-
1 czas
dobre/złe/dawne czasy — good/bad/old times
w swoim czasie — in due time lub course
od czasu czas — +gen since (the time of)
w czasie czas — +gen during
od czasu do czasu — from time to time, (every) now and then
* * *miIns.pl. - ami; in idiomatic expressions -y1. (wymiar fizyczny, przemijanie) time; czas mija time passes l. goes by; czas płynie time flows; upływ czasu the flow of time; w czasie i przestrzeni in time and space; wehikuł l. maszyna czasu time machine; zegar pokazuje/odmierza czas a clock shows/measures time.2. (= odcinek czasu) period, time, hours; czas pracy working hours; czas wolny leisure time; przez cały czas all the time; przez ten czas during that time l. period; przez pewien czas for a time; po pewnym czasie after a time; ile mamy czasu? how much time do we have?3. przen. i w utartych zwrotach czas goi l. leczy rany time heals wounds; czas nas goni l. nagli we're pressed for time; czas pokaże only time will tell; czas pracuje dla mnie l. na moją korzyść I have time on my side; czas to pieniądz time is money; grać na czas play for time; ja mam czas I can wait; mamy dość czasu we have enough time (on our hands); nadrabiać stracony czas make up for lost time; nie ma czasu na... there's no time for...; nie tracić/nie marnować czasu lose/waste no time; spędzać czas spend one's time ( na czymś on sth) ( na robieniu czegoś doing sth); strata czasu waste of time; szkoda (czyjegoś) czasu it's a waste of (sb's) time; szmat czasu a long time; tracić l. marnotrawić czas waste one's time; wyścig z czasem race against time; wytrzymać próbę czasu stand the test of time; zabijać czas kill time; zyskać na czasie gain time.4. zw. pl. (= epoka, okres) times, period, days, years; czasy starożytne/prehistoryczne ancient/prehistoric times; ciężkie/trudne czasy hard/difficult times; dawnymi czasy lit. in olden days l. times; in days of yore; ostatnimi czasy lit. recently; po wszystkie czasy l. po wieczne czasy l. po wsze czasy forever (and a day); swego czasu once (upon a time); w czasach królowej Elżbiety in Queen Elizabeth's time; in Elizabethan times; w naszych l. obecnych czasach in our times, nowadays; w owym czasie at that time; za moich czasów in my time; bawić się za wszystkie czasy have the time of one's life; iść z duchem czasu move l. keep up with the times; jego czas się skończył his time is over.5. na czasie pot. fashionable, trendy, in.6. (= właściwa pora) (the right) time ( na coś for sth); jest czas na... there's time for...; nie czas na żarty it isn't the right time for joking; najwyższy czas high time; od czasu do czasu from time to time; do czasu only so long; uciekaj, póki czas run away while the going's good; zdążyć na czas be in time ( na coś for sth) ( żeby coś zrobić to do sth); przed czasem ahead of time; o czasie on time; po czasie behind time; w swoim czasie l. w stosownym czasie in due time; czas na mnie l. komu w drogę, temu czas I'd better go; time to go; it's (high) time I were on my way; nadszedł czas zapłaty the day of reckoning has come; rychło w czas iron. just in time.7. fiz., astron. (= system rachuby czasu) time; czas letni/zimowy summer/winter time; czas lokalny local time; czas słoneczny astron. solar time; czas strefowy zone time; czas Greenwich Greenwich mean time, GMT; czas uniwersalny universal time, UT; czas uniwersalny skoordynowany universal time coordinated, UTC; geologiczna skala czasu geol. geological time scale.8. gram. tense; czas teraźniejszy the present (tense); czas przeszły the past (tense), the preterite; czas przyszły the future (tense); czas zaprzeszły the past participle (tense).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > czas
-
2 bliskość
- ci; f( zażyłość) closeness, intimacy; ( sąsiedztwo) nearness* * *f.1. (= mała odległość w czasie l. przestrzeni) nearness, closeness; form. proximity; bliskość jeziora the nearness l. proximity of the lake.2. (= serdeczność) closeness, intimacy; uczucie bliskości między matką a córką the feelings of closeness between a mother and daughter.3. arch. (= sąsiedztwo, pobliże) vicinity, neighborhood; w bliskości near by; in the vicinity.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > bliskość
-
3 przestrze|ń
Ⅰ f 1. (obszar nieskończony) space- ruchy ciał w przestrzeni movement of bodies in space- zjawiska fizyczne są zmienne w czasie i w przestrzeni physical phenomena are variable in time and space2. (obszar) space, room- mieszkali na niewielkiej przestrzeni they lived in (relatively) cramped conditions- wypełnić wolne przestrzenie w mieszkaniu to fill in the empty spaces in the flat3. (rozległa powierzchnia) expanse- rozległa przestrzeń stepów/oceanu the vast expanse of the steppes/ocean- dalekie/niezmierzone przestrzenie far-off/vast expanses- otwarta przestrzeń an open space- na otwartej przestrzeni in the open- zagospodarować przestrzeń wokół domu to make some use of the area around a house4. (odstęp) space, gap- wąskie przestrzenie między wysokimi domami narrow gaps a. spaces between high buildings- przestrzeń między domem a stajnią the area between the house and the stables5. książk. (ogół zjawisk) sphere- przestrzeń publiczna/polityczna the public/political sphere- w swej książce próbował ogarnąć jak największą przestrzeń kulturową in his book he tried to cover the widest cultural spectrum6. Astron. space- przestrzeń kosmiczna (cosmic a. outer) space- przestrzeń kosmiczna daleka deep space- spacer w przestrzeni kosmicznej a space walk- przestrzeń międzyplanetarna interplanetary space- przestrzeń powietrzna airspace- przestrzeń powietrzna i kosmiczna aerospaceⅡ na przestrzeni adv. 1. (na obszarze) over a distance a. an area of- lasy ciągnęły się na przestrzeni kilku kilometrów the woods stretch over an area of several kilometres2. (w czasie) in a. within the space of- na przestrzeni wieków over the centuries- na przestrzeni dziejów throughout history- na przestrzeni ostatnich pięciu lat in a. within the space of the last five years- □ przestrzenie międzykomórkowe Bot. intercellular space- przestrzeń dyskowa Komput. disc space- przestrzeń fazowa Techn. phase space- przestrzeń ładunkowa Transp. stowage, cargo space- przestrzeń pozaotrzewnowa Med. extraperitoneal cavity- przestrzeń wielowymiarowa multidimensional space■ przestrzeń życiowa przen. (living) space- potrzebować przestrzeni życiowej to need (one’s own) spaceThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > przestrze|ń
-
4 tuż
Ⅰ m pers. książk. (osobistość, znakomitość) ace, bigwig- jeden z tuzów polskiego tenisa one of the Polish tennis aces- tuzy świata polityki political bigwigs, political VIPs- tuzy naszych scen i ekranu our stars of stage and screenⅡ m inanim. przest. (as) ace- tuz kierowy/pikowy an ace of hearts/spades- tuz atutowy an ace of trumps* * *adv( w przestrzeni) close by, nearby; ( w czasie) close on, justtuż obok kogoś/czegoś — right next to sb/sth
tuż przed/po czymś — right before/after sth
tuż, tuż — ( w przestrzeni) close by; ( w czasie) close on
* * *adv.1. ( blisko w przestrzeni) nearby; close by; tuż obok kogoś/czegoś right next to sb/sth.2. ( blisko w czasie) close on; just; lato tuż, tuż summer's upon us.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > tuż
-
5 niedaleko
Ⅰ adv. 1. (w przestrzeni) not far, near- to niedaleko stąd it’s not far from here- mieszkają niedaleko they live close by a. nearby- ona ma niedaleko do szkoły she lives (quite) near school- on jest tu gdzieś niedaleko he’s somewhere around- z hotelu jest wszędzie niedaleko the hotel is very conveniently situated2. (w czasie) not far off- już niedaleko do wiosny spring is almost here a. not far off- wrócili niedaleko po północy they came back soon after midnight- niedaleko mu do emerytury he’ll be retiring soon- tak niedaleko byliśmy zwycięstwa we were so close a. this close pot. to victoryⅡ praep. 1. (w przestrzeni) near, not far from (kogoś/czegoś sb/sth)- mieszkali niedaleko parku they lived near a. not far from the park2. (w czasie) near, close on (czegoś sth)- wstał niedaleko południa he got up around midday■ niedaleko szukając taking the first example that comes a. springs to mind* * *adv( w małej odległości) near (by); ( blisko w czasie) soon* * *adv.1. (= w pobliżu) near; to niedaleko (stąd) it's not far (from here).2. (= w pobliże) not far; niedaleko pada jabłko od jabłoni the apple never falls far from the tree.3. (= niezadługo) soon, not far off; już niedaleko do świąt Christmas is (quite) near (now).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > niedaleko
-
6 po
praep. 1. (później niż) after- po śniadaniu/pracy/wojnie after breakfast/work/the war- po chwili after a bit a. moment- po godzinie/dwóch latach an hour/two years later, after an hour/two years- po dwuletnim pobycie w więzieniu after two years in prison- po południu in the afternoon- pięć/kwadrans po czwartej five/a quarter past four- wróciła po dwunastej she came back after twelve- po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w szkole after a. on graduating he began working at a school- zdrzemnął się po wyjściu gości he nodded off after the guests had left pot.- po pięćdziesiątce musisz zacząć dbać o siebie when you’re over fifty you need to take care of yourself- po czym and then, after which- oprowadził mnie po starym mieście, po czym zaprosił na piwo he showed me around the Old Town and then invited me for a beer- po czasie late- oddał referat pięć dni po czasie he handed in his paper five days late2. (w przestrzeni, w różnych miejscach) (all) over, around, round GB- po całym mieście/kraju/domu all over (the) town/the country/the house- po całej Europie all over Europe, throughout the whole of Europe- ubrania porozrzucane po pokoju clothes flung all over a. scattered around the room- porozlewać wodę po podłodze to spill water all over the floor- biegać po sklepach to run round the shops pot.- chodzić po korytarzu/pokoju to walk up and down the corridor/around the room- chodzić po lesie/górach to walk in the forest/mountains- oprowadzić kogoś po zamku to show sb around a castle- szukać czegoś po encyklopediach to look a. hunt through encyclopedias for sth- szepczą o tym po kawiarniach tongues are beginning to wag (about it)3. (o powierzchni) (na) on; (wzdłuż) along- chodzić po piasku/trawie to walk on sand/grass- poruszać się po szynach to move (along) on rails- jechać na rowerze po szosie/ścieżce to cycle along a. on a road/path- ślizgać się po zamarzniętym jeziorze to skate on a frozen lake- bębnić palcami po stole to drum one’s fingers on the table- wchodzić/schodzić po schodach to walk up/down the stairs- zjeżdżać po poręczy to slide down the banisters- zupa ściekała mu po brodzie the soup was dripping down his chin- poruszać się po linii prostej to move in a straight line- przechodzić przez jezdnię po pasach to cross the road at a zebra crossing- głaskać kogoś po włosach/policzku to stroke sb’s hair/cheek- całować kogoś po rękach to kiss sb’s hands- pokrzywy parzyły go po nogach nettles were stinging his legs4. (o stronie) on- po tej/drugiej stronie ulicy on this/on the other side of the street- po prawej stronie drogi to the right of the road- po obu stronach kartki on both sides of the paper- kawałek chleba posmarowany po wierzchu dżemem a piece of bread with jam spread on top- placek przypalony po brzegach a pie burnt along the edges5. (do górnej granicy) (przestrzennej) (up) to, as far as; (czasowej) up to, till, until- po szyję/czubek głowy up to the neck/the top of one’s head- silne wiatry od Bałkanów po Skandynawię strong winds from the Balkans up to Scandinavia- wody było po kolana the water was knee-deep- talerz pełen po brzegi a plate full to the brim- od średniowiecza po schyłek Oświecenia from the Middle Ages up to a. until the end of the Enlightenment- od profesora po sekretarkę from the professor down to the secretary6. (w hierarchii, kolejności) after- była w naszym domu pierwszą osobą po ojcu she was the second most important person in our home after father- miał piąty po zwycięzcy czas na mecie he had the fifth best time (after the winner)- jeden po drugim one after the other a. another- przesłuchiwał taśmę po taśmie he listened to one tape after another- krok po kroku step by step- dzień po dniu day after day; day in, day out7. (dziedziczenie) from (kimś sb)- odziedziczyć coś po kimś to inherit sth from sb- objąć stanowisko po kimś to take over sb’s position, to succeed sb- objął tron po wuju he succeeded his uncle to a. on the throne- dom miał po dziadku he inherited the house from his grandfather- po matce miała talent muzyczny she had inherited her mother’s musical talent- prowadził po ojcu sklep mięsny he ran a butcher’s shop inherited from his father- nosić imię po dziadku to be named after one’s grandfather8. (następstwo) [sprzątać, zmywać] after (kimś sb)- rozpaczać po kimś to grieve over a. for sb- płakać po kimś to mourn sb- obiecywać sobie coś a. oczekiwać czegoś po kimś/czymś to expect sth from sb/sth- nie obiecuj sobie po nim zbyt wiele don’t expect too much from him- czego oczekujesz po tym zebraniu? what are you expecting from the meeting?- butelka po mleku/piwie a milk/beer bottle- pusty worek po ziemniakach an empty potato sack9 (na podstawie) by- poznać kogoś po głosie/ruchach to recognize sb by their voice/movements- po czym go poznałeś? how did you recognize him?- widać po twoich oczach, że jesteś zmęczona I can see a. tell by your eyes that you’re tired- sądząc po akcencie, (on) pochodzi z Dublina judging by a. from his accent, he comes from Dublin10 (cel) for (kogoś/coś sb/sth)- stać w kolejce po mięso to stand in the meat queue, to queue up for meat- zadzwonić po lekarza/taksówkę to phone for the doctor/a taxi- poszła do sklepu po chleb she went to the shop for some bread- poszedł po wnuczkę he went to collect his granddaughter- zatelefonowała do niego po radę she called him to ask for some advice- przyszedłem tu tylko po to, żeby wyjaśnić całą sprawę I just came here to explain the whole thing a. business pot.- nie po to przez pięć lat studiowałam prawo, żeby pracować jako kelnerka I didn’t study law for five years (in order) to work as a waitress- co a. cóż ci po pękniętej filiżance? what do you need a cracked cup for?- nic mi po takich radach what’s the use of advice like that?- nic tu po mnie I’m not needed here; I may as well go a. be off pot- po co what for?, why?- po cóż whatever for?- po co ci nóż? what do you need a knife for?- nie wiem, po co tu przyszła I don’t know what she came here for a. why she came here11 (wyrażające miarę, liczbę, wartość) po trzy z każdej strony three on each side- po parę razy dziennie several times a day- trzy pliki po sto banknotów (każdy) three bundles of a hundred banknotes each- po 2 złote za sztukę (at) 2 zlotys each a. apiece- po 5 złotych za kilo (at) 5 zlotys a a. per kilo- po ile? a. po czemu? przest. how much?- po ile te pomidory? how much are these tomatoes?- wchodziły po jednej they entered one by one a. one at a time- podchodzić do stołu po dwóch/trzech to come up to a. approach the table in twos/threes- po trochu bit by bit, little by little- zapłaciliśmy po dziesięć złotych we paid ten zlotys each- dostali po dwa jabłka they each got two apples- każde dziecko dostało po zabawce each child a. each of the children got a toy- Adam i Robert wygrali po książce Adam and Robert each won a book12 (w wyrażeniu przysłówkowym) po ojcowsku/profesorsku/chłopięcemu like a father/professor/boy- zrób to po swojemu do it your own way- czy mówisz po litewsku/włosku? can you speak Lithuanian/Italian?- powiedz to po angielsku say it in English■ po temu (stosowny) for it- to nie miejsce i czas po temu this is not the (right) time or place for it- powiem jej, kiedy nadarzy się po temu okazja I’ll tell her when I get the chance a. opportunity- mam po temu powody I have my reasons- miała wszelkie warunki po temu, żeby być dobrą aktorką she had all the makings of a good actress* * *abbr ( SZKOL: = Przysposobienie Obronne)* * *poprep.+ Loc.1. ( czas) after; past; dziesięć po trzeciej ten past l. after three; już po wszystkim it's all over now; mądry Polak po szkodzie everybody's got 20/20 hindsight, (it's easy to be) wise after the event; po chwili after a while, a moment later; po lecie przychodzi jesień summer is followed by fall l. autumn; po kilku latach after a few years, (a) few years later; po śniadaniu after breakfast; po zmroku after dark; przyjadę po świętach I'll come after Christmas.3. ( pochodzenie) from, of; butelka po winie (empty) wine bottle; garnek po mleku dirty milk pot; puszka po rybach empty fish can; rzeczy po kimś hand-me-downs.4. (= na podstawie) by; nie dać czegoś znać po sobie not let sth show; rozpoznać kogoś po akcencie/głosie recognize l. tell sb by his l. her accent/voice.5. ( dziedziczenie) after, from; dostała imię po babce she was named after her grandmother; głos mam po ojcu I get my voice from my father; objąć stanowisko po kimś take over from sb; spadek po wujku inheritance from one's uncle.6. ( hierarchia) after, next to; najważniejszy po prezydencie next to president; pierwszy po Bogu next to God; po Mickiewiczu after Mickiewicz.7. (przestrzeń, powierzchnia) in, around, on, over, along; całować kogoś po policzkach/rękach kiss sb's cheeks/hand; chodzić po linie walk on a rope; dreszcz przebiegł mi po plecach chill ran down my spine; głaskać kogoś po włosach stroke sb's hair; po drugiej stronie on the other side; po kładce over the footbridge; po korytarzu in l. along the corridor; po kraju around the country; po lesie/górach in the forest/mountains; po linii prostej in a straight line; po niebie in the sky; po mieście around the city; po okolicy around the neighborhood; po pokoju around the room; po trawie on grass; schodzić po schodach/drabinie go down the stairs/ladder; wchodzić po schodach/drabinie go up the stairs/ladder; wędrować po górach walk l. hike the mountains.8. ( rozciągłość w przestrzeni) around, round; chodzić po ludziach go from door to door; przesiadywać po kawiarniach sit around in cafes; jeździć po sanatoriach go from one sanatorium to another; włóczyć się po sądach drag o.s. from court to court.9. ( rozciągłość w czasie) to, till, until; pisać po całych dniach write for days on end; ślęczeć po nocach sit up late.10. ( systematyczność) by; po kawałku piece by piece, bit by bit; po trochu bit by bit; little by little.11. + Acc. ( zasięg) (up) to; stać w wodzie po kolana stand knee-deep in water; kufel wypełniony po brzegi beer mug full to the brim; uśmiać się po pachy laugh one's head off.12. + Acc. ( kres) till, until, to; aż po wszystkie czasy przest. till l. to the end of time; po dziś dzień przest. to this day.13. + Acc. ( cel) for; przyjść po poradę come for advice; dzwonić po lekarza call a doctor; sięgać po poradnik reach for a handbook; po co? what for?; po co to robisz? what are you doing this for?; nie pójdę tam, bo i po co? I'm not going there, what's the use?; po co o tym myślisz? what's the use of thinking about it?; nie wiem, po co to zrobiłem I don't know what I did it for; licho wie po co god knows why; po co ta mowa? pot. save your breath; po jakie licho l. kiego grzyba? pot. what the heck l. hell for?14. + Acc. (okeślona, powtarzająca się ilość, liczba) a, per; po trzy złote za kilogram three zloty a kilo; po pięć sztuk w paczce five items per pack.16. + Dat. ( sposób) in; po angielsku/polsku in English/Polish; po bożemu in a godly fashion; po cichu silently; po góralsku highlanders' fashion; po koleżeńsku friendly; po ludzku humanely; po mistrzowsku in a masterly way; po nowemu in a new way; po ojcowsku like a father; po pijanemu when drunk; po prostu just like that; po staremu in the (same) old way; posuwać się po omacku grope in the dark.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > po
-
7 dalej
( w przestrzeni) farther; ( w czasie) further* * *I.dalej1adv.1. zob. daleko; ( w przestrzeni) farther, further; ( w czasie) further; i tak dalej and so on; form. and so forth; i co dalej? what now?; dalej ani rusz we're/it's etc. stuck; ani kroku dalej! freeze!; don't move (a muscle)!; don't take another step!; jak tak dalej pójdzie... if this goes on...; im dalej w las, tym więcej drzew przen. the farther in, the deeper.2. ( w tekście) below; form. henceforth.3. ( z czasownikiem) on; czytać/mówić/jechać dalej read/talk/drive on.II.dalej2int.go ahead; go on; no dalej, rusz się! come on, get moving!; dalej, chodźmy już! let's get going!; let's get a move on!; shake a leg!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dalej
-
8 odstęp
m (G odstępu) 1. (odległość) distance, interval; (między literami, wyrazami) space- odstęp między wierszami space between the lines- pojedynczy/podwójny odstęp single/double spacing- domy stoją w odstępie 10 metrów the houses stand 10 metres apart a. are spaced at 10-metre intervals- drzewa posadzono w równych odstępach the trees were planted at regular intervals- zostawić odstęp między dwoma wyrazami to leave a space a. gap between two words- zachowaj odstęp (o kierowcy) keep your distance2. zw. pl (przerwa) interval- odstęp czasu (time) interval, space (of time)- w regularnych/godzinnych odstępach at regular/hourly intervals3. (klawisz) space* * *( w przestrzeni) distance, space; ( w czasie) interval; ( w maszynie do pisania) space* * *mi1. (w przestrzeni l. czasie) interval, space.2. druk. (między literami, słowami, liniami) space, spacing; pojedynczy/podwójny odstęp single/double spacing.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > odstęp
-
9 tuz
Ⅰ m pers. książk. (osobistość, znakomitość) ace, bigwig- jeden z tuzów polskiego tenisa one of the Polish tennis aces- tuzy świata polityki political bigwigs, political VIPs- tuzy naszych scen i ekranu our stars of stage and screenⅡ m inanim. przest. (as) ace- tuz kierowy/pikowy an ace of hearts/spades- tuz atutowy an ace of trumps* * *adv( w przestrzeni) close by, nearby; ( w czasie) close on, justtuż obok kogoś/czegoś — right next to sb/sth
tuż przed/po czymś — right before/after sth
tuż, tuż — ( w przestrzeni) close by; ( w czasie) close on
* * *mppl. -y przen. (= osoba wybitna) VIP.miGen. -a przest. karty (= as) ace.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > tuz
-
10 PO
praep. 1. (później niż) after- po śniadaniu/pracy/wojnie after breakfast/work/the war- po chwili after a bit a. moment- po godzinie/dwóch latach an hour/two years later, after an hour/two years- po dwuletnim pobycie w więzieniu after two years in prison- po południu in the afternoon- pięć/kwadrans po czwartej five/a quarter past four- wróciła po dwunastej she came back after twelve- po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w szkole after a. on graduating he began working at a school- zdrzemnął się po wyjściu gości he nodded off after the guests had left pot.- po pięćdziesiątce musisz zacząć dbać o siebie when you’re over fifty you need to take care of yourself- po czym and then, after which- oprowadził mnie po starym mieście, po czym zaprosił na piwo he showed me around the Old Town and then invited me for a beer- po czasie late- oddał referat pięć dni po czasie he handed in his paper five days late2. (w przestrzeni, w różnych miejscach) (all) over, around, round GB- po całym mieście/kraju/domu all over (the) town/the country/the house- po całej Europie all over Europe, throughout the whole of Europe- ubrania porozrzucane po pokoju clothes flung all over a. scattered around the room- porozlewać wodę po podłodze to spill water all over the floor- biegać po sklepach to run round the shops pot.- chodzić po korytarzu/pokoju to walk up and down the corridor/around the room- chodzić po lesie/górach to walk in the forest/mountains- oprowadzić kogoś po zamku to show sb around a castle- szukać czegoś po encyklopediach to look a. hunt through encyclopedias for sth- szepczą o tym po kawiarniach tongues are beginning to wag (about it)3. (o powierzchni) (na) on; (wzdłuż) along- chodzić po piasku/trawie to walk on sand/grass- poruszać się po szynach to move (along) on rails- jechać na rowerze po szosie/ścieżce to cycle along a. on a road/path- ślizgać się po zamarzniętym jeziorze to skate on a frozen lake- bębnić palcami po stole to drum one’s fingers on the table- wchodzić/schodzić po schodach to walk up/down the stairs- zjeżdżać po poręczy to slide down the banisters- zupa ściekała mu po brodzie the soup was dripping down his chin- poruszać się po linii prostej to move in a straight line- przechodzić przez jezdnię po pasach to cross the road at a zebra crossing- głaskać kogoś po włosach/policzku to stroke sb’s hair/cheek- całować kogoś po rękach to kiss sb’s hands- pokrzywy parzyły go po nogach nettles were stinging his legs4. (o stronie) on- po tej/drugiej stronie ulicy on this/on the other side of the street- po prawej stronie drogi to the right of the road- po obu stronach kartki on both sides of the paper- kawałek chleba posmarowany po wierzchu dżemem a piece of bread with jam spread on top- placek przypalony po brzegach a pie burnt along the edges5. (do górnej granicy) (przestrzennej) (up) to, as far as; (czasowej) up to, till, until- po szyję/czubek głowy up to the neck/the top of one’s head- silne wiatry od Bałkanów po Skandynawię strong winds from the Balkans up to Scandinavia- wody było po kolana the water was knee-deep- talerz pełen po brzegi a plate full to the brim- od średniowiecza po schyłek Oświecenia from the Middle Ages up to a. until the end of the Enlightenment- od profesora po sekretarkę from the professor down to the secretary6. (w hierarchii, kolejności) after- była w naszym domu pierwszą osobą po ojcu she was the second most important person in our home after father- miał piąty po zwycięzcy czas na mecie he had the fifth best time (after the winner)- jeden po drugim one after the other a. another- przesłuchiwał taśmę po taśmie he listened to one tape after another- krok po kroku step by step- dzień po dniu day after day; day in, day out7. (dziedziczenie) from (kimś sb)- odziedziczyć coś po kimś to inherit sth from sb- objąć stanowisko po kimś to take over sb’s position, to succeed sb- objął tron po wuju he succeeded his uncle to a. on the throne- dom miał po dziadku he inherited the house from his grandfather- po matce miała talent muzyczny she had inherited her mother’s musical talent- prowadził po ojcu sklep mięsny he ran a butcher’s shop inherited from his father- nosić imię po dziadku to be named after one’s grandfather8. (następstwo) [sprzątać, zmywać] after (kimś sb)- rozpaczać po kimś to grieve over a. for sb- płakać po kimś to mourn sb- obiecywać sobie coś a. oczekiwać czegoś po kimś/czymś to expect sth from sb/sth- nie obiecuj sobie po nim zbyt wiele don’t expect too much from him- czego oczekujesz po tym zebraniu? what are you expecting from the meeting?- butelka po mleku/piwie a milk/beer bottle- pusty worek po ziemniakach an empty potato sack9 (na podstawie) by- poznać kogoś po głosie/ruchach to recognize sb by their voice/movements- po czym go poznałeś? how did you recognize him?- widać po twoich oczach, że jesteś zmęczona I can see a. tell by your eyes that you’re tired- sądząc po akcencie, (on) pochodzi z Dublina judging by a. from his accent, he comes from Dublin10 (cel) for (kogoś/coś sb/sth)- stać w kolejce po mięso to stand in the meat queue, to queue up for meat- zadzwonić po lekarza/taksówkę to phone for the doctor/a taxi- poszła do sklepu po chleb she went to the shop for some bread- poszedł po wnuczkę he went to collect his granddaughter- zatelefonowała do niego po radę she called him to ask for some advice- przyszedłem tu tylko po to, żeby wyjaśnić całą sprawę I just came here to explain the whole thing a. business pot.- nie po to przez pięć lat studiowałam prawo, żeby pracować jako kelnerka I didn’t study law for five years (in order) to work as a waitress- co a. cóż ci po pękniętej filiżance? what do you need a cracked cup for?- nic mi po takich radach what’s the use of advice like that?- nic tu po mnie I’m not needed here; I may as well go a. be off pot- po co what for?, why?- po cóż whatever for?- po co ci nóż? what do you need a knife for?- nie wiem, po co tu przyszła I don’t know what she came here for a. why she came here11 (wyrażające miarę, liczbę, wartość) po trzy z każdej strony three on each side- po parę razy dziennie several times a day- trzy pliki po sto banknotów (każdy) three bundles of a hundred banknotes each- po 2 złote za sztukę (at) 2 zlotys each a. apiece- po 5 złotych za kilo (at) 5 zlotys a a. per kilo- po ile? a. po czemu? przest. how much?- po ile te pomidory? how much are these tomatoes?- wchodziły po jednej they entered one by one a. one at a time- podchodzić do stołu po dwóch/trzech to come up to a. approach the table in twos/threes- po trochu bit by bit, little by little- zapłaciliśmy po dziesięć złotych we paid ten zlotys each- dostali po dwa jabłka they each got two apples- każde dziecko dostało po zabawce each child a. each of the children got a toy- Adam i Robert wygrali po książce Adam and Robert each won a book12 (w wyrażeniu przysłówkowym) po ojcowsku/profesorsku/chłopięcemu like a father/professor/boy- zrób to po swojemu do it your own way- czy mówisz po litewsku/włosku? can you speak Lithuanian/Italian?- powiedz to po angielsku say it in English■ po temu (stosowny) for it- to nie miejsce i czas po temu this is not the (right) time or place for it- powiem jej, kiedy nadarzy się po temu okazja I’ll tell her when I get the chance a. opportunity- mam po temu powody I have my reasons- miała wszelkie warunki po temu, żeby być dobrą aktorką she had all the makings of a good actress* * *abbr ( SZKOL: = Przysposobienie Obronne)* * *POabbr.szkoln. (= przysposobienie obronne) civil defence course.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > PO
-
11 rozciągać
impf ⇒ rozciągnąć* * ** * *ipf.1. (= wydłużać) (sprężynę, mięśnie, sweter) stretch; (np. drut) draw (out); ( ubranie) bag (out).2. (= wydłużać w czasie) drag out, extend.3. (= rozpościerać) spread, expand; (działalność, władzę, wpływy) extend; rozciągać włądzę/opiekę nad kimś/czymś extend one's authority/protection over sb/sth; rozciągać panowanie l. zwierzchnictwo nad czymś have l. hold dominion over sth.4. pot. (= rozwlekać w różne miejsca) scatter.ipf.1. (= wydłużać się) stretch, spread out.2. (= wydłużać się w czasie) stretch, extend.3. (= rozprzestrzeniać się) spread, stretch out; ( o dymie) drift.4. (= obejmować zasięgiem) spread ( na jakiejś przestrzeni over an area); (o władzy, kontroli) extend.5. (= wyciągać się) sprawl (out), stretch o.s.; rozciągnięty (na całą długość) (np. o ciele) outstreched; rozciągać się nad (rzeką: o moście) span; ( na dużą powierzchnię) sheet; (o obszarze, rzece) extend; (o równinie, morzu) stretch (aż do... to.../as far as...); (o widoku, dolinie) spread out; (o zabudowaniach, mieście) sprawl; rozciągający się w poprzek czegoś astride of sth; ćwiczenie rozciągające sport stretch; rozciągać się na długość czegoś stretch the length of sth.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > rozciągać
-
12 blisko
1. comp - żej; adv( w przestrzeni) close, near; ( w czasie) near; ( prawie) almost; ( w zażyłych stosunkach) close2. prep(+gen) close to, near (to)* * *adv.1. (= niedaleko) close ( czegoś to sth); near (by); blisko rzeki close to the river; rzeka jest dość blisko the river is quite near (by); mam blisko do szkoły I live close to school; osoba bliżej ciebie the person closer to you l. nearer you.2. (= tuż obok, w sąsiedztwie) next door, in the vicinity.3. z bliska (= z małej odległości) from close range, at close quarters; strzelać do kogoś z bliska fire point-blank at sb; (= szczegółowo) closely, in a detailed manner.4. (= w bliskiej przyszłości) not long, close; jest blisko do Wielkanocy it's not long to Easter; Wielkanoc jest już blisko Easter's approaching.5. (o pokrewieństwie l. przyjaźni) closely; blisko spokrewniony closely related (z kimś/czymś to sb/sth); oni są ze sobą bardzo blisko they're very close friends.6. comp. (= dokładniej) more accurately, in more detail; czy możesz go bliżej opisać? can you describe him in more detail?; człowiek bliżej mi nieznany man unknown to me.7. (z liczebnikami l. jednostkami miar) (= prawie, niemal) almost, nearly, close on; czekam na ciebie blisko godzinę I've been waiting for you almost an hour; ma blisko 60 lat he's close on 60 years old; to blisko kilometr stąd it's almost a kilometer from here.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > blisko
-
13 ciąg
m (G ciągu) 1. (w przestrzeni) row, stretch- ciąg komunikacyjny a traffic route- ciąg handlowy a shopping precinct- ciąg pieszy a pedestrian way a. precinct- ciąg spacerowy a walkway, a promenade- ciąg sklepów a row a. stretch of shops- ciąg betonowych słupów a line a. row of concrete pillars- pisać w ciągu to run on2. (w czasie) (wydarzeń) chain, sequence; (nieszczęść, wypadków, zwycięstw, rozczarowań) series, string; (scen, zdjęć, odpowiedzi, głosek) sequence- w ciągu rozmowy/dochodzenia during the course of conversation/an investigation- w ciągu ostatniego dziesięciolecia during the last decade- musisz odpowiedzieć w ciągu czterech dni you have to answer within four days- dojdziemy tam w ciągu godziny we’ll get there within an hour- (czyjś) ciąg myśli sb’s train of thought- ustawiczne pytania zakłócały mu ciąg myśli the constant questions upset his train of thought- ciąg przyczynowo-skutkowy cause and effect- ciąg dalszy nastąpi to be continued- w dalszym ciągu still- w dalszym ciągu jestem bez pracy I still don’t have a job3. sgt Techn. (powietrza) current of air; (w kominie) draught GB, draft US; (wody, gazu) flow- w kominie jest dobry ciąg the chimney draws well4. Zool. (wędrówka zwierząt) migration; (ryb) run; (ptaków) passage, flight 5. sgt Lotn. ciąg a. siła ciągu thrust- ciąg wsteczny reverse thrust6. Mat. sequence- ciąg malejący/nieskończony a decreasing/an infinite sequence7. Żegl. fall-rope 8. pot. (okres pijaństwa, brania narkotyków) bender- □ ciąg produkcyjny Techn. production process- ciąg technologiczny Techn. production line* * *( komunikacyjny) route; ( myśli) train, LOT thrust, ( powietrza) draught (BRIT), draft (US), MAT sequenceciąg technologiczny lub produkcyjny — production process
* * *mi1. (= rzeczy następujące jedna po drugiej) sequence, train; ciąg myśli train of thought; jednym ciągiem without a break, at a stretch, continuously.2. mat. sequence, progression; ciąg liczbowy sequence of numbers; ciąg arytmetyczny/geometryczny arithmetic/geometric progression; ciąg rosnący/malejący increasing/decreasing sequence; ciąg skończony/nieskończony finite/infinite sequence; ciąg zbieżny convergent sequence.3. mat., komp. (= następujące po sobie znaki) string; ciąg znaków/liter/cyfr/symboli string of characters/letters/digits/symbols.5. w ciągu... in l. within (the space of...); during...; w ciągu godziny, miesiąca in l. within an hour, a month; w ciągu dnia during the day.6. dalszy ciąg continuation; dalszy ciąg powieści/filmu sequel to a novel/film; ciąg dalszy nastąpi to be continued; robić coś w dalszym ciągu continue l. keep doing sth.7. techn. ciąg produkcyjny production line.8. (= trasa, układ dróg l. ulic) route; ciąg komunikacyjny thoroughfare; ciąg pieszy pedestrian street.10. lotn. thrust; ciąg silnika odrzutowego jet thrust; ciąg śmigła propeller thrust; ciąg wsteczny reverse thrust.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ciąg
-
14 długość
- ci; -ci; gen pl; -ci; fdługość fali — FIZ wavelength
* * *f.1. ( w przestrzeni) length; to ma 10 metrów/stóp/centymetrów długości it is 10 meters/feet/centimeters long; mieć tę samą długość be of equal l. the same length; miara długości length l. linear l. long measure, measure of length; na długość (= wzdłuż) lengthwise, lengthways; być na długość czegoś be of the same length as sth; na całą długość (ulicy) throughout (the street); na całej długości (ulicy) all along (the street); tej samej długości of equal l. the same length, equal in length; zwyciężyć o długość/pół długości/kilka długości jeźdz. win by a length/half a length/several lengths; długość całkowita overall l. total length; długość astronomiczna l. ekliptyczna astron. celestial l. ecliptic longitude; długość geograficzna geogr. longitude; długość fali fiz., radio wavelength; długość nogawki handl. inside leg, leg measurement.2. ( w czasie) length, duration; długość życia biol. life span, span of life; średnia l. oczekiwana długość życia med., stat. life expectancy; długość samogłoski jęz. vowel length; fon. vowel duration; znak długości druk. macron, long mark.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > długość
-
15 nakładać
impf nałożyć* * *(farbę, krem) to apply; (ubranie, czapkę) to put on; (podatek, embargo) to impose, ( obrazy na siebie) to superimpose* * *ipf.1. (= kłaść) put, place, set, lay ( sth) ( na coś on sth); ( jedzenie) serve; nakładać sobie czegoś help o.s. to sth.3. (= rozsmarowywać) apply, spread, smear.ipf.(= pokrywać się w przestrzeni l. czasie) overlap.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nakładać
-
16 niedaleki
adj( w przestrzeni) nearby; ( w czasie) near, prospectivew niedalekiej przyszłości — in the near lub foreseeable future
* * *a.1. (= położony w pobliżu) nearby; z niedaleka from not far away; być niedalekim od prawdy be near the truth.2. (= krótko trwający) short; niedaleka podróż short journey.3. (= mający wkrótce nastąpić) near, prospective, coming; w niedalekiej przyszłości in the near l. foreseeable future.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > niedaleki
-
17 odległość
- ci; -ci; fw niewielkiej odległości od odległość — +gen not far away from
* * *f.1. ( w przestrzeni) distance; na odległość ramienia at arm's length; trzymać się od kogoś/czegoś w pewnej odległości keep one's distance from sb/sth; robić coś na odległość do sth from a (long) distance.2. ( w czasie) remoteness.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > odległość
-
18 odległy
adjdistant, remote* * *a.1. ( w przestrzeni) (= daleki) distant, remote.2. ( w czasie) remote, distant in time; odległa przeszłość/przyszłość distant past/future.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > odległy
-
19 pomiędzy
praep. 1. (w przestrzeni) (pośrodku) between; (w otoczeniu) among, amid- autostrada pomiędzy Berlinem i Hamburgiem the Autobahn between Berlin and Hamburg- postaw stolik pomiędzy oknem a łóżkiem put the side table between the window and the bed- rzeka płynie pomiędzy wzgórzami the river winds among some hills2. (w czasie) between- pomiędzy (godziną) piątą a szóstą between five and six (o’clock)- pomiędzy 10 a 20 maja between the tenth and twentieth of May- pomiędzy posiłkami between meals3. (zależność) (dwóch) between; (kilku) among, between, amongst GB- różnice pomiędzy nimi differences between/among them- rywalizacja pomiędzy pracownikami firmy competition among the firm’s employees a. workers- konflikty pomiędzy rodzicami a dziećmi conflicts between parents and (their) children- zachowanie równowagi pomiędzy aktywnością a odpoczynkiem maintaining a balance between active pursuits and rest4. (podział, wybór) (dwóch) between; (kilku) among, between, amongst GB- podzieliła słodycze pomiędzy dzieci she divided the sweets among/between the children5. (o wspólnych cechach) between- coś pomiędzy esejem a reportażem something between an essay and a report6. (spośród, ze) among- najpiękniejsza dziewczyna pomiędzy uczestniczkami konkursu the most attractive girl among the contestants■ coś pomiędzy pot. something in between- ani zielony, ani brązowy, tylko coś pomiędzy neither green nor brown but something in between* * ** * *prep.+ Ins.1. (= między jednym a drugim obiektem, osobą) between; pomiędzy domem a chodnikiem był trawnik there was a lawn between the house and the sidewalk; pomiędzy tobą a mną nigdy nie będzie zgody we'll never agree with each other.2. ( w jakimś okresie) between; przyjdę pomiędzy pierwszą a trzecią I'll come between one and three.3. ( stadium przejściowe) halfway through; kolor pomiędzy żółtym a zielonym color halfway between yellow and green.4. (= wśród) among; dom stał pomiędzy jeziorami the house was situated among lakes; mam nadzieję, że to, o czym mówiliśmy, zostanie pomiędzy nami I hope that what we talked about was only between you and me.5. + Acc. (= pośród) among; premię rozdzielono pomiędzy pracowników bonus was distributed among the employees.6. por. między.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > pomiędzy
-
20 bli|sko
Ⅰ adv. grad. 1. (w przestrzeni) (w pobliżu) close, near- mieszkali blisko parku they lived near the park- dzieci bawiły się blisko the children were playing nearby- nie podchodź za blisko don’t come too close a. near- dom był już blisko we/they were already close to home- stąd masz/jest już blisko it’s not far from here- mieszkać blisko od szkoły to live close to school a. near the school- sklep jest blisko od stadionu the shop is close to a. near the stadium- mam blisko od a. do dworca, więc nie jeżdżę samochodem I live close to the station, so I don’t go by car- stałem blisko płotu I was standing near a. by the fence- stoisz zbyt blisko urwiska you’re too close to a. near to the precipice- siedział blisko niej he was sitting right up close to her- sędzia był blisko akcji the referee was on the spot- z rynku było wszędzie blisko the market place was centrally located- przez las jest blisko nad jezioro/na plażę it’s close to the lake/beach when you go through the forest- stąd jest znacznie bliżej it’s much nearer from here- tędy jest/będzie/masz bliżej that way it’s quicker/it’ll be quicker- chciała mieszkać bliżej córki she wanted to live closer to her daughter- podszedł bliżej, żeby lepiej zobaczyć he went up closer to get a better look- tłum był coraz bliżej the crowd was drawing closer a. nearer- jak najbliżej as close a. near as possible- budynek położony najbliżej rzeki the building standing closest to the river- blisko osadzone oczy close-set eyes2. (w czasie) not far off- jesień już blisko autumn’s not far off- święta już coraz bliżej Christmas/Easter is approaching fast a. getting closer and closer- było blisko północy, gdy usłyszał krzyki it was close on a. just before midnight when he heard the screams- im było bliżej jego przyjazdu, tym stawała się niecierpliwsza the closer it got to his visit, the more impatient she became3. (o związkach) closely; (silnie) intimately- wpółpracować z kimś blisko to work closely a. in close cooperation with sb- zetknąłem się z nim blisko na studiach I came into close contact with him at university- być z kimś blisko to be (very) close to sb, to be on close/intimate terms with sb- w dzieciństwie byłyśmy ze sobą a. byłam z nią blisko we were close childhood friends/I was a close childhood friend of hers- przyjaźnić się blisko z kimś to be sb’s close a. intimate friend- zaprzyjaźnić się z kimś bliżej to form a. forge a close friendship with sb- blisko związany z kimś/z czymś closely connected/linked with sb/sth- świadek był blisko powiązany z oskarżonymi the witness had close links with a. was closely linked with the accused- ta historia jest blisko związana z wydarzeniami sprzed roku this story is closely related to a. connected with the events of last year- blisko spokrewniony closely related- ludzie, którzy są blisko prezydenta people who are close to the president4. przen. close- był blisko pięćdziesiątki he was almost a. approaching fifty- bliżej jej do czterdziestki niż do trzydziestki she’s closer to a. nearer thirty than forty- było już całkiem blisko do zwycięstwa we/they were on the verge of victory- jesteś blisko prawdy you’re close to a. not far from the truth- byłem blisko ich spraw I knew a lot about their affairs a. livesⅡ part. (prawie) close on, nearly- blisko godzinę/tydzień/rok close on a. nearly an hour/a week/a year- blisko połowa/sto osób nearly half the people/close on a. nearly a hundred people- blisko pięć milionów close on a. nearly five million- miał blisko 50 lat he was almost a. approaching fifty- znamy się blisko 20 lat we’ve known each other for close on a. almost twenty years- wrócił po blisko dwuletnim pobycie za granicą he came back after almost a. nearly two years abroadⅢ bliżej adv. comp. (lepiej) better- poznać kogoś bliżej to get to know sb better- zapoznać się bliżej ze sprawą/z zagadnieniem/z dokumentami to take a closer look at a. become better acquainted with the matter/problem/documents- bliżej nieznany/nieokreślony unidentified/undefined- mówili o sprawach bliżej mi nieznanych they were talking about things I knew very little about- wyjechał na czas bliżej nieokreślony he went away for an indefinite period of timeⅣ z bliska adv. 1. (z małej odległości) [patrzeć, widzieć] (from) close up- z bliska widać, że… from close up you can see that…- dopiero z bliska dostrzegła, jak bardzo się zestarzał it was only (from) close up that she noticed how he had aged- oglądał z bliska każdy bibelot he examined a. inspected every trinket closely2. (dokładnie) well- znać się/poznać się z bliska (z kimś) to know/get to know (sb) well a. closely- przyjrzeć się z bliska czemuś to take a good a. close a. closer look at sthThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > bli|sko
- 1
- 2
См. также в других словарях:
na przestrzeni — {{/stl 13}}{{stl 8}}przyim., łączy się z dopełniaczem, ofic. {{/stl 8}}{{stl 7}} wskazuje na czas trwania czynności; w ciągu, w czasie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Na przestrzeni ostatnich lat miasto pozyskało nowe tereny pod zabudowę. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
ciągłość — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż IVa, DCMc. ciągłośćści, blm {{/stl 8}}{{stl 7}} istnienie, występowanie w sposób nieprzerwany, ciągły (w czasie lub przestrzeni) procesów, przemian; trwanie; także: istnie jący bez przerw związek pomiędzy następującymi… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
iść — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk IXd, idę, idzie, idź, szedł, szła, szli {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} przemieszczać się w określonym kierunku, stawiając nogi tak, że w każdej chwili przynajmniej jedna dotyka… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
o — I 1. «litera oznaczająca samogłoskę o» ∆ O kreskowane «litera ó oznaczająca brzmienie u, stosowana przede wszystkim w wypadkach, gdy samogłoska ta wymienia się z o, np. wóz wozy» 2. «samogłoska ustna wymawiana przy niewielkim wzniesieniu tylnej… … Słownik języka polskiego
od — «przyimek łączący się z rzeczownikami w dopełniaczu (rzadko z innymi częściami mowy)» 1. «odnosi się do wyrazów określających przedmioty, z których strony dociera odbierane przez kogoś wrażenie, od których zaczyna się jakaś czynność lub stan»… … Słownik języka polskiego
Jan Czekanowski — (October 8, 1882 ndash;July 20, 1965) was a Polish anthropologist, statistician and linguist.LifeHe attended school in Warsaw but was transferred to Latvia, where he finished his education 1901. He then entered a university in Zurich in 1902;… … Wikipedia
On-Off — Studio album by Marcin Rozynek Released September 11, 2006 Genre Rock Length … Wikipedia
elektroakustyka — ż III, CMs. elektroakustykayce, blm «dziedzina techniki zajmująca się zagadnieniami przetwarzania energii akustycznej w elektryczną (np. w mikrofonach) i odwrotnie (np. w głośnikach) oraz przenoszeniem przebiegów akustycznych w czasie i… … Słownik języka polskiego
nieciągły — «nie mający ciągłości, ciągnący się z przerwami, lukami (w czasie lub przestrzeni); przerywany» Linia nieciągła. Widmo nieciągłe. Ruch nieciągły. ∆ mat. Funkcja nieciągła «funkcja, której wykres nie jest linią ciągłą» … Słownik języka polskiego
początek — m III, D. początektku, N. początektkiem; lm M. początektki 1. «to, od czego się coś zaczyna w czasie lub przestrzeni; rozpoczęcie (się) czegoś, pierwszy moment, pierwszy punkt» Dobry, zły, trudny, łatwy początek. Ciekawy, nudny początek powieści … Słownik języka polskiego
połowa — ż IV, CMs. połowawie; lm D. połowałów 1. «jedna z dwu równych części jakiejś całości; potocznie jedna z dwu zbliżonych wielkością części danej całości» Połowa domu, majątku, gospodarstwa. Połowa zebranych to ludzie młodzi. Połowę kłopotów, spraw… … Słownik języka polskiego