-
1 буйлык
1. сущ.текст. осно́ва || основно́йбуйлык эрләү — прясть осно́ву
2. прил.буйлык җепләре — основны́е ни́тки
предназна́ченный для осно́вы, на осно́вубуйлык җеп — ни́тки на осно́ву
-
2 нигез
1. сущ.1) фунда́мент, основа́ние, опо́рная часть || фундамента́льныййорт нигезе — фунда́мент до́ма
таш нигез — ка́менный фунда́мент
йорт салу авыр түгел, нигез салу авыр — (погов.) не так тру́дно избу́ сруби́ть, тру́дно фунда́мент заложи́ть
һәйкәл нигезе — основа́ние па́мятника, пьедеста́л
нигез ташы — фунда́ментный ка́мень
2) зава́линканигезнең туфрагы утырган — осе́ла земля́ зава́линки
3) перен. осно́ва, исто́ки, ко́рни; родно́й, о́тчий домапа нигезен ташлап китә алмады — сестра́ не смогла́ поки́нуть родно́й дом
безнең нигезебез монда — на́ши ко́рни здесь
4) перен.а) осно́ва, основа́ние, ядро́, исхо́дный материа́л (для создания чего-л.)операның нигезенә әкият салынган — в осно́ве о́перы - ска́зка
бакчаның нигезе алма агачы булды — исхо́дным материа́лом са́да была́ я́блоня
коллекция музейның нигезе була ала иде — колле́кция могла́ стать осно́вой музе́я
б) осно́ва, основа́ние, фунда́мент, ба́за, опо́ра, гла́вное (в чём-л.)в) перен.; мн. осно́вы, нача́ла, усто́игаилә нигезләре — усто́и семьи́
хезмәт оештыруны фәнни нигезгә кору — организа́цию труда́ стро́ить на нау́чной осно́ве
5) перен.; мн. осно́вы, основа́ния, исхо́дные, основны́е положе́ния (при́нципы), нача́ладарвинизм нигезләре — основа́ния дарвини́зма
марксизм-ленинизм нигезләре — осно́вы маркси́зма-ленини́зма
6) суть, су́щность; ядро́; сте́ржень; смысл; ко́реньэш - тормышның нигезе — рабо́та - осно́ва жи́зни
хаклык нигезе — ко́рень справедли́вости
7) перен. основа́ние, причи́на, по́водәйтергә нигезем бар — у меня́ есть основа́ние сказа́ть
борчылырга нигез бар иде — был по́вод беспоко́иться
8) спец. осно́ва || основно́йсм. тж. буйлыкнигез җепләре — основны́е ни́ти
9) мат. основа́ниеөчпочмак нигезе — основа́ние треуго́льника
10) хим. основа́ниеорганик нигезләр — органи́ческие основа́ния
11) лингв. осно́ва2. прил.сүз нигезе — осно́ва сло́ва
основно́й, гла́вныйнигез шарт — основно́е усло́вие
- нигез итеп алунигез сәбәп — гла́вная причи́на
- нигез кору
- нигез булдыру
- нигез туфрагы
- нигез читәне
- нигез салу
- нигез салучы••нигез кору — исчеза́ть бессле́дно, вымира́ть/ вы́мереть
нигезен корыту — искорени́ть, уничтожа́ть/уничто́жить, стере́ть с лица́ земли́
нигез күрше — бли́зкий сосе́д
нигез ташы — краеуго́льный ка́мень
-
3 озатма
См. также в других словарях:
буйлык — 1. Төзелештә: буйга салына куела, шуңа китә торган материал (агач һ. б. ш.) 2. Киндер сугуда: буй җеп; киресе: Аркаулык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җагалау — иск. Туку эшендә: озатылган буйлык җепне станга урнаштыру – көредән, кылычтан үткәреп сугу өчен әзер хәлгә китерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җеп — 1. Йон, мамык, ефәк, җитен һ. б. җепселләрен бер берсенә кушып бөтерү юлы белән әзерләнгән һәм туку, бәйләү кебек эшләргә китә торган материал, эрләнмә. с. Мамык яки чүбек җебеннән бәйләнгән яки тукылган аягында җеп оек. Берничә җепне катып… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күз — 1. Күрү органы. Күрү сәләте 2. күч. Караш, мөнәсәбәт баю күзеннән карый 3. Кем. б. игътибары, күзәтеп торуы тур. халыкның күзе синдә 4. күч. Күзәтеп торучы, күзәтче 5. тарт форм. Кояш, җил тәэсиренә дучар булган урынны, җирне белдерә кояш күзенә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
озаткыч — Киндер сукканда буйлык җепләрне җайлап сузу, озату өчен чөйләр кагып эшләнгән махсус стан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
озату — I. 1. Аерылышканда, саубуллашканда китүче белән бераз вакыт бергә бару. Саубуллашу, хушлашу. Арттан ияреп барган кебек булу (җансыз әйберләр тур.) 2. Кая да булса илтү, алып бару (юл күрсәтеп, ярдәм итеп, саклап, күзәтеп). Барырга булышу. Кая да… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
