-
1 удочка
ж шаст; закинуть удочку 1) шаст партофтан 2) перен. гап партофта дидан, лукма партофтан; поймать (поддёть) на удочку 1) бо шаст моҳӣ доштан 2) перен. ба дом афтондан; попасться на удочку 1) ба шаст дармондан 2) перен. ба доми касе афтидан; смотать удочки прост. бадар рафтан -
2 шестидесятилетие
с1. (срок) шастсола, муддати шаст сол, шаст сол; истекшее шестидесятилетие дар шаст соли гузашта2. (годовщина) шастсолагӣ; шестидесятилетие учебного заведения шастсолагии муассисаи таълимн -
3 шестьдесят
числ. шаст; шестьдесят километров шаст километр; шестьдесят человек шаст нафар -
4 брать
несов.1. кого-что гирифтан, бардоштан; брать руками бо даст гирифтан; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан2. что перен. интихоб кардан, баргузидан, хоста гирифтан; брать тему для сочинения барои иншо мавзӯъ интихоб кардан; брать для примера барои мисол гирифтан3. (клевать - о рыбе) ба шаст афтидан; здесь рыба хорошо берет дар ин ҷо моҳӣ тез ба шаст меафтад4. кого-что гирифта бурдак, бурдан; брать собаку на охоту сагро ба шикор бурдан5. кого-что ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; брать ребёнка на воспитание кӯдакро ба тарбия гирифтан; брать поручение супориш (вазифа) гирифтан6. кого-что гирифтан; брать в долг қарз гирифтан; брать такси такси киро кардан; брать ванны ванна қабул кардан; брать уроки дарс хондан, омӯхтан; брать уроки английского языка дарси забони англисӣ хондан (аз касе)7. харидан, гирифтан; брать билеты в театр ба театр билет гирифтан (харидан); брать обеды из столовой аз ошхона таом гирифтан8. что ситондан, рӯёндан, гирифтан; брать пошлину боҷ гирифтан; брать штраф ҷарима гирифтан; брать плату хақ гирифтан9. что ҳосил кардан, кандан; брать рудӯ маъдан кандан10. что бофта баровардан; откуда он это берёт? вай инро аз куҷо бофта мебарорад?11. кого-что гирифтан, ишғол (забт) кардан, ба даст даровардан; брать крепость приступом қалъаро зер карда гирифтан; - в плен асир кардан12. кого-что перен. фаро гирифтан; меня берёт дрожь маро ларза гирифта истодааст; его берут сомнения ӯ ба шубҳа меафтад13. кого охот. доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки брали кабана сагҳо гурозро дунболагирӣ мекарданд14. что ҷаҳида гузаштан, гузаштан; брать подъём аз баланди гузаштан; брать барьер аз монеа ҷаҳида гузаштан15. чем муваффақ (ноил) шудан, ба мақсад расидан; он берёт смелостью вай ба туфайли ҷасорати худ ноили мақсад мешавад16. что гирифтан, хӯрдан; эта работа берёт много времени ин кор вақтро бисьёр мегирад17. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан; этот грунт лопата не берёт бел ба ин замин намеғӯтад18. бездоп. паррондан, задан; винтовка берёт на триста метров ин милтиқ аз сесад метр мезанад19. разг. ба сӯе рафтан, майл кардан; дорога берёт влево роҳ ба тарафи чап меравад <> брать быка за рога якбора ба кори асосӣ шурӯъ кардан; -верх дастболо шудан, ғолиб омадан; брать голыми руками осон ба даст даровардан, бе заҳмат комёб шудан; - грудь синаи модарро макидан, сина гирифтан; брать измором безор карда ба мақсад расидан; брать курс ба сӯе роҳ гирифтан (роҳӣ шудан); брать начало сар шудан, баромадан; брать ноту муз. нота навохтан (хондан); брать обещание ваъда гирифтан; брать пример с кого-л. ибрат гирифтан аз касе; брать свой слова назад аз қавли худ гаштан; брать себя в руки худдорӣ кардан, худро ба даст гирифтан; брать слово иҷозати сухан гирифтан; брать слово с кого-л. аз касе қавл гирифтан; брать чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, касеро тарафгирӣ кардан; брать в клещи ба шиканҷа гирифтан; брать в оборот кого-л. 1) касеро маҷбуран кор фармудан; 2) касеро танбеҳ додан (сарзаниш кардан); брать в расчёт ба ҳисоб гирифтан; брать за бока кого-л. прост. касеро ба коре маҷбур кардан; брать кого-л. за глотку (горло, жабры) прост. аз гулӯи касе гирифтан; брать за сердце (за душу, за живое) кого ба ҳаяҷон овардан, мутаассир кардан; брать на абордаж часпидан, дарафтодан, ҳамла кардан; брать на борт савори киштӣ кардан, ба киштӣ бор кардан; брать на буксир ёри (мадад) расондан; брать грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; брать назаметкуба назар (қайд) гирифтан; г на замечание ба таҳти назорат гирифтан; брать на испуг кого-л. касеро тарсондан, ба касе дӯғ задан; брать на мушку таъқиб кардан; брать на поруки ба кафолат гирифтан; - на пушку кого прост. фиреб (фанд) додан, фирефтан; брать на себя [смелость] ҷуръат кардан; брать под [свою] защиту кого-что таҳти ҳимояи худ гирифтан; брать под козырёк саломи ҳарбӣ додан; брать под сомнение зери шубҳа гирифтан; \брать с бою бо ҷангу ҷанҷол ба даст даровардан; \брать с потолка аз ҳаво гирифтан, бофта баровардан; наша берёт мо ғалаба мекунем, дасти мо болост; не \брать в рот ба даҳон нагирифтан, нахӯрдан, нанӯшидан; см. тж. взять -
5 дух
м1. рӯҳ, ҷон, ҳол, ҳолат; твёрдый духом рӯҳан қавӣ, қавирӯҳ; в здоровом теле здорбвый дух тан солим, рӯҳ солим // филос. рӯҳ, тафаккур, шуур2. рӯҳбаландй, зиндадилӣ; ҷуръат; упадок духа рӯҳафтодагй; поднять дух рӯҳбаланд кардан; воспрянуть духом рӯҳбаланд (зиндадил) шу-дан; пасть духом рӯҳафтода (ноумед) шудан; собраться с духом худро ба даст гирифтан; хватает (достаёт) духу ҷуръат кардан; шуҷоат доштан; не хватает (не достаёт) духу, не иметь духа (духу) дил (ҷуръат) накардан; я не имел духу сказать ему об этом ман ҷуръат накардам, ки ба ӯ ин гапро гӯям; придавать духу прост. рӯҳбаланд (шер-дил) кардан3. перен. хусусият, моҳият, равия; в духе времени мувофиқи талаби замон; в моём духе мувофиқи табъи ман; в том же духе ҳамон зайл, ҳамчунон; продолжаите в том же духе ҳамон зайл кардан гиред (давом диҳед); дух противорёчия инодкорӣ, як-равй4. фольк., миф. арвоҳ; злой (нечистый) дух иблис, шайтон, дев, аҷина5. разг. нафас; дух захватывает (занимает, замирает) нафас мегардад; перевести дух 1) нафас рост кардан 2) перен. дам гирифтаи; не переводя духу дам нагирифта, бо як нафас; затаить дух дам ба дарун кашидан, нафас ба дарун гирифтан6. прост. ҳаво; лесной дух ҳавои ҷангал; из отдушины шёл тёплый дух аз шамолдаро ҳавои гарм меомад7. прост. бӯй, бӯю таф; грибной дух бӯи қорч (занбӯруғ); сырный дух буи панир; из подвала шёл тяжёлый дух аз таҳхона бӯи ғализ меомад <> плохое (дурное) расположёние (состояние) духа димоғи сӯхта, кайфпарида; хорошее расположение (состояние) духа хушҳолӣ, димоғчоқй; присутствие духа худдорй, хунсардӣ; не теряя присутствия духа худдориро аз даст надода; во весь дух, что есть духу (бежать, мчаться и т. п.) бо тамоми қувват, бо шиддат, бо суръати тамом (давидан, тохтан ва ғ.); в духе совётского патриотизма дар рӯҳи ватандӯстии со-ветй; в духе коммунистической нравственности дар рӯҳи ахлоқи коммунистӣ; как на духу уст. (откровенно) маросими тавба барин, ҳеҷ чизро руст накарда; ни слуху, ни духу о ком-чём, от кого на хат на хабар, ҳеҷ дарак нест; ни сном ни духом (не виноват) ҳеҷ (айбаш нест); заррае гуноҳ надорад; одним (едйным) духом, за один дух прост. 1) (очень быстро) бисьёр тез, бо як шаст, дар як зум; одним духом домчаться бо шаст тохта расидан 2) (сра-зу) якбора; одним духом выпить стакан воды якбора як стакан обро дам кашидан; дух вон [у кого] прост. ҷонаш баромад, қолаб тиҳӣ кард; быть в духе хушҳол (димоғчоқ) будан; быть не в духе димоғсӯхта (кайфпарида) будан; он сегодня не в духе имрӯз димоғаш сӯхтагй (кайфаш паридагй); вышибить дух из кого груб. прост. зада куштан; испустйть (послёдний) г дух ҷон додан, ҷон ба ҷаббор супурдан; святым духом узнать шутл. бо як мӯъҷиза (аз каромат) донистан (фаҳмидан); чтобы \духу его не было! где дафъ (нест, гум) шавад! -
6 опрометю
нареч. дартоз, шитобон, бо шаст; опрометю бежать бо шаст тохтан -
7 отклевать
сов.1. что нӯл (минқор) зада хӯрдан2. разг. ба шаст наафтидан; рыба отклевала моҳӣ дигар ба шаст намеафтад -
8 покатить
сов.1. что ғелондан; покатить бочку чалакро (бочкаро) ғелондан2. разг. (о средствах передви-жения) бо суръат рафтан, бо шаст рафтан; автомобиль покатил по улице автомобиль дар кӯча бо шаст рафт // (отправиться на чём-л.) равона (озим) шудан; савора рафтан; мы покатили на юг мо ба ҷануб равон шудем, хоть шаром покати муш асо мезанад -
9 разлёт
м1. (по знач. гл. разлететься 1) парида рафтан(и), паридаравӣ; разлёт птиц парида рафтани паррандагон2. суръат, шаст; удариться с разлёта бо шаст омада задан (дакка хӯрдан) -
10 раскатиться
сов.1. суръат ёфтан, бо шаст лағжида рафтан; сани раскатились чана бо шаст лағжида рафт2. ба ҳар тараф ғелида (ғеҷида, лағжида) рафтан3. гулдуррос задан; в ночной тишине раскатился выстрел дар хомӯшии шаб овози тир гулдуррос зад -
11 удить
несов. что бо шаст моҳӣ гирифтан, бо шаст шикор кардан -
12 раскатиться
суръат ёфтан, бо шаст лағжида рафтан -
13 удить
ба шуст моҳӣ гирифтан, бо шаст шикор кардан -
14 удочка
шаст -
15 ужение
бо шаст моҳигирӣ -
16 шест
хода, шаст, чӯб -
17 шестидесятилетие
шастсола, шаст сол -
18 шестьдесят
шаст -
19 мышастый
επ., βρ: -шаст, -а, -о -γκρίζος (για χρώμα ζώου). -
20 бывать
несов.1. шудан; так бывало, так и будет ҳамин тавр мешуд, ҳамин тавр ҳам хоҳад шуд2. тж. безл. шудан, будан, рӯй додан, воқеъ шудан, ба вуқӯъ омадан; таких случаев ещё не бывало ин гуна ҳодисаҳо ҳанӯз нашуда буд; бывает, что рыба здесь не клюет ҳамин тавр ҳам мешавад, ки дар ин ҷо моҳӣ ба шаст намезанад3. гоҳ-гох рафтуомад кардан, рафтан; он часто бывал в музее ӯ ба музей бисёр мерафт4. будан, ҳозир будан, шудан; в это время он бывает дома ӯ ин вакт дар хона мешавад5. будан, дидан; ему приходилось бывать и не в таких переделках у мушкилиҳои аз ин зиёдро ҳам дидааст (аз сар гузаронидааст)6. в знач. связки будан; в полночь звёзды бывают особенно ярки нимишабӣ ситорагон махсусан равшананд <> дождя как не бывало борон гӯё ки наборида буд; как ни в чём не бывало гӯё ки ҳеҷ ҳодисае нашуда буд; не бывать чему нахоҳад шуд, намешавад (чизе, коре, вокеае); этомуне бывать ин ҳаргиз нахоҳадшуд, ин амри маҳол аст
См. также в других словарях:
шаст — I [شصت // شست] шумораи миқдорӣ шаш бор даҳ, 60 II [شست] қуллоби моҳигирӣ, банд; аз шасти чизе раҳоӣ ёфтан аз банд ва чанголи чизе халос шудан III [شست] бо суръат, чобук ва тез ҳаракат кардани ягон чиз; аз шаст фуромадан кам ва суст шудани… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ШАСТ — Иван Шаст Иванов сын Губин Сущева, московский послух. 1521. А. К. II, 350 … Биографический словарь
шаст — м., шаста ж. мох на хвойном дереве , кольск., вологодск. (Подв., Даль), шастега мох , шаста, шашта мох на хвойных деревьях, олений мох, ягель , олонецк. (Кулик.). Вероятно, из *шахта, которое сначала ассимилировано в шашта (см.), затем в… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
Шаст — (Эмар де Клермон Chaste, † в 1604 г.) французский вице адмирал. В 1583 г. предпринял экспедицию на Азорские острова; описал ее в Voyage de la Tercère (в четвертой части Relation de divers voyages curieux , Париж, 1696). Передал Генриху IV Диепп,… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
возорей сон бьен шаст е во мерс - бьен деправе — * vos oreilles sont bien chastes et vos moeurs bien dépravées. Ваши уши излишне целомудренны, а ваши нравы слишком развращены. Может быть, в самом деле это был дух, сильф, влетевший нечаянно или с невинным умыслом в покой милой девушки; впрочем… … Исторический словарь галлицизмов русского языка
Шастинский — ШАСТОВ ШАСТУНОВ У Даля шастать ходить без дела, штаться; идти не поднимая ног, шаркать, там же шастун шатун, баклушник. А также шаст, шаста Ч еловый мох, мшарник. Шастать Ч очищать зерно от шелухи. Любое из этих значений могло стать основой для… … Русские фамилии
Шастов — ШАСТИНСКИЙ ШАСТОВ ШАСТУНОВ У Даля шастать ходить без дела, штаться; идти не поднимая ног, шаркать, там же шастун шатун, баклушник. А также шаст, шаста Ч еловый мох, мшарник. Шастать Ч очищать зерно от шелухи. Любое из этих значений могло стать… … Русские фамилии
Шастунов — ШАСТИНСКИЙ ШАСТОВ ШАСТУНОВ У Даля шастать ходить без дела, штаться; идти не поднимая ног, шаркать, там же шастун шатун, баклушник. А также шаст, шаста Ч еловый мох, мшарник. Шастать Ч очищать зерно от шелухи. Любое из этих значений могло стать… … Русские фамилии
дақиқа — I [دقيقه] а 1. воҳиди вақт, ки шастяки соатро ташкил медиҳад ва баробари шаст сония аст 2. нуҷ. воҳиди паймоиши кунҷи ҳамвор, ки ба шастяки дараҷа, яъне аз шаст як ҳиссаи дараҷа баробар мебошад; дақиқа ба дақиқа бо мурури ҳар дақиқа; торафт II… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
қаровулак — [قراولک] 1. чизи мехчамонанд ва амсоли он дар сари милаи аслиҳаи тирандозӣ, ки ба он нигоҳ карда, ба нишон мегиранд 2. пӯк ё чизи дигари сабуки дар рӯи об шинокунандаи шаст ва тӯри моҳидорӣ, ки аз ҳаракати он моҳигир ба шаст афтодан ё дар тӯр… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
фуромадан — [فرامدن] 1. фурӯ омадан, аз боло поин шудан, ба зер омадан 2. ба хонаи касе ворид шудан, дар ҷое манзил кардан 3. паст шудан, пасанда шудан, кам шудан мас., оби дарё; аз шаст (ғазаб, ҷаҳл) фуромадан маҷ. паст шудани шаст, таскин ёфтани ғазаб; аз… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