-
1 бигрәк
нареч.1) наибо́лее, осо́беннобигрәк күңелдә калганнары — наибо́лее запо́мнившиеся
2) бо́лее того́, осо́бенно, в осо́бенностибу эштә бигрәк тирән белем кирәк — на э́той рабо́те нужны́ осо́бенно глубо́кие зна́ния
3) о́чень, сли́шкомбигрәк күп — о́чень мно́го
бигрәк начар — о́чень пло́хо
бигрәк матур — о́чень краси́вый
4) в знач. вводн. сл. (уж) сли́шком, чересчу́рарттырып җибәрәсең дә инде бигрәк — чересчу́р уж переба́рщиваешь
-
2 бигрәк
-
3 бигрәк
нар. слишком, чересчур -
4 анысыннан да бигрәк
см. аннан да бигрәк -
5 аннан да бигрәк
1) осо́бенно (же)2) бо́лее (бо́льше) того́ -
6 моннан да бигрәк
ещё бо́льше, ещё важне́е, по сравне́нию с э́тим -
7 bigräk
-
8 сансыз
I прил.бесчи́сленный, бессчётный, несме́тныйсансыз күп — бесчи́сленное мно́жество
II прил.сансыз еллар аша — че́рез бессчётные го́ды
1)а) непочти́тельный, неуважи́тельный, де́рзкийбигрәк сансыз малай — о́чень уж непочти́тельный ма́льчик
б) непутёвый, беспу́тныйбигрәксансыз нәрсә булып чыкты килен — о́чень непутёвой оказа́лась сноха́
2) непочита́емый, неуважа́емый, нену́жныйIIIялгыз кеше - сансыз кеше — (посл.) одино́кий челове́к - непочита́емый челове́к
сансыз калу — потеря́ть спосо́бность дви́гаться, лиши́ться подви́жности
-
9 абау
межд.; разг.с логич. ударением а́бау, аба́у1)а) выраж. испуг, отвращение, неприязнь и т.п. фу; фу́-ты; ой, о́й-ты; ох; ба́тюшки (мои́, све́ты), ма́тушки (мои́)абау, котым да калмады - бака икән! — фу, лягу́шка - как напуга́ла!
абау, нинди тәмсез — фу (ой), како́й невку́сный!
абау, ник аны башта ук әйтмәдең? — фу́-ты, ну почему́ сра́зу не сказа́л об э́том?
абау, оятсыз! — фу (фу́-ты, ой, ох), бессты́дница!
абау, ардым — фу, уста́ла
б) выраж. испуг, страх, беспокойство, боль и т. п. ой, ахабау, елан! — ой (ах), змея́!
абау, нишләп караңгыда утырасыз? — ой, что вы в темноте́ сиди́те?
абау, җибәр кулны, авырттырасың бит! — ой, отпусти́ ру́ку, бо́льно же!
2)а) выраж. изумление с упрёком ну и ну; ну-у (и); пря́мо удиви́тельно (ди́во, удивля́юсь, на удивле́ние); ну, пря́мо удиви́тельнобигрәк куркак икәнсең, абау! — до чего́ ты (ока́зывается) трусли́в, пря́мо удиви́тельно!; ну и ну - до чего́ ты трусли́в!
бу хәтле ачык авыз булырсың икән, абау, абау ! — ну, до чего́ ты рази́ня, пря́мо удиви́тельно!
б) выраж. удивление при неожиданности и т. п. ба, ба-а, ба́тюшки, ой, ну и нуабау, танымый да торам! — ба́тюшки, тебя́ и не узна́ешь!
абау, ничек туңмыйсың бу итек белән?! — ба-а, как ты не мёрзнешь в э́тих сапо́жках?! как тебе́ не хо́лодно в э́тих сапо́жках, ба́тюшки (ну и ну)?!
абау, шуны ашап бетердеңме?! — И ты всё э́то съел?! ба-а!
