-
1 YFIR
* * *prep. with dat. and acc.I. with dat. over, above (hvers manns alvæpni hekk y. rúmi hans); sitja y. borðum, to sit at table; s. yfir málum manna, to sit at, attend to cases, as judge; konungr y. Englandi, king over E.; vaka y. e-m, to wake or watch over;II. with acc.1) over, above (Skaði tók eitr-orm, ok festi upp y. hann); hann tók y. sik skikkjuna, he put on the mantle; komast y. e-t, to come by a thing;2) over, across, through (síðan fóru þeir y. Norðrá);3) fig. over, beyond; hafa vöxt y. e-n, to have growth over, be taller than; fram y. aðra menn, beyond, above other men;4) adverbial usages, sá kvittr kom y., passed over; kveld kemr y., evening draws on.* * *prep. with dat. and acc., also ellipt. or even as adv.; [in Goth. there are two forms, uf = Lat. sub, and ufar = Lat. super, which, as to the form, answer to Icel. ‘of’ and ‘yfir;’ but in reality ‘of’ is in the old vellums used indiscriminately, sometimes = um (q. v.), sometimes = yfir, see p. 462 and um (umb, of), p. 648 sqq.; ‘of’ as prep. is now obsolete, having been replaced, according to the sense, by um or yfir: Goth. ufar; A. S. ofer; Engl. over; O. H. G. ubar; Hel. ubar; Germ. über; Dan. over; Swed. öfver; Lat. super; Gr. υπέρ]:—over.A. WITH DAT. over, above; hvers manns alvæpni hékk yfir rúmi hans, Eg. 88; þriðja stendr yfir Niflheimi … brenn eldr yfir Bifröst, Edda 10; yfir lokhvílu sinni, Nj. 183; spretta skörum yfir sér, Fas. ii. 187; tjalda yfir skipi sínu. Eg. 373; jörð gróin yfir viði eðr beinum, Grág. ii. 354; sitja yfir borðum, matborði, dagverði, drykkju …, to sit at table over one’s meat, drink; Nj. 6, 68, Eg. 63, 407, 577, passim; sitja yfir dómum yfir málum manna, to sit at, attend to cases, as judge, Ó. H. 86; Olafr konungr hafði jafnan með sér tólf ena spökustu menn, þeir sátu yfir dómum með honum ok réðu um vandamál, id.; sitja yfir e-m, to sit over one (a sick person), Fms. vii. 166, ix. 250; styrma yfir e-m, Ld. 40.II. metaph. usages; görask konungr bæði yfir Mörkinni ok Hálogalandi, Eg. 71; konungr yfir Englandi, 263; biskup yfir þeim fjórðungi, Grág. i. 326; hafa vald yfir e-u, Fms. i. 227, x. 48; vera höfðingi ok herra yfir e-u, id.; Þorgils er þá var yfir Skagafirði, 61; dómandi allra mála yfir þeim ríkjum, Fas. i. 513; hann setti bróður sinn yfir Víkinni, Fms. i. 29; sektir yfir e-m, H. E. i. 420; til gæzlu yfir e-m, custody over one, Edda 21; vaka yfir e-m, to wake or watch over, Fms. i. 9, iv. 299; vöku vér hér hverja nótt á Aski yfir fé váru, Eg. 375: þú vart trúr yfir litlu, eg mun setja þig yfir mikið, Matt. xxv. 23; vil ek eigi hafa flimtan hennar né fáryrði yfir mér, Nj. 50; sitja yfir hlut e-s, 89 (see sitja I. 2); ok liggi sú íllska lengr yfir þeim, threatening them, Fms. x. 265; búa yfir brögðum, Fas. i. 290; hefi ek sét marga dýrliga hluti yfir honum, 623. 55; mér sýnisk svá mikit yfir þér, at mér byðr þat eitt í skap at þú verðir meira stýrandi, Bs. i. 468; allir þeir er nokkurr þrifnaðr var yfir, leystu sik á þrem vetrum, Fms. iii. 18; opt hafa orðit þvílíkar jarteinir yfir heiðnum mönnum, vii. 195; láta vel ílla … yfir e-u, Ld. 168, Hkr. i. 213, ii. 32 (see láta B. I. 2); láta hljótt yfir e-n, Nj. 232; þegja yfir e-u, Ld. 36; fögnuðr yfir e-u, joy over a thing, MS. 623. 23; aumhjartaðr yfir úförum hvers manns, Sks. 687; lýsa yfir e-u, to declare, Eb. 20, 250, Nj. 93, Ld. 164, 306, Fs. 13, 24, Eg. 141 new Ed., Gísl. 16, Ó. H. 101, 179, Bs. i. 95, 203, 268, 624, Fms. ii. 25, xi. 6, 25: hlyða e-m yfir, see hlýða.III. ellipt. or adverb, usages; eldr, ok katlar yfir, Eg. 238; ætlar hann at görask konungr yfir norðr þar, 71; yfir á Espihóli, Sturl. iii. 261.B. WITH ACC. over, above, denoting motion; limar hans dreifask yfir heim allan, Edda 10; drógu þeir netið yfir hann, … hlaupa yfir netið … hleypr hann yfir þinulinn, 40; þeir bundu yfir sik flaka af viði, Fms. ix. 421; Skaði tók eitr-orm ok festi yfir hann, Edda 40; hann tók yfir sik skikkjuna, ‘took clothes over himself,’ put on the mantle, Nj. 170; binda boð yfir miðjar dyrr, Gþl. 434; leggja e-t yfir altari þín, 655 xxiii; lauf ok limar tóku út yfir skipit, Ó. H. 36; hann felldi hvern yfir annan, Hkr. i. 151; cp. hverr um annan (um C. V); er aldr fór yfir hann, Ó. H. 123; sló miklum ótta yfir hirðmennina, struck great terror into the king’s men, Fas. i. 68; skjóta skjóli yfir e-n, Ld. 40; setja menn yfir ríki sitt, Eg. 7; at konungr mundi annan höfðingja setja yfir Norðymbra-land, Fms. i. 24; lét hann taka Knút til konungs yfir ríki þat allt, 112; komask yfir e-t, to come by a thing, Bárð. 175; láta lítið yfir sik, Fms. vii. 29.2. over, through, across; austr yfir Foldina, Fms. i. 52; hann gékk yfir mark þat, Eg. 490; fara yfir ás nokkurn, … klif bratt yfir at fara, 576; ríða yfir fljótið, Nj. 82; hverr reiddi yfir Markar-fljót, 142; yfir skóginn, Fms. v. 249; ríðu vestr yfir Lómagnúpssand, Nj. 255; yfir hafit, Fms. vi. 21; er hann kom suðr yfir Fjalir, iii. 36; sigla norðr yfir Foldina, viii. 132; síðan fóru þeir yfir Norðrá, Eg. 134; fara at veizlum yfir ríki sitt, Fms. i. 157; skógr er almannavegr liggr yfir, Fs. 4.II. metaph. over, beyond; hafa vöxt yfir e-n, to have growth over or above another, be taller, Fas. ii. 234; hafa höfuð ok herðar yfir e-n; fram yfir aðra menn, beyond, above, i. 27; yfir þat fram, beyond that, above that, Vm. 19; fram yfir Páskaviku, Sturl. i. 121; fram yfir Jól, Boll. 344; yfir hálf-þrítugt, Fms. ix. 33.III. of direction, with another prep.; yfir á Hól, Hrafn. 9; þeir fúru yfir a Katanes, Fms. ix. 424; þeir sigldu yfir undir Kaupmannaeyjar, 421; upp yfir; fram yfir Grjótteigsá, Hrafn. 6.IV. ellipt. and adverb, usages; sá kvittr kom yfir, passed over, Eg. 164; lesa yfir, to read, Dipl. iii. 10, Fms. x. 1; kveld kemr yfir, draws on, Finnb. 230; skýflóki gengr yfir, Bárð. 169; um nóttina þann tíma er hringdi yfir, Fms. x. 29; at hann myndi fljótara yfir bera ef hann riði, Hrafn. 7; hestrinn bar hann skjótt yfir ok víða, id.; undir at leiða eðr yfir at keyra, Gþl. 412; göra brú yfir, 411.2. with verbs; bera, gnæfa, taka yfir, to surpass, passim; vofa yfir, to impend; búa yfir e-u, see búa; hylma ylir, to conceal; bætr yfir, to mend; verpa yfir, to calculate; drepa yfir e-t, to hush down; fara yfir, to pass over; líta, sjá yfir, to oversee, superintend; líða yfir, to pass over, also to faint; stíga yfir, to overcome; staupla yfir, sjást yfir, to overlook, neglect, etc., see the verbs.3. var hann kátr yfir fram, exceedingly, Sturl. iii. 267; bjargit skútti yfir fram, Fms. vii. 81; sjá yfir upp, Edda 30. -
2 yfir-boð
n. rule, command, authority, Fms. i. 220, iii. 45, iv. 226, x. 390, Stj. 167, Fas. iii. 98, D. N. i. 156, passim. -
3 yfir-boði
a, m. a superior, master, of one in authority, in plur. the authorities, Sks. 611, 612, K. Á. 224, Bs. i. 196, 233, Stj. 35, N. G. L., and passim. -
4 yfir-dæmi
n. a jurisdiction, Stj. 440, Stat. 308. -
5 yfir-faðir
m. an ‘over-father,’ patriarch, Hom. 139, Eluc. 53, Hom. (St.), Fas. iii. 671. -
6 yfir-gnæfa
ð, to reach above, surpass. -
7 yfir-húð
f. = Lat. praeputium, the fore-skin. -
8 yfir-klæði
n. an over-cloth, = yfirhöfn, Sturl. ii. 231, Stj. 424, 458, 595, Fms. vi. 186; yfirklæðin Unnar blá | öll í hrukkur dregr, of the wind curling the waves, Sig. Breiðf.2. a table-cloth. -
9 yfir-leðr
m. the upper-leather, of shoes, Fms. viii. 436. -
10 yfir-lið
n. a swoon, fainting fit. -
11 yfir-læti
n. = yfirlát, Sks. 275, 463; Hrútr var með konungi um vetrinn í góðu y., Nj. 9, Eg. 170; hann hafði it mesta y. af konungi ok dróttningu, Fms. i. 96; veitti hann mér gott (lítið) y., ii. 123, vi. 345; metorð ok y., x. 392; með ríku y., MS. 4. 41. -
12 yfir-maðr
m. an ‘over-man,’ superior, master; yfirmaðr Vatnsdæla, Fs. 26; y. héraðs. 4; Ólafr er betr til yfirmanns fallinn enn mínir synir, Ld. 84; at allan aldr síðan myndi Norðmenn vera yfirmenn Dana, Fms, vi. 233; hann skal verða yfirmaðr minn meðan hann lifir. Eg. 16: þá eigum vér þó at vera yfirmenn þeirra ( be their betters) í öllum stöðum, Fms. ix. 509; minn yfirmann (nom. sic), Fas. i. 103. -
13 yfir-ráð
n. rule, dominion. -
14 yfir-sæng
f. = yfirdýna. -
15 yfir á
-
16 yfir-burðr
m. a deck-cargo, of a ship; nú hitta menn í storma, þá skal öllum y. fyrst kasta, N. G. L. ii. 278 (Jb. 390, 391).2. excess; y. um þat er login segja, Fms. viii. 278.3. mod., esp. in plur. superiority, superior strength or quality.II. yfir-burða, gen. pl. as adv. very; y. góðr, very good. -
17 yfir-drepskapr
m. [drepa yfir], dissimulation, Bs. i. 727, Mirm. 148. -
18 yfir-land
n. [Germ. überland], the ‘overland,’ land on the other side; þeir sneru yfir til Munka-bryggju nær yfirlandinu, Fms. viii. 264. -
19 yfir-afli
n. a superior force, Sks. 198. -
20 yfir-band
n. an ‘over-band,’ string to fasten the mouth of a bag, Grett. 107 A.
См. также в других словарях:
Nórdico antiguo — Norrøna tunga, Norræn tunga … Wikipedia Español
Nordic Council's Literature Prize — Nordic Council Literature Prize Awarded for a work of imaginative literature written in one of the Nordic languages Presented by Nordic Council Date Annual, winner announced in the spring Country Nordic countries … Wikipedia
Baltic expeditions runestones — The Baltic expeditions runestones are Varangian Runestones in memory of men who took part in peaceful or warlike expeditions across the Baltic Sea, where Finland and the Baltic States are presently located.Beside the runestones treated in this… … Wikipedia
Hræsvelgr — Hræsvelgr, auch Hräsvelgr oder Hräswelg, ist in der nordischen Mythologie ein Riese in Adlergestalt, der mit seinen Schwingen den Wind entfacht. Inhaltsverzeichnis 1 Quellen 2 Rezeption 3 Literatur … Deutsch Wikipedia
Nordgermanische Religion — Als Nordgermanische Religion wird die Gesamtheit von Kulten und diesen zugrunde liegenden religiösen Vorstellungen verstanden, die in vorchristlicher Zeit im skandinavischen Raum verbreitet waren. Inhaltsverzeichnis 1 Hintergrund 2 Vorwikingische … Deutsch Wikipedia
Norne — J.L. Lund (1777–1867): Nornir Die Nornen spinnen die Schicksale zu Füßen des Weltenbaumes Die Nornen (altnord. No … Deutsch Wikipedia
Nornen — J.L. Lund (1777–1867): Nornir … Deutsch Wikipedia
Schicksalsschwestern — J.L. Lund (1777–1867): Nornir Die Nornen spinnen die Schicksale zu Füßen des Weltenbaumes Die Nornen (altnord … Deutsch Wikipedia
Snorri Hjartarson — (* 22. April 1906; † 27. Dezember 1986) war ein isländischer Schriftsteller. Er studierte Bildende Kunst an der Kunstakademie in Oslo. Als Autor debütierte er mit den norwegischsprachigen Romanen Høit flyver ravnen 1934, aber der Durchbruch… … Deutsch Wikipedia
A Sprengisandi — Á Sprengisandi Á Sprengisandi est une chanson islandaise écrite par Grímur Thomsen (1820 1896) qui tire son nom du Sprengisandur, route ou plutôt piste islandaise qui traverse le désert central. Un cavalier demande à son cheval d accélérer car il … Wikipédia en Français
Alfrun Gunnlaugsdottir — Álfrún Gunnlaugsdóttir Álfrún Gunnlaugsdóttir (Reykjavík, 18 mars 1938) est une écrivaine islandaise et traductrice castillan islandais. Après le lycée, Álfrún Gunnlaugsdóttir est allée en Catalogne pour étudier la philosophie et la littérature à … Wikipédia en Français
