( в больнице)
    / Сымаджэщым пIалъэкIэ ущыIэу, къыщоIэзэу щытын.
    3. переносное содержаться в чем-л. (напр. об иронии в слове)
    / Зыгуэрым зыгуэр(щIагъыбзэр псалъэм) къыхэбгурыIукIыу щытын, (уэрэд, псалъэ с. ху.) щыжыпIэкIэ къыхэнэхукIыу мыхьэнэщIэ гуэр щIэтын.
    * ЩIалэм и псалъэхэм щIагъыбзэ щIэлът. Iуащхь.
    5. быть похороненным
    / ЛIар щIалъхьауэ щытын.
    * ЩIэлъщ ди кхъэм ЛIыхъужь куэд, Хэкум папщIэ псэр ятауэ. Iуащхь.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > щIэлъын

  • 20 эпос

    эпос
    / Лъэпкъ псом зэдай, зы темэм къызэщIиубыдэ цIыхубэ уэрэд, хъыбарыжь гуп.
    * Нарт эпос.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > эпос

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»