в) выраж. приятное удивление, восхищение ой, о́й-ты, ох, ух, у́х-ты; ой (ох), ба́тюшкиабау, нинди матур! — ой, како́й краси́вый
абау, кара әле бу йортның биеклеген — ой, смотри́, како́й высо́кий доми́на
абау, ничек җиңел генә күтәрә — ух (у́х ты), как он легко́ поднима́ет ( что-то тяжёлое)
-
10 аннан
1. исх. п. от ул1) от него́ (неё) (узнать, уехать, быть далеко, ждать ответа)аннан (авырудан) саклану өчен — что́бы убере́чься от неё (боле́зни)
күп күрдек без аннан — мно́го натерпе́лись мы от него́
2) от э́тогоаннан гына әллә ни зарар булмас — от э́того большо́го вреда́ не бу́дет
2. нареч.аннан күп нәрсә тора — от э́того зави́сит мно́гое
1)а) отту́дааннан китегез — отойди́те отту́да
б) таманнан үтәрлек түгел — там не пройти́
2) зате́м; пото́м, по́сле; по́сле э́того (того́); (а) там; да́льшеаннан нәрсә эшләргә уйлыйсың? — да́льше что ду́маешь де́лать?
менә яз килде, аннан җәй җитәр — вот весна́ пришла́, а там ле́то насту́пит
берәр чакрым баргач, болын бетә дә, аннан сазлык башлана — пройдёшь с киломе́тр, луг конча́ется, зате́м начина́ется боло́то
3) разг. прито́м, кро́ме того́; к тому́ (же)сәләтле кеше ул, аннан эшчән дә — он спосо́бный челове́к, прито́м трудолюби́вый
•- аннан ары
- аннан башка да
- аннан бирле
- аннан булмый
- аннан артык
- аннан да артык
- аннан артыграк
- аннан да артыграк
- аннан да бигрәк
- аннан да моннан
- аннан да, моннан да
- аннан да начары юк
- аннан да начар нәрсә юк
- аннан да яманы юк
- аннан да яман нәрсә юк
- аннан кала
- аннан карап
- аннан килеп
- аннан күреп
- аннан күрмәкче
- аннан, моннан
- аннан соң
- аннан соңгы
- аннан таба
- аннан торып
- аннан тыш -
11 анысы
мест. указ.1)а) тот, та, тоанысын түгел, бусын бир — пода́й не тот (ту, то), а э́тот (э́ту, э́то)
анысы да ярамый, монысы да ярамый — ни тот, ни друго́й не подхо́дят
комбайнның анысында күршем эшли — на том комба́йне рабо́тает мой сосе́д
б) при замещении сл., имеющих ф. только мн. теанысын сорамаган идем бит күзлекнең — я же не те очки́ проси́л
2) э́то, сие́анысы вак эш — э́то ме́лочи
анысы безгә бәйле түгел — то (сие) от нас не зави́сит
анысына вакыт җитмәде — на э́то не хвати́ло вре́мени
ярый, анысын эштән соң сөйләшербез — ла́дно, поговори́м об э́том по́сле рабо́ты
3) в знач. нареч. анысында в тот раз, тогда́анысында бу киноның эчтәлеген аңлап бетермәгәнмен — (в тот раз) я не до конца́ по́нял, ока́зывается, содержа́ние э́той карти́ны
4) в знач. частицы -то (коне́чно)авызыннан сер чыкмый анысы — секре́ты-то он (коне́чно) уме́ет храни́ть
булышырлар анысы — помо́чь-то помо́гут (коне́чно)
сынатмассыз анысы — подвести́-то не подведёте (коне́чно)
•- анысы да бер эш
- анысы да монысы
- анысы анда, монысы монда
- анысын анда, монысын монда
- анысыннан да бигрәк -
12 арбалы
прил.1)а) име́ющий теле́гу (теле́жку); с теле́гойарбалы трактор — тра́ктор с теле́гой (теле́жкой, прице́пом)
б) на (в) теле́ге (теле́гах, арбе́); в пово́зкеарбалы юлчылар — пу́нктики на теле́гах (пово́зках)
арбалыга юл бирү — уступа́ть пово́зке доро́гу
2) перен. неуклю́жий, неосторо́жный медве́дь, пе́нтюх прост.бигрәк арбалы син — како́й же ты неуклю́жий
-
13 әчәч
межд.; разг.выраж. недоумение, удивление ба, фуәчәч, танымый да торам! — ба, я и не узна́л тебя́!
әчәч, бигрәк ямьсез — фу, како́й некраси́вый!
-
14 барыннан да
= барысыннан да всего́барыннан да кирәгрәк —нужне́е всего́
барыннан (барысыннан) да көчлерәк — сильне́е всего́
барыннан (барысыннан) да бигрәк (элек) — пре́жде всего́; в пе́рвую о́чередь; бо́льше (бо́лее) всего́
-
15 беркатлы
прил.1) бесхи́тростный, дове́рчивый; доброду́шный, и́скреннийсабый бала кебек бе́ркатлы кеше ул — он челове́к дове́рчивый, как младе́нец
2)а) разг. сли́шком просто́й, наи́вный, нео́пытныйтормыш мәсьәләсендә ул бик бе́ркатлы — в вопро́сах жи́зни он о́чень наи́вен
яшь һәм бе́ркатлы егет — молодо́й и нео́пытный па́рень
б) недалёкий (умо́м), слабоу́мный, глупова́тый, неразу́мныйбигрәк бе́ркатлы карт ул — уж сли́шком он неразу́мный стари́к
-
16 булмаган
1. прил.неспосо́бный, безда́рный, беспо́мощный, бестолко́вый || разг. растя́па, размазня́, шля́па2. разг.әй булмаган, булмаган! — эх растя́па, растя́па!
нерасторо́пный, непрово́рный, непредприи́мчивый; вя́лый, медли́тельныйаның олы кызы бигрәк булмаган — ста́ршая дочь у неё о́чень нерасторо́пная
-
17 бусага
сущ.1) поро́г (двери, окна)келәт бусагасын атлап керү — перешагну́ть че́рез поро́г кле́ти
2) перен. поро́г, преддве́рие (чего-л.), грань (чего-л.)мөстәкыйль тормыш бусагасы — поро́г самостоя́тельной жи́зни
үлем бусагасына якынлашу — приближа́ться к гра́ни сме́рти
гаилә кору бусагасында тору — стоя́ть на поро́ге созда́ния семьи́
бусагада яз тора — на поро́ге (у поро́га) весна́
3) поро́г (реки́)елга уртасындагы бусага бигрәк тә куркыныч — находя́щийся в середи́не реки́ поро́г о́чень опа́сен
••бусага таптау — обива́ть поро́ги
бусагага тезләнү — умоля́ть/умоли́ть, проси́ть
бусагадан уздырмау (бусагадан үткәрмәү) — не пуска́ть на поро́г
-
18 быкырдык
прил.1) гря́зный, нечи́стый, неу́бранныйбыкырдык бүлмә — неу́бранная ко́мната
быкырдык идән — нечи́стый пол
2) гря́зный, запа́чканный, нечи́стый, неря́шливый || грязну́ля, неря́хабыкырдык күлмәк — гря́зное пла́тье
бигрәк быкырдык инде — уж о́чень неря́ха
3) гря́зный, боло́тистый, разжи́женный (дождём, водой и т. п.) || грязь, жи́жа; сля́котьбыкырдык юл — гря́зная доро́га
быкырдык аша чыгып булмый — че́рез жи́жу нельзя́ пройти́
-
19 вак
1. прил.1)а) ме́лкий, некру́пныйвак алма — ме́лкие я́блоки
вак бәрәңге — ме́лкий карто́фель
вак яңгыр — ме́лкий дождь
б) измельчённый, раздро́бленный, раздроблённыйвак ярма — раздроблённая крупа́
в) разг. ма́ленький, ма́лый ( о детях)балалары бигрәк вак — де́ти его́ о́чень ма́ленькие
2) в составе сложн. сл. мелко-вак бөртекле — мелкозерни́стый
вак калибрлы — мелкокали́берный
вак орлыклылар — мелкосемя́нные
вак төшле — мелкозу́бчатый
3) ме́лкий, малочи́сленный, небольшо́йвак отрядларга бүленү — дели́ться на небольши́е отря́ды
4) ме́лкий, ча́стый ( о движениях)вак адымнар — ме́лкие шаги́
вак калтырау — ме́лкая дрожь
5) ме́лкий, небольшо́й, маломо́щный, малозначи́тельный ( по общественному или экономическому положению)вак хуҗалык — ме́лкое (маломо́щное) хозя́йство
вак заводлар — небольши́е заво́ды
вак чиновник — ме́лкий чино́вник
6)а) перен. ме́лкий, незначи́тельный, второстепе́нный, несуще́ственныйвак мәсьәлә — незначи́тельный вопро́с
вак эш — несуще́ственное де́ло
вак рольләрдә уйнау — игра́ть второстепе́нные ро́ли
вак ихтыяҗлар — ме́лкие интере́сы
б) бессодержа́тельный, пусто́йвак тормышны сөйдең син — ты люби́л бессодержа́тельную жизнь
в) ме́лочный, незначи́тельныйвак бәйләнүләр — ме́лочные приди́рки
г) ничто́жный, ни́зменный, ни́зкийвак җанлы — ничто́жная душа́
7) перен. кропотли́вый, тре́бующий тща́тельности, аккура́тностиорлык чистарту бик вак эш булды — чи́стка семя́н оказа́лась о́чень кропотли́вым де́лом
8) перен.; разг. ме́лочный; мелочно́й2. сущ.каенанам бик вак — свекро́вь моя́ о́чень ме́лочная
1) в ф. мн. ваклар ма́ленькие, малыши́ваклар аның авызына карап тора — малыши́ смо́трят ему́ в рот
2) кро́шкипечән вагы — кро́шки се́на
кирпеч вагы — кро́шки кирпича́
3) разг. ме́лочь, разме́нная моне́та3. нареч.түләргә вагың бармы? — есть у тебя́ ме́лочь расплати́ться?
ме́лко- вак акчавак турау — ме́лко кроши́ть
- вак бәлеш
- вак иләк
- вак товар
- вак язу
- вак балык
- вак бәрәңге
- вак иләктән иләү
- кыл иләктән иләү
- кыл иләктән уздыр
- кыл иләктән үткәрү
- вак сүзле
- вак сүзлелек
- вак халык
- вак чабак 4. сущ.1) нас, насва́й (особый табак, закладываемый под язык)2) перен. ум, соображе́ние; вак җитми не хвата́ет ума́•- вак салу -
20 йолкыш
1. прил.; разг.1) обо́рванный, бе́дный, ни́щиййолкыш бала-чага — обо́рванные де́ти
йолкышка әйләнү — станови́ться ни́щим (бе́дным)
2)а) невзра́чный, плюга́вый, уро́дливый; замухры́шистый прост. ( о человеке)карап торуга егет йолкыш кына иде — на вид па́рень был невзра́чным
б) уро́дливый, убо́гий, то́щий ( о животном)йолкыш ат — то́щая кля́ча
чебиләр бигрәк йолкышлар, йоннары коелган — цыпля́та о́чень обле́злые
в) уро́дливый, убо́гий, некази́стый (о растениях, вещах, строениях)йолкыш йортлар — некази́стые дома́
йолкыш киемдә — в уро́дливой оде́жде
3) перен. уро́дливый, убо́гий, се́рый (о произведениях искусства, о мыслях, чувствах и т. п.)йолкыш тел белән язылган әсәр — произведе́ние, напи́санное се́рым языко́м
йолкыш күңел — уро́дливая душа́
йолкыш фикерләр — убо́гие мы́сли
4) перен. слабово́льный, беспо́мощный2. сущ.; прост.үземне бик йолкыш хәлдә сиздем — почу́вствовал себя́ кра́йне беспо́мощным
1) голь, голытьба́, голодра́нец прост.2) оборва́нец, оборва́шка, обо́рвыш ( чаще о детях), замухры́шка3) обормо́т прост.йолкышлар төркеме — гру́ппа обормо́тов
- 1
- 2
См. также в других словарях:
бигр — * Tiens! сказал один из убегавших insurgés другому, on vient de tuer le Polonais<Смотри ка, поляка убили>! Bigre! <Черт возьми!> ответил тот, и оба бросились в подвал дома, у которого все ставни были закрыты и стены пестрели следами… … Исторический словарь галлицизмов русского языка
бигрәк — рәв. 1. Чиктән тыш, кирәгеннән артык, чамасыз 2. Барыннан да элек җавабы, бигрәк тә акыллы карашы... 3. кер. Килешмәгәндә әйтелә килешмәгәнне инде, бигрәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аерата — рәв. Барыннан да бигрәк, бик, бигрәк тә, аеруча аерата зур түземлек белән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аннары — рәв. Нин. б. эш яки вакыйгадан соң, аның артыннан соңыннан. АННАН (ДА) БИГРӘК – Бигрәк тә, иң әһәмиятлесе. АННАН КАЛА – Аннан башка, аны санамаганда, исәпләмәгәндә. АННАН СОҢ – 1) Соңыннан, аннары 2) Аңардан башка, тагын 3) кер. Нәр. б. кисәтеп,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
илла — 1. кис. Тойгыны белдереп: бик тә, бигрәк тә иллә тынгысыз кеше син! 2. терк. Әмма, тик, ләкин кыен, иллә эшләргә кирәк. ИЛЛӘ МӘГӘР – 1. Бик тә, бигрәк тә 2. Әмма ләкин … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иллә — 1. кис. Тойгыны белдереп: бик тә, бигрәк тә иллә тынгысыз кеше син! 2. терк. Әмма, тик, ләкин кыен, иллә эшләргә кирәк. ИЛЛӘ МӘГӘР – 1. Бик тә, бигрәк тә 2. Әмма ләкин … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авыштыру — 1. Нәр. б. бер якка янтайту, кыйшайту 2. Уздыру (вакыт тур.) иртәне авыштыргач. Бик авырлык белән җиткерү, очны очка ялгау көнне көнгә мең бәлә белән а. 3. күч. Аудару (3) 4. күч. Көнкүрештә, бигрәк тә сәүдәдә эшне оста йөртү 5. Бер савыттан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аеруча — 1. рәв. Бик, бигрәк тә. Башкалардан аерып, аерым рәвештә, махсус 2. кер. Басым ясарга кирәк булганда, күбесенчә өстәмә сүз янында кулланыла илдә, аеруча үзәктә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аерым — рәв. 1. Һәркайсы үзе генә. с. Башкалар белән бергә булмаган, уртак булмаган, берүзенә бер 2. Ялгыз 3. Башкалардан аерып, үзен (үзләрен) генә 4. Махсус рәвештә. с. Башкалардан үзгә, үзенә башка 5. Бик, искиткеч, бигрәк тә, аеруча 6. Бер берсеннән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айгазу — ( Айга азу ) – Дәрткә бирелеп китеп әллә кайларда йөрү (бигрәк тә төнлә) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ангина — Йоткылыктагы лайлалы катлауның, бигрәк тә тамак бизләренең ялкынсынуы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге