-
1 тыны-сөре бетеп
1) изо все́й мо́чи; сломя́ го́лову ( о беге в спешке)тыны-сөре бетеп килеп җитте — прибежа́л, вы́сунув язы́к ( от изнеможения)
2) от всей души́тыны-сөре бетеп сөенә — ра́дуется от всей души́
-
2 гыжлау
неперех.1) хрипе́ть, издава́ть сипя́щие (глухова́тые) зву́ки, сипе́ть || сипе́ние, хрипе́ние; хрип, хрипота́гыжлавы көчәйде — хрипота́ уси́лилась
гыжлау тавышы — хрипя́щий, сипя́щий го́лос, сипя́щие зву́ки
2) запыха́тьсятыны бетеп гыжлау — задыха́ться
4) в знач. нареч. гыжлап с хри́пом, с хрипото́й; си́плым го́лосомгыжлап тын алу — дыша́ть с хри́пом
-
3 салыну
I страд. от салу I II страд. от салу II III неперех.1) висе́ть, ви́снуть, све́шиваться/све́ситься, свиса́ть/сви́снуть, спуска́ться, спада́ть; ниспада́ть/ниспа́стькүлмәк итәге салынган — подо́л пла́тья свиса́ет
шәл чуклары салынган — ки́сти ша́ли вися́т
түшәмнән салынган лампа — свиса́вшая с потолка́ ла́мпа
сакалы күкрәгенә салынган — борода́ его́ ниспада́ет на грудь
идәнгә хәтле салыну — спуска́ться/свиса́ть до по́ла
2)а) висе́ть, све́шиваться, отвиса́ть/отви́снуть, обвиса́ть/обви́снуть, опуска́ться/опусти́ться внизэтнең колаклары салынган — у соба́ки у́ши отви́сли
мыегының очы салынган — концы́ усо́в обви́сли
куллары салынды — опусти́лись ру́ки
аның аскы ирене салынган — у него́ ни́жняя губа́ отви́сла
б) склоня́ться/склони́ться, ни́кнуть, пони́кнутьбаш салынды — голова́ пони́кла
3) ви́снуть, пови́снутькыз, хәле бетеп, безнең кулларга салынды — де́вушка, обесси́лев, пови́сла на на́ших рука́х
4) нависа́ть/нави́снуть; станови́ться/стать тяжёлым (пасмурным, хмурым)болытлар салынды — ту́чи нави́сли
кичкә таба көн салынды — к ве́черу пого́да ста́ла хму́рой
5) полага́ться, рассчи́тывать/рассчита́ть ( на что) (на помощь других)хөкүмәткә салыну — рассчи́тывать на госуда́рство
6) притворя́ться/притвори́ться, прики́дываться/прики́нутьсяишетмәмешкә салыну — притвори́ться, что не слы́шал
белмәмешкә салыну — притвори́ться незна́ющим
авыруга салыну — прики́дываться больны́м
7) предава́ться/преда́тьсяялкаулыкка салыну — предава́ться ле́ни
бозыклыкка салыну — предава́ться развра́ту
-
4 тын-сөр
сущ.; миф.душа́, дух (состоящий из тын - физиологической жизни и сөр - духовности, духовной субстанции)
См. также в других словарях:
бетеп — рәв. Бик бирелеп, йотылып, бөтен күңелне куеп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кору — ф. I. 1. Тиешле юешлеге, дымы бетеп, артык коры хәлгә килү. Парга әйләнү, юкка чыгу, кибү (су һ. б. ш. тур.) 2. Дым җитмәү сәбәпле шиңү, тереклек итүдән туктау 3. күч. Ябыгу, саргаю 4. күч. Авыру, паралич сугу аркасында тереклек хәлен югалту,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кибү — 1. Дымы бетеп корыга әйләнү. Парга әйләнү 2. Кору, тереклек итүдән туктау (үсемлек тур.) күч. Ябыгу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кич — 1. Тәүлекнең көн бетеп, төн башлануга кадәр булган вакыт арасы. Куну, йоклау сүзләре янында килгәндә төн мәгънәсен белдерә. Кичен, кич булгач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
корышу — 1. Тулылыгы бетеп җыерылу, сулу, шиңү (үсемлек тур.). Кору, кибүдән җыерылу, бөтәрләнү, йомарлану 2. Картлык яки ачлыктан үтә ябыгу, бетеренү, тәннең тулылыгы, турылыгы югалу. күч. Кечерәеп, мескенләнеп калу 3. Аяк яки кулның авыру нәтиҗәсендә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таралу — (ТАРАЛЫШУ) (ТАРАТУ) – I. 1. Бүлгәләнү, төрле якка китү (өер, төркем, җыен һ. б. тур.) Берәр урыннан кайсы да булса бер якка вакытлыча яки бөтенләйгә күчеп китү 2. Төрле җиргә сибелеп, чәчелеп урнашу 3. күч. Тармаклану, ботаклану 4. Һава киңлегенә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төяк — и. 1. Атларның яшь һәм җенес ягыннан беришле аерым көтүләре, мәс. колынлы бияләр өчен аерым көтүлек 2. күч. Торган, яшәгән җир. бер төяк тапмыйча каңгырып йөрү бетеп, вәйран булып мәгъмүр төякләр, Җир астына тезелде ку сөякләр 3. Сыеныр (торыр)… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тугыз — (ТУГЫЗАР) (ТУГЫЗАУ) (ТУГЫЗЛАП) (ТУГЫЗЫНЧЫ) – 1. 9 санын һәм цифрын белдерә торган сүз. 9 санының микъдары тугыз көндә 2. күч. Үзеннән соң килгән сүзләр белән күплекне, бик күп булуны белдерә тугыз кодагый каравыл кычкырып торса да җырлый ул 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тын-көн — ТЫНЫ КӨНЕ (ТЫНЫ СӨРЕ, ТЫНЫ ӨНЕ) БЕТЕП – 1. Бик нык йөгерүдән яки әсәрләнүдән көчкә көчкә сулыш алып; сулышы кабып 2. Бик нык, бик каты. ТЫН ТАВЫШ ИШЕТЕЛМӘҮ – Тавыш тын ишетелмәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
