γλῶσσα

(γλώσσας τάμνειν Hom.; γ. καὴ χείλη Arst.)

γλώσσης χάριν Hes., Aesch. — по болтливости, чтобы язык потрепать;

τὸ σίγυνον Κυπρίοις μὲν κύριον, ἡμῖν δὲ γ. Arst. — у кипрян слово σίγυνον - «дротик» - в ходу, для нас же оно слово областное;

(τῶν αὐλῶν Aeschin., Arst.)

γλώσσα άσπρη — или γλώσσα με επίχρισμα — обложенный язык;

δείχνω τη γλώσσα — показывать язык (врачу);

βγάζω ενός τη γλώσσα μου — показывать кому-л. язык (из озорства);

μητρική γλώσσα — родной язык;

ξένη γλώσσα — иностранный язык;

ζωντανή (νεκρή) γλώσσα — живой (мёртвый) язык;

λογοτεχνική γλώσσα — литературный язык;

γλώσσα γραφομένη — письменная речь;

ομιλούμενη γλώσσα — разговорный язык (в противоположность письменному языку);

απλή γλώσσα — простонародный язык, просторечие;

ιδιωματική γλώσσα — диалект;

αδελφές γλώσσες — родственные языки;

δημοτική (γλώσσ) — димотика;

μαλλιαρή γλώσσα — крайняя димотика;

(γλώσσ) καθαρεύουσα — кафаревуса;

μικτή ( — или καθομιλουμένη) γλώσσα — смесь кафаревусы и димотики;

ομιλώ δυό γλώσσες — разговаривать на двух языках;

γλώσσα υποδημάτων — язычок ботинок;

γλώσσα πνευστού μουσικού οργάνου — язычок духового музыкального инструмента;

γλώσσα νήζ — коса (шиш);

γλώσσες πυρός ( — или φωτιάς) — языки пламени;

γλώσσα καμπάνας — язык колокола;

γλώσσα της ζυγαριάς — стрелки весов;

§ κακιά ( — или κακή) γλώσσα — злой язык;

όπως λένε οι κακές γλώσσες... — злые языки говорят...;

γλώσσα σπαθί — острый язык;

έχει μακριά τη γλώσσα — или έχει μιά σπιθαμή ( — или μιά οργυιά) γλώσσα — или δεν κρατά τη γλώσσα του ( — или βγάζει γλώσσ) — у него длинный язык;

γλώσσα ροδάνι — или γλώσσ (πού κόβει) ψαλίδι — а) болтун; — б) язык хорошо подвешен;

πάει η γλώσσ μου ροδάνι — быть бойким на язык;

έχει ακονισμένη τη γλώσσα του — у него язык хорошо подвешен;

η γλώσσα του στάζει φαρμάκι — его язык источает яд, у него очень злой язык;

η γλώσσα του στάζει μέλι — слушать его одно удовольствие;

του δέθηκε η γλώσσα — или κατάπιε τη γλώσσα του — он будто язык проглотил, у него отнялся язык;

λύνω τη γλώσσα κάποιου — заставить кого-л. говорить, развязывать кому-л. язык;

του λύθηκε η γλώσσα — у него развязался язык;

μάλλιασε ( — или εβγαλε μαλλιά) η γλώσσα μου — устал уговаривать, убеждать;

με τρώει η γλώσσα μου — у меня язык чешется;

ακονίζω τη γλώσσα μου — точить язык (на кого-л.);

δεν είμαι κύριος της γλώσσας μου — быть невоздержанным на язык;

δαγκώνω τη γλώσσα μου — прикусить язык;

δάγκασε τη γλώσσα σου! — или πού να φας τη γλώσσα σου — типун тебе на язык!, чтоб язык у тебя отсох!;

μου βγαίνει η γλώσσα (μιά σπιθαμή) — язык на плечо, сильно устать;

με τη γλώσσα εξω — высунув язык;

μάζεψε ( — или δέσ) τη γλώσσα σου! — придержи язык!;

γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει — посл, язык мягок, а кости ломает; — язык — опасное оружие;

μη προτρεχέτω η γλώσσα της διανοίας — погов, семь раз языком поверни, а потом скажи;

λανθάνουσα η γλώσσ την αλήθεια λέει — или αμαρτάνουσα η γλώσσα τ' αληθή λέγει — погов. язык мой — враг мой