аласапыран

См. также в других словарях:

• алашбегі — зат. көне. Бүкіл алашқа билігі жүретін лауазым иесі. Барлық ұлысбегі а л а ш б е г і н е бағынышты. А л а ш б е г і, әрине, ханға ғана есеп береді (М. Мағауин, Аласапыран, 22).. Егер Тәуекел хан а л а ш б е г і н қоңыраттан, ұлысбегін жалайырдан… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

• бас — амандық садақасы. Жеке басы үшін берілетін садақа, пітір. Кешкілікті ауызашар, таңертеңгілікті сәресі дейді. Ораза уақытында мұсылмандар семьясының әрбір басына б а с а м а н д ы қ (пітір) с а д а қ а с ы н төлейді (Ана тілі, 26.04.1990, 6). Бас… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

• қалға — … Қырымда хандық ішінде билік құрған шырын бегінің тіпті өз қ а л ғ а с ы бар (М.Мағауин, Аласапыран, 2, 172). – Батыр інілерімнің, білікті бауырларымның бірін қалаңдар, қалаңдар да қ а л ғ а сайлаңдар (М.Мағауин, Аласапыран, 13) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

• абыржы — Қ орда., Арал) мұз кетер, мұз қатар уақыт. Қазір оңай, әлі а б ы р ж ы болған кезде қиын болады Қ орда., Арал). Уа, мына менің балам біледі... Біздің балықшылар мұз қатар шақ пен мұз бұзылып, ірімтік ақ сең жүрген кезді де «а б ы р ж ы» деп… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• алағай-бұлағай — (Түрікм.: Көнеүр., Тахта, Таш., Красн., Қиян., Небид., Ашх.; Қ орда: Арал, Сыр.) аласапыран, алай түлей, дүрліккен. Ертеде а л а ғ а й б ұ л а ғ а й кезде келген едік (Түрікм., Ашх.) …есі бар адам дәл осындай а л а ғ а й б ұ л а ғ а й д а әлдебір …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• аласат — 1 (Ақт., Ырғ.) аласапыран; бүлік. Қарағым, бірін біріне а л а с а т салып, неге бүлдіріп отырсың? (Ақт., Ырғ.). Тым орайсыз тыныштық боп кетіп еді, артында а л а с а т дау тұр екен ғой (Ә. Нұрп., Курл., 429). Шіркін, мынаны баяғы а л а с а т та… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• арасат — (Қ орда: Қарм., Сыр.) қиындық, аласапыран. Жұмыс арасында осы үйімді а р ас а т п е н бітірдім Қ орда., Сыр.). Сонау а р ас а т кезде сол үшін басын оққа байлаған солдатын сатып кеткен жоқ па еді (Т. Ахт., Дала., 24) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• обыр көшіп, орда қону — (Түрікм., Красн.) аласапыран, қызыл қуғын, сарсүргін болған мезгіл. Біздер бұл жаққа о б ы р к ө ш і п, о р д а қ о н ғ а н уақытта келгенбіз (Түрікм., Красн.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

• ажал — жастығына бас қойды. Өлді, қаза тапты. Тәуекел хан ең соңғы ұрыстағы ауыр жарадан а ж а л ж а с т ы ғ ы н а б а с қ о й д ы (М. Мағауин, Аласапыран, 2, 204). Ажалмен алысты. Өлгісі келмеді, жанталасты …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

• алапа — зат. көне. Атақ, абырой, даңқ. Абақ сұлтанның қызын алу Шығай ұрпағының а л а п а с ы н арттырып, абыройын көтермек (М. Мағауин, Аласапыран, 69). Сол румен бірге өзің де көтерілесің, өзіңнің де а л а п а ң артады (Бұл да, 130) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

• алқау — ет. көне. Құрметтеу, қошеметтеу, мақтау, мадақтау. – Жаса! Жаса! Жаса! Сұлтан атына а л қ а у – енді айыпкерлер үшін көтерме емес, желкелеу тәрізді (М. Мағауин, Аласапыран, 56). Алқауына бөленді. Құрметіне, қошеметіне бөленді, мақталды. Бұл завод …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі