-
1 көнчыгыш
1. сущ.восто́ккө́нчыгыштан көнбатышка кадәр — от восто́ка до за́пада
йөз белән кө́нчыгышка борылу — поверну́ться лицо́м на восто́к
илнең кө́нчыгышы — восто́к страны́
кө́нчыгышка сәяхәт — путеше́ствие на Восто́к
Гарәп кө́нчыгышы — Ара́бский Восто́к
2. прил.Якын кө́нчыгыш — Бли́жний Восто́к
восто́чныйкө́нчыгыш чик — восто́чная грани́ца
тауның кө́нчыгыш ягы — восто́чная сторона́ горы́ (скло́на)
кө́нчыгыш илләр — восто́чные стра́ны, Восто́к
Көнчыгыш Азия — Восто́чная Азия
кө́нчыгышны өйрәнүче галим — учёный-востокове́д
кө́нчыгышны өйрәнү фәне — востокове́дение, ориентали́стика
Көнчыгышка сәяхәт — путеше́ствие на Восто́к
-
2 көнчыгыш
geogr. Osten m.ерак көнчыгыш Ferner Osten m.якын көнчыгыш Naher Osten m.урта көнчыгыш Mittlerer Osten m. -
3 көньяк-көнчыгыш
1. сущ.ю́го-восто́к2. прил.болытлар көньяк-көнчыгышка агалар — ту́чи плыву́т на ю́го-восто́к
ю́го-восто́чный ( ветер)илнең көньяк-көнчыгыш чиге — ю́го-восто́чная грани́ца страны́
-
4 төньяк-көнчыгыш
1. сущ.се́веро-восто́к; с се́веро-восто́ка2. прил.се́веро-восто́чныйтө́ньяк-кө́нчыгыш өлкә — се́веро-восто́чная о́бласть
-
5 көнчыгыш белгече
ориентали́ст -
6 көнчыгыш
doğu -
7 көнчыгыш
-
8 көньяк-көнчыгыш
Südosten m. -
9 төньяк-көнчыгыш
Nordosten m. -
10 көнчыгыш
-
11 төньяк-көнчыгыш
1. сущ. северно-восток 2. прил. северо-восточный -
12 ерак
1. нареч.; прям.; перен.далеко́алар бездән ерак торалар — они́ живу́т далеко́ от нас
әле көзгә бик ерак — до о́сени ещё о́чень далеко́
миңа аның кебек булырга ерак шул — мне ещё далеко́ до него́
••2. прил.әкрен барсаң, ерак китәрсең — погов. ти́ше е́дешь, да́льше бу́дешь
1) в разн. знач. далёкий, да́льний, отдалённыйерак юл — далёкий (да́льний) путь
ерак күршеләр — да́льние сосе́ди
ерак авылда яшәү — жить в отдалённой дере́вне
ерак тарих битләре — далёкие страни́цы исто́рии
ерак яшьлек еллары — го́ды далёкой (отдалённой) ю́ности
ерак космик элемтә үзәге — центр да́льней косми́ческой свя́зи
ерак киләчәккә карап — с прице́лом на отдалённое бу́дущее
2) чужеда́льних народно-поэт. да́льний, далёкий (край)ерак илләрдә — в чужеда́льних стра́нах
3) да́льний; да́льне-ерак Көнчыгыш — Да́льний Восто́к
дөнья әйләнә ерак сәяхәткә чыгу — отпра́виться в да́льнее кругосве́тное пла́вание (путеше́ствие)
ерак көнчыгыштагы — дальневосто́чный
ерак көнчыгыш районнары — дальневосто́чные райо́ны
4) прям.; перен. отдалённый, да́льний; глубо́кий; глуби́нный, захолу́стныйерак Себергә китү — пое́хать в глуби́нную Сиби́рь
ерак тыл — глубо́кий (далёкий, отдалённый) тыл
ерак тарих — глубо́кая старина́
ерак районнарны йөреп чыгу — объе́здить да́льние райо́ны
5) спорт. дли́нныйерак арага йөгерү ярышлары — соревнова́ния по бе́гу на дли́нные диста́нции
6) перен. отдалённый, да́льнийерак охшашлык — отдалённое схо́дство
ерак туганнар (кардәшләр) — да́льние ро́дственники
7) перен. чу́ждый, далёкий (кому-л.; чему-л.), далёк (от кого-л., чего-л.) (от писательского круга, литературного мира, искусства и т. п.)фәннән ерак булу — быть далёким от нау́ки
8) в функ. сказ. далёк (от какой-л. мысли)ул ашыгыч нәтиҗә ясаудан ерак иде — он был далёк от поспе́шного вы́вода
9) перен. маловероя́тный, сомни́тельный•- ерак әби
- ерак баба
- ерак бабай
- ерак гасырлардан
- ерак җир••ерак араны якын итеп (ерак юлны якын итеп; ерак җирне якын итеп) — не счита́ясь с расстоя́нием
ерак күрү — см. ерактан күрү
ерак тору — быть далёким (от совершенства, правдивости)
ерак тоту — держа́ть на расстоя́нии
- ерак китә алмауерак та түгел — недалеко́
- ерак итү
- ерак кылу
- ерак булу
- ерак тору
- ерак йөрү
- ерак киная
- ерак китү -
13 краб
сущ.; зоол.краб || кра́бовыйЕрак Көнчыгыш крабы — дальневосто́чный краб
краб консервасы — консе́рвы из кра́бов
краб кыскычы — клешня́ кра́ба
- краб тотукраб җәтмәсе — кра́бовые се́ти
-
14 мелодика
сущ.; иск.1) мело́дика ( учение о мелодии)Көнчыгыш илләр мело́дикасы — мело́дика восто́чных стран
2) мело́дика ( совокупность мелодических средств)сөйләм мело́дикасы — мело́дика ре́чи
-
15 скульптура
сущ.; в разн. знач.скульпту́ра || скульпту́рныйкөнчыгыш скульпту́расы — восто́чная скульпту́ра
мәрмәр скульпту́ра — мра́морная скульпту́ра
монументаль скульпту́ра — монумента́льная скульпту́ра
скульпту́ра сурәте — скульпту́рное изображе́ние
-
16 славян
сущ.славяни́н, славя́нка || славя́нскийкөнчыгыш славяннар — восто́чные славя́не
славян телләре — славя́нские языки́
иске славян теле — старославя́нский язы́к
-
17 убылма
1. сущ.; геол.обва́л, сброс, прова́л, о́ползеньзур убылмалар барлыкка килү — происхо́дят больши́е обва́лы
2. прил.Көнчыгыш Африка убылмалары — Восто́чно-Африка́нские прова́лы
сбро́совыйубылма иңкүлек — сбро́совая впа́дина
-
18 халык
сущ.; = халкы1) наро́д (как население (какой-л.) страны, государства), народонаселе́ниетатар халкы — тата́рский наро́д
Көнчыгыш халыклары — восто́чные наро́ды, наро́ды Восто́ка
2) собир. наро́д, лю́ди; ма́сса, ма́ссы || наро́дный ( промысел)хезмәт халкы — трудово́й наро́д, трудя́щиеся
бүлмә тулы халык — в ко́мнате полно́ наро́ду (люде́й)
урам халкы — лю́ди на у́лице, прохо́жие
халык белән эш итү — вести́ рабо́ту с ма́ссами
диңгез кипмәс, халык үлмәс — (посл.) мо́ре не вы́сохнет, народ не умрёт
атаң улы гына булма, халыкның да улы бул — (погов.) не будь то́лько сы́ном своего́ отца́, будь сы́ном своего́ наро́да
3) национа́льность, наро́дность, пле́мятөньяк халыклары — наро́дности Се́вера
борынгы күчмә халыклар — дре́вние кочевы́е племена́
барлык халыклар телендә — на языка́х всех национа́льностей
4) населе́ние, (се́льские) жи́тели; селя́нешәһәр халкы — (жи́тели) городско́е населе́ние, горожа́не
Казан халкы — жи́тели Каза́ни, каза́нцы
җирле халык — ме́стное населе́ние
халыкның тыгызлыгы — пло́тность населе́ния, населённость
атау халкы — обита́тели о́строва, островитя́не
5) толпа́, гру́ппа (люде́й); наро́дищехалык арасыннан кычкыру — кри́кнуть из толпы́
дөнья хәтле халык җыелды — наро́дищу набрало́сь тьма-тьму́щая
6) разг. пу́блика || публи́чныйзалдагы халык — пу́блика в за́ле, зри́тели
халык алдында чыгыш ясау — вы́ступить пе́ред пу́бликой
галёрка халкы — пу́блика (зри́тели) на галёрке, галёрка
халык библиотекасы — публи́чная библиоте́ка
7) перен. шутл. и ирон. пле́мя; наро́дец, род, поро́датынгысыз студент халкы — беспоко́йное пле́мя студе́нтов
мәче халкы — коша́чий род (пле́мя)
бүре халкы — во́лчий род, во́лки
•- халык арасында
- халык власте
- халык демократиясе
- халык җыелышы
- халык контроле
- халык фронты
- халыкка каршы -
19 цивилизацияле
прил.цивилизо́ванныйцивилиза́цияле Көнчыгыш илләре — цивилизо́ванные стра́ны Восто́ка
-
20 экономика
сущ.; эк.1) эконо́мика ( совокупность производственных отношений данного общественного строя)2) эконо́мика (хозяйственная жизнь; состояние хозяйств, хозяйственной деятельности)3) эконо́мика ( научная дисциплина); см. тж. икътисад || экономи́ческийфеодализм чоры эконо́микасы — эконо́мика пери́ода феодали́зма
илнең көнчыгыш районнары эконо́микасы — эконо́мика восто́чных райо́нов страны́
эконо́мика факультеты — экономи́ческий факульте́т
- 1
- 2
См. также в других словарях:
төньяк-көнчыгыш — 1. Горизонтның төньяк һәм көнчыгыш тарафлары арасындагы өлеше, төньяк һәм көнчыгыш арасындагы юнәлеш … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көньяк-көнчыгыш — Горизонтның көньяк белән көнчыгыш арасындагы ягы; шул яктагы урын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көнчыгыш — 1. Дөньяның дүрт ягының берсе: горизонтның көнбатышка каршы булган, кояш чыккан ягы 2. (баш хәрефтән языла) Көнбатыш Европадан көнчыгышка таба урнашкан илләр. К. халыкларына, К. культурасына хас, шуларга караган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәре — 1. Христиан динендә: баганага, таякчыкка яки борыска аркылы беркетелгән бер я берничә кыска борыстан (таякчыктан) торган табыну әйбере һәм символы; Хач 2. Шул рәвештәге орден яки медаль 3. Үзара кисешкән ике сызыктан торган билге, галәмәт 4. Дини … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хан — тар. 1. Урта гасырларда күп кенә Көнчыгыш илләрендә феодаль идарәчегә бирелә торган дәрәҗә (титул) ; шул дәрәҗәдәге кеше 2. Кайбер Көнчыгыш илләрдә нәселдән килә торган дворянлык дәрәҗәсе; шул дәрәҗәдәге кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шәрык — иск. кит. 1. Көнчыгыш 2. Көнчыгыш халкы, Азия халкы һәм илләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ак — I. 1. Кар, сөт һәм акбур төсенә якын ачык төс 2. Чиста, керсез. күч. Эчкерсез, саф, гөнаһсыз 3. Чал ак сакаллы карт 4. Гражданнар сугышында большевикларга каршы булган ак офицер и. АКЛАР – Контрреволюционерлар, акгвардиячеләр, большевизм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
белорус — Белоруссиядә яши торган көнчыгыш славян халкы һәм шуның бер кешесе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
варяг — IX X гас. Көнчыгыш Европа җирләренә басып кергән норманнарның русча атамасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вәзир — Урта гас. Якын һәм Урта Көнчыгыш илләрендә: патша яки ханның дәүләт эшләрен башкаручы иң зур дәрәҗәле вәкиле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гиббон — Көньяк көнчыгыш Азиядә яши торган кешесыман маймыл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге