vor+den

I prp (statikanı bildirdikdə D; dinamikanı bildirdikdə A): qarşı, qabaq, əvvəl, yan, kimi şəklində tərcümə olunur; 5 Tage \vor seinem Urlaub məzuniyyətindən 5 gün qabaq (əvvəl); \vor allem, \vor allen Dingen hər şeydən əvvəl; nach wie \vor qabaqkı / əvvəlki kimi; er brummte etw. \vor sich hin o, burnunun altında nəsə mızıldadı; zehn Minuten \vor fünf beşə on dəqiqə qalmış; nicht \vor sieben (Uhr) saat yeddidən tez olmayaraq; ◊ Man soll den Tag nicht \vor dem Abend loben ata. söz. ≅ Arxı adda sonra “bərəkallah” de; Cücəni payızda sanayarlar; Er sieht den Wald \vor lauter Bäumen nicht ata. söz. ≅ Ağac dalında meşəni görmür; das Schiff geht \vor Anker dəniz. gəmi lövbər salır; \vor der Nase burnunun ucunda, lap yaxınında; II adv \vor! irəli!

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

n (13) 1. göz; ein blaues \Auge qançır, zədələnmiş göz; kein \Auge zutun gözünü yummamaq, yuxusuz qalmaq; mit bloßem \Auge yaraqsız (çılpaq) gözlə (optik cihazların köməyi olmadan); vor (den) \Augen göz qabağında; vor \Augen haben məc. gözdən buraxmamaq; Vier \Augen sehen mehr als zwei ata söz. Ağıl ağıldan üstündür; große \Augen machen təəccüblənmək, heyrətlənmək; ein \Auge zudrücken nəyəsə göz yummaq; ganz \Auge sein ayıq-sayıq olmaq; j-n, etw. ins \Auge fassen kimisə, nəyisə gözdən qoymamaq; mit einem blauen \Auge davonkommen yüngül xətərlə ötüşmək; das \Auge gewöhnen (an A) gözünü alışdırmaq; im \Auge haben nəzərdə tutmaq; j-n, etw. im \Auge behalten kimisə, nəyisə gözdən qoymamaq; aus den \Augen lassen / verlieren gözdən qaçırmaq; ins \Auge / in die \Auge n fallen gözə çarpmaq; vor \Augen liegen göz qabağında olmaq; unter die \Augen kommen gözə dəymək/çarpmaq/sataşmaq; unter vier \Augen göz-gözə, üz-üzə, baş-başa, ikilikdə; die \Augen gingen ihm über onun gözləri yaşardı; o doluxsundu; wie aus den \Augen geschnitten ≅ ikiyə bölünmüş bir alma kimi; j-m ein Dorn im \Auge sein tikan olub kiminsə gözünə batmaq; \Augen rechts! hərb. sağa bax, düzlən! 2. tex. qulp; 3. bot. gözcük; 4. xal, say (oyunda)

m (1 5) 1. ağız; seinen \Mund nicht auftun* məc. bir kəlmə də danışmamaq; von \Mund zu \Mund gehen* məc. ağızdan-ağıza gəzmək; wie aus einem \Munde məc. bir ağızdan, bir səslə; ◊ kein Blatt vor den \Mund nehmen* məc. açıq demək, heç nəyi gizlətməmək; den \Mund halten* susmaq, ağzını yummaq; j-m nach dem \Munde reden (kiməsə) yaltaqlanmaq, üzə gülmək; er ist nicht auf den \Mund gefallen o, söz üçün məəttəl qalmaz; den \Mund voll nehmen* öyünmək; etw. ständig im \Munde führen həmişə bir şey haqqında danışmaq; von der Hand in den \Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq; 2. çıxış yolu, dəlik; 3. hərb. topun ağzı

