-
1 Xanthippe
Xanthippē, ēs, f., = Xanthippê, the wife of Socrates, Cic. Tusc. 3, 15, 31; Gell. 1, 17, 1. -
2 vir
vĭr, vĭri ( gen. plur. virūm, Enn. ap. Charis. p. 251 P., or Ann. v. 280 Vahl.; id. ap. Fest. p. 257 Müll., or Ann. v. 394 Vahl.; Verg. A. 6, 553 al.), m. [Sanscr. vira, hero; the root is in O. H. Germ. weralt; Angl.Sax. veruld; Engl. world, i. e. age or generation of men], a male person, a man (opp. femina; cf. mas).I.In gen.:II.virum me natam vellem,
Ter. Phorm. 5, 3, 9:deque viro factus (mirabile') femina,
Ov. M. 3, 326:ambiguus fuerit modo vir, modo femina Sithon,
id. ib. 4, 280:mulier conjuncta viro,
Lucr. 5, 1012:vir mulierque,
Tib. 2, 2, 2:sapientissimorum nostrae civitatis virorum disputatio,
Cic. Rep. 1, 8, 13:vir prudens,
id. ib. 1, 12, 18:clari viri,
id. Fam. 6, 6, 12:vir clarus et honoratus,
id. Sen. 7, 22:praestantior,
id. ib. 23, 84:bonus et sapiens et legibus parens,
id. Fin. 3, 19, 64; cf. id. Off. 3, 15, 64;v. bonus: optimi (opp. homines improbi),
id. Cael. 5, 12:fortis,
id. Fin. 3, 8, 29; id. Rep. 1, 3, 5:turpissimus,
Sall. J. 85, 42:nefandus,
Verg. A. 4, 498.—In partic.A.A man as related to a woman, a husband, maritus (very freq.):B.is (Juppiter) amare occepit Alcumenam clam virum,
Plaut. Am. prol. 107; 111; 134; 1, 3, 4; Ter. Hec. 4, 1, 1:quem (vultum) dicitur Xanthippe praedicare solita in viro suo fuisse,
Cic. Tusc. 3, 15, 31; id. Verr. 5, 31, 82; id. Cael. 13, 32; id. Fam. 7, 23, 4; Liv. 1, 46, 6; Hor. C. 2, 18, 28; 3, 3, 68; id. S. 1, 2, 127 al.; Ov. M. 1, 146; Petr. 111; Quint. 5, 10, 62; 5, 11, 28; 7, 1, 28; Suet. Aug. 69; id. Calig. 25; id. Claud. 29; id. Ner. 35; id. Dom. 22 al.— Transf., of animals, the male, mate, etc., Verg. E. 7, 7; Ov. M. 1, 660; Mart. 3, 93, 11; Sol. 23.—A man (opp. a boy):C.pueri hoc possunt, viri non potuerunt?
Cic. Tusc. 2, 14, 34:ex toto non sic pueri ut viri curari debent,
Cels. 3, 7 fin.:pueroque viroque,
Ov. M. 13, 397:neque eos (pueros) prius in urbem redire, quam viri facti essent, statuit,
Just. 3, 3, 7:cum essem parvulus... quando factus sum vir, etc.,
Vulg. 1 Cor. 13, 11.—Pregn., a man, a man of courage, principle, or honor, one who deserves the name of a man: Marius rusticanus vir, sed plane vir, cum secaretur, vetuit se alligari... Ita et tulit dolorem, ut vir;D.et, ut homo, majorem ferre sine causā necessariā noluit,
Cic. Tusc. 2, 22, 53; cf. id. Fam. 5, 17, 3:cum is jam se corroboravisset ac vir inter viros esset,
id. Cael. 5, 11:te oro, te colligas virumque praebeas,
id. Fam. 5, 18, 1: si vir esse volet, praeclara sunodia, id. Att. 10, 7, 2:tum viro et gubernatore opus est,
Liv. 24, 8, 1; 1, 41, 3; 1, 46, 6;2, 38, 6 et saep.: si quid in Flacco viri est, Non feret,
Hor. Epod. 15, 12.—In milit. lang.1.In gen., like our man, for soldier (syn. miles):2.dispertiti viri, dispertiti ordines,
Plaut. Am. 1, 1, 65; cf.:boat Caelum fremitu virum,
id. ib. 1, 1, 78: vir [p. 1995] unus cum viro congrediendo, T. Manlius, M. Valerius, quantum Gallicam rabiem vinceret Romana virtus, docuerunt, Liv. 38, 17, 8.—In partic., as opposed to the cavalry, a foot-soldier (syn. pedes):E.equites virique,
Liv. 21, 27, 1:magnā voce trahens equitemque virosque,
Sil. 9, 559:passim turmaeque virique, etc.,
Petr. 123.—Hence, prov.: equis viris, or viris equisque, with horse and foot, i. e. with might and main; v. equus.—With emphasis in place of a pronoun of reference, is, ille, etc.:F.fletusque et conploratio fregere tandem virum,
Liv. 2, 40, 9:hae tantae viri virtutes,
id. 21, 4, 9; Sall. J. 9, 3.—Distributively, each man, every man:G.vir virum legit, of choosing a senator,
Suet. Aug. 35:vir cum viro congrediaris,
Liv. 22, 14, 14: legitque virum vir, singled out (in battle), Verg. A. 11, 632 (an imitation of Hom. Il. 4, 472: anêr d andr ednopalizen):cum vir virum legisset,
i. e. a companion in battle, Liv. 9, 39, 5; cf., in a sarcastic transfer-: ille (Clodius), qui semper secum scorta, semper exoletos, semper lupas ducebat, tum neminem, nisi ut virum a viro lectum esse diceres,
Cic. Mil. 21, 55.—Human beings ( poet. homines, opp. pecudes), Ov. M. 1, 286; cf. Verg. A. 6, 553.—H.
См. также в других словарях:
Xanthippe — leert den Nachttopf aus.[1] Xanthippe (griechisch Ξανθίππη)[2] war die Ehefrau des Philosophen Sokrates, die als Inbegriff des zänkischen Weibes in die e … Deutsch Wikipedia
Xanthippe — ( el. Ξανθίππη) was the wife of Socrates and mother of their three sons Lamprocles, Sophroniscus, and Menexenus. There are far more stories about her than there are facts. She was likely much younger than the philosopher, perhaps by as much as… … Wikipedia
Xanthippe — Sf streitsüchtige Ehefrau erw. bildg. (16. Jh.) Onomastische Bildung. Nach gr. Xanthíppē, dem Namen der Frau von Sokrates, die in der griechischen Literatur als besonders streitsüchtig beschrieben wird. Ebenso nndl. xantippe, ne. xant(h)ippe,… … Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache
Xanthippe — »zanksüchtige Frau«: Die Bezeichnung geht auf den Namen der Ehefrau des altgriechischen Philosophen Sokrates (griech. Xanthíppē) zurück, die in der griechischen Literatur (speziell in Xenophons »Gastmahl«) als zanksüchtig geschildert wird … Das Herkunftswörterbuch
Xanthippe — Xanthippe, 1) Tochter des Doros, Gemahlin Pleurons, s. d; 2) Gattin des Sokrates, s.d. Da sie gewöhnlich als sehr mürrisch u. zänkisch geschildert u. von ihr mehre ungünstige Anekdoten erzählt werden, 3) sprüchwörtlich eine böse, zanksüchtige… … Pierer's Universal-Lexikon
Xanthippe — Xanthippe, die Gattin des Sokrates, die (vielleicht mit Unrecht) zum Typus einer bösen, zanksüchtigen Ehefrau geworden ist. Vgl. Zeller, Vorträge und Abhandlungen (2. Aufl., Leipz. 1875) … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Xanthippe — Xanthippe, die als launenhaft geschilderte Gattin des Sokrates; als zänkisches Weib sprichwörtlich geworden … Kleines Konversations-Lexikon
Xanthippe — Xanthippe, berühmt als die Gemahlin des Sokrates, berüchtigt wegen ihrer heftigen, zänkischen Gemüthsart, aber auch ehrenvoll erwähnt durch den aufrichtigen Schmerz und ein edles Benehmen an dem Sterbelager ihres Gatten. Wie viel dieser übrigens… … Damen Conversations Lexikon
Xanthippe — Xanthippe, das Weib des Sokrates; ihre sprichwörtliche Zanksüchtigkeit ist ihr später erst zur Ausstaffirung des Sokratischen Charakters zugelegt worden … Herders Conversations-Lexikon
Xanthippe — XANTHIPPE, es, Gr. Ξανθίππη, ης, (⇒ Tab. XXV.) des Dorus Tochter, die; Pleuron heurathete, und mit ihr den Agenor, die Sterope, Stratonice, und den Leophon zeugete. Apollod. l. I. c. 7. §. 7 … Gründliches mythologisches Lexikon
Xanthippe — épouse (acariâtre, selon Platon) de Socrate … Encyclopédie Universelle