-
1 исемдәш
1. сущ.тёзка; см. тж. адаш2. прил.одноимённый (населённый пункт, завод, колхоз)исемдәш шәһәрләр — одноимённые города́
-
2 исемдәш
isimdeş, adaş -
3 исемдәш
-
4 исемдә генә
одно́ (то́лько) назва́ние; то́лько называ́ются -
5 исемдәшлек
сущ. -
6 ис
I сущ.1) за́пах, духборыны ис сизми — он (букв. его́ нос) не чу́вствует за́паха
шомырт чәчәкләре исе — за́пах черёмухи
2) уга́р, чад || уга́рныймунчада ис бар — в ба́не чу́вствуется уга́р
башка ис тиде — я угоре́л
3) перен. при́вкусбалык шулпасыннан төтен исе килә — от ухи́ па́хнет ды́мом
•- ис газыII сущ.1) па́мятьаның сүзләре истә калды — его́ слова́ оста́лись в па́мяти
2) созна́ние, чу́вствоисен җуйды — потеря́л созна́ние
3) здоро́вый ум, ра́зум, рассу́докисемдә барында — пока́ по́мню; пока́ держу́ в па́мяти
исендә башка нәрсә — его́ ум за́нят други́м
исеңдә барда, итәгеңне яп — (посл.) пока́ не по́здно, сде́лай свои́ дела́
4)а) в ф. исемдә я хорошо́ по́мню;б) в ф. исеңдәме? а ты по́мнишь? а по́мнишь, когда́5) в ф. исемдә название игры для проверки и укрепления памяти••- ис аву- ис алу
- ис җыю
- ис керү
- ис китәрү
- ис китмәгәндә
- ис китмәстән
- ис китү
- исе дә калмау
- исе дә китми
- исең киткән икән
- исең киткән иске чикмән итәгенә
- исе дә юк
- исеңдә юк
- истә дә юк
- искә алмыйча үтү
- искә алу
- искә алынган
- искә кереп чыкмады
- искә килү
- искә китерү
- искә төшерү
- искә төшү
- истә кала торган
- истә тоту
- истән чыгу
- истән чыгару
- истән яздыру
- истән язу
- истән таю
- истән язып
- истән язар дәрәҗәдә -
7 исем
1) и́мя, имена́ || именно́йисемегез ничек? — как ва́ше и́мя? как вас зову́т?
кемнедер исеме белән атау — звать кого-л. по и́мени
исемнәр күрсәткече — именно́й указа́тель
2) назва́ние, наименова́ние (книги, кинофильма, деревни, города, растения)чәчәкләрне исемнәре белән билгеләү — по назва́нию определи́ть цветы́
3) (доброе) и́мя, сла́ва, изве́стностьяхшы исем — до́брое и́мя
яман исем — худа́я сла́ва
исеме дөньяга мәгълүм галим — всеми́рно изве́стный учёный; учёный с мировы́м и́менем
4) зва́ние (деятеля науки, заслуженного артиста)мактаулы исем бирү — присво́ить почётное зва́ние
5) прозва́ние, про́звищеатның исеме Маймыл — кли́чка ло́шади Обезья́на
аңа исем тактылар — ему́ да́ли про́звище
6) в косв. п.а) исеменнән от и́мени, от лица́, и́менем кого-л.; чего-л.халык исеменнән — от и́мени наро́да
закон исеменнән — и́менем зако́на
б) исеменә на чьё-л. и́мядиректор исеменә хат — письмо́ на и́мя дире́ктора
7) лингв. и́мя существи́тельное || именно́йкүмәклек исемнәре — нарица́тельные имена́
исем төрләнеше — именно́е склоне́ние
•- исем кушу
- исем йөртү
- исем кую
- исем туе
- исем бәйрәме
- исем фигыль
- исем шәриф
- исем шәрифләр••исемгә (чыгу) — приобрести́ дурну́ю сла́ву (репута́цию); осла́виться
исеме бар, җисеме юк — см. исемдә генә
исеме белән атау — называ́ть ве́щи свои́ми имена́ми
исеме дә ишетелмәү — и в поми́не нет
исеме китү — слыть, сла́виться; просла́виться
исеме корысын! — что́бы ему́ пропа́сть
исемем (фәлән) булмасын! — не будь я ( Иван), е́сли!
- исемдә генәисеменә карама, җисеменә кара — (посл.) не смотри́ на кли́чку, а смотри́ на пти́чку
См. также в других словарях:
исемдәш — Адаш. Бер үк исемле, бер үк исемдәге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
электроскоп — Җисемдә электр корылмалары барлыгын белдерә торган прибор … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
адаш — (АДАШЛЫК) – Кем белән дә булса бер үк исемдәге кеше. Шул кешегә эндәшү сүзе. (к. : Ат (II) ) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бабасыр — Кешенең туры эчәгендә яшәүче вак кына паразит (нематод). БАБАСЫР УТЫ – Шул ук исемдәге семьялыктан, күбесенчә таулы урыннарда үсә торган зәп зәңгәр чәчәкле күпьеллык үлән; рус. Горечавка … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бавыр — 1. Организмда үт бүлеп чыгара һ. б. процессларны башкара торган эчке орган 2. Түш, күкрәк; гәүдәнең алгы өлеше баланы бавырга кысып үстерәләр 3. күч. Йөрәк; күңел, бәгырь. БАВЫР МҮГЕ – Мүкнең шул ук исемдәге класска керә торган бер төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җылылык — 1. Җисемдә атом, молекулаларның тәртипсез кызу хәрәкәтеннән барлыкка килгән энергия төре. Һавага таралган шул энергия 2. Әйбернең кызулык дәрәҗәсе, температурасы. Җылы булу хәле 3. Башкаларга карата җылы караш, якын итү хисе. Рәхәтлек, күңелне… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
критик — I. с. Кискен үзгәрешкә китерә торган, кискен үзгәреш башлангычы булган. Иң кыен, куркыныч критик нокта. КРИТИК ТЕМПЕРАТУРА – Җисемдә сыек халәт белән пар халәте арасында аерма бетү температурасы. II. КРИТИК РЕАЛИЗМ – Әдәбияттә һәм сәнгатьтә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
масса — I. 1. Җисемдәге матдәнең микъдарын билгели торган зурлык; җисемнәрнең инерциясен һәм гравитацион үзенчәлекләрен үлчәү берәмлеге 2. Нәр. б. микъдары, күләме су м. сы 3. Камыр сыман, формасыз матдә; нәр. б. куе яки ярым сыек катнашмасы. II. МАССА – … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ядәч — Кошларда дуга сыман бөгелгән күкрәк сөяге. ЯДӘЧ АЕРУ (АЕРЫШУ) – Отыш уены; Ике кеше ядәчне аера да, шуннан соң исемдә сүзен әйтмичә бер береннән бер әйбер дә алмыйлар; берсе әйбер алганда ул сүзне әйтергә онытса, әйбер биргән кеше ядәч дип әйтә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
