-
1 ашыру
перех.1) претворя́ть/претвори́ть (в практику, в дела), воплоща́ть/воплоти́ть (в жизнь, в практику, в дела, в решения); осуществля́ть/осуществи́ть (в жизни, на практике) || претворе́ние, воплоще́ние, осуществле́ние2) перен. возноси́ть/вознести́ высок. -
2 ашыру
aşırmak (bir yerden) -
3 ашыру
глпретворять, претворить, осуществлять, осуществить, проводить, провести (в жизнь) -
4 ашыру
anheben, steigern -
5 вөҗүдкә ашыру
уст.; книжн.; см. тормышка ашыру -
6 тормышка ашыру
претворя́ть/претвори́ть в жизнь -
7 эшкә ашыру
осуществля́ть/осуществи́ть, воплоща́ть/воплоти́ть в жизнь -
8 тормышка ашыру
hayata geçirmek, gerçekleştirmek, yürürlüğe sokmak -
9 ашырылу
страд. от ашыру 1) -
10 вөҗүд
сущ.; книжн.1) те́ло, ту́ловище; ко́рпус; стан; компле́кцияүзенең бөтен вөҗүдендә ниндидер киеренкелек сизде — он почу́вствовал во всём те́ле каку́ю-то напряжённость
2) существова́ние, бытие́; жизнь; существо́барлык вөҗүдем белән аны яратмыйм — я не люблю́ его́ всем свои́м существо́м
элеккедәй пакьләп вөҗүдемне, Кояш, нурыңны чәч! — Со́лнце, свети́ и облагора́живай, как ра́ньше, мою́ жизнь!
3) дух, душа́, настрое́ние, душе́вное состоя́ниемаксатым - сезгә бөтен вөҗүдем белән бирелгән булу — моя́ цель - всей душо́й быть пре́данным вам
•- вөҗүдкә ашыру
- вөҗүдкә килү
- вөҗүдкә чыгу
- вөҗүдтән төшү -
11 тормыш
сущ.1)а) в разн. знач. жизнь || жи́зненный, жите́йскийиҗтимагый тормыш — обще́ственная жизнь
тормышта үз урыныңны табу — находи́ть/найти́ своё ме́сто в жи́зни
авыл тормышы — дереве́нская жизнь
иске тормыш — ста́рая жизнь
шәхси тормыш — ли́чная жизнь
тормыш мәшәкатьләре — жите́йские забо́ты
тормыш тәҗрибәсе — жи́зненный о́пыт
вокзалда тормыш кайнап тора — на вокза́ле жизнь кипи́т
б) материа́льные усло́вия жи́зни; быт || бытово́йиркен тормыш — зажи́точная жизнь, зажи́точность
тормыш ваклыклары — бытовы́е ме́лочи
в) перипети́и жи́зни; судьба́тормышында зур үзгәрешләр — больши́е измене́ния в его́ судьбе́
2) существова́ние, бытие́ ( как биологический процесс); см. яшәү3) в знач. нареч. тормышта за́мужемул инде күптән тормышта — она́ давно́ уже́ за́мужем
•- тормыш иптәше
- тормыш юлдашы
- тормыш итеп яткан булабыз
- тормыш итү
- тормыш көтү
- тормыш кичерү
- тормыш киңәше
- тормыш кору
- тормыш кушуы
- тормыш кушуы белән
- тормыш рәвеше
- тормыш тамыры
- тормыш юлы
- тормышка ашмастай
- тормышка ашмаслык
- тормышка ашу
- тормышка ашыру
- тормышка бирү
- тормышка караш
- тормышка чыгу
- тормыштан алынган
- тормыштан алынган типлар
- тормыштан артта калу -
12 хөкем
сущ.1) суд (как государственный, юридический орган) || суде́бный, суде́йскийгадел хөкем — правосу́дие
хөкем каршында җавап бирү — отвеча́ть пе́ред судо́м
хөкем карары — суде́бное реше́ние
хөкем коллегиясе — суде́йская колле́гия
хөкем залы — зал суда́