vt 1. götürmək, almaq, qəbul etmək; j-n bei der Hand \nehmen kiminsə əlindən tutmaq; j-n beim Kragen \nehmen kiminsə yaxasından yapışmaq; j-n auf den Arm \nehmen 1) kimisə qucağına almaq / götürmək; məc. 2) kimisə araya qoymaq / ələ salmaq; j-n in Haft \nehmen kimisə həbs etmək; Platz \nehmen oturmaq, əyləşmək; an sich (A) \nehmen 1) özünə götürmək, mənimsəmək; 2) nəyisə gizlətmək; zu sich \nehmen 1) yemək (xörək və s.); 2) qəbul etmək; almaq (D kimdənsə); Arznei \nehmen dərman qəbul etmək, dərman içmək; für Ernst \nehmen ciddi qəbul etmək; im ganzen genommen ümumiyyətlə; xülasə; ein Ende \nehmen qurtarmaq; etw. in Angriff \nehmen nəyəsə başlamaq, nəyəsə girişmək; sich (A) in acht \nehmen özünü qorumaq; özünü gözləmək; kein Blatt vor den Mund \nehmen həqiqəti açıq (utanmadan) söyləmək; sich die (D) Freiheit \nehmen cürət etmək, ürək eləmək; özünə eyib bilməmək; sich (D) die Mühe \nehmen özünə əziyyət vermək; sich (D) Zeit \nehmen tələsməmək, bir işi arxayın görmək; \nehmen wir den Fall… fərz edək, tutaq (ki)…; \nehmen Sie es, wie Sie wollen necə istəyirsiniz düşünün; das nimmt mich Wunder bu məni təəccübləndirir

I vt 1. yandırmaq; oda vermək, ütmək; Holz \brennen odun yandırmaq; 2. yandırmaq, alışdırmaq; 3. burmaq, burdurmaq (saçı); sich (D) eine Kugel vor den Kopf \brennen dan. gülləni öz alnına çaxmaq; II vi 1. alovlanmaq, alışmaq; 2. arzu etmək, səbirsizliklə gözləmək; das Gesicht brennt mir məc. sifətim od tutub yanır; der Boden brennt mir unter den Füßen məc. ayağım altında yer od tutub yanır; vəziyyətim çox pisdir; III vimp: es brennt! yanğın!; es brennt ihm auf der Zunge məc. onun dili dinc durmur, onun dili gicişir; IV sich \brennen yanmaq, özünü yandırmaq

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

m (4) 1. bədən, gövdə (insan, heyvan); j-n vor den \Leib stoßen kimisə sinəsindən itələmək; 2. qarın; mir geht’s im \Leibe herum qarnım quruldayır; 3. bel; j-n um den \Leib fassen kimisə belindən qucaqlamaq; ◊ bleib(t) mir vom \Leibe! əl çək(in)!; mit \Leib und Seele canla-başla; sich (D) j-n vom \Leib halten kimisə yaxına buraxmamaq; bei lebendigem \Leibe diri-diri, diri halda; \Leiban\Leib üz-üzə (vuruşda); ein \Leib und eine Seele sein can deyib, can eşitmək

I vt 1. itələmək; təkan vurmaq; 2. zərbə endirmək; 3. buynuzlamaq, kəllə vurmaq; von sich (D)\stoßen itələmək, özündən uzaqlaşdırmaq; von (D) \stoßen məc. yıxmaq; j-n mit der Nase auf etw. (A) \stoßen məc. nəyisə kiminsə gözünə soxmaq; ◊ j-n vor den Kopf \stoßen karıxdırmaq, çaşdırmaq; heyrətləndirmək; kimisə təhqir etmək; j-n über den Haufen \stoßen kimisə vurub yıxmaq; 4. döymək, əzmək (həvəngdə); II vi (h, s) 1. buynuz vurmaq; silkələmək, yırğalamaq; 2. (an A) yanaşdırmaq, yapışdırmaq (nəyisə); dirənmək, söykənmək; (zu D) qoşulmaq (nəyəsə); 3. (auf A) toqquşmaq, rast gəlmək (nəyəsə); 4.: vom Lande \stoßen dəniz. sahildən ayrılmaq, yola düşmək (gəmi); ans Land \stoßen dəniz. sahilə yan almaq (gəmi); ins Horn \stoßen şeypur çalmaq; III sich \stoßen 1. itələmək; 2. (an D) əzilmək, zədələnmək (nədənsə); 3. məc. ədəbsiz saymaq

n (5) 1. yarpaq; ləçək; 2. vərəq (kağız); vom \Blatt spielen mus. notdan çalmaq; ein unbeschriebenes \Blatt 1) yazılmamış vərəq; 2) məc. sadədil, təmiz adam; 3. qəzet; 4. qat (xəmir); 5. kürək; 6. tex. zolaq, pər (avarda, pərdə); ◊ das \Blatt wendet sich vəziyyət dəyişir, iş başqa şəkil alır; kein \Blatt vor den Mund nehmen utanmadan / çəkinmədən danışmaq

a göy, mavi; \blau färben göyərtmək, lilləmək; \blau anlaufen / werden göyərmək, gömgöy olmaq; \blauer Fleck göyərmiş yer, göy ləkə, qançır; ◊ du wirst dein \blaues Wunder erleben sən hələ çox şey eşidəcəksən; es wird mir grün und \blau vor den Augen başım gicəllənir, gözümə qaranlıq çökür; j-n grün und \blau schlagen kimisə gömgöy eləmək; \blaue Bohnen məc. güllə; \blaues Blut isteh. nəcib nəsil; j-m \blauen Dunst vormachen kimisə aldatmaq; mit einem \blauen Auge davonkommen nisbətən asanlıqla canını qurtarmaq

vi, vimp közərmək; səyrimək, sayrışmaq; es flimmert mir vor den Augen gözlərim alacalanır

I m (1) çiçəklənmə; im schönsten \Flor stehen* tam çiçəklənmək, güldə olmaq; məc. çiçəklənmək

II m (1) 1. flör (nazik şəffaf ipək parça); krep; 2. məc. örtük, pərdə; tor; es ist mir, als hätte ich einen \Flor vor den Augen elə bil/sanki gözümdən pərdə asılıb

m (1*) 1. atəş, schwarzer \Schuß dolu güllə ilə atəş; einen \Schuß abgeben* atəş açmaq; es fiel ein \Schuß güllə səsi eşidildi; ein \Schuß ins Schwarze hədəfə dəymə; ein \Schuß ins Blaue hədəfdən yayınma; weit vom \Schuß atəş xəttindən kənar (həmç. məc.); 2. güllə yarası; 3. məc. müvəffəqiyyət, uğur; ◊ die Sache kommt in \Schuß iş irəliləyir, iş hərəkətə gəlir / yerindən tərpənir; keinen \Schuß Pulver wert sein bir qəpiyə də dəyməmək; j-m vor den \Schuß kommen* təsadüfən birinə rast gəlmək; ein \Schuß Rum im Tee çaya bir qədər rom

vi (s, h) üzmək; es schwimmt mir vor den Augen məc. gözümə qranlıq çökür; in Uberfluß \schwimmen naz-nemət / yağ-bal içində üzmək

I adv: \vorne qarşıda; von \vorn qarşıdan; von \vorn anfangen* təzədən / başdan başlamaq; nach \vorn irəli; ich wohne nach \vorn mən pəncərələri küçəyə baxan mənzildə yaşayıram

II dan. = vor den

I vt 1. (an A) qoymaq (harayasa); oturtmaq; 2. tex. soba tikmək / quraşdırmaq; 3. mətb. yığmaq (şrifti); 4.: ein Gedicht in Musik \setzen şerə musiqi bəstələmək; j-n auf die Straße \setzen məc. kimisə küçəyə atmaq; j-n an die Luft \setzen, j-m den Stuhl vor die Tür \setzen kimisə evdən qovmaq; ans Land \setzen quruya çıxarmaq, düşürmək (gəmidən); sich (D) etw. in den Kopf \setzen nəyisə beyninə yeritmək; sich (D) ein Ziel \setzen qarşısına məqsəd qoymaq; j-m den roten Hahn aufs Dach \setzen məc. kiminsə evinə od vurmaq; j-n auf freien Fuß \setzen kimisə azadlığı buraxmaq; große Hoffnungen auf etw. \setzen nəyəsə böyük ümidlər bəsləmək; etw. aufs Spiel \setzen risk etmək, təhlükə altına qoymaq; in Bewegung \setzen hərəkətə gətirmək, işə salmaq; in Umlauf \setzen istifadəyə vermək; die Flagge \setzen bayrağı qaldırmaq; \setzen wir den Fall, daß … fərz edək ki…; II vi (s); das Pferd setzt über den Graben at xəndəyin üstündən hoppanır; III sich \setzen 1. oturmaq; 2. çəkmək; sich aufs hohe Roß \setzen özünü öymək, lovğalanmaq; sich auf die Hinterfüße \setzen tərslik etmək; şahə qalxmaq; in Freiheit \setzen azadlığa buraxmaq; sich mit j-m in Verbindung \setzen kimləsə əlaqəyə girmək; IV vimp: es setzt Hiebe dan. cəza olacaq, yaxşı kötək olacaq

m (1) 1. gün; gecə-gündüz; alle Tage hər gün; am \Tage gündüz; guten \Tag! salam!, günortan xeyir! \Tag für \Tag gündən-günə; eines (schönen) \Tages gözəl günlərin birində; dieser \Tage bu günlərdə; in den \Tag hinein leben qayğısız yaşamaq, sabahı düşünməmək, seit Jahr und \Tag əzəldən, qədimdən bəri; den \Tag vorher bundan bir gün qabaq; den \Tag nachher, den \Tag darauf sabahı / ertəsi günü; heute in 8 \Tagen düz bir həftədən sonra; heute vor 8 \Tagen bir həftə bundan əvvəl; auf seine alten \Tage qoca vaxtında; am hellichsten \Tag işıqlı / aydın bir gündə; ◊ etw. an den \Tag bringen aşkara çıxartmaq;

vi uzanmaq; yerləşmək; olmaq; vor Anker \liegen lövbər salmaq; auf der Hand \liegen göz qabağında olmaq; in der Luft \liegen havada uçuşmaq; auf der Zunge \liegen dilin ucunda olmaq (söz); j-m in den Ohren \liegen məc. kimisə dəng etmək; j-n links \liegen lassen məc. kimdənsə üz çevirmək (döndərmək); in j-s Absicht \liegen kiminsə niyyətində olmaq; klar vor Augen \liegen göz qabağında olmaq; wie die Dinge \liegen işlərin belə vəziyyətində, belə vəziyyətdə; die Sache liegt so … məsələ burasındadır/belədir ki, … woran liegt es? nə olub?, səbəb nədir?; es liegt mir daran bu mənim üçün əhəmiyyətlidir; was liegt dir daran? bunun sənə nə dəxli? das liegt mir nicht bu mənə əl vermir (yaramır); das liegt nicht an mir bu məndən asılı deyil, burada mən təqsirkar deyil

I m (7*) 1. port, liman; sığınacaq yeri; 2. av. anqar; kurz vor dem \Hafen scheitern məqsədə çatmağa az qalmış fəlakətə düçar olmaq; 3. məc. sakit yurd; in den \Hafen einlaufen* məc. etibarlı bir sığınacağa gəlmək; məqsədə nail olmaq; səyahəti bitirmək; in den letzten \Hafen einlaufen* ölmək

II m (7*) 1. ləhc. saxsı güvəc; 2. tex. puta (içində metal əritmək üçün odadavamlı qab.)