-
1 мать
ж1. модар, оча, она, волида; многодетная - модари серфарзанд (сербача); лишиться матери бе модар мондан; стать матерью модар (бачадор) шудан2. [ҳайвони] мода, оча; ягнята бросились к матерям барраҳо ба сӯи очаҳояшои тохтанд3. обращ. прост. (чаще со сл. «моя») модар, модарҷон, очаҷон; ты, матьмоя, не то делаешь! ту, модарҷон, кори дигаре карда истодаӣ!4. обращ. разг. модарҷон; постой, мать ! модарҷон, истед!5. уст. (жена священника) зани поп6. уст. (монахиня) роҳиба7. фольк. модар, азиз; Родина-мать Модар-ватан <> мать -героиня қаҳрамонмодар; мать -одиночка модари танҳо; крестная мать модархонди таъмидӣ; посаженая мать модарвакил; приемная мать модархонд; мать честная! в знач. межд. прост. оҳ!, ӯҳӯ!, воҳ!, во аҷабо; всосать (впитать) с молоком матери бо шири модар даромадан; в чем мать родила прост. бараҳна, лублуч, лӯхти модарзод -
2 матушка
ж1. уст. модар2. обращ. уст. разг. модар, модарҷон, очаҷон,3. уст. разг. (жена священника) зани поп4. фольк. модар, азиз; матушка-Москва Москваи азиз, Москваҷон <> матушки [мой]! матушки светы! в знач. межд. во аҷабо!, вой!, вой дод! -
3 мамаша
ж разг.1. модар, оча, бибӣ2. обращ. модар, модарҷон, очаҷон, бибиҷон -
4 материнский
1. модарӣ, …и модар, модарона; материнская ласка навозиши модарӣ2. биол. мабдаъ; материнская клетка ҳуҷайраи мабдаъ <> материнская порода геол. қишри манша (1. он табақаи замин, ки дигар чинсҳо аз он пайдо мешаванд2. он табақаи замин, ки аз он хок ба вуцуд меояд) -
5 материнство
с1. ҳомилагӣ, таваллуд, ширмакконӣ; охрана материнства и младенчества муҳофизати модару кӯдак2. модарӣ, меҳри модарӣ; чувство материнства ҳисси модарӣ -
6 родимый
1. фольк. и прост. азиз, мукаррам; родим ое дитя фарзанди азиз2. обращ. прост, азизам, ҷонам, дилбандам, ширинакам3. в знач. сущ. родимый м фольк. а обл. падар, падарҷон; родимая ж фольк, и обл. модар, модарҷон; родимые мн. падару модар, волидайн <> родим ое пятно 1) хол, холи модарзод; 2) доғ, нанг, шармандагӣ -
7 родительский
…и волидайн, …и падару модар; родительск ий комитет комитети падару модарон; родительское собрание маҷлиси падару модарон // (при надлежащий родителям) …и волидайн, …и падару модар; родительский дом хонаи падару модар; родительск ая суббота церк. рӯзи дури рафтагон (дар дини насронӣ) -
8 материнский
модарӣ, \материнскийи модар, модарона -
9 бревенчатый
-ая, -ое, мн. ч. -ые прил. моһлцг модар кесн, бахнар кесн; бревенчатые стены моһлцг модар кесн эре -
10 брат
м1. бародар; (старший) бародар, ака; (младший) додар, ука, уко; родной брат бародари зоида, додари айнӣ, бародари аз як падару модар; сводный брат бародари ӯгай; единокровные братья бародарони падаряку модарҷудо; единоутробные братья бародарони ҳамбатн, бародарони модаряку падарҷудо; двоюродный брат амакбача, аммабача, тағобача, холабача; молочный брат бародари ширхӯра; названый брат додархонд2. высок. ҳамкор, ҳаммаслак, ҳампеша; братья по борьбе бародарони ҳаммаслак3. обращ. бародар, додар, ака, ука, ҷӯра; я, брат, этого не знал ман, бародар, инро намедонистам4. иерк. роҳиб <> ваш брат тоифаи шумо, шумо баринҳо; на вашего брата ба тоифаи шумо; наш брат мо, мо баринҳо; свой брат аз они (одами) худи; на брата ба ҳар сар, ба ҳар кас; по три рубля на брата ба ҳар кас сесумӣ; с брата аз ҳар кас; по рублю с брата аз ҳар кас яксӯмӣ; ни сват ни брат кому прост. на хешу на дарвеш; ему сам чёрт не \брат прост. одами зӯм, худаш подшоҳ - табъаш вазир -
11 мама
ж1. модар, оча, бибӣ2. обращ. модарҷон, бибиҷон3. см. мамка 2 -
12 матушкин
…и модар, аз они модар -
13 самокрутка
Iж прост. папироси дастӣIIж уст. и обл.1. духтаре, ки бе розигии падару модар ба шавҳар расидааст2. никоҳи бе розигии падару модар -
14 родной
1. айнӣ, ҳамбатн, ҳамшикам, аз як падару модар; хеш, табор; родн ой отец падари худи; родная сестра хоҳари айнӣ // в знач. сущ. родные мн. хешон, хешу табор, хешовандон, хешу ақрабо2. …и ватан, …и диёр, …и зодгоҳ; моё родное село деҳаи зодгоҳи ман3. наздик, азиз, меҳрубон; родной коллектив коллективи азиз 4.обращ. азиз, мӯҳтарам <> родной язык забони модарӣ -
15 с
I(со, съ) приставка1. префиксест, ки барои сохтани феъл хизмат карда, маъниҳои зеринро мефаҳмонад: 1) ҳаракат аз тарафхои гуногун ба як нуқта - связать бастан; сковать кӯфта пайванд кардан; соединить пайваст кардан 2) ҳаракат аз боло ба поён - слезть фуромадан; сойти поён фуромадан 3) цудо карда гирифтани чизе- срезать буридан, бурида ҷудо кардан; срубить буридан; соскоблить тарошидан 4) иҷро кардан, риоя кардани чизе - справиться с чём-л. аз ӯҳдаи коре баромадан 5) то ҳадди охирин расондани амал - скормить хӯронда. тамом кардан; стереться суда шудан, фит шудан 6) барои ифодаи намуди мутлаки баъзе феълҳо - съязвить нештар задан; сделать кардан2. барои зарфсозӣ: сбоку аз паҳлу: слева аз чап, аз тарафи дасти чап; спросонок хобу хоболуII(со) предлог1. с род. (указывает место, от которого происходит действие) аз; снять книги с полки китобҳоро аз раф гирифтан; вскочить с постели аз ҷогаҳ ҷаста хестан; с дерева упало яблоко аз дарахт себ афтод; они возвращались с охоты онҳо аз шикор бармегаштанд2. с род. (указывает место или источник возникновения действия) аз; болезнь началась с насморка касалӣ аз зуком сар шуд; напасть на врага с тыла ба душман аз ақибаш (аз ақибгоҳ) ҳамла кардан; так с чего мы начнём? пас мо аз чӣ сар ме-кунем?; получить письмо с родины аз ватан хат гирифтан; дыни со своёй бахчи харбузаҳои полизи шуд3. с род. (указывает время начала действия) аз; с самого вечера аз [худи] бегоҳирӯзӣ; с раннего детства аз хурдсолӣ; с первого января аз якуми январь4. с род. (указывает местоположение, местонахождение предмета или лица) дар, аз, аз болои…; с правой стороны дороги вилась тропинка дар тарафи рости роҳ пайраҳае печутоб хӯрда мерафт; с этого места хорошо видно аз ин ҷо хуб дида мешавад; говорить речь с трибуны аз минбар нутк кардан; наблюдать с горы аз болои кӯҳ мушоҳида кардан5. с род. (указывает предмет или лицо, от которого требуется или отнимается что-л.) аз; собрать с сотрудников профсоюзные взносы аз ходимон ҳаққи аъзогии иттифоқи касабаро ҷамъ кардан6. с род. (указывает на предмет, являющийся образцом, оригиналом, единицей измерения чего-л.) аз; берите с него пример аз вай ибрат гиред; это переведено с таджикского языка ин аз забони тоҷикӣ тарҷума карда шудааст; урожай с гектара ҳосил аз хар гектар, ҳосили ҳар як гектар7. в сочет. со словами «довольно», «до-статочно», «хватит» и т. п. ба, аз; с вас хватит ба шумо бас аст8. с род. (на основании чего-л., следуячему-л.) бо; с одобрёния руководства бо савобдиди роҳбарият; с вашего согласия бо розигии шумо; с разрешения старших бо рухсати калонсолон9. с род. (указывает причину действия) аз; с радости аз хурсандӣ; с горя аз ғусса, аз дард; с досады аз ҳасрат; мы устали с дороги мо аз кӯфти роҳ хаста шудем10. с род. (указывает предмет, орудие, которым производится действие) бо; кормить с ложечки бо кошукча хӯрондан11. с род. в составе некоторых устойчивых сочетаний: взять с бою ҷанг карда ба даст даровардан; покупать с рук аз даст харидан; читать с листа бе тайёрӣ хондан // в составе некоторых наречий: с размаху қулоч кашида, кашидаву кушода; с разбегу давида омада; с налёта ҳамла оварда; с ходу рафтуравон12. с вин. (приблизительно, почти, около) тахминан, тақрибан; он с месяц пробудет в отъёзде вай тахминан як моҳ дар сафар хоҳад буд; [он] ростом с тебя қадаш (қади) ту барин13. с тв. (указывает на совместность, наличие чего-л., обладание чем-л.) бо, ва (=у), ҳамроҳи…, бо ҳамроҳии…; идите с нами бо мо равед; мы с братом ману бародарам; отец с матерью падар ва модар, падару модар; выйти на прогулку с детьми бо кудакон ба гардиш баромадан; хлеб с маслом нону равған, нону маска; бутылка с молоком шишаи шир; девочка с косичками духтарчаи кокулдор14. с тв. (при посредстве кого-чего-л.) бо, қати; уехать с вечерним поездом бо поезди шабона рафтан15. с тв. (указывает на явление, состояние, которым сопровождается какое-л. действие) бо; с удовольствием бо камоли хурсандӣ; с улыбкой бо табассум; с целью… бо мақсади…; они с радостью согласились онҳо бо хурсандӣ рози шуданд16. с тв. (указывает место, предмет, на который направлено действие) бо, ба; подружиться с товарищами бо рафиқон дӯст шудан, бо рафиқон дӯстй пайдо кардан; не спешите с отъёздом ба рафтан шитоб накунед; справиться с работой аз ӯҳдаи кор баромадан; поспешить с выводами саросема хулоса баровардан, хулосаҳои хом баровардан17. с тв. (указывает на предмет, с помощью которого осуществляется действие) бо, ба, ба воситаи…; рассматривать с лупой бо заррабин дидан; мыть с мылом бо собун шустан18. с тв. (указывает цель действия) бо; явиться с докладом бо маърӯза омадан; арз кардан; обратиться с просьбой бо ҳоҳише муроҷиат кардан19. с тв. (указывает на наступление чего-л.) бо; с приходом весны бо омадани баҳор; с годами сол ба сол; со временем бо мурури замон20. с тв. (с глаголами «случиться», «произойти», «обстоять» указывает на лицо, испытывающее что-л.): с ними все обстоит хорошо ҳама корҳои онҳо баҷо, аҳволашон нағз; у него плохо с глазами чашмони вай дардманд шудаанд; что с тобой стало? ба ту чӣ шуд? -
16 бобриха
модарқундуз -
17 мама
модар -
18 мать
модар -
19 родители
падару модар, волидайн -
20 родительница
модар, волида
См. также в других словарях:
Модар — сеок этнографической группы хакасского народа койбалов. Модар соответствовал Таражакову роду русских документов. Свое официальное название он получил от фамилии Таражаковых. Модары кочевали по реке Упсе (р. Туба), которая впадает с правой стороны … Википедия
модарӣ — [مادري] 1. мансуб ба модар; хоси модар: ғурури модарӣ, ҳиссиёти модарӣ 2. модар будан; муносибати модарона: модарӣ кардан ◊ забони модарӣ а) забоне, ки инсон аз кӯдакӣ аз модар ва атрофиёнаш ёд мегирад; б) фаннест, ки дар синфҳои ибтидоӣ барои… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
модар — [مادر] 1. зан нисбат ба фарзанд (он)аш, волида 2. калимаи муроҷиати эҳтиромона нисбат ба зани калонсол; ум(м), оча: модари меҳрубон, модари мушфиқ, модари серфарзанд, модари фарзандони ман; модари ӯгай ниг. модарандар; модар шудан фарзанд… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бародар — [برادر] 1. писари як падару модар нисбат ба писару духтарони дигари он падару модар, додар; бародари зоида ду писари аз як модар зоидашуда, бародари модаряк; ҷумҳурии бародар ҷумҳурии муносибати дӯстии чун бародар дошта 2. мухотаб барои муроҷиати … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ғурур — [غرور] а 1. мағрурӣ, ҳавобаландӣ, такаббур, нахват; ба тариқи истиора: боди ғурур, ҷоми ғурур, сармаст аз майи ғурур, пеши чашми касеро гирифтани пардаи абри ғурур; кибру ғурур такаббуру мағрурӣ; ғурур доштан мағрур будан, ҳавобаланд будан 2.… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
модарзод — [مادرزاد] 1. аз модар таваллудшуда; бо нақсе ё фитрате аз модар таваллуд шудан; кӯри модарзод он ки нобино зоида шудааст; лучи модарзод тамоман луч, чунон ки аз модар нав зоида шуда бошад 2. сифат ва хосияте, ки табиатан дар шахс зоҳир мегардад,… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бибӣ — [بيبي] 1. модаркалон, модари падар ё модар 2. гуфт. модар, волида 3. калимаи муроҷиати эҳтиромона ба занони калонсол 4. ҷузъи таркибии исми хоси занона: Нурбибӣ, Зайнаббибӣ, Бибиоиша… (муқ. бону, хонум) … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бобо — [بابا] 1. падари падар ё падари модар, ниё, ҷад: бобои падарӣ, бобои модарӣ 2. маҷ. насли гузашта, аҷдод (ба ин маънӣ асосан дар шакли ҷамъ – бобоён ва бобоҳо меояд); гузаштагон; падару бобо ( и мо) гузаштагон ( и мо), аҷдод ( и мо) 3. таър.… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
додар — [دادر] 1. писари як падару модар нисбат ба писару духтари дигари онҳо, бародар; бародари хурдӣ, уко; додари айнӣ // додари зоида // додари ҳамхун // додари ҳамтан бародари аз як падару модар рӯида нисбат ба дигаре, бародари модаряк; додари сабабӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
модарвор — [مادروار] монанди модар, чун модар, модарона … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
модарона — [مادرانه] модарӣ, муносиби модар, модарвор: меҳри модарона … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