καρδία

с в разн. знач. ἡ καρδιά, ἡ καρδία:

-а, πλθ. сердца, -дец, -дцам

ουδ.

1. η καρδιά•

2. έδρα συναισθημάτων κ. παθών•

3. θυμός, οργή, εξόργιση.

4. κέντρο•

εκφρ.

в -ах – στο θυμό, στην οργή, όντας θυμωμένος, οργισμένος•

от всего -а – μ όλη μου την καρδιά (ολόψυχα)•

по -у ή по -у – κατά το γούστο, όπως αρέσει•

с открытым -ем – ανοιχτόκαρδα, ειλικρινέστατα•

с чистым -ем – με καθαρή την καρδιά (ειλικρινέστατα)•

всем -ем – ολόκαρδα•

сердце моё! – (επιφώνημα)• καρδούλα μου!•

сердце болит (щемит, ноет, сжалось) – η καρδιά πονά, πιέζει, σφίγγει (από φόβο, θλίψη)•

сердце падает (оборвалось или дрогнуло) у меня – μου κόπηκε η καρδιά μου ή το αίμα μου (τρόμαξα, ξαφνιάστηκα)•

держать или иметь сердце на кого – κρατώ, έχω γινάτι για κάποιον•

разбить сердце чь – συντρίβω την καρδιά κάποιου (καταθλίβω)•

сорвать сердце на ком – ξεσπώ σε θυμό κατά κάποιου•

брать (взять,хватать) за сердце – συναρπάζω, καταγοητεύω, εντυπωσιάζω πολύ, αιχμαλωτίζω, συγκινώ•

принять (близко) к -у – συμπαθώ, πονώ, ενδιαφέρομαι, (τον, την κλπ.) έχω στην καρόιά μου•

отлегло от -а – ξαλάφρωσε η καρδιά (από φόβο, ανησυχία, ταραχή).

ж

1. ἡ ψυχή:

2. (единица населения) τό ἄτομο[ν], ὁ κάτοικος / ὁ κολήγος, ὁ δουλοπάροικος, ἡ ψυχή (крепостной крестьянин):

-и, αιτ. душу, πλθ. души θ.

1. ψυχή•

2. άνθρωπος, κάτοικος, άτομο•

3. δουλοπάροικος•

4. το βασικό, το κύριο, η ουσία. || καθοδηγητής, εμψυχωτής.

εκφρ.

бумажная душа – γραφειοκράτης, γραφιάς•

заячья душа – δειλός)κιοτής (σαν το λαγό)•

чернильная душа – καλαμαράς, γραφειοκράτης•

без -и – παλ. α) άψυχος (από ζωηρό αίσθημα ή φόβο), β) χωρίς ενθουσιασμό, ψόφιος•

в - – α) μέσα, εσωτερικά, β) έμφυτα, απο, τη φύση•

душа всеми фибрами -и – ολόψυχα•

по - – του γούστου, της αρέσκειας•

по -ам ή по - – φιλικά, ειλικρινά (жить) душа в -у ζω αρμονικά•

душа нараспашку – ανοιχτόκαρδα•

душа не лежит. – αισθάνομαι, αντιπάθεια•

душа не на месте – σπάραζε η καρδιά•

душа не принимает – αντιπαθώ, δε χωνεύω•

душа ушла (уходит) в пятку – μου πήγε (πηγαίνει) η ψυχή στην κούλουρη (καταφοβήθηκα)•

вдохнуть -у – εμψυχώνω, αναζωογονώ, τονώνω, ενθαρρύνω•

излить -у – ανοίγω την καρδιά (εκμυστηρεύομαι όλα)•

вложить -у – επιδίδομαι ολόψυχα•

отвести -у – ξαλαφρώνω, ξεσκάζω• ικανοποιώ μεγάλη μου επιθυμία•

отдать Богу -у – παραδίδω το πνεύμα (πεθαίνω)•

душа моя – ψυχή μου (συμπάθεια μου)•

отпустить -у на покаяние – αφήνω ήσυχο•

положить -у за кого-чего – θυσιάζω τη ζωή μου για κάποιον, για κάτι•

положить -у на что – βάζω όλα τα δυνατά μου σε κάτι•

не чаять -и – υπεραγαπώ, λατρεύω•

кривить -ой – γίνομαι ανειλικρινής• υποκρίνομαι•

ни -ой ни телом – καθόλου•

это мне по - – αυτό πολύ μου αρέσει,• влезть ή залезть в -у кому αποκτώ την εμπιστοσύνη κάποιου•

заглянуть в -у кому – ψυχολογώ καλά κάποιον•

мне не по - – δε μου αρέσει, δεν είναι της καρδιάς μου•

хватать за -у – ταράσσω, συγκινώ την ψυχή•

взять ή принять – κ.τ.τ. что на -у ή на свой -у αναλαβαίνω την ευθύνη για κάποιον•

стоить ή торчать над чьей -ой – κάθομαι πάνω στο κεφάλι. (γίνομαι ενοχλητικός)•

петь -ой, – τραγουδώ συναισθηματικά•

в чем душа (только) держится – άψυχος, ψόφιος, μόνο που δεν του βγήκε ακόμα η ψυχή•

за милую -у – μ' όλες τις ανέσεις•

за -ой (у кого) есть ή имеется – έχει κάτι (να περάσει, να ζήσει)•

за -ой (у кого) нет чего – δεν έχει τίποτε (να περάσει, να ζήσει)•

за -у берёт что-н. – ανησυχώ, φοβούμαι•

на - кошки сгребут – έχει σαράκι στην καρδιά• ή τον τρώει το σαράκι•

сколько -е угодно – όσο θέλει η ψυχή σου.

* * *

η ψυχή

••

* * *

1) в разн. знач. από; εξαιτίας

2) (при обознач. средства против чего-л.) για

••

* * *

η καρδιά

••

м ἡ πέτρα, τό λιθάρι, ὁ λίθος:

1. σχίζομαι, μισοσχί-ζομαι·

2. (переутомляться) κοψομεσιάζομαι, τσακίζομαι, κόβομαι· ◊ \надрыватьсяаться от смеха ξεκαρδίζομαι στά γέλια· сердце \надрыватьсяается ματώνει ἡ καρδιά μου, ραγίζει ἡ καρδιά μου.

ж

1. τό χέρι, ἡ χείρ / τό μπράτσο, ὁ βραχίονας [-ων] (от локтя до плеча):

2. (почерк) ὁ γραφικός χαρακτήρας, τό γράψιμο:

3. перен (протекция) разг τό μέσο[ν], ἡ προστασία· ◊ он его правая \рука εἶναι τό δεξί του χέρι· \рука не дрогнет δέν θά διστάσω· у меня \рука не поднимается δέν μοδ κάνει καρδιά· золотые руки а) ἡ χρυσοχέρα (о женщине), б) ὁ χρυσοχέρης (о мужчине)· сидеть сложа руки κάθομαι μέ σταυρωμένα τά χέρια· руки не доходят до чего-л. δέν Εχω καιρό ν' ἀσχοληθώ μέ κάτι· у него руки опускаются χάνει τό κουράγιο του· ру́кн прочь! κάτω τά χέρια!· играть в четыре \рукай παίζω κατρμαίν связать кого-л. по \рукаам δένω τά χέρια κάποιου· быть связанным по \рукаа́м и ногам εἶμαι δεμένος χεροπόδαρα· уда́рить по \рукаа́м (согласиться) δίνω χέρι, συμφωνώ· дать кому-л. по \рукаам τιμωρώ κάποιον, τσακίζω τά χέρια· ходить по \рукаам περνώ ἀπό χέρι σέ χέρι· прибрать к \рукаам что-л. βάζω κάτι στό χέρι, οἰκειοποιούμαι κάτι· \рукаам воли не давай! μή σηκώνεις χέρι!· в одни руки (продать, отпустить) στό ἀτομο, κατ' ίίτο-μο[ν]· брать что-л. в свой руки παίρνω στά χέρια μου, ἀναλαμβάνω κάτι· взять кого-л. в руки κάνω κάποιον του χεριοο μου· взять себя в руки συνέρχομαι, συγκρατούμαι· попасть кому-л. в руки πέφτω στά χέρια κάποιου· быть в \рукаах у кого-л. μ' ἐχει κάποιος στό χέρι· быть (находиться) в хороших \рукаах βρίσκομαι σέ καλά χέρια· это в наших (их, ваших, его и т. п.) \рукаах εἶναι στό χέρι μας (τους, του, σας)· носить кого-л. на \рукаах ἔχω κάποιον μή στάξει καί μή βρέξει· иметь на \рукаа́х ἔχω· умереть на \рукаах у кого-л. πεθαίνω στά χέρια κάποιου· на все ру́ки мастер πολυτεχνίτης· набить руку παίρνω τόν ἀέρα (τής δουλειάς), συνηθίζω σέ κάτι· марать руки λερώνω τά χέρια μου· умывать руки νίπτω τάς χείρας μου, πλένω τά χέρια μου· \рука руку моет погов. τό ἕνα χέρι νίβει τ' ἀλλο καί τά δυό τό πρόσωπο· \рука об руку χέρι μέ χέρι· на скорую руку разг πρόχειρα, στά πεταχτά· нечист на руку ἀπατεώνας, παλη-άνθρωιτος· под пьяную руку разг στό μεθύσι, μεθυσμένος· подать руку помощи δίνω βοήθεια· поднять ру́ку на кого-л. σηκώνω χέρι (επάνω σέ κάποιον)-наложи́ть ру́ку на что-л. βάζω χέρι σέ κάτι, βάζω στό χέρι κάτι· наложить на себя руки κάνω ἀπόπειρα αὐτοκτονίας, σηκώνω ἐπάνω μου χέρι· приложить ру́ку βάζω τό χεράκι μου, βοηθώ· нагреть себе руки на чем-л. κάνω τή μπάζα μου, βγάζω μίζα· выдать на руки δίνω στά χέρια· это дело его рук εἶναι δική του δουλειά· из рук в ру́ки, с рук на руки ἀπό χέρι σέ χέρι· из первых рук ἀπό πρώτο χέρι· из рук вон плохо κακά καί ψυχρά· все валится из рук δέν μπορώ νά κάνω δουλειά· как без рук без кого-чего-л. εἶμαι ἀνήμπορος, μοῦ κόβονται τά χέρια· не покладая рук ἀσταμάτητα, ἀκούραστα· не хватает рабочих рук δέν φτάνουν τά ἐργατικά χέρια· отбиться от рук γίνομαι ᾶτακτος, δέν πειθαρχώ· с ру́к сбыть ξεφορτώνομαι κάτι· ему́ все сходит с рук βγαίνω πάντα λάδι· это мне не с \рукай разг δέν μοῦ ἐρχεται βολικό· средней \рукай разг μέτριος, κοινός· просить чьей-л, \рукаи ζητώ τό χέρι (или τήν χείρα), ζητώ σέ γάμο· махну́ть \рукао́й на что-л. παρατάω κάτι· \рукаой подать πολύ κοντά, δίπλα· как \рукаой сняло что-либо разг πέρασε ἐντελώς· чужими \рукаами жар загребать погов. βάζω ἄλλον νά βγάλει τό φίδι ἀπό τήν τρύπα, βάζω ἄλλον νά βγάλει τά κάστανα ἀπ' τή φωτιά· ухватиться обеими \рукаами за что-л. ἀρπάζομαι (или πιάνομαι) ἀπό κάτι, δέχομαι μέ εὐχαρίστηση· сон в ру́ку τό ὀνειρο βγήκε· передать кого-л. в ру́ки правосудия παραδίδω κάποιον στά χέρια τής δικαιοσύνης· положа ру́ку на сердце μέ τό χέρι στήν καρδιά.

-и, προθτ. о -и, в -и, γεν. πλθ. -и θ.

1. αίμα•

|| πλθ. -и τα έμμηνα, η περίοδος.

2. μτφ. γένος, συγγένεια. || οι πλησιέστεροι συγγενείς.

3. ράτσα ζώων. || (για ανθρώπους) γένος, καταγωγή•

4. μτφ. αιματοχυσία, φονικό.

5. μτφ. χαρακτήρας, ιδιοσυγκρασία•

εκφρ.

в -и до крови избить (разбить) – χτυπώ μέχρι αίμα•

узы -и – δεσμοί αίματος•

кровь с молоком – (για (πρόσωπο, άνθρωπο) αφρατοκόκκινος•

кровь бросилась (кинулась, ударила) в голову – ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι•

кровь играет – το αίμα βράζει (σφύζει)•

кровь кипит (горит, бродит) – α) το αίμα βράζει (μεγάλη ζωτικότητα), β) υπάρχει έξαψη ή πάθος, οργασμός•

кровь стынет (леденеет) – το αίμα παγώνει (από φόβο, φρίκη)•

бросить (отворить, кидать) кровь – παλ. κάνω αφαίμαξη•

лить (проливать) кровь чью – τραυματίζω ή σκοτώνω κάποιον•

пить, сосать кровь – πίνω, ρουφώ το αίμα (βασανίζω, εκμεταλλεύομαι σκληρά)•

портить кровь – χαλνώ τη διάθεση• ερεθίζω•

писать -ью – γράφω με αίμα (από τα φυλλοκάρδια, ειλικρινέστατα ή με πόνο στην καρδιά)•

смыть -ью обиду – ξεπλένω την προσβολή με αίμα•

сердце -ью обливается – ματώνει η καρδιά μου (λυπούμαι κατάκαρδα:)• это в -и το έχει στο αίμα (είναι έμφυτο)•

кровь за кровь – αίμα αντί αίματος, μάχαιρα αντί μαχαίρας•

хоть кровь из носу – (απλ.) οπωσόήποτε•

изойти -ью – εξαντλούμαι, από την αιμορραγία.

-лягу, -ляжешь, -лягут, παρλθ. χρ. отлг, -легла, -ло, προστκ. отляг, μτχ. παρλθ. χρ. отлгший ρ.σ. παύω, σταματώ παρέρχομαι, περνώ•

(απρόσ.)• ανακουφίζομαι, ξαλαφρώνω•

ρ.σ.μ., παθ. μτχ. παρλθ. χρ. пронесенный, βρ: -сён, -сена, -сено.

1. μεταφέρω, μετακομίζω κουβαλώ•

2. περνώ•

|| μετακινώ, μεταφέρω•

|| περνώ κρυφά. || μτφ. φέρω, έχω, διατηρώ (μέσα στην καρδιά, ψυχή)•

3. μεταφέρω τα.χύτατα, καλπάζοντας. || παρασύρω, διώχνω, απομακρύνω, παίρνω•

|| μτφ. περνώ αποφεύγομαι•

4. παλ. διαδίδω, φημολογώ.

5. απρόσ. πιάνω, έχω ευκοίλια, διάρροια•

-нца α.

1. μόλυβδος, μολύβι.

2. μτφ. σφαίρα, βολίδα, βόλι.

εκφρ.

свинец на душе, на сердце – βάρος (άχθος) στην ψυχή, στην καρδιά•

лечь -цом на душу, на сердце – κάθομαι βάρος στην ψυχή, στην καρδιά•

голова как -цом налита – το κεφάλι μου είναι βαρύ σαν μολύβι (πάσχει από βαρυαλγία).

επ.

1. καρδιακός, της καρδιάς•

|| της καρδιάς, για την καρδιά•

2. εγκάρδιος, θερμός, γκαρδιακός, επιστήθιος• καρδιοστάλαχτος•

|| ειλικρινής•

3. ουσ. сердечный κ. серде-шный α., -чная κ. -шная θ. δυστυχής, κακόμοιρος, -η καψαρός, -ή• φουκαράς, -ιάρα.

-ы θ.

εντεριώνη, καρδιά, ψίχα. || μτφ. κέντρο• το βασικό, το ουσιώδες το κύρ ιο• η καρδιά.

-ы θ.

η μέση, το μέσον• το κέντρο• η καρδιά•

|| ενδιάμεση θέση, κέντρο, ουδετερότητα•

εκφρ.

середина на половину – βλ. ίδια έκφραση στη λ. серединка.

с, ж ἡ καλοψυχία, ἡ καλή καρδιά, ἡ ἐγκαρ-διότητα [-ης].

с, ж ἡ καλοψυχία, ἡ καλή καρδιά, ἡ ἐγκαρ-διότητα [-ης].

сов разг: