-
1 борынгы
прил.1)а) стари́нный, ста́рый, дре́вний, старода́вний; иско́нный, изве́чный, было́й, доистори́ческийборынгы тарих, борынгы заман тарихы — дре́вняя исто́рия
борынгы акчалар — дре́вние моне́ты
борынгы гадәт (йола) — ста́рая тради́ция; стари́нный обря́д (обы́чай, пережи́ток)
борынгы заманнардан бирле — со старода́вних времён
борынгы нәсел — стари́нный род
б) в знач. сущ.; мн. борынгылар дре́вниеборынгылар культурасы (сәнгате) — культу́ра (иску́сство) дре́вних
2) было́й, пре́жнийборынгы заманнарда — в пре́жние времена́
•- борынгы буыннар
- борынгы тел
- борынгы телләр
- борынгы татар теле
- борынгы татар әдәбияты
- борынгының борынгысы
- борынгыны искә төшерү -
2 борынгы
altertümlich; frühere (-r); ehemaligборынгы баба Vorfahre m.борынгы буыннар frühere Generationen f. / pl.борынгы гадәт alte Tradition f., Sitte f.борынгы тел alte Sprache f. -
3 борынгы
eskidenki, eski -
4 борынгы
пр1. древний, старинный, стародавний, незапамятный2. былой, прежний -
5 борынгы
прил. 1) древний, старинный, стародавний, незапамятный 2) былой, прежний -
6 борынгы баба
пре́док, пра́щур -
7 борынгы буыннар
пре́дки -
8 борынгы татар әдәбияты
древнетата́рская литерату́ра -
9 борынгы татар теле
древнетата́рский язы́к -
10 борынгы тел
праязы́к -
11 борынгы телләр
дре́вние языки́ (латинский, древнегреческий) -
12 borınğı
-
13 акыл иясе
1) разу́мное (существо́); носи́тель ра́зума книжн.2) му́дрый; рассужда́ющий, разу́мный; у́мная (све́тлая) голова́; све́тлый ум; ума́ пала́та ( у кого) || разу́мник, разу́мница, у́мник3) мудре́ц, му́дрый челове́к; носи́тель (человек, личность, величина) большо́го (незауря́дного, исключи́тельно ре́дкого) ума́; ум; власти́тель дум (умо́в) книжн.борынгы акыл ияләре — мудрецы́ (умы́) дре́вности
бөек акыл ияләре — вели́кие умы́ (власти́тели дум, власти́тели умо́в)
-
14 алиһә
сущ.; книжн.боги́няборынгы грекларның ай алиһәсе — боги́ня луны́ у дре́вних гре́ков
хөкем алиһәсе — боги́ня правосу́дия
-
15 елъязмачы
-
16 җилпәзә
-
17 җимерү
перех.1) прям.; перен. разруша́ть/разру́шить, круши́ть, сокруша́ть; разва́ливать/развали́ть, громи́ть/разгроми́ть; лома́ть, полома́ть, слома́ть || разруше́ние, круше́ние, разгро́м, ло́мкакүперне җимерү — разру́шить мост
дошманны җимерү — разгроми́ть врага́
өметләрне җимерү — разру́шить, круши́ть наде́жды
тормышны җимерү — полома́ть жизнь
борынгы мәдәният ядкарьләрен җимерү — разруше́ние па́мятников культуры́
2) перен. наруша́ть/нару́шитьтәртипне җимерү — наруша́ть устано́вленный поря́док
тынычлыкны җимерү — нару́шить поко́й (споко́йствие)
3) перен. хму́рить, нахму́рить, искажа́ть/искази́тькаш җимерү — хму́рить бро́ви
чыраен җимерү — искажа́ть лицо́ (выраже́ние лица́)
••җимерү эше — подрывна́я рабо́та (де́ятельность)
-
18 җыр
сущ.1) в разн. знач. пе́сня || пе́сенныйборынгы җырлар — стари́нные пе́сни
халык җыры — наро́дная пе́сня
җыр бәйрәме — пра́здник пе́сни
җыр авазлары — пе́сенные зву́ки
җыр поэзиясе — пе́сенная поэ́зия
җыр көе — пе́сенный моти́в
••җыр күңеллегә куаныч, күңелсезгә юаныч — посл. пе́сня для весёлого челове́ка - ра́дость, а для гру́стного - утеше́ние
җырның ертыгы юк — погов. из пе́сни сло́ва не вы́кинешь
2) пе́ниехор җыры — хорово́е пе́ние
3) пе́сня, пе́ние ( птиц)сандугач җыры — соловьи́ная пе́сня
4) редко му́зыка, мело́диясүзләрне җырга салу — переложи́ть слова́ на му́зыку, подбира́ть к слова́м мело́дию
•- җыр башлаучы
- җыр башы
- җыр сузу
- җырга осталык
- җырга салу••җыр капчыгы — пе́сенник; челове́к, зна́ющий мно́го пе́сен
җырын җырлау (кемнең җырын җырлау) — пляса́ть под (чью-л.) ду́дку; подпева́ть ( кому)
-
19 иске
1. прил.1) ста́рый, изно́шенный, поно́шенный ( об одежде)иске күлмәк — ста́рое пла́тье
2) ста́рый, ве́тхий, обветша́лый (дом, колодец)иске түбә — ве́тхая кры́ша
3) ста́рый, устаре́вший, несоверше́нный (фасон, порядок, стиль)иске эш алымнары — ста́рые ме́тоды рабо́ты
иске фикерле кеше — челове́к со ста́рыми взгля́дами
4) ста́рый; да́внийиске танышлар — ста́рые знако́мые
иске дус ике яңа дустан яхшырак — (посл.) ста́рый друг лу́чше но́вых двух
5) ста́рый, пре́жний, бы́вший (начальник, номер телефона)иске эш урыны — ста́рое ме́сто рабо́ты
иске адрес — пре́жний а́дрес
6) ста́рый, давно́ изве́стный (факт, случай)иске мәзәк — ста́рый анекдо́т
иске заманнарда — в былы́е времена́
8) ста́рый, существу́ющий и́здавна, давно́ существова́вший (порядок, обряд, праздник)иске юл — ста́рая доро́га
9) застаре́лый2. сущ.иске гадәтләр — застаре́лые привы́чки
1) изно́шенное, старьё, хламискене утка ягу — сжечь (всё) изно́шенное
иске яңаны саклый — (посл.) ста́рое но́вое бережёт
2) устаре́вшее; ста́рое3) пелёнкабала искесе — де́тские пелёнки
•- иске бал- иске дөнья
- иске елга күле
- иске карашлы
- иске стиль
- искедән калган••иске авыздан яңа сүз! — вот тебе́ но́вость! вот тебе на! вот тебе раз! (букв. из ста́рых уст но́вые слова́)
иске бер тиен — ста́рый ме́дный грош; стёртая моне́та
иске бер тиен кебек (төсле) — как стёртая моне́та, как ме́дный грош (пята́к)
иске бишмәтне (тунны) кузгату — вороши́ть ста́рое
иске җыр — разг.; неодобр. ста́рая пе́сня
иске корсак - яңа аш — (погов.) ста́рому пу́зу - но́вая пи́ща
иске мунча иске таз (таш) — (посл.) ста́рая ба́ня, ста́рый таз (т. е. ничего не изменилось, всё, как было, так и осталось)
иске чабата (читек) олтаны — ста́рая подмётка
-
20 кальга
сущ.; уст.кре́пость, цитаде́лькальга диварлары — сте́ны кре́пости
борынгы кальга — дре́вняя кре́пость
См. также в других словарях:
борынгы — с. 1. Борын замандагы, бик күптәнге 2. Элекке, баштагы. БОРЫНГЫ ТАРИХ – Тарихта шартлы рәв. яңа эраның бишенче гасыры белән чикләнгән чор. БОРЫНГЫ ТАТАР ТЕЛЕ – Әдәби тел формалашканчы булган татар халык теле. БОРЫНГЫЛАР – Ата бабалар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
антиквариат — Борынгы һәм кыйммәтле әйберләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арбалет — Борынгы ату коралы: укны механик көч белән тарттырып җибәрү җайланмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
археография — Борынгы язма истәлекләрне өйрәнү фәне … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
атавизм — Борынгы бабаларда булып та, хәзер югалган билгеләрнең организмда яңадан килеп чыгуы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гладиатор — Борынгы Римда: циркта ерткыч хайваннар яки кеше белән сугышу өчен коллар яки әсирләр арасыннан махсус көрәшче … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дьяк — Борынгы Русьта: XIV гас. кадәр – кенәзнең язу сызу эшләрен алып баручы; XIV XVII гас. – дәүләт оешмасында җаваплы урыннарда эшләүче хезмәткәр, түрә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иврит — Борынгы еврей теленең яңартылган варианты, Израильнең рәсми теле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кадимге — Борынгы, әллә кайчангы, иске. Дини схоластикага нигезләнгән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
казылдык — Борынгы дәверләрдә яшәгән яки үскән, хәзер җир кабыгының катламнарыннан казылып табылган (хайван яки үсемлек) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
калкан — Борынгы гаскәриләрнең кылыч, сөңге кебек салкын кораллардан саклану өчен тактадан яки металлдан эшләнгән кул сугышы коралы. күч. Саклагыч, сакчы. КАЛКАН ЧӘЧӘК – Зонт форм. чәчәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
