-
1 артлы
I прил.1) со спи́нкой (мебель, сиденья в автобусе)2) с за́дом ( повозка)•- артлы чана II послелог; разг.; см. арт 8)бәйрәм артлы бәйрәм — пра́здник за пра́здником
-
2 артлы
mit Rückenlehne f. (Stuhl, Schlitten) -
3 артлы-аллы
нареч.; см. аллы-артлы -
4 артлы урындык
стул (со спи́нкой) -
5 артлы чана
кошева́, кошёва обл. -
6 алды-артлы
нареч.; см. аллы-артлы -
7 аллы-артлы
нареч.1) оди́н за други́м, в заты́лок (сидеть с кем в автобусе, стоять в очереди)2) друг за дру́гом, верени́цей, цепо́чкой (проходить в зал, спускаться по трапу самолёта, подниматься по горной тропинке); цу́гом, гусько́маллы-артлы җиккән атлар — ко́ни, запряжённые цу́гом
-
8 бер-бер артлы
1) оди́н за други́м, друг за дру́гом2) по поря́дку, после́довательно -
9 аллы-артлы
arkalı önlü -
10 бер-бер артлы
1. ardarda, birbiri ardında(n)2. birbiri ardından, ardışık -
11 аллы-артлы
друг за другом, гуськом; вереницей, цепью, один за другим -
12 аллы-артлы
nacheinander -
13 аллы-артлы
нар. 1) друг за другом, гуськом, один за другимallı-artlı barırğa ― идти друг за другом
2) вереницей, цепью -
14 авыш
1. прил.1) накло́нный (трап, столб); с накло́ном (укло́ном)авыш ма́чта — ма́чта с накло́ном; накло́нная ма́чта
тәрәзә төбен авыш итеп эшләү — сде́лать подоко́нник накло́нным (с накло́ном)
авыш яссылык — мат. накло́нная пло́скость
2) пока́тыйавыш түбә — пока́тая кры́ша
авыш артлы урындык — стул с пока́той спи́нкой
3) накло́нный, наклонённый, наклони́вшийся, косо́й (дверной косяк, стояк, забор, стебель), с накло́номсарайның ишек яңагы авыш — дверно́й кося́к в сара́е - с переко́сом
4) скоси́вшийся, покоси́вшийся (забор, плетень); кособо́кий2. нареч.1) накло́нно, с накло́ном (укло́ном) (положить, поставить, установить что-л.) в накло́навыш кую — поста́вить (установи́ть) накло́нно (с накло́ном, в накло́н)
авыш тора торган багана — столб, кото́рый стои́т накло́нно
2) накло́нно, ко́со, кособо́коавыш үскән агач — де́рево, вы́росшее накло́нно
манара авыш тора — ба́шня стои́т кособо́ко
-
15 агылу
неперех.1) течь (сы́паться) пото́комкомбайн бункерына алтын бодай агыла — в бу́нкер комба́йна течёт (сы́плется) пото́ком золота́я пшени́ца
2) плыть, течь; нести́сь (об облаках и т. п.)саллар агыла да агыла — плоты́ плыву́т и плыву́т
3)а) течь, разлива́ться, плыть (о воздухе, запахах, лучах света и т. п.)иртәнге һавада хуш исләр агыла — в у́треннем во́здухе разлива́ются (плыву́т) прия́тные за́пахи
б) течь, растека́ться, ли́ться, разлива́ться, плыть (о звуках музыки и т. п.)4)а) пойти́ (дви́нуться, идти́, дви́гаться, проходи́ть/пройти́, кати́ться, нести́сь, кати́ть, вали́ть, сле́довать) пото́ком; идёт (дви́жется, прохо́дит, ка́тится, ка́тит, ва́ли́т, сле́дует) пото́к (чего-л.)урамнан машиналар төркеме агыла — по у́лице дви́жется пото́к маши́н; по у́лице иду́т пото́ком маши́ны
эшелоннар бер-бер артлы Мәскәүгә агыла — верени́ца эшело́нов идёт в Москву́
б) течь, идти́ пото́ком (о письмах, сообщениях, поздравительных телеграммах и т. п.)библиотекага яңа китаплар агыла — в библиоте́ку иду́т пото́ком но́вые кни́ги
редакциягә хатлар агыла — в реда́кцию идёт (поступа́ет) пото́к пи́сем
5) ( в одном направлении) течь (ва́лом, ма́ссой, толпо́й), вали́ть (о толпе, людской массе)халык циркка агыла — наро́д (ва́лом, толпо́й, ма́ссой) ва́ли́т в цирк
6) (собира́ться) стека́ться, притека́ть/прите́чь (толпо́й, ма́ссой) || прито́кяшьләрнең КамАЗга агылуы — прито́к молодёжи на КамАЗ
7) ( обратно) отхлы́нуть, отва́ливать/отвали́ть (о людском потоке и т. п.)8) течь, притека́ть (о деньгах, поступлениях в кассу, информации и т. п.), плыть (о деньгах и т. п.) || прито́к•- агылып тору -
16 аркалы
I а́ркалыприл.; архит.а́рочный ( мост)II прил.; разг.; см. артлы 1)аркалы корылма — а́рочное сооруже́ние
-
17 бер-бер
I мест.1) неопред. како́й-нибудь, како́й-либо, како́й-тобер-бер эш — како́е-нибудь де́ло
бер-бер бәхетсезлек килеп чыкмасын — ка́к бы не случи́лось како́е-либо несча́стье
2) опред.; разг. ка́ждыйбер-бер машинага дүртәр кеше утырган — в ка́ждой маши́не сидя́т по четы́ре челове́ка
бер-бер йортта өчәр-дүртәр йөз квартира — в ка́ждом до́ме по три́ста-четы́реста кварти́р
3) в сочет. с некоторыми сущ. образует неопредел. мест.бер-бер кеше — кто́-нибудь, кто́-либо, кто́-то; не́кто
II нареч.; разг.бер-бер нәрсә — что́-нибудь, что́-то, что́-либо; не́что
1) когда́-нибудь, ка́к-нибудьбер-бер безне дә искә төшерерләр — когда́-нибудь и о нас вспо́мнят
2) тща́тельно, внима́тельнобер-бер күздән үткәрү — тща́тельно просмотре́ть
бер-бер карап чыгу — внима́тельно прове́рить
•- бер-бер вакытта
- бер-бер җирдә -
18 бөгәлҗә
сущ.1) деревя́нное кольцо́, полукру́г, полукольцо́ || полукру́глый, полукольцево́йбөгәлҗә артлы урындык — стул с полукру́глой спи́нкой
2) попере́чная рукоя́тка косы́3) крюк, крючо́к ( деревянный)коедан чиләкне чыгарырга бөгәлҗә кирәк — ну́жен крюк, что́бы вы́тащить ведро́ из коло́дца
4) ду́жкаколак алкасы бөгәлҗәсе — ду́жка серёжки
чиләк бөгәлҗәсе — ду́жка ведра́
йозак бөгәлҗәсе — ду́жка замка́
-
19 егылу
возвр.1) па́дать/упа́сть, вали́ться/повали́ться, сва́ливаться/свали́ться, хло́пать/хло́пнуться, не устоя́ть (от толчка, удара, споткнувшись и т. п.) || паде́ниеканауга егылу — cвали́ться в кана́ву
бер-бер артлы егылу — вали́ться друг за дру́гом
егылу ып имгәнү — получи́ть уве́чье при паде́нии
••егылу ган сөртенгәннән көлгән — посл. упа́вший посмея́лся над споткну́вшимся
егылу ганны кыйнамыйлар — погов. лежа́чего не бьют
2) полега́ть/поле́чь || полега́ние ( о хлебах)бодайлар егылган — пшени́ца полегла́
3) перен. поле́чь, пасть (в бою, в схватке, в битве)сугыш кырында егылу — пасть на по́ле бо́я
4) разг. слечь, свали́ться (от болезни, недуга)грипп белән егылу — слечь от гри́ппа
икенче көнне урынга егылды — на друго́й день (он) слёг в посте́ль
5) перен.; разг. спотыка́ться/споткну́ться; прова́ливаться/провали́ться (в каком-л. деле)6) прова́ливаться/провали́ться, сре́заться ( при зачёте)8) перен.; разг. пасть (о правительстве, политическом строе)вакытлы хөкүмәт егылды — Вре́менное прави́тельство па́ло
•- егылып калу
- егылып төшеп калу
- егылу ып төш
- егылу ып үлү
- егылып яту••егылу ып китә язу (егылу ып китәрлек булу) — прийти́ в у́жас
егылу ып китәрсең — закача́ешься (от восхищения, удивления)
егылу ып көлү — валя́ться (ката́ться) со́ смеху (от сме́ха)
егылу ып уңу — уроди́ться на сла́ву ( о хлебах)
-
20 йөгереп үтү
1) пробега́ть/пробежа́ть, набе́гать (какое-то расстояние, столько-то километров); пробега́ть/пробежа́ть, проскака́ть (как, по чему, через что, вдоль чего, мимо кого, чего)зур тизлектә йөгереп үтү — пробежа́ть на большо́й ско́рости
бакча буйлап йөгереп үтеп китү — проскака́ть вдоль огоро́да
бер-бер артлы йөгереп үтү — пробега́ть оди́н за дру́гим
2) пробежа́ться по чему (пальцами, руками)3) перебега́ть/перебежа́ть по чему, через что (или с одного места на другое)йөземнән шатлыклы елмаю йөгереп үтте — по (моему́) лицу́ пробежа́ла ра́достная улы́бка
- 1
- 2
См. также в других словарях:
артлы — с. Арка терәп утырырлык итеп эшләнгән, арты булган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алды-артлы — рәв. 1. Берсе артыннан икенчесе 2. Бераз вакыт үткән саен, бер бер артлы, рәттән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аллы-артлы — рәв. 1. Берсе артыннан икенчесе 2. Бераз вакыт үткән саен, бер бер артлы, рәттән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кошовка — Артлы чананың бер төре; артка ике кеше аркасын терәп утырырлык, алда ат тоту өчен урын көйләнгән көймәле җиңел чана … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түрле чана — Артлы чана … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
елт-елт — Бер бер артлы, бик тиз. Кинәт кенә, кискен хәрәкәт белән 2. хәб. Кинәт кенә, сиздермичә кая да булса китү, юкка чыгу сикерде дә – елт!. ЕЛТ ЕЛТ КИЛҮ – 1) Елтырау, елык елык килү 2) Хәрәкәт вакытында бик тиз генә бер бер артлы күзгә чалынып калу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каскад — 1. Елга агымы буйлап бер бер артлы төшә торган шарлавыклар яки шулар урынына корылган электростанцияләр системасы 2. Бер бер артлы булган күренешләрнең алмашынып торуы, тыелгысыз көчле агымы 3. Циркта, кинода катлаулы тамаша күренешләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
саю — иск. – 1. Саннарны үз тәртипләре белән бер бер артлы әйтеп бару 2. Әйберләрнең микъдарын бер бер артлы саннар белән исәпләү; ничә яки күпме икәнне билгеләү 3. Берәр нәрсә яки кеше тур. нин. б. фикердә булу, аны тегеләй яки болай дип исәпләү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тезгеч — Яңа тотылган балыкларны тезү өчен шнур яки чыбыкча 3. Абзарда, лапаста һ. б. киртәләр, бүрәнәләр тезеп ясалган түшәм, сайгак 4. Барысы бергә, бер тәртип белән аллы артлы яки барысы бер якка карап урнашкан кешеләр төркеме. Рәт, саф. Чират 5. Вакыт … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тезү — 1. Берәр сызык буенча бер бер артлы һәм бертигез якын аралык калдырып урнаштыру. Яссылык өстенә билгеле бер тәртип белән урнаштыру. Нәр. б. билгеле бер әйберләрдән төзү, оештыру, ясау. Бизәнү әйберләрен матурлап бер сызык буенча яки берәр фигура… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тып-тып — Эре тамчылар бер бер артлы тамганда, каты нәрсәгә бер бер артлы нык басканда, сикергәләгәндә, төшкәндә чыккан тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге