-
1 бындурон
1) основной; фундаментальныйбындурон закъон – основной закон (конституция)
2) основательный; кардинальный, коренной, существенный, монументальныйбындурон цæрджытæ – коренные жители
-
2 бындуронæй
основной, кардинальный, фундаментальный, коренной, существенный, монументальный -
3 дзырдуатон
Гъе, афтæ царды бындурон ивддзинæдтимæ рæзы дзырдуатон сконд дæр. – Вот так с фундаментальными преобразованиями жизни растет и словарый состав. («Ирон ныхасы культурæ»: Орджоникидзе, 1989)
-
4 закъон
(мн. закъæттæ)бындурон закъон – основной закон (конституция)
закъæтты æмбырдгонд – свод законов
сабырдзинад бахъахъхъæныны тыххæй закъон – закон о защите мира
закъоныл баст (арæзт) – закономерный
закъонмæ гæсгæ – согласно закону, по закону, на основании закона
закъоны проект – законопроект
-
5 цæрæг
(мн. цæрджытæ)1. прич.живущий; проживающий; обитающий2. сущ.Ацы хæдзары цæрæг адæм. – Жильцы этого дома.
житель; обитатель; жилец3. прил.бындурон цæрæг – коренной житель, абориген
цæрæг колхоз – зажиточный колхоз
См. также в других словарях:
бындурон — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
бындуронæй — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
БУЛКЪАУ КЪАХЫН — Бындуронæй, бæстонæй исты агурын, сгарын. Ныр мæ ныккæнды... булкъау куы къахой Гуры полицæ, уæд ма сын чи фенын кæндзæн уыцы офицерты? (Хацырты С. Хæхты фæдисон.) Тæргæ бæхтæ фæурæдтой (хъазахъхъæгтæ) Уасилы хæдзары цур. Фæмидæг сты хæдзары æмæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆРЫ МАГЪЗ СКУСЫН КÆНЫН — Бындуронæй хъуыды кæнын. Шевелить мозгами … Фразеологический словарь иронского диалекта
УИДÆГТÆ УАДЗЫН — Бындурон кæнын, фидар кæнын. Пустить корни. Музыкæ адæймаджы зæрдæйы ахста æмæ ахсы бæрзонд æмæ уæрæх бынат, фидар æмæ арф уидæгтæ ауагъта адæймаджы зæрдæйы. (Ф. 1930, 7.) Ам мæ цырв куы нæ сæнхъиза, арф уидæгтæ дзы куы нæ ауадза, уæд мæ мæ фидæн … Фразеологический словарь иронского диалекта
Лæппу кæнын — см. Лæппу кæнын – перевод Лæппу кæнын – ирон адæмы æппæты рагондæр æгъдæуттæй иу (лæппу кæнын хъуыддагыл æмбæлæм ирон Нарты эпосы дæр). Кæд тынг рагон æгъдау у, уæддæр дзы тынг стæм пайда кодтой. Лæппу кæнын æгъдауæй куыд аразгæ хæстæгдзинад… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БЫН ХЪАРМ КÆНЫН — Иу ран æрбынат кæнын, искуы бындурон суын, дзæгъæл нæ хъеллау кæнын … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆСТÆ ИННÆРДÆМ СФÆЛДАХЫН — 1. Хыл сызмæнтын, смаст кæнын. 2. Бындуронæй исты аивын … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДЫМГÆЙЫЛ КУЫРОЙ — Зондджын чи нæу, бындуронæй чи нæ хъуыды кæны, ахæм. Ветряная мельница. Airhead, featherbrain … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪУХТЫ ХУЫЗÆН ЗОНЫН — Алцыдæр тынг хорз, бындуронæй зонын. Знать как свои пять пальцев. Къамады чи нæ уыд, уый хъуамæ йæхицæй ма раппæла, зæгъгæ, æз Ирыстон зонын мæ къухты хуызæн. (Коцойты А. Дадолты мæт.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪÆХТÆ ФÆХÆРДМÆ КÆНЫН — 1. Бындуронæй исты фæивын, цыдæр бынтон æндæрхуызон саразын. 2. Искæй басæттын … Фразеологический словарь иронского диалекта
