vor+der

I prp (statikanı bildirdikdə D; dinamikanı bildirdikdə A): qarşı, qabaq, əvvəl, yan, kimi şəklində tərcümə olunur; 5 Tage \vor seinem Urlaub məzuniyyətindən 5 gün qabaq (əvvəl); \vor allem, \vor allen Dingen hər şeydən əvvəl; nach wie \vor qabaqkı / əvvəlki kimi; er brummte etw. \vor sich hin o, burnunun altında nəsə mızıldadı; zehn Minuten \vor fünf beşə on dəqiqə qalmış; nicht \vor sieben (Uhr) saat yeddidən tez olmayaraq; ◊ Man soll den Tag nicht \vor dem Abend loben ata. söz. ≅ Arxı adda sonra “bərəkallah” de; Cücəni payızda sanayarlar; Er sieht den Wald \vor lauter Bäumen nicht ata. söz. ≅ Ağac dalında meşəni görmür; das Schiff geht \vor Anker dəniz. gəmi lövbər salır; \vor der Nase burnunun ucunda, lap yaxınında; II adv \vor! irəli!

f (10) qapı: von \Tür zu \Tür qapı-qapı; j-n vor die \Tür setzen məc. kimisə qapıdan qovmaq; mach die \Tür von (der) außen zu! dan. itil!; ihm stehen alle \Türn offen məc. ona bütün qapılar açıqdır; Tor und \Tür öffnen çəkinməmək; bildiyini etmək; der Winter ist vor der \Tür qış qapını alıb / kəsdirib; j-m die \Tür weisen kimi isə qovmaq, bayıra / çölə çıxarmaq: ◊ offene \Türen einrennen məc. açıq qapıya açar salmaq; mit der \Tür ins Haus fallen acıqlı danışmaq; zwischen \Tür und Angel son dəqiqədə

f (11) 1. burun; durch die \Nase reden burunda danışmaq; vor der \Nase weg məc. lap gözünün qabağında; die \Nase hoch tragen məc. burnunu yuxarı tutmaq; qudurmaq; 2. iybilmə qabiliyyəti (ov itlərində); eine gute / feine \Nase haben məc. yaxşı duyğu qabiliyyətinə / həssas duyğuya malik olmaq; 3. duyma qabiliyyəti; 4. tex. çıxıntı; 5. dəniz. burun; ◊ j-m eine \Nase drehen kimisə aldatmaq, tovlamaq; j-m etw. unter die \Nase reiben məc. həqiqəti gözünün içinə demək; immer der \Nase nachgehen düz getmək

I adv kənara, o yana, uzaq, uzaqda; \weg sein 1) olmamaq, gəlməmək, yox olmaq; 2) heyran olmaq; vor der Nase \weg göz görəgörə; ◊ frisch von der Leber \weg açıqcasına; in einem \weg arasıkəsilmədən; II int \weg! rədd ol! itil!, rədd olsun!; Hände \weg! əlini(zi) çək(in)!; \weg da! yoldan çəkil(in)!

vimp: mir graust qorxuram; mir graust vor der Kälte soyuqdan qorxuram

vi uzanmaq; yerləşmək; olmaq; vor Anker \liegen lövbər salmaq; auf der Hand \liegen göz qabağında olmaq; in der Luft \liegen havada uçuşmaq; auf der Zunge \liegen dilin ucunda olmaq (söz); j-m in den Ohren \liegen məc. kimisə dəng etmək; j-n links \liegen lassen məc. kimdənsə üz çevirmək (döndərmək); in j-s Absicht \liegen kiminsə niyyətində olmaq; klar vor Augen \liegen göz qabağında olmaq; wie die Dinge \liegen işlərin belə vəziyyətində, belə vəziyyətdə; die Sache liegt so … məsələ burasındadır/belədir ki, … woran liegt es? nə olub?, səbəb nədir?; es liegt mir daran bu mənim üçün əhəmiyyətlidir; was liegt dir daran? bunun sənə nə dəxli? das liegt mir nicht bu mənə əl vermir (yaramır); das liegt nicht an mir bu məndən asılı deyil, burada mən təqsirkar deyil

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

f (10) 1. vaxt, zaman; 2. müddət; 3. zəmanə, dövr, dövran; zur \Zeit 1) vaxtında; 2) indi, hazırda; mit der \Zeit vaxtilə, vaxtı gələndə; von \Zeit zu \Zeit hərdənbir, vaxtdanvaxta, vaxtaşırı; ich habe keine \Zeit (für A, zu D) vaxtım yoxdur (nəyəsə); auf \Zeit müəyyən müddətə; zu unserer \Zeit bizim zəmanəmizdə; zu nachtschlafender \Zeit gecə yarıdan keçmiş; gecə vaxtı; zur rechten \Zeit (öz) vaxtında; vor kurzer \Zeit bir az bundan qabaq, bu yaxınlarda; vor \Zeiten keçmiş zamanlarda; sich \Zeit lassen* tələsməmək; es ist an der \Zeit vaxtdır, vaxt çatmışdır; es ist höchste \Zeit artıq vaxtdır; wir haben keine \Zeit zu verlieren* tələsməliyik, vaxtı itirən halımız deyil; die \Zeit drängt tələsmək lazımdır; vaxt gözləmir; das hat \Zeit vaxt qaçmır; einige \Zeit lang bir müddət; seit unvordenklicher \Zeit çox qədim zamanlardan

f (3) (vor D) qorxu; vor \Angst qorxudan; j-m \Angst einjagen kimisə qorxuya salmaq, qorxutmaq; \Angst haben vor D qorxmaq; \Angst bekommen qorxuya düşmək; er bekam es mit der \Angst zu tun onu vahimə basdı

a 1. (\alle, \alles, \alle) hamısı, hamı; vor \allem, vor \allen Dingen hər şeydən öncə; \alle beide hər ikisi; \alles Gute! salamat qalın!; in \aller Eile tələsik; in \aller Stille səssiz-səmirsiz, xəlvətcə; das ist \all es var-yox budur; \alles eingerechnet hər şeyi hesaba alaraq; \alles in \allem cəmi; in \aller Frühe səhər tezdən; xoruz banlamamış; mit \aller Gewalt var qüvvə ilə; aus \allem dem, aus \alle diesem bunların hamısından; über \alles hər şeydən artıq; bei \allem dem, bei \alle diesem buna baxmayaraq; Mädchen für \alles hər işi görən qulluqçu; gəzəyən qız; \alle Rechte vorbehalten başqası tərəfindən nəşri qadağandır (alman kitablarının titul vərəqinin arxasında olan yazı); 2. hər kəs, hər hansı; auf \alle Fälle hər ehtimala qarşı, ehtiyatdan, ehtiyat üçün; \alle acht Tage hər həftə; \alle Tage hər gün; \aller Art cürbəcür; \alle Welt hər kəs, hamı; 3. wer \alles kim olur olsun; was \alles nə olur olsun; wo \alles harada olurolsun; das ist nicht \alle Welt wieviel kim bilir, bu nə qədərdir; wer in \aller Welt … axı kim; wer in \aller Welt konnte es wissen! bunu kim bilərdi ki!; nicht um \alles in der Welt heç bir vəchlə, heç vaxt; \aller Anfang ist schwer hər şeyin başlanğıcı çətindir

vi 1. nəyinsə qarşısında durmaq; 2. olmaq, mövcud olmaq; im \vorliegenden Fall(e) bu halda; es liegt nichts gegen ihn vor onun heç bir təqsiri yoxdur; die \vorliegende Frage müzakirə olunan məsələ; der uns \vorliegende Text qarşımızdakı mətn; es liegt kein Grund vor anzunehmen* güman etməyə heç bir səbəb yoxdur

I vt 1. yandırmaq; oda vermək, ütmək; Holz \brennen odun yandırmaq; 2. yandırmaq, alışdırmaq; 3. burmaq, burdurmaq (saçı); sich (D) eine Kugel vor den Kopf \brennen dan. gülləni öz alnına çaxmaq; II vi 1. alovlanmaq, alışmaq; 2. arzu etmək, səbirsizliklə gözləmək; das Gesicht brennt mir məc. sifətim od tutub yanır; der Boden brennt mir unter den Füßen məc. ayağım altında yer od tutub yanır; vəziyyətim çox pisdir; III vimp: es brennt! yanğın!; es brennt ihm auf der Zunge məc. onun dili dinc durmur, onun dili gicişir; IV sich \brennen yanmaq, özünü yandırmaq

f oh. pl 1. istilik; çox isti hava; bərk isti, bürkü; vor \Hitze istidən; 2. məc. qızğın çağ (vaxt); coşqunluq, hirslilik; in der \Hitze des Gefechtes döyüşün qızğın çağında; in der \Hitze reden sayıqlamaq; in \Hitze kommen / geraten* məc. qızışmaq, özündən çıxmaq

m (1) 1. it, köpək; 2. der Große \Hund astr. Böyük (Kiçik) Köpək bürcü; ◊ da liegt der \Hund begraben məc. əsil mətləb budur, işin kökü burada imiş; auf den \Hund kommen* dilənçi kökünə düşmək; j-n auf den \Hund bringen* kimisə var-yoxdan çıxarmaq; er ist ganz auf dem \Hunde o, böyük ehtiyac içindədir; vor die \Hunde gehen* məhv olmaq, tələf olmaq; damit lockt man keinen \Hund vom Ofen buna heç it də tamah salmaz; er ist mit allen \Hunden gehetzt o, bərkdən-boşdan çıxmış adamdır; 3. məd. qazmaçı arabası

a ağıllı, kamallı; tədbirli; bəsirətli, gözüaçıq, fərasətli, dərrakəli; ein \kluges Haus ağıl dəryası; nicht \klug aus j-m, etw. werden məc. kimdənsə, nədənsə ağlı bir şey kəsməmək; du bist wohl nicht \klug? deyəsən ağlın başında deyil!?; daraus mag der Teufel \klug werden dan. ≅ bundan heç şeytanın da başı çıxmaz; ◊ Durch Schaden wird man \klug ata. söz. ≅ Hər dərədə bir at öldürməsən, baytar olmazsan; Das Ei will klüger sein als die Henne ≅ ata. söz. Builki sərçə bildirkinə civ-civ öyrədir; Der \kluge Mann baut vor ≅ ata. söz. Ağıllının anası ağlamaz

I prp (D) 1. … sonra, … keçəndən sonra; \nach der Arbeit işdən sonra; \nach Tisch nahardan sonra; \nach einiger Zeit bir müddət keçəndən sonra; zehn Minuten \nach sechs yeddiyə 10 dəqiqə işləmiş; \nach zwölf Uhr saat 12-dən sonra; 2. … sonra, … keçəndən sonra (keçmiş zamanda vaxtı göstərdikdə); er kehrte \nach zwei Tagen zurück o, iki gündən sonra qayıtdı; 3. -a/-ə, -ya/-yə, … sarı, … doğru (ölkə və yaşayış məntəqələri, yaxud istiqamət bildirdikdə); \nach Berlin fahren Berlinə getmək; \nach Hause evə; \nach oben yuxarıya; 4. … dan, … dən, … üzrə; … görə … əsasən (əksər halda isimdən sonra durur); wir lernen \nach diesem Buch biz bu kitab üzrə öyrənirik; j-n nur dem Namen \nach kennen kimisə yalnız adından tanımaq; der Reihe \nach sıra ilə; meiner Meinung \nach mənim fikrimcə; II adv: \nach wie vor əvvəlki kimi, hələ də; \nach und \nach yavaşyavaş, tədricən

II präf: 1) hərəkətin istiqamətini: nachlaufen ardınca qaçmaq; 2) yamsılamanı, təqlidi bildirir: nachmachen yamsılamaq

m (1) 1. rəqs, oyun; ein gesellschaftlicher \Tanz bal rəqsi; 2. dan. höcətlik, bəhs; der \Tanz geht los qalmaqal başlanır; der \Tanz ist noch nicht aus iş hələ qurtarmayıb; ◊ ich habe noch einen \Tanz mit ihm vor mənim onunla əngəlim çox olacaq; mən onunla hələ əlləşəcəm

I vi 1. bozarmaq, çallaşmaq; 2. ağarmaq (saç); 3. işıqlanmaq; der Morgen graut səhər açılır

II vimp və sich \grauen (vor D) qorxmaq (kimdənsə, nədənsə), dəhşətlənmək; mir graut davor mən bundan qorxuram

m (1 5) 1. ağız; seinen \Mund nicht auftun* məc. bir kəlmə də danışmamaq; von \Mund zu \Mund gehen* məc. ağızdan-ağıza gəzmək; wie aus einem \Munde məc. bir ağızdan, bir səslə; ◊ kein Blatt vor den \Mund nehmen* məc. açıq demək, heç nəyi gizlətməmək; den \Mund halten* susmaq, ağzını yummaq; j-m nach dem \Munde reden (kiməsə) yaltaqlanmaq, üzə gülmək; er ist nicht auf den \Mund gefallen o, söz üçün məəttəl qalmaz; den \Mund voll nehmen* öyünmək; etw. ständig im \Munde führen həmişə bir şey haqqında danışmaq; von der Hand in den \Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq; 2. çıxış yolu, dəlik; 3. hərb. topun ağzı