кæдæппын

хæфсæн йæ лæппын хуры тын – погов. для лягушки ее детеныш – луч солнца (соотв. для каждой матери ее ребенок лучше всех)

лæппын хъуын – пушек (на голове у младенца)

Æххæст ма Хъуыдæберды куы фенин, кæдæппын дзы исты æрæвзæрид. – Заодно бы увидеть Кудаберда – авось из этого что-нибудь выйдет. (Хъороты Д., Æз нæ уыдтæн, гæды уыди)

Чи зоны, æцæг сæ дзырдæй-дзырдмæ фæфыста Тугъан (мах æм уынæм Чермены бæрджытæ), фæлæ Баймæты таурæгътæ æппын æнæагайдæй ада-гъа бацыдаиккой уацаумæ. – Может и действительно слово в слово писал Туган (в нем мы видем приметы Чермена), но сказания Баймата едва ли вошли бы в повесть без изменений. (Дзуццаты Х.-М., уац «Мæрдтыбæсты фæсмон кæндзæн?»)

Цы ма йын бахæс кодтой æппын фæстагмæ – уый мидæггаг кæрты стыр бæстыхайы дыууæ агъуысты ’хсæн къахвæндæгтæ дурастæрд скæнын; уый сыл дзæххор байтыдта, йæ сæрыл та йын цавæрдæр чъиуджын æлыгæй бæзджын фæлтæр сæвæрдта, æмæ-иу уыцы фæндæгтыл уарыны фæстæ азмæлæнтæ нал уыд. – цъыф-иу афтæ ныххæцыд къæхтыл – Последнее, что ему поручили, было вымостить дорожки внутреннего двора, соединявшие два корпуса здания; он их посыпал щебнем, а сверху положил толстый слой какой-то особенно вязкой глины, сделав эти дорожки совершенно непроходимыми после дождя. (Гæздæнты Г., На острове. Тæлмацгæнæг – Гусалты Б.)

Дыууæ лæппын хæфсы ссæст хæмпæлмæ сбырыдысты æмæ ныхас кæнынц. – Два лягушонка взобрались на примятый бурьян и стали беседовать. (Брытъиаты Е., Цад)

Иу индиаг сахар Сураты уыди кофецымæн. Уырдæм алы бæстæтæй æмбырд кодтой бæлццæттæ æмæ-иу арæх ныхас кодтой. – Была в индийском городе Сурате кофейная. И сходились туда из разных земель проезжие и иностранцы и часто беседовали. (Л. Толстой, Суратская кофейня. Тæлмацгæнæг – Æмбалты Ц.)

Нал кæнынц æппын æнцой. – (Они) совсем не находят покоя. (Барахъты Г., Уæлладжыры кадæг)

Бирæты æххæст нæ уырныдта, Хазби кæй фæзиан, уый. – Многие до конца не верили, что Хазби умер. (Джиоты Д., Иликъо)

Æххæст ма Хъуыдæберды куы фенин, кæдæппын дзы исты æрæвзæрид. – Заодно бы увидеть Кудаберда – авось из этого что-нибудь выйдет. (Хъороты Д., Æз нæ уыдтæн, гæды уыди)