-
1 æхсайын
влечься, стремиться, беспокоиться -
2 ӕхсайын
დარდი, ფიქრი -
3 зæрдæ æхсайын
1) беспокоиться, тревожитьсяСкой йын кодтон, зæгъын, бинонтæй ардæм зынæг нæй æмæ сæм мæ зæрдæ 'хсайы, кæд сыл исты ’рцыд... – Упомянул я ему о семье, мол, от них сюда никто не приходит и о них беспокоюсь... (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
2) сомневаться (в ком-л.)мæ зæрдæ йæм ’хсайы – я сомневаюсь в нём
-
4 зæрдæ
1) анат. сердцезæрдæйы цавд – сердцебиение, пульсация сердца
рынчын зæрдæ – больное сердце
аразгæ зæрдæ – искусственное сердце
æнæниз зæрдæ – здоровое сердце
2) сердце, душадæ зæрдæ дæм куыд дзуры – как тебе кажется, как тебе сердце велит (повелевает, подсказывает)
мæ зæрдæ йæм æхсайы – я боюсь (беспокоюсь) за него (за нее)
цы дæ зæрдæ зæгъы? – что ты хочешь, чего тебе надо?
мæ зæрдæ мын йæхимæ ласы – манит меня к себе
Цомахъ хорз зыдта хæххон адæмы цард, сæ зæрдæ, сæ бæллицтæ. – Цомак хорошо знал жизнь горцев, их душу, их мечты. (Джыккайты Ш., «Ирон литературæйы истори. 1917–1956»)
идиом. зæрдæйы дзæбæхæн -
5 зӕрдӕ
გული◊ зӕрдӕмӕ исӕг შთაბეჭდილებიანი, გულთან მიმტანი (რაიმე ამბისა); გულშემატკივარი, თანამგრძნობი, გულმტკივნეული◊ зӕрдӕйы уидаг მოფერება ძვირფასი, საყვარელი; გულის ფესვი◊ зӕрдӕ ӕвӕрын დაიმედება, იმედის მიცემა, გულის გაკეთება◊ зӕрдӕ ӕхсайын მოუსვენრობა, შფოთვა, გულის წუხილი◊ зӕрдӕ бавӕрын (сӕвӕрын) დაპირება, შეპირება, გამხნევება, იმედის მიცემა, გაგულოვნება, გაბედვინება◊ зӕрдӕ бахъазын მოწონება◊ зӕрдӕ дарын ა) იმედოვნება, გაანგარიშება; ბ) იმედის მიცემა◊ зӕрдӕ ӕлхӕнын გულისმოგება, ლაქუცი, მლიქვნელობა◊ зӕрдӕ райын ა) გახარება; ბ) კეთილმიდრეკილება, სიმპათიის გრძნობა◊ зӕрдӕ фехсайын დაეჭვება, შეყოყმანება◊ зӕрдӕ хӕссын გულისრევაмӕ зӕрдӕ хӕццӕ кӕны, мӕ зӕрдӕ хӕссы გული მერევა◊ зӕрдӕмӕхӕссын გულთან ახლოს მიტანა◊ зӕрдӕмӕ цӕуын მოწონება◊ зӕрдӕтӕ ӕвӕрын, зӕрдӕ фидар кӕнын დაიმედება; გამხნევება; გულის გამაგრება◊ зӕрдыл дарын ხსოვნა◊ зӕрдыл ӕфтауын (ӕфтын), зӕрдыл лӕууын кӕнын გახსენება◊ зӕрдӕ фӕсайын იმედების გაცრუება◊ мӕ зӕрдӕйӕ ჩემი აზრითцы дӕ зӕрды ис? გადატ. გულში რა გიდევს? რა გინდა, რას აპირებ?◊ мӕ зӕрдӕ йӕ нӕ исы არ მომწონს (გული არ იღებს, არ იკარებს)◊ мӕ зӕрдӕ дзы фӕцъӕх თავი მომაბეზრა◊ йӕ зӕрдӕ мыл фӕхудт ჩემზე ნაწყენი დარჩა◊ зӕрдӕйы тӕгтӕ გულის ძარღვები◊ зӕрдӕ бахъарм уын გულის წასვლა◊ зӕрдӕ бауазал уын ცუდად გახდომა◊ зӕрд ӕ бамӕгуыр уын გულისგატეხის, მოწყენილობის, სევდის გრძნობა◊ дӕ зӕрдӕ дӕм куыд дзуры გული რას გეუბნება (რას გკარნახობს)◊ мӕ зӕрдӕ йӕм ӕхсайы გული მიწუხს; მის გამო ვშიშობ; მის გამო ვწუხვარзӕрдӕйы цавд გულისცემა, გულის ფრიალი, გულის ფანცქალიзӕрдӕйы ахаст, зӕрд ӕйы уаг გუნება, სულიერი განწყობილება◊ мӕ зӕрдӕ – дзы фӕтахт თავი მომაბეზრა, მომწყინდა, მომბეზრდა
См. также в других словарях:
æхсайын — ↓ ахсайын, бахсайын, фехсайын Хуымæтæг, æнæаразгæ, æдзæугæ, æнæцæсгомон мивдисæг. Æнæххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: (зæрдæйы) æхсайынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: Объектон ифтындзæг … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
æхсайын — з.б.п., æхсайдта, æхсайдтаид, æхсайдзæн ( и, ис) … Орфографический словарь осетинского языка
ЗÆРДÆ ÆХСАЙЫН — 1. Исты, искæй мысын, истæуыл хъуыды кæнын, искæмæн истæмæй тæрсын, æнцойад сафын. Госгæ: хæстон лæгæн йæ зæрдæ фæстæмæ куы хсайа, уæд йе хсар сæфгæ кæны. (Брытъиаты Е. Хазби.) 2. Дызæрдыг кæнын. Æппын фæстаг мæ зæрдæ фехсайдта Зарæмæ. (Козаты Х … Фразеологический словарь иронского диалекта
ахсайын — ↑ æхсайын Хуымæтæг, аразгæ, æдзæугæ, æнæцæсгомон мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: (зæрдæйы) ахсайынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: Объектон ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. мæн, дæу, уый… … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
бахсайын — ↑ æхсайын Хуымæтæг, аразгæ, æдзæугæ, æнæцæсгомон мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: (зæрдæйы) бахсайынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: Объектон ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. мæн, дæу, уый… … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
фехсайын — ↑ æхсайын Хуымæтæг, аразгæ, æдзæугæ, æнæцæсгомон мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: (зæрдæйы) фехсайынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: Объектон ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. мæн, дæу, уый… … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
Безличные глаголы — см. КЛАССИФИКАТОР 7 глаголов Данные глаголы при определенной семантике являются безличными и могут иметь объектное спряжение: (Исключение: кæсын – переходный глагол, который спрягается как непереходный) æвдæлын æнтысын æхсайын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
Все простые непроизводные глаголы — см. КЛАССИФИКАТОР 415 глаголов æвæрын æввæрсын æвгæнын æвдæлын æвдæрзын æвдисын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
ЗЫНДЖЫТЫЛ ЛÆУУÆГАУ — Истæуыл тынг тыхсын, мæт кæнын, зæрдæ æхсайын, хицæн бынат нæ арын. Как на огне … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ ЙЕМÆ ДЗУРЫ — Уарзын, мысын, нæ рох кæнын, зæрдæхсайын. Бирæ чызджытæ иу сæ цæст æрывæрдтой Гиуæргийыл, бирæтæн сæ зæрдæты ныххаудта, сæ зæрдæ йемæ дзырдта. (Ф. 1959, 10.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ КÆРЧЫТÆ ХÆРЫНЦ — тж. ЗÆРДÆ КÆРЧЫТÆ ТОНЫНЦ Кæмæдæр, цæмæдæр зæрдæ æхсайын, тынг тыхсын, мæт кæнын, æнæрынцой уæвын, æнцойад сафын. Скребет на сердце; сердце куры клюют. (Музиан) Йæ хæдзары зылдтытыл бæргæ архайдта... фæлæ, йæхи загъдау, йæ зæрдæ йын кæрчытæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
