-
1 карау
I неперех. и перех.1) в разн. знач. смотре́ть, посмотре́ть, гляде́ть, погляде́ть || взглядтәрәзәләрдән карау — смотре́ть в о́кна
киләчәккә ышаныч белән карау — с наде́ждой смотре́ть в бу́дущее
күзләре ачулы карый — глаза́ глядя́т зло́бно
бинокльдән карау — смотре́ть в бино́кль
балет карау — смотре́ть бале́т
мәсьәләгә җитди карау — смотре́ть на вопро́с серьёзно
2) перех.а) смотре́ть, осма́тривать/осмотре́ть, рассма́тривать/рассмотре́ть (кого-л., что-л.)иртәгә квартираны карарга барабыз — мы за́втра идём смотре́ть кварти́ру
картиналар галереясын карау — осмотре́ть карти́нную галере́ю
б) смотре́ть, осмотре́ть; производи́ть/произвести́ осмо́тр, обсле́дование || осмо́травыруны карау — смотре́ть больно́го
врач җәрәхәтне карады — врач осмотре́л ра́ну
3) перех. рассма́тривать/рассмотре́ть, разбира́ть/разобра́ть, обсужда́ть/обсуди́ть || рассма́тривание, рассмотре́ние, разбо́р, разбира́тельство, обсужде́ниеутырышта күп мәсьәләләр карадык — на заседа́нии разбира́ли мно́го вопро́сов
суд бүген мөлкәт бүлүне карый — суд рассма́тривает сего́дня де́ло о разде́ле иму́щества
4) неперех.; перен. смотре́ть, гляде́ть, относи́ться/отнести́сь (каким-л. образом к кому, чему-л.) || отноше́ниетәнкыйтькә төрлечә карау — относи́ться к кри́тике по-ра́зному
шикләнеп карау — смотре́ть с подозре́нием
эшкә намус белән карау — добросо́вестное отноше́ние к рабо́те
җавапсыз карау — относи́ться безотве́тственно
5) перен. смотре́ть, посмотре́ть, счита́ться (с кем, чем-л.); обраща́ть внима́ниекешегә карап торма, үз эшеңне эшли бир — не обраща́й внима́ния на люде́й, де́лай своё де́ло
6) неперех.а) смотре́ть, посмотре́ть, счита́ть (кем-чем-л.); принима́ть/приня́ть (за кого-л., что-л.)туганыңа караган кебек кара — смотри́ как на родно́го чело́века
эшлексез дип карау — счита́ть безде́льником
хатыны дип карау — приня́ть за жену́
б) разг. смотре́ть, рассма́тривать/рассмотре́ть, счита́ть, полага́ть, ду́матьбулдыра алмас дип карау — ду́мать, что не спра́вится (не смо́жет)
сезнең тәкъдимне реаль дип карарга була — ва́ше предложе́ние мо́жно рассма́тривать как реа́льное
7) перех. смотре́ть, гляде́ть, присма́тривать/присмотре́ть, уха́живать (за больным, животным, порядком и т. п.); ня́нчить ( ребёнка), ня́нчиться ( с ребёнком), забо́титься, позабо́титься (о ком-л., чём-л.); оберега́ть (кого-л., что-л.); ока́зывать/оказа́ть ухо́д || осмо́тр, смотр, присмо́тр, ухо́д; забо́табакча карау — уха́живать за са́дом
маллар карау — уха́живать за живо́тными
балаларны карау — присма́тривать за детьми́
8) перех. воспи́тывать/воспита́ть, дава́ть/дать на пропита́ние, содержа́ть, опека́ть (кого-л.); помога́ть/помо́чь ( материально) || воспита́ние, содержа́ние на иждиве́нии, по́мощьата-ананы карау — помога́ть материа́льно роди́телям
абыйсы сеңлесен бик озак карады — брат сестру́ о́чень до́лго воспи́тывал
9) перех. подде́рживать/поддержа́ть, содержа́ть (в каком-л. состоянии, виде) || подде́рживание, содержа́ниеөйне яхшы карау — хорошо́ содержа́ть дом
10) перех. смотре́ть, ду́мать, забо́титься, позабо́титься, беспоко́иться, пе́чься (о ком-л., чём-л.) || забо́таүз файдаңны гына карау — забо́титься то́лько о свое́й вы́годе
чыгып китүне генә карау — ду́мать то́лько об ухо́де
һәркем үз ягын карый — ка́ждый печётся о себе́
11) перех. смотре́ть, проверя́ть/прове́рить (капканы, ловушки, сети, птичьи гнёзда и т. п.) || прове́рка12) неперех. смотре́ть, гляде́ть, выходи́ть/вы́йти, быть обращённым (куда-л.)тәрәзәләре бакчага карый — их о́кна выхо́дят в сад
йортның капкасы диңгезгә карый — воро́та до́ма обращены́ к мо́рю
13) смотре́ть, видне́ться, выгля́дывать (откуда-л.)болытлар арасыннан кояш карый — выгля́дывает из-за туч со́лнце
14) неперех.; перен. быть в ве́дении, принадлежа́ть, относи́ться, зави́сеть, быть в зави́симости (от кого-л., чего-л.)бу әсәр ХVIII йөзгә карый — э́то произведе́ние отно́сится к XVIII ве́ку
бу җирләр кайсы колхозга карый? — к како́му колхо́зу принадлежа́т э́ти зе́мли?
15) неперех.; перен.; разг. смотре́ть, гляде́ть, погляде́ть, подража́ть (кому-л.), брать приме́р (с кого-л.)ник иптәшләреңә карыйсың? — заче́м смо́тришь на това́рищей?
алдынгыларга карау — смотре́ть на передовико́в
безгә карап бала да җырлаган була — подража́я нам, и ребёнок пыта́ется петь
16) неперех.; перен.; разг. смотре́ть, суди́ть, составля́ть сужде́ния, заключе́ния (обращая внимание на какую-л. одну сторону вещей)кешенең сүзенә карама, эшенә кара — (посл.) о челове́ке суди́ не по слова́м, а по дела́м
17) неперех.; разг. смотре́ть, загля́дывать; обраща́ть/обрати́ть внима́ние, загля́дываться, интересова́ться, заинтересова́ться (кем-л.)ул хатын-кызларга карый — он обраща́ет внима́ние на же́нщин
18) неперех.; перен. смотре́ть, гляде́ть, погляде́ть, обраща́ть/обрати́ть внима́ние, счита́ться (с чем-л.)тыюга карамау — не обраща́ть внима́ния на запре́т
буранга карамый — несмотря́ на бура́н
авыруына карап тормадым — не погляде́л, что он боле́ет
19) повел.; в знач. межд. смотри́(те), гляди́(те)а) выражает предупреждение, предостережение или угрозукара, таеп китмә! — смотри́, не поскользни́сь
кара, йоклама! — гляди́, не усни́!
карагыз, миңа эләкмәгез! — гляди́те, не попада́йтесь мне!
б) выражает удивление, изумление (чем-л.)кара нинди! — смотри́, како́й!
кара, ничек батырлана! — смотри́, как храбри́тся!
20) в знач. вводн. сл. карыйм, карармын, карарбыз смотрю́ (смо́трим); посмотрю́ (посмо́трим)карыйм, сез бөтенләй икенче кеше икәнсез — смотрю́, ока́зывается, вы совсе́м друго́й челове́к
карармын, нишләрсең икән — посмотрю́, что бу́дешь де́лать
21)а) в сочет. с деепр. на -п про́бовать, попро́бовать, пыта́ться, попыта́тьсяашап карау — про́бовать есть; снима́ть про́бу
язып карау — про́бовать писа́ть
уйлап карау — попыта́ться ду́мать
тырышып карау — попыта́ться
б) в повел. ф. после частицы кына (кенә) выража́ет предупреждение, угрозу попро́буй-ка, попро́буй сметьязып кына кара — попро́буй-ка напиши́!
тиеп кенә кара! — то́лько попро́буй тро́нь!
22) в знач. нареч. карапа) разбо́рчиво, вы́борочнотовар алсаң, карап ал — (погов.) покупа́й това́р разбо́рчиво
б) осмотри́тельно, осторо́жнокарап йөр, кызым — до́ченька, будь осторо́жна
карап өйлән — жени́сь осмотри́тельно
23) в функ. деепр. карап смотря́, гля́дякайда булуга карап — смотря́ где
сәләтенә карап билгеләү — определи́ть по его́ спосо́бностям
24) в знач. межд. кара (выражает чувства порицания, удивления, насмешки) смотри́-ка (ты)кара, кара, минем белән ярышмакчы була! — смотри́-ка ты, хо́чет потяга́ться со мной!
25) в знач. межд. карасана, карачы ( выражает удивление) глядь, погляди́-ка, посмотри́-какарасана, нинди матур күбәләк — посмотри́-ка, кака́я краси́вая ба́бочка
•- карап бару
- карап бетерү
- карап җиткермәү
- карап йөрү
- карап калу
- карап кую
- карап тору
- карап торучы
- карап үстерү
- карап чыгу••карап карарбыз — посмо́трим, ви́дно бу́дет!
карап туйгысыз (туймаслык) — ненагля́дный ( о человеке); загляде́нье (о предметах, явлениях)
карап тую — нагляде́ться, насмотре́ться
карар җире юк — смотре́ть не́ на что
II сущ.карап тормам — не посмотрю́, что...
коми́ссия, осмо́тр; прохожде́ние коми́ссии, осмо́тратехник кара́у — техни́ческий осмо́тр
һаман да кара́у башланмый иде әле — коми́ссия все ещё не начина́лась
-
2 мөнәсәбәт
сущ.1) отноше́ниедусларча мөнәсәбәт — дру́жеское отноше́ние
кешелекле мөнәсәбәт — челове́ческое отноше́ние
үзара мөнәсәбәт — взаимоотноше́ния
2)а) связь, отноше́ние; сноше́ниеул кешегә бернинди мөнәсәбәтем юк — к нему́ (к тому́ челове́ку) не име́ю никако́го отноше́ния
б) любо́вная связь, инти́мные отноше́нияул хатынын икенче бер ир белән мөнәсәбәттә гаепли — он обвиня́ет жену́ в любо́вной свя́зи с други́м
җенси мөнәсәбәт — полово́е сноше́ние
3) прича́стность, связь, отноше́ние к чему-л.бу эшкә аның мөнәсәбәте юк — он не прича́стен к э́тому де́лу; он к э́тому де́лу не име́ет отноше́ния
бу хәлләрнең бер-беренә мөнәсәбәте бардыр дип уйламым — не ду́маю, что ме́жду э́тими собы́тиями есть кака́я-то связь
4) филос. взаимосвя́зь, взаимообусло́вленностьаңның яшәешкә мөнәсәбәте — взаимосвя́зь ме́жду бытие́м и созна́нием (бытие́ определя́ет созна́ние)
5) разг.; редко. какое-л. де́ло, на́добностьберәр мөнәсәбәт чыкса, барып кайтырбыз — е́сли бу́дет в э́том на́добность, съе́здим; е́сли бу́дет какое-л. де́ло, съе́здим
••- мөнәсәбәте илә
См. также в других словарях:
редакция — 1. Текстны эшкәртү, төзәтү эше; редакцияләү 2. (Китап, газета, журналларны һ. б.) редакцияләү эшенә җитәкчелек итү профессор редакциясендә чыккан китап 3. Берәр фикернең, положениенең тәгъбир ителеше, формулировкасы бәлки икенче редакциядә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төп — и. 1. Диңгез, күл, елга һ. б. ш. су астындагы җир. Җир өстендәге батынкы урын, чокырның түбәнге өлеше 2. Җир өстенә карата; ас, түбән, тирән. Берәр нәрсәнең асты тырнак төбе 3. Сыеклык, балчык, җир, вак масса һ. б. ш. ларның өске катламнарыннан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
транзит — 1. Бер илдән икенче илгә өченче ил аша, бер пункттан икенче пунктка арадаш пунктлар аша юлчылар һәм товарлар ташу эше 2. с. Шул эшкә нигезләнгән. Билгеләнгән урынга кадәр транзит белән бара торган; транзит юлы белән башкарыла торган. Аэропортта,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бутау — I. 1. Төрле төрдән булган нәрсәләрне аралаштыру, болгату 2. Әйберләрнең үзара урнашу тәртибен бозу; чуалту. Катлауландыру, аңлау төшенү өчен кыенлаштыру, чуалту (мәсьәләне, эшне һ. б.) 3. (Исемне, кешене берәр күңелсез эшкә һ. б.) катнаштыру,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ирекле — 1. Беркемгә дә буйсынмаган, үз ихтыяры белән яши торган. Ни теләсә шуны эшләргә мөмкинлеге яки хокукы булган; бәйсез 2. (Берәр эшкә) үз теләге белән тотынучы яки алынучы. и. Сугыш вакытында гаскәргә үз теләге белән язылган кеше. рәв. ИРЕКЛЕДӘН –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кысылу — 1. (Кысу) 2. Кемнең дә булса эшләренә, үзара мөнәсәбәтләренә тыгылу, катнашу. Сүзгә кушылу. Арага бер эш килеп кереп, икенче бер эшкә комачаула тур. 3. Берәр әйбер кимү, бик аз калу; бер әйберне табуы авырга әйләнү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өлеш — 1. Нин. б. бер бөтеннең аерым кисәге секундның бер өлешендә 2. Кемгә дә булса билгеләнгән ашамлык яки эчемлек 3. Кем өчен дә булса тормыш шартлары китереп чыгарган хәл: язмыш өлешеңә тигән көмешең 4. Уртак бер эшкә аңа катнашучы тарафыннан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәкъдим — и. 1. Берәр нәрсәне хәл итү, тикшерү яки башкару өчен әйтелгән, уртага салынган, алга куелган фикер 2. Кемне дә булса берәр эштә катнашырга яки берәр эш белән шөгыльләнергә чакыру; киңәш. Берәр нәрсәне эшләргә, үтәргә боерык, әмер; берәр эш кушу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төртү — 1. Берәр нәрсәнең очлы башы белән орыну, җиңелчә кадау. Кем. б. игътибарын берәр нәрсәгә юнәлтү яки ишарә итү өчен аңа акрын гына кагылу 2. Берәр нәрсәне икенче нәрсәгә тидерү, терәү 3. күч. (Башны) түбәнгә ию, аска карау 4. күч. Ятышсыз, авыр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тулы — с. 1. Берәр нәрсә белән эче бөтенләй тулган 2. Суы яр кырыйларына кадәр җиткән; күп сулы 3. Өстенә, өслегенә берәр нәрсә күпләп куелган, тезелгән 4. Таза, көр, симез. Күперенке, кабарынкы, туенган (мәс. үсемлекләр) 5. күч. Теге яки бу эш, хис… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түләү — I. 1. Сатып алган яки файдаланылган әйбер, башкарылган эш яки гомумән нин. б. башка хезмәт өчен акча яисә шуңа тәңгәл берәр нәрсә бирү. с. Шул эшкә бәйләнешле 2. Йөкләмәләрне үтәү җыемнарны үз вакытында түләү и. Һәртөрле салып, җыем, налог 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге