-
1 teneo
tenuī, tentum, ēreimmota t. lumina V — глядеть неподвижным взором2)а) (тж. t. iter или cursum V) держать (направлять) путь ( a Siciliā ad Laurentem agrum L)vitae cursum t. C — вести (какой-л.) образ жизниб) направлять, обращать ( oculos sub astra V)3) достигать, прибывать (portum L, O)montes petebant et pauci tenuēre L — (сабиняне) бросились в горы, но (лишь) немногие достигли их4) постигать, понимать, узнавать ( aliquid animo C)nunc teneo, quid hoc sit negotii Pl — теперь я понимаю, в чём тут дело5) владеть, обладать, иметь (maria, multa C, L)t. totam rem publicam C — держать в своих руках судьбы всего государстваmare t. C — господствовать на мореqui tenent (sc. rem publicam) C — власть имущиеt. cornu Nep — командовать флангомt. locum alicujus C — занимать пост кого-л., иметь звание кого-л.nomen divĭtis t. Pt — именоваться (слыть) богачомfinem t. Lcn — быть целеустремлённымpeste teneri V — быть во власти недуга, перен. попасть в бедуalicujus rei desiderio teneri C — томиться по чему-л., сожалеть об отсутствии чего-л.admiratione alicujus teneri Eutr — быть в восторге от кого-л.teneo te O — ты опять со мной и C вот я поймал тебяtuta t. V — находиться в безопасности6) овладевать, приобретать ( auctoritatem C)7) держать, хранить, сохранять (signa mente, verba V); соблюдать (modum, foedus, ordinem C); хранить в памяти, помнить (dicta H; duodĕcim aerumnas Herculis Pt)viam non diligenter tenebam Pt — я неточно помнил дорогуt. memoriam alicujus rei или aliquid memoriā C — помнить что-л.8) достигать, добиваться ( jus suum C)causam t. H — выиграть делоtenui (ut, ne) L — я добился (чтобы, чтобы не)9) удерживать, (успешно) отстаивать (locum, tumulum Cs)in obsidione t. — осаждать ( urbem Nep)aliquem conturbatum t. C — приводить кого-л. в тревожное состояниеcastris se t. Cs — оставаться в лагереteneamus, ut censeamus... C — будем придерживаться того мнения...10) держаться, продолжаться, длиться (diu C, L; per aliquot dies L)11) владеть, приковывать, тж. занимать, услаждатьt. aures audientium C — приковывать внимание слушателейaliquid me tenet C — я занят чём-л.12) связывать, обязывать (aliquem lege, foedĕre C; jure jurando Cs)13) задерживать (cursūs alicujus O; aliquem Romae Eutr)suis se t. Pt — оставаться у себя, не выходить из домуventi aliquem tenent Cs — ветры задерживают (отплытие) кого-л.14) удерживать (Romanos, ne transirent flumen L); сдерживать, умерять (risum H; iracundiam C; lacrĭmas C, Cs, Pt)t. aliquid C — умолчать о чём-либоt. manūs ab aliquo O — не тронуть кого-л.se non t. (quin) C — не удержаться (от того, чтобы)15) запирать ( pecus omne V) -
2 impleo
īm-pleo, ēvī, ētum, ēre1) наполнять (amphoram ad summum Pl; ōs aquā Sen; volumina (de) istis rebus C; ollam denariorum C)2) осыпать ( aliquem fustibus Pl)3) обливать ( caput oleo CC)4) оглашать (urbem lamentis L; risu plausuque cellulam Pt)5) заливать ( regnum sanguine C)6) преисполнять ( pectus curis L); сплошь покрывать ( oram navibus L)i. aures alicujus L, QC — прожужжать чьи-л. уши или C, T ласкать (услаждать) чей-л. слух7) насыщать (impleri или se i. Bacchi carnisque V; i. se cenā Pt)8) оплодотворять, делать беременной ( aliquam O)i. uterum Just — беременетьi. se — полнеть (tenuis homo se i. debet CC)luna orbem implet O (luna impletur QC) — луна прибывает10) пополнять, комплектовать ( cohortes Lcn); дополнять, восполнятьi. equestres facultates PJ — довести имущество до всаднического ценза11) достигать ( sedecim libras PM)i. animun alicujus T — убеждать, уговаривать кого-л.12) утолять, насладиться (i. se aliqua re C etc.)lacrimis dolorem suum i. T — выплакать свою печаль13) прожить, закончитьfinem vitae i. T, vitae cursum i. PM и i. fata Ap — закончить жизненный путь (умереть)14) замещать, занимать ( locum principem T)i. censorem VP — исполнять должность цензора -
3 cursus
ūs m. [ curro ]1) бег, езда, верховая езда (c. celer O, praeceps VP); полёт (c. aĕrius O); плавание (c. longarum navium Cs)aliquem cursu superare H (vincere Pl) — опередить кого-л. в беге2) состязание в беге, ристание, гонки (c. bigarum quadrigarumque Su)3) путь, маршрут, курс, рейс (maritimus C; rectus PJ)mihi c. est per eam provinciam C — мой путь лежит через эту провинцию4) путешествие, поездка ( in Africam VP)5) течение (aquae PJ; amnium fontiumque O)6) истечение, отделение ( sanguinis e naribus CC)7) движение (solis, lunae, siderum C etc.); прохождение (c. vocis per omnes sonos C); ход (rerum C; proeliorum T); направление ( animi C)8) (тж. vitae c. C etc. и c. vivendi C) жизненный путь ( transcurrere cursum suum C); карьера (c. honorum C) -
4 decurro
dē-curro, currī (редко cucurrī), cursum, ere1) сбегать, устремляться, быстро спускаться, сходить вниз (d. jugis V; summā ab arce V, но: altā arce V; ex montibus in vallem Cs); стекать ( amnis monte decurrens H); выезжатьd. rus C — отправляться на прогулку в деревню2) падать, опадатьfestīnat d. velox flosculus vitae J — быстро ссыпается недолговечный цветок жизни3)а) ринуться ( barbari catervis decurrentes T); пробегать (septingenta milia passuum C; перен. per totas quaestiones Q)б) пронестись, промчатьсяquadrigae meae decucurrerunt Pt — колесницы мои пронеслись, перен. миновали мои красные денёчки4)а) сходиться, съезжаться, подбегатьd. ad hamum O — подплывать к крючку ( о рыбах)б) собираться ( ad naves Cs)5) идти, двигаться, следовать (ad calces C; d. per vestigia paternae virtutis Just)7) воен. маневрировать ( cum legionibus L); проходить торжественным маршем, дефилировать (sine gladio d. Q)8) плыть, проплывать ( pelago aperto V); протекать ( saxosas inter valles V)d. omnes honores PJ — пройти всю иерархию высоких государственных постов10) прибегать, обращаться (ad cohortationem C; ad medicamenta CC; ad miseras preces H; ad extremum atque ultimum senatūs consultum C)11) рассказывать (breviter de aliquā re C; pugnas d. versu St)12) завершать, оканчивать13) приходить, достигатьeo decursum est, ut... L — пришли к тому (договорились о том), что...d. in aliquam formam Lcr — принять какую-л. форму14) доходить, простираться ( ad Pontum PM)populi cum Indo flumine decurrentes PM — народы, живущие вдоль реки Инда15) впадать (amnis in mare decurrit L; перен. d. ad iras Lcr) -
5 conficio
cōn-ficio, fēcī, fectum, ere [ facio ]1) делать, вырабатывать, изготовлять (anulum, soccos sua manu C; aliquid sibi suis manibus Ap; chartam Vop)2) совершать (facinus C; caedem Nep)sacra per mulieres confīci soient C — религиозные обряды (в честь Цереры) исполняются обычно женщинами3)а) заканчивать, завершать ( annuum munus C)si quid paras, celerius confice Pt — если ты что-л. затеваешь, кончай поскорее4) совершать, проделывать, пройти (longam viam C, Su; tertiam partem itineris Nep)5)а) прожить ( cursum vitae C)6) приобретать, наживать ( permagnam ex aliquā re pecuniam C); стяжать ( bene loquendi famam C)7) составлять, набирать, мобилизовать (exercitum C; legiones ex novo delectu Cs)8) причинять, доставлять ( aliquid mali alicui Ter); вызывать ( motus animorum C)9) устраивать (ludos C; nuptias Ter)c. pacem alicujus Ter — заключать мир (примиряться) с кем-л.c. alicui eas centurias C — обеспечить кому-л. (на выборах) голоса этих центурий10) составлять, сочинять, писать (tabulae litteris Graecis confectae Cs; c. orationes Nep)11) улаживать, сговариваться ( cum aliquo ae aliqua re C)12) делать, настраивать (animum alicujus misericordem, auditorem benevolum c. C)13) pass. (о небесных телах) заходить, садиться14) измельчать, дробить, напр. колоть ( ligna ad fornacem Cato), разжёвывать (escas C; cibum L), ( о жвачных) пережёвывать ( boves in conficiendo cibo lenti Col)15) поедать, пожирать (prandium Pl; maximam vim serpentium Nep — об ибисах); перен. проедать, растрачивать ( patrimonium C)16) истреблять, уничтожать (nihil est manu factum, quod non conficiat vetustas C; conficiunt ignes silvas Lcr)17) умерщвлять, убивать (leones Sen; feras Su; aliquem sică C)перен. усваивать ( lectio multa iteratione mollīta et velut confecta Q)19) истощать, изнурять (quum corporis morbo, tum animi dolore confectus C; macie confectus lupus Ph)confectus senectute C, aevo V или aetate Cs, Sl, Ctl — удручённый старостью, дряхлыйmaerore se c. C — терзаться скорбью20) покорять, подавлять, порабощать (provinciam L; Britanniam C)21) futuo ( confĭci ab aliquo Su)22) делать вывод, (умо)заключать ( ex testimoniis alicujus C)ex quo conficitur, ut... C — из чего следует, что.. -
6 dirigo
dī-rigo (dērigo), rēxī, rēctum, ere [dis + rego ]1) выстраивать в прямую линию (d. naves in pugnam L); выстраивать в боевом порядке (d. aciem Cs); выравнивать, проводить или ставить по прямой линии (tigna ad perpendiculum Cs); располагать ( arborum ordines in quincuncem C); намечать, размечать ( regiones lituo C); выпрямлять ( flumina C)amnis direxit aquas Lcn — река выпрямила своё течение (т. е. перестала быть извилистой)2) покрывать прямыми линиями, линовать ( membrana plumbo directa Ctl)3)а) направлять (cursum ad litora Cs; iter ad Mutinam C)d. bracchia contra torrentem J — плыть против теченияб) отправлять, посылать ( litteras C); обращать (os in aliquem locum AG; cogitationes ad aliquid C; intentionem in aliquid Q)omnia consilia factaque ad utilitatem vitae d. T — направить все свои помыслы и дела на житейскую полезностьв)d. Lcr, Sen или se d. VM, Ap — направляться, отправляться4) бросать, метать, пускать (sagittas Su; hastam in aliquem O и alicui V)d. aciem (oculorum) ad aliquem Ctl etc. — устремить взор на кого-л.5)а) определять (d. aliquid aliqua re или ad aliquid Vtr, C)direxisse finem alicui veterem viam L — установить в качестве чьей-л. границы старую дорогуб) приспособлять, приноравливать ( leges hominum ad naturam C)vitam ad certam rationis normam d. C — строить жизнь согласно строгим правилам разумаd. se ad id, quod est optimum Q — ориентироваться на лучшеев) стремиться (d. ad veritatem C)d. ad duas metas Vr — иметь в виду (сразу) две цели -
7 succurro
suc-curro, currī, cursum, ere1) пробегать под (чем-либо), проходить снизу (alicui rei Lcr, Vr)2) приходить (спешить) на помощь (laborantibus C, Cs; alicui auxilio Cs)3) помогать ( afflictis Nep)venēnis fungorum s. PM — помогать (быть средством) от грибных ядовs. vitae alicujus C — спасать чью-л. жизнь4) способствовать, содействовать, служить средствомhis tantis mălis haec subsidia succurrebant, quomĭnus omnis delerētur exercĭtus Cs — в этих тяжёлых условиях следующие обстоятельства помешали распадению всей армии5) представляться, приходить в голову ( succurrit versus ille Homerĭcus Su)non dubĭto legentibus illud succursurum, unde... L — читателям, конечно, придёт в голову вопрос, откуда...6) выступать против, идти навстречуlicet omnes in me terrores impendeant, succurram atque subibo C — пусть мне угрожают всяческие ужасы, я встречу (их) лицом к лицу
См. также в других словарях:
ECTRAPELI — apud Plin l. 7. c. 16. ubi de ratione partuum, Sesquipedales gigni, quosdam longiores, in trimatu implentes vitae cursum, haud ignotum est. Invenimus Euthimenis filium, in tria cubita triennio adolevisse, incessu tardum, sensu hebetem; et iam… … Hofmann J. Lexicon universale
cours — Cours, m. Ores est l action de celuy qui court, Cursus, Cursura, Plaut. Bacchid. Varro lib. 2. de re rust. c. 7. In cursu aut currendo cita agitatio. l Italien, Corso. Ores est le lieu où l on fait course à jeux de prix, soit hommes, femmes ou… … Thresor de la langue françoyse
QUADRIGA — Minervae quartae, quae Iove nata et Coriphe, Oceani secundum Ciceronem, inventum, non quod quatuor rotis primitus constaret, sed quod quaternis equis traheretur, dicta est: ut ex Lucretio contendit Licetus de Lucernis Antiqq. l. 6. c. 22. Hyginus … Hofmann J. Lexicon universale
ORPHEUS — ut sensit Myrleanus Asclepiades, Apollinis et Calliopes, unius Musarum, fil. fuit. Virg. in Pollione: Non me carminibus vincet nec Thracius Orpheus, Nec Linus; huic mater quamvis, atque huic pater adsit, Orphei Calliopea, Lino formosus Apollo.… … Hofmann J. Lexicon universale
JANUARIUS Mensis — a Iano dictus. Censorin. l. de Die Nat. c. 22. Ianuarius a Iano, cui attributus est, nomen traxit. Suaves autem sunt Graeci, qui sic dictum volunt qu. Α᾿ιωνάριον Suid. Αἰωνάριος, ὁ Ι᾿ανουάριος μὲν οῦτω Λογγίνος αὐτὸν ἑρμηνεῦσαι βιάζεται, ὡσανεὶ… … Hofmann J. Lexicon universale
PACIUS Julius — Vicentinus, Berigae cognomen tulit a vico Vicentiae vicino. Arithmeticae libellum conscripsit iam anno aetat. 13. Iuri inde animô applicitô, Genevam venit, ubi Philosophiam Studiosos docuit privatim, donec editis ingenii monumentis publicô… … Hofmann J. Lexicon universale
Rymailus — Rymailus, Mönch zu »Solen« in Frankreich leuchtete nach unserm hdf. H. L. um das J. 690. 1 Folgende von ihm herrührenden Verse mögen seine innige Frömmigkeit noch besser beleuchten: Esuries te Christe Deus sitis atque videndi Jam modo carnales me … Vollständiges Heiligen-Lexikon
AUREOLAE — in Ecclesia Romana, dicuntur praempta alterius vitae, quae, prae reliquis beatis, iis collatum iri, qui opera, ut vocant, supererogationis, praestiterint, aiunt. De his Iosephus Angles in 4. sent. dist. 49. artic. 6. conclus. ult. Quod in… … Hofmann J. Lexicon universale
BENEFICIARII — Festo dicuntur, qui vacationem munerum habebant, beneficio, adeoque munificibus opponuntur. Hinc in veterib. Monumentis, Beneficiarii Praesidum, Praefectorum, Consulum, Proconsulum, et Legatorum Tribunorumque, inter quos Beneficiarii Tribunorum… … Hofmann J. Lexicon universale
CYRUS — I. CYRUS Episcopus Orientis, Monotheleta, ab Heraclio Imperatore seducto, Patriarcha Alexandrinus factus. Sed ficta eius pietas, et Orthodoxiae ementitus cultus, quô plurimis imposuerat, in apricum productus, ipseque VI. Synodô Generali… … Hofmann J. Lexicon universale
PERSEUS — I. PERSEUS Grammaticus Philosophus, quem, in rebus Deorum Gentilium, Terentii testimoniô utentem, producit Minucius Felix in Octavio. Idem cum Lutatii Praeceptore, ut videtur, de quo hic ad Statium ita; Sed de his rebus ex libris ineffabilis… … Hofmann J. Lexicon universale