2) суд (как процесс, разбирательство)3) суд (мнение, суждение о ком, о чём-л.); оце́нка (кого, чего-л.); напр. (суд истории, общественности, потомков)хөкеменә бирү (тапшыру) — отда́ть (на чей-л.) суд
4) юр. реше́ние, определе́ние ( судебное); пригово́рхөкем чыгару — вы́нести пригово́р (реше́ние)
суд хөкемен тормышка ашыру — привести́ пригово́р в исполне́ние
5) лог. сужде́ниехөкем кисәкләре — ча́сти сужде́ния
6) редко власть, госпо́дствокапитал хөкеме — власть (госпо́дство) капита́ла
7) в косв. ф. во́ля, жела́ние, усмотре́ниеүз хөкеменә буйсындыру — подчини́ть свое́й во́ле
8) в знач. послелога хөкемендә как, всё равно́ что; вме́стотуган сеңел хөкемендә — вме́сто родно́й сестры́
туксан яшьлек карт тугыз яшьлек бала хөкемендә — (погов.) ста́рый что ма́лый (букв. девяно́столе́тний стари́к всё равно́ что девятиле́тний ребёнок)
•- хөкем ителгәнлек
- хөкем итү
- хөкем итүче
- хөкем йөртү
- хөкем мәҗлесе
- хөкем сөрү
- хөкем сөрүчәнлек
- хөкем сөрүче
- хөкем чыгару
- хөкем ясау
- хөкемгә тарту -
13 этаплап
нареч.поэта́пноэтаплап өйрәнү — изуча́ть поэта́пно
этаплап тормышка ашыру — осуществля́ть в жизнь поэта́пно
-
14 эш
сущ.1) в разн. знач. рабо́та, де́ятельность, заня́тие, труд, де́ло || рабо́чий, трудово́йэшкә алу — приня́ть на рабо́ту
эшкә башлау (керешү) — приступи́ть к рабо́те (заня́тиям); принима́ться за де́ло
эш белән тәэмин итү — обеспе́чивать рабо́той
төзелеш эшләре — строи́тельные рабо́ты
урып-җыю эшләре — убо́рочные рабо́ты
тикшерү эшләре — иссле́довательские труды́
эшеннән бүлү (бүлдерү) — оторва́ть от рабо́ты (де́ла, заня́тия)
йорт эшләре — рабо́ты (дела́) по до́му (хозя́йству)
файдалы эш белән шөгыльләнү — занима́ться поле́зным трудо́м
эш кораллары — ору́дия труда́
эш шартлары — усло́вия труда́
эш вакыты — рабо́чее вре́мя
эш бүлмәсе — рабо́чий кабине́т
эш дәрте — трудово́й энтузиа́зм
эш башында мактанма, эш беткәч мактан — погов. не хвали́сь нача́лом де́ла, хвали́сь его́ концо́м
эш беткәч уйнарга ярый — погов. ко́нчил де́ло, гуля́й сме́ло
эше юкның ашы юк — кто без рабо́ты, тот без хле́ба
эшләрең уңышлы булсын! — пусть дела́ твои́ бу́дут уда́чными
2) де́ло, положе́ние, обстано́вка, обстоя́тельствоэшләр ничек? — как дела́?
эш җайланды — де́ло (положе́ние) ула́дилось
эшләр катлауланды — обстано́вка осложни́лась
кеше эшенә катнашмау — не вме́шиваться в чужи́е дела́
эш шуңа бара — де́ло идёт к э́тому
3) де́ло, вопро́с, пробле́маэш әле хәл ителмәгән — де́ло (вопро́с) ещё не решено́
җир эшләре идарәсе — управле́ние земе́льными дела́ми
эш белән килү — прийти́ по де́лу
финанс эшләре — фина́нсовые дела́ (пробле́мы)
эшне тыныч юл белән хәл итү — ула́дить де́ло (вопро́с) ми́рным путём
эшкә рәсми төс бирү — прида́ть де́лу официа́льный хара́ктер
4)а) профе́ссия, заня́тие, слу́жба || служе́бныйнинди эштә эшлисең? — что у тебя́ за слу́жба (профе́ссия)?
эшеннән алу — снять с рабо́ты, отстрани́ть от слу́жбы
укытучылык эше — профе́ссия учи́теля
хәрби эшкә күчерү — перевести́ на вое́нную слу́жбу
эш адресы — служе́бный а́дрес
эш телефоны — служе́бный телефо́н
б) до́лжность, постҗаваплы эштә эшләү — занима́ть отве́тственную до́лжность
директорлык эшенә билгеләү — назна́чить на пост дире́ктора
5) де́ло, де́йствие, пра́ктикаэш нәрсә күрсәтер — что пока́жет пра́ктика (де́ло)
сүз түгел, конкрет эш кирәк — нужны́ не слова́, а конкре́тные дела́ (де́йствия)
эштә сынау — прове́рить в де́ле (на пра́ктике)
6)а) рабо́та, произведе́ние, изде́лиекүргәзмәдә рәссамның яңа эшләре — на вы́ставке но́вые рабо́ты (произведе́ния) худо́жника
кул эшләре — ручны́е изде́лия
фәнни-тикшеренү эше — нау́чно-иссле́довательская рабо́та
диплом эше — дипло́мная рабо́та
б) произво́дствотире эшкәртү эше — коже́венное произво́дство
Бохара келәмчеләре эше — произво́дство буха́рских ковро́вщиков
7) собы́тие, происше́ствие, слу́чай, де́локөтелмәгән эш килеп чыгу — случи́лось непредви́денное де́ло (происше́ствие)
күз алдында булган эш — слу́чай, происше́дший на глаза́х; слу́чай, кото́рый произошёл (в его́) прису́тствии
эш кичкә таба булды — де́ло бы́ло бли́же к ве́черу
бу эшкә аның катнашы юк — он не име́ет отноше́ния к э́тому происше́ствию
8) юр. де́ло || делово́йҗинаять эше — уголо́вное де́ло
суд эшләре материаллары — материа́лы суде́бных дел
эш хаты — делово́е письмо́
9) высок.; юр. дея́ние, де́йствие; де́ло, посту́покерак бабаларыбызның эшләре — дея́ния на́ших далёких пре́дков
бөек эшләр — вели́кие дея́ния
егет эшеннән беленер — погов. мо́лодец узнаётся по посту́пкам (дела́м)
явыз эш — зловре́дный посту́пок
10) лингв. де́йствие, проце́ссэшнең билгесен белдерү — ука́зывать при́знак де́йствия
•- эш атнасы
- эш аты
- эш башында торучы
- эш белән мавыгу
- эш берәмлеге
- эш вакыты
- эш кәгазьләре
- эш киеме
- эш көне
- эш көче
- эш кылу
- эш остасы
- эш өстәле
- эш сәгате
- эш сөюче
- эш ташлау
- эш ташлаучы
- эш хайваны
- эш терлеге
- эш хакы
- эш ялы
- эш хуҗасы
- эшкә алыну
- эшкә тотыну
- эшкә сәләтле
- эшкә сәләтлелек
- эшнең башы
- эшсез булу
- эшсез калу
- эштән куу
- эштән чөю
- эштән чыгару
- эштән чыгу
- эш башында
- эш башыннан
- эш белү
- эш бетерү
- эш итү
- эш йөртү
- эш кузгату
- эш күтәрү
- эш кулы
- эш куллары
- эш күрсәтү
- эш күрү
- эш кыру
- эш өсте
- эш сөю
- эш торгынлыгы
- эшкә ашмаслык
- эшкә ашыру
- эшкә ашу
- эшкә җигү
- эшкә кертү
- эшкә тарту
- эшкә катнаштыру
- эшкә җәлеп итү
- эшкә яраклы
- эшкә яраксыз
- эшкә ярау••эш алга бармау — дела́ (де́ло) ни с ме́ста, де́ло стои́т на ме́сте
эш анда түгел — де́ло не в э́том
эш (майлагандай) бара — де́ло идёт (как по ма́слу), де́ло пошло́
эш барып чыкмау — не получа́ться, быть безрезульта́тным
эш башка — де́ло друго́е (ино́е)
эш баштан ашкан — см. эш бугаздан
эш башы — хозя́ин, организа́тор де́ла
эш башына кую (менгерү) — поста́вить у руково́дства, назна́чить на руководя́щий пост
эш булдыру — быть уме́лым/предприи́мчивым, быть смека́листым (иску́сным) в рабо́те; уме́ть провора́чивать дела́
эш булсын дип — добросо́вестно; на со́весть (де́лать, рабо́тать); не за страх, а на со́весть
эш бүрттерү — пока́зывать вид де́льного челове́ка
эш җайда — всё в поря́дке; дела́ иду́т хорошо́
эш калдырып — впусту́ю, по́пусту
эш качмас — рабо́та подождёт; рабо́та не волк, в лес не убежи́т
эш мөшкел (начар, харап, хөрти, яман, шәптән түгел) — дела́ пло́хи, де́ло дрянь, де́ло таба́к прост.
эш муеннан — см. эш бугаздан
эш нәрсәдә (соң)? — в чём де́ло, за чем (кем) де́ло ста́ло?
эш тормас — де́ло не ста́нет (не постои́т) (за кем, чем-л.)
эш түгел — (э́то) не де́ло, су́щий пустя́к; па́ра пустяко́в; плёвое де́ло прост.
эш тыгызга килү (терәлү) — станови́ться/стать ту́го
эш узган (үткән) — уже́ по́здно, слу́чай (моме́нт) упу́щен, всё ко́нчено
эш (китереп) чыгару — завари́ть ка́шу; затева́ть (что-л.); вызыва́ть/вы́звать ли́шние хло́поты
эш чыгара алмау — зава́ливать/завали́ть де́ло
эш эшләү — де́ло де́лать
эш эштән үткән (узган) — де́ло уже́ сде́лано; вопро́с уже́ разрешён
эш юктан (эш булсын дип) — от не́чего де́лать
эш ясау — наде́лать хлопо́т (дел)
эше беткән — (его́) пе́сенка спе́та, (его́) ка́рта би́та, ему́ кры́шка прост.
эше көлеп тора — отли́чная рабо́та
эшем иясе (кешесе) — ирон. работя́га, трудя́га
эшем(не) кырган кешедәй — ирон. бу́дто го́ры свороти́л
эшен китерү — редко всы́пать (кому-л.) проучи́ть; показа́ть ку́зькину мать прост.
эшең бетте, кодагый — и де́лу коне́ц
эшең түгел — не твоё де́ло, не твоего́ ума́ де́ло
эшкә салкын карау — манки́ровать рабо́той
эшкә чуму — уйти́ (погрузи́ться) в рабо́ту; погрузи́ться в (какое-л.) заня́тие
эшкә ярату — пусти́ть (употреби́ть) в де́ло
аның эше харап — де́ло его́ труба́
эшне бетерү — разде́латься (с кем, чем-л.)
эшне бозу (сүтү, җимерү) — расстро́ить (испо́ртить), испога́нить прост. развали́ть, разла́дить де́ло; завари́ть ка́шу
эшне бутау (буташтыру, чуалту) — запу́тать де́ло, запу́тать ка́рты, замета́ть следы́
эшне зурга җибәрү — раздува́ть, сгуща́ть кра́ски; де́лать из му́хи слона́
эшне аңлау — разбира́ться в де́ле; быть све́дущим (компете́нтным) ( в чём); знать (понима́ть) толк ( в чём)
эштә исә — на де́ле, на са́мом де́ле
эштә сыналган — испы́танный в де́ле
эштән калдыру — меша́ть рабо́тать, отвлека́ть от рабо́ты
эштән чыгарып — на всю кату́шку; в пух и прах (бить, ругать)
- эш башына менүэштән чыгып йөрү — прост. опуска́ться/опусти́ться; теря́ть/потеря́ть челове́ческий о́блик
- эш бугаздан
- эш бугазга терәлгән
- эш каеру
- эш майтару
- эш пешү
- эш терәлү
- эш төшү
- эшен белү
- эшен бетерү
- эштән чыгып
См. также в других словарях:
ашыру — 1. Арттыру, уздыру 2. шигъ. Күтәрү 3. тормышка ашыру, эшкә ашыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қашыру — (Қ орда: Сыр., Жал.) күріштің суын басқа жаққа ағызып жіберу. Күрішті орар алдында ондағы суды басқа жаққа қ а ш ы р у керек Қ орда., Сыр.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
тәэмин — кит. иск. 1. Тормыш, көнкүреш кирәк яракларын җитәрлек булдыру, җитештерү 2. Берәр нәрсәне саклау яки тормышка ашыру өчен кирәкле шартлар тудыру. ТӘЭМИН ИТҮ – 1. Нин. б. ихтыяҗларны, сорауларны канәгатьләндерү 2. Берәр нәрсәне тормышка ашыру өчен … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алым — 1. Берәр нәрсәне тормышка ашыру юлы, ысулы, методы 2. Атлау рәвеше бу атның алымы зур 3. Нин. б. эшчәнлекнең, хәрәкәтнең күләмлелеге, зурлыгы тур. ; колач (2) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буена — сөйл. Буйга таба юнәлештә, буйлап авыл б. чабып йөри 2. БУЕНА – Күрсәтелгән барлык вакыт дәвамында 3. Берәр нәрсәдән, җайланмадан файдаланып, шуның ярдәмендә; белән, аркылы, аша колга б. менү 4. Берәр нәрсә нигезендә, шуңа таянып, карап, шуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буенча — сөйл. Буйга таба юнәлештә, буйлап авыл б. чабып йөри 2. БУЕНА – Күрсәтелгән барлык вакыт дәвамында 3. Берәр нәрсәдән, җайланмадан файдаланып, шуның ярдәмендә; белән, аркылы, аша колга б. менү 4. Берәр нәрсә нигезендә, шуңа таянып, карап, шуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буйлый — сөйл. Буйга таба юнәлештә, буйлап авыл б. чабып йөри 2. БУЕНА – Күрсәтелгән барлык вакыт дәвамында 3. Берәр нәрсәдән, җайланмадан файдаланып, шуның ярдәмендә; белән, аркылы, аша колга б. менү 4. Берәр нәрсә нигезендә, шуңа таянып, карап, шуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
булдыру — 1. Барлыкка китерү, ясау, эшләү. Тормышка ашыру, үтәү (теләкне һ. б. ш.) 2. Берәр нәрсәне эшләргә көч сәләт җитү; эшли алу 3. Өлгертү (аш суны, мунчаны һ. б.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гамәл — 1. Эш, хәрәкәт. Практика. Эш, эшнең торышы; хәл 2. Математик исәпләүнең төп алымы, төре арифметиканың дүрт гамәле 3. Намаз; шәригать буенча мәҗбүри үтәлергә тиеш булган эш 4. Чара, мөмкинлек, ысул, әмәл. ГАМӘЛ ИТҮ (КЫЛУ) – 1) Шөгыльләнү 2)… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дипломатия — 1. Дәүләтнең тышкы политикасын тормышка ашыру буенча алып барыла торган эшчәнлек. Дипломатия өлкәсендә эшләүчеләр; дипломатлар 2. ДИПЛОМАТЛЫК – Кешеләр белән аңлаша белү, мөгамәлә осталыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ип — 1. Җай, уңай, көй ипкә салу 2. рәв. Җай белән, уңайлап талгын гына, ип кенә 3. сир. Як, тараф, юнәлеш Идел каргасы Идел ибенә, Җаек каргасы Җаек җаена 4. Берәр нәрсә эшләү уе, исәп, теләк, шул теләкне тормышка ашыру юлындагы эш эшне яхшырту ибенә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге